verwerping van. de Oorlogsbegrooting collec
tie!: ontslag aan. te vragen, omdat zoowel de
tegenstanders in do Tweede als in de Eerste
Kamer verklaard hadden hunne stom niet
uit te brengen tegen het Kabinet, ten tweede
dat de Eerste Kamer door die verwerping
geen enkel beginsel luid veroordeeld
maar wel de methode volgens welke dat be
ginsel werd uitgevoerd.
Dit alles werd met aanhalingen uit rede
voeringen van leden der Eerste Kamer niet
om erdienstelijk betoogd, edoch er bleef wei
nig van over.
Minister De Meester had er reeds op ge
wezen dat de Eerste Kamr wel degelijk eenc
beslissing had genomen, die indruischte
tegen het lïegeeringsprogram. In liet voor-
loopig verslag omtrent de algemcene be
schouwingen was liet Kabinet gevraagd ot
het de verantwoordelijkheid voor do inper
king van het blijvend gedeelte op zich nam.
En toen heeft de Regeering geantwoord. Ja,
want dit raakt het lïegeeringsprogram. liet
streven der Eegeering is er op gericht heel
het volk weerbaar te maken, en dat kan
slechts slagen als de tegenzin tegen den
dienst tot een minimum wordt terugge
bracht, wat slechts kan geschieden, als al
wat onnoodig is niet meer wordt geèischt.
Ten tweede staat ook op het Rcgeerings-
progrum bezuiniging op legeruitgavcn en
andere uitgaven met het oog op de vele gel
den voor sociale hervormingen benoodigd.
P e v e r w e i p i 11 g van d e O o r-
logsbcgrootingdoor de geheele
r e e h t e r z ij d c was dus gericht
tegen het Eogcerin gsprogram.
En waar, zoo voegde de Minister er aan
lot-, iedereen zoowel binnen als buiten
de politiek de gevolgen heeft te dragen van
zijne daden kan het der rechterzijde niet
anders dan euvel geduid worden, dat zij,
niettegenstaande zij daartoe tweemalen in de
gelegenheid is gesteld de Kegeering niet
aanvaardde; dat mocht zij alleen doen wan
neer zij niet homogeen was met het votum
der Eerste Kamer, maar van zooicis is niets
gebleken, noch van leden der Tweede Kamer
der rechterzijde, noch van de pers dor rech
terzijde is ook maar éón woord van afkeu
ring over de verwerping der Oorlogsbcgioo-
ting in de Eerste Kamer gehoord.
De rode des Ministers, mei grooten ernst
en nadruk en toch niet zonder gemoedelijk
heid uitgesproken, maakte grooten indruk en
werd aan het slot met luide toejuichingen
begroet.
Maar al was, de Minister uitmuntend op
gewassen fcegetn zijn aanvallen, de heenren
Lobman, Heemskerk en Van Nispen, waar
bij zich, lalex nog de heciren Tabna en Kolk
man voegden, de, linkerzijde, Het hem niet
alleen staan, maar kwam h,em mot haar
voormannen te hulp: de hoeren Goeman
Bdrgesius, Druaker, Tydeman, Van Doom
en Th,omsbn. Vooral da Laatste als man
van buitengewone tennis van het defensie-
vraagstuk, had zich tot Laak gesteld de
beteekenis, van het votum 'der Eerste Ka
mer uiteen ta zetten, an toea kroeg de
Tweede Kamer oen zoo goad ingedachte
gïoepoering van citaten uit do redevