5f jaargang
Zondag 14 April 1907
H'12360
Derde Blad.
Schilderachtige cijfers,
11 II
Hot buitenste uiterlijk.
feu. Haag
6508
5989
7101
5817
8298
01913
7393
"8522
5856
•7913
10529
833(3
6948
7318
11789
19206
44787
35639
3393(3
32S91
59759
47073
19-116
2794-5
229803
31973
23552
55470
42994
70609
3250G
EXGELSCHE lilt f EVEN.
Londen: 7 'April 1907.
ALLERLEI.
SCHlIEOir ISCHE COURANT
Deze couxant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- on Feestdagen,
Prijs per kwartaal: Voor S c h ie d a m en V la ar ding en fl. 1,25. Franco
0 post fl. 1-65.
Prijs por week: Voor Schiedam on Vlaardingon 10 oect
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen woulen dagelijks aangenomen.
Advertenties! voor liet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór oen
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
tri?
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
biervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Di nsd a g-, D onderda g- en Zaterdag avo nd
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitte taling aan bet Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor do Administratie No. 103.
XII.
Publieke werken,'* gemeentewerken, optut
foxe werken, fabricage, ziedaar de
rele benoemingen vian het veelbesproken
onderdeel der begrooling,, dat ons thans
ai gaan bezighouden. Hier komen wij nu
san een onderwerp,, dat zich voor verger
Wang beter leent en dat ook de meeste
belangstelling van die stadsbewoner» heelt,
omdat het oen van de meest zichtbaie en
op den voorgrond Irecbn cLe punten van ge-
meentezorg is. Hier zijn wij op hot terrein
iau den meest gecrilismden gcmeculer
ambtenaar; den directeur van gemeente-
roken; hio.r liggen da klemmen en voet-
angels^ die in, vele van onze grootste sle
den zooveel argeloozc wolhouders en „di
recteuren" hebben gewond en ten slotte
héten doen tuimelen.
De omschrijving Man den post luidt in
de officieele rijksstatistiek aldus:
„Openbare gebouwen, huizen, torens,
„Hokken, uurwerken, straten, pleinen, we-
,,gen, voetpaden, bruggen, plantsoenen, ha-
,vens, vaarten, kaaien, markten, ponten,
riolen, begraafplaatsen, bouwpolitie, jaar
wedden en toelagen van alle ambtenaren
„en bedienden bij deze takken van dienst
„werkzaam."
balen wij beginnen met de cijfer» in hun
geheel voor do verschillende steden vol
gens de rekening van 1903 naast elkaar
te zetten. Wij krijgen, dan dezen staat:
Openbare werken.
Koiten.
Gemeenten. Inwoners.
Sittard
Loosduinen
Boxtel
Rhenen
Delfzijl
Zvijndrccht
Fran'eker
Culemborg
Beverwijk
Hellendoom
Meppd
Haas sluis
Zienkzee
Mhuizen
Assen
Middelburg
Tilburg
Maastricht
Leeuwarden
's Bosch
Arnhem
%egcn
Aflcmaar
Schiedam
Zwolle
Souda
Leiden
ferdrecht
en
P. hoofd
Totaal, d. bevolk
Guidon. Cent.
3615 55.54
3454 57.67
4408 62.07
3945 (37.81
8214 98.98
6572 106.11
9955 134.65
11591 13G.01
8070 137.80
12119 153.15
29171 277.05
27998 335.86
25751 370.62
33870 462.88
13874 117.68
37725 196.42
89315 199.42
82927 230.16
97828 288.27
116122 353.05
213225 356.80
182637 383.10
75049 386.53
113000 404.39
961555 418.-12
136549 427.07
103437 439.18
250389 451.39
201621 468.95
372729 527.87
180351 554.82
Amsterdam 546534 3450754 631.39
utrecht 110648 760374 687.20
Haarlem miS 570611 832.78
«otterdam 357474 4328667 1210.90
Gver bet geheel zijn het hier <le groot
ste steden, die het duurst uit zijn. Maar
°h valt bet op, dat Zicrikzee per hoofd
uitgeeft dan Arnhem on Enkhuizon
dan verreweg de meeste groote stc-
Ook is het opmerkelijk dat achlereen-
l°-Sens Utrecht en Haarlem per hoofdwal
fiderhalf en bijna tweemaal zooveel bcta-
aAs Den Haag, terwijl Rottqi'dam bijna
ueniaal zooveel per hoofd als Amster
en. 'bijna viermaal zooveel als Den
aag betaalt een verhouding, die ove-
?ens gereedelijk verklaard wordt door de
®°rnie sommen, die deze gioole haven-
d besteed aan den aanleg in deinsland-
tedrng van haar havens.
utusschen do verschillen tusschen de
steden zijn betrekkelijk nog niet zoo
w als die tusschen dc kleinere p'laal-
Indien men bijv. opmerkt dat "Sittard
P zgn begrooting £3615 voor dozen bet-
4örrjlCeI1 P°st brengt, lerwijl Zierikzce, met
jo- meer, zevenmaal zooveel of
oL daarvoor uittrekt, moet men wel
A..vcn, dat in die twee plaatsen zeeruit-
oopende opvattingen van de taak der
kente in dezen heersehen.
Willen wij weten of die opvattingen het
gevolg zijn van het million, waar-in do
beide plaatsen liggen, dan kunnen wijniet
beter doen dan nagaan hoeveel in dc
verschillende provi ncies de gemeenten per
hoofd der bevolking voor dezen tak van
dienst uittrekken. Wij krijgen dan het vol
gende staatje:
'Openbare werken.
Kosten
P. hoofd.
Inwoners. Totaal d bev
Gulden. Guld.
159,122 184,549 1.15
304,279 450,110 1.47
531,713 960,096 1.65
597,016 1,005,248 1,68
223,427 380,125 1,70
354,914 610,630 1.72
350,746 799,556 2.27
312,451 727,290 2.32
268,159 1,031,644 3.84
1,038,530 5,027,469 4.84
1,240,846 8,069,446 6.53
Provincie.
Drenthe
Limburg
Noord-Brab.
Gelderland
Zeeland
O verijs el
Friesland
Groningen
Utrecht
Noord-Holi.
Zuid-Hall.
Het gewone verschijnsel doet zich hier
dus voor: de verder uit het middelpunt
liggende provincies betalen hier per hoofd
het minst, de centrale het meeat.
Het is eindelijk piet oninteressant even
na te gaan, weiken invloed de> grootte der
gemeente hoeft op het bedrag per hoofd
voor don post „Openbare Werken". Wij
hebben daarvoor de volgende cijfers:
5 lf5 C3 so co co
g *-> tO C-~ IC
-P vi «ri c* CO xO 00
g t i i I
Oh
in r- o o
r- Cï iO 'O
O.C- ©CO C5 CO^
lO rtCOhCDH
-e r- o o o
c2
T-* O
1
t
S2 iO oo 10
g co oo (Noq
o <0 ZO vjT
J (M CM 0 r< iO
O 00 Cl CO lO Cl
cJ
0
"3 a
a
ei O O O
O o O
o o
glOOO
3 CM
g^go
ro o o
o o
io o
o o
o o
O O
o O
lO O Q
^r» 0
O O O
O O O
O O O
O O O
Cl lO O
Ilier blijkt dus ten duidelijkste wolk een
invloed het grooter worden der stad heeft
op Sen last, welke ten deze op de sehou
ders van eiken inwoner drukt.
(Wordt vervolgd,)
(Van onzen Londenschen medewerker.)
CIVL TREKPAARDEN.
Wij krijgen hier binnenkort oen interna
tionale paarden-tentoonstelling, waar een
Amerikaan van Ilollanusche afkomst van
plan is, het allerbeste op paardengebied
aan dc Engelschen te vertoonon. Ik bedoel
Alfred Vanderbilt.
Hij hoeft namelijk een vierspan karrc-
paarden laten overkomen, welke alles wat
trek- of karrepaarcl heet achter zich moef
laten. Sommigen beweren, dat de dieren,
ieder of mot elkaar, dat weet ik niet jiiist,
zoowat een "halve ton waard zijn.
Het Engélsch' publiek stelt, trots de Toe
neming der auto's, groot belang in paar
den en toont dat op allerlei wijzen.
Een der meest aantrekkelijke is de be
looningen die karrevoerders kunnen krij
gen, wanneer zij hun dieren goed verzorgen
en onderhouden.
Meer in 't bijzonder is die zaak geregeld
door twee vcreenigingende „Van Horse
Parade Society" en de „Cart Ilorso Parade
Society".
Een „Van" is een lichter wagen dan een
„Cart". Het woord „Van" is de verkorting
of hot overblijfsel van „Caravan", ons Ka
ravaan, dal niet alleen een reisgezelschap
aanduidt, doch ook een reiswagen, of een
wagen waarin nicn allerlei goederen, bijv.
voor een rondreizende tentoonstelling of
uitstalling vervoert.
Doch niet altijd wordt het woord „"Van"
voor lichte wagens gebruikt. De bagagewa
gen in een trein heet bijv. „luggage Van"
en een „'tapissière", die ook alles behalve
een licht wagentje is, noemt men hier een
„pantechnicon Van".
Over liet algemeen is evenwel een „Van"
een overdekte wagen, waarin niet al te
zware goederen vervoerd worden. Alle win
keliers bobben b.v. hun „Vans", do Cou
ranten oveneens, sigaren- en zeepfabrikan
ten, wijn- en drankverkoojiers bezorgen hun
waren aan particulieren of aan kleinhande
laren in „Vans"; de postwagens hooien
„vans".
Steenkool, ijzer, machines, balken en der
gelijke zware vrachten laadt men evenwel
op een „cart" of vrachtwagen.
Het gevolg is dat voor de „vans" voel
lichter en vluggep paarden gebruikt wor
den, dan voor de ,,carl.s". Rij dczclaalsien
komt het op vlugheid minder aan; de
ocnige eisch die men hen stelt, is die van
groote kracht. Zet de voeiman zijn „cart
horses" al eens in draf, dan is 'Icon lus
tige draf en de fear leeg of bijna leeg.
De bovengenoemde vereenïgingen nu heb
ben elk haar „dag", waarop zij hare taak
vervullen cn tweeden Paaschdag had de
parade der „Van horses" plaats, op tweeden
Pinksterdag door die der „Cart Horses"
te volgen.
Het was, evenals in Nederland, con schit
terende lontedag en om half negen was
het in Regent's Park bij den botanisclien
tuin reeds aardig vol.
Het eerste bedrijf van zulk een parade
bestaat uit een nauwkeurig onderzoek door
een aantal paardenartsen. Dieren die niet
volkomgn schoon zijn en ook die op wior
gezondheidstoestand iets h aan te meiken,
worden onverbiddelijk afgewezen. Ook die
mededingers wier tuigenwagens niet inde
puntjes zijn, mogen niet meedoen.
Doch het spreekt van zelf dat zich er
nooit of bijna nooit een aanbiedt, waarop
uit dezen hoofde wat is aan te merken.
Er waren ditmaal over do twee honderd
éón- en tweespannen en het is een aardig
gezicht, de mooie, goed verzorgde dieren
te zien. Er zijn ook oude paarden bij, en
die bobben de meeste kans op hoogoprij
zen, want het is natuurlijk een grooter
kunst een oud paard dan een jong paard
in goeden staat te houden, niettegenstaande
het vele werk dat hier van zulke dieren
gevorderd wordt.
Men ziet dan ook menig wagonvoerder
die drie, vier of meer rosetten aan zijn
zweep heeft gebonden, Iropheeèn van over
winningen mei hetzelfde paard behaald.
In een langen sleep staan nu dc wagens,
alles keurig in orde, den koetsier In zijn
„werkpak", meestal een livrei der lirma
in wier dienst hij werkt.
De soort paarden loopt nog al uiteen,
daar dc meesten herinneren aan wat groo
te koetspaarden. Vooral jüo van de whis-
key-firma Buchanan en de courantiors-firma
W. II. Smith Sou maken dien indruk.
Dan zijn er, die meer op een dubbele lilt
gelijken. Slechts een enkel paard is er dat
vorm cn houw heeft van een niet groot
karrepaard, Dc hoeven zijn breed en plomp,
de schoften zwaar, de beencn en neus met
lange haren begroeid.
Voor een uitgebreide jury paradeeren zo
nu, allen lieeren die konnis van de dieren
hebben, weten wat een paard toekomt cn
kunnen beoordeelen of liet dal in hot af-
geloopen jaar heeft gekregen. Nauwkeurig
wordt elk dier onderzocht, vooral ook on
derzocht of het tuig goed past. niet te
los en niet te stijf zit, in één woord, het
dier niet hindert bij zijn werk.
Een dichte menigte van vrienden, ken
nissen en familieleden staan om den in
gang van don botanisclien tuin heen en
den gelukkigen winnaars van een eersten
prijs ziel men stil salueeien, in antwoord
op een gelukwenseh hun hier of daar toe
geroepen. Do Engelschen zijn bij zulke ge
legenheden niet erg luidruchtig en ook hier
gaat de ingetogenheid van hot publiek niet
verloren.
De allerbcsten mogen nu nog onder el
kaar dingen naar do onvermijdelijke eere
bekers, de „cups" die bij geen wedstrijd
hier te lande ontbreken.
Gedurende den tijd die moet verloopen
tussclien de keuring cn dat laatste bedrijf:
de uitreiking der prijzen, gaan de bekroon
den die daarbij mogen wezen wat. door
hot park rijden en verzamelen zich dan
tegen twaalf uur weer bij den botanisclien
tuin, waar nu do dochter van den hertog
van Buccleugh, den voorzitter der vereeni-
ging, de prijzen uitreikt.
Daarna gaat het gehcele gezelschap den
tuin binnen om feestelijk te lunchen, terwijl
het publick, dat daar 6 stuivers voor kan
missen hun voorbeeld volgt, niet om tc
lunchen, doch om do mooie planten cn
bloemen te bewonderen en te luisteren naar
de muziek, welke het voortreffelijk corps
der garde-te-paard ten beste geeft.
De bekroonde paarden en wagens ver
spreiden zich evenwel in de parken van
Londen, waar op tweeden Paaschdag over
al een dichte menigte te zien is, die het
lentefeest opgewekt en vroolijk viert.
Vooral naar de hooggelegen Hampstead
Iïeath trekken ze, do wagens nu vrij vol
met vrouw en kindoren, of, bij ontstentenis
daarvan met vrienden cn kennissen.
Op de Heath is immers een echte „Paasch-
wci", een drukke leniekcrmis, in vollen
gang cn zoo krijgt „bruin" ook wat mee
van dc feestvreugde, hoewel de feeststem
ming, waarin zijn haas in sommige ge
vallen zoetjes aan geraakt, het voor ge
noemden „biuin" niet altijd gemakkelijker
maakt. Doch over 't algemeen heeft het
dier het ook dien dag goed bij z'n baas;
en dat is ten slotte de hoofdzaak.
RUSSISCHE TOONDICHTERS.
Rusland heeft op het gebied der letter
kunde eex'St iets tot stand gebracht, (oen
het met de beschaafde volken van West-
Europa in aanraking kwam. Met den dood
van Peter den Gioote, dio zijn volk de Euro-
peesche beschaving opdrong, hield de eigen
aardige Russische volksdichtkunst op en
maakte plaats voor de moderne dichtkunst,
en toen Kalharina II de binnenlandsche
woordkunst beschermde, gingen de dichters
toch in het voetspoor van Rousseau, Diderot
cn andere Fiansclie dichter». Toen haar be
roemde hofdichter Dershawin eens in bezie
ling uitriep„O Rusland, ga een schrede
vei-der en de geheele wereld hoort u toe F'
heeft hij zich tot op zekere hoogte een pro
feet getoond. "Want dc vroeger gekoesterde
meening, dat het 't Russische volk aan zin
voor 't ideale en aan oordeel ontbrak en dat
het daarom weinig geschikt was voor wijsbe
geerte en dichtkunst, dat kunsten cn weten
schappen in dit half barbaarschc volk reeds
om politieke redenen niet beoefend konden
worden is reeds lang tc niet gedaan dooi
Ruskinds groote mannen; veel wat Ruskinds
dichters voortbrachten is tot Europecsche
beroemdheid gekomen en verrijkt naar vorm
en inhoud de wereldletterkunde.
Evenzoo «laat het op 't gebied der reon-
kunst in Rusland. Alen roemde vroeger
steeds als het eigenlijke kenmerk der Rus
sische muziek, de eigenaardige zwaarmoe
digheid ervan. 'Maar tot welk een inner
lijke vrijheid, tot welk een zelfstandigheid en
toch algemeene beteekenis beeft de toon
kunst zich sedert het midden der ISde eeuw
ontvouwd
Aan het hoofd der kunstenaars, die ccn
groot aandeel in deze ontwikkeling hadden,
staat Dimitri Bertnianski (1751-1825),
do grootste Russische componist van kerk
muziek de hervormer van hot kerkgezang.
Aan die hervorming werd verder gewerkt
door Alex von Luoff (17991870). Als
hooggeplaatst militair werd hij directeur dor
hofzangerskapel van keizer Nikolaas. Hij
was een knap violist en komponcerde ver
scheidene stukken voor de viool en behalve
opera's ook koralen cn psalmen.
Bij deze beide mannen sluit zich Michael
Glinka (ISO'41S57) aan als hervormer op
een ander gebied der Russische muziek.
Glinka is de eerste, die dc nieuwere mitio-
naal-Eussische richting in de toonkunst in
sloeg. Zijn opera's luidden veel succes.
De meest bekende Russische toondich
ter is wel Anton Rubinstein (1S30-1894).
Zijn aanleg voor de muziek kwam al vroeg
aan het licht. Op zijn tiende jaar reeds gaf
hij te Moskou een concert, waar hij werd
toegejuicht. Dientengevolge begaf hij z-cli
voor zijn studiën naar Parijs, waar hij cenige
jaren bleef. Daarna maakte hij kunstreizen
door Engeland, Nederland, Duitschland,
Zweden, enz. Later werd hij kapelmeester
der Russische opera te Petersburg en direc
teur van het keizerlijk conservatorium.
Ecu groot aantal composities gaf hij uit
pianostukken, liederen, oratoria, opera's,
symphoniecn. Al zijn werken onderscheiden
zich door rijkdom aan schoone, melodische
motieven, door een prachtige instrumentatie
en hebben overal bewondering gewekt.
Verder zijn nog bekend Nikolai Rubin
stein, directeur van het conservatoire te
Moskou, Karl Davidoff (1S38—1S89) de
opvolger van Rubinstein aan het conserva
toire te Petersburg, Alexander Dargomzski
(1S131869), Alexander Serovv (1820
1871) evenals de vorige bekend dcor zijn
opera's en Peter Tclmikowsky f1840
1893) die evenals Rubinstein een internatio
naal kunstenaar was en veel kunstreizen
maakte.
DE VOORUITGANG DER DBAAD-
LOOZE TELEGRAFIE.
Op geen gebied der mensehelijke weik-
zaarnheid wordt zoo rusteloos gearbeid als op
het elektrotechnische, maar ook op geen
enkel heelt de onvermoeide uitvindersgeest
zooveel verkregen als op dit. En nog altijd
openbaart de geheimzinnige krachtbron der
eleclrieiteit nieuwe vormen en plaatst ze dc
weield tier wetenschap cn techniek voor
nieuwe opgaven, nieuwe raadsels. Do tele
grafie en telefonie hebben een graad van vol
making bereikt, die bijna geen verbetering
meer toelaat. Nu is de draadloozc telegrafie
er bij gekomen en zet de wereld in ver
bazing en bewondering door wat ze tot stand
brengt.
Voor den leek is do draadloozc telegrafie
nog iets onbegrijpelijks en geheimzinnigs, liet
is reeds bewonderenswaardig genoeg, dat
de elektrische stroom ons schrift en ons
spreken met bliksemsnelheid over landen en.
zeeen voert, maar we zien den weg dien hij
gaat. En nu gaat het op onzichtbare ether-
golven door de oneindige ruimte.
Dat wij het licht der zon zien, het geluid
der klokken hooren, schijnt ons niet vreemd,
omdat we in ons oog en ons oor daaiwoor ge
voelige organen bezitten. Als wij een zintuig
bezaten voor de waarneming der electriciteit,
zou deze het grootste deel barer geheimzin
nige aantrekkelijkheid verliezen. Want de
clectrischc golvenbowegingen der ether heb
ben veel overeenkomst met dc luchlgolven
z.c planton zich met een snelheid van.
300.Ü00 K.M. per sekonde naar alle lich
tingen vrij in de ruimte vooit. Dez.e van clec-
trisclie vonkenontladingcii uitgaande golven
heelt de Duitiche geleerde Hertz, het eeist
ontdektde verdienste haar eerst in een voor
de praetijk bruikbaren vorm te hebben ge
bracht, komt den jongen Italiaan Marconi
toe. Het was reeds vóór Maiconi mogelijk
geweest draadloos te telegraieeron, maar de
wetenschap hield zich zoo ijverig bezig riet
het wezen der voiikengolven, dat ze ver
zuimde den Ratsten stap voor de draadlooze
telegraiie te doen, n.l. het plaatsen van toe
stellen ter uitzending en ontvangst der gol
ven. Toen deze door Marconi waren inge
voerd, was de vonkcntelegraiie in principe
klaar. Maar er kleefde nog een gioot ge
brek aan de nieuwe uitvinding. He uitge
zonden golven kouden door alle toestellen wor
den opgenomen, zoodat ieder den inhoud van
het telegram kon te weten komen, liet was
daarom het doel der geleerden en technici te
maken, dat het sein- en ontvangtoestel zoo
werd ingericht, dat het scintocstel golven
van een bepaalde lengte uitzendt, die dan
alleen door den daarvoor ingerichten, ontvan
ger konden worden opgenomen. Men is er nu
in geslaagd de toesteilen zoo te maken, dat
ze voor andere golven bijna ongevoelig zijn.
Toch kunnen twee op elkaar sluitende sta
tions door een derde gestoord worden, dat
dezelfde golflengte heelt. De poging om do
elektrische golven, die van het seinstation
naar alle richtingen der ruimte uitgaan, ook
zonder geleïdingsdraad een bepaalde richting
te doen volgen, is tot nog toe zonder gevolg
gebleven. In de openingsrede van het inter
nationale congres voor draadlooze telegrafie,
dat in October te Berlijn gehouden werd,
werd er op gewezen, dat dit doel bereikt
moest worden.
Maar het middel om de kostbare kabel
en landtelcgraaf onnoodig te maken, is nog
niet gevonden; want het telegrafische wereld
verkeer verlangt niet alleen snelheid, maar
vooral zekerheid, en beide kan de draadloozc
telegrafie, die op zulke lange wegen altijd
aan de elektrische invloeden der atmosfeer
onderworpen blijft, niet waarborgen. Naar dc
in vakkringen hecrscliende meening beiust
de toekomst der draadlooze telegrafie op do
verbinding van afotanden van 50 tot 1500
K.M.ze zal dus overal een rol spelen waar
men moeilijk een draad- of kabelverbinding
kan aanbrengen, dus van schip tot schip,
van land tot schip en omgekeerd, tusschen.
kust- en cilandstations en tusschen leger-
afdeelingen. Er bestaan nu reeds 400 kust-
stations. en ongeveer 250 handelsschepen en
de meeste oorlogsschepen zijn voor de draad
looze telegrafie ingericht.
HE TIJD DER LAWINEN IN DE
ALPEN.
De bewoners der dalen tusschen de ber
gen zien altijd met angst dezen tijd tege
moet, waarin ze weten, dat de lawinen in
groote menigte nedervallen. Wie er niet be
kend is, ziet met verbazing, met welke zeker
heid ze den tijd eener lawine kunnen be
palen. Door langdurige waarneming kennen
ze alle voorteekens, en de meeste lawinen
komen jaar op jaar met de regelmatigheid
ten d«n kalender terug, alleen de grootte
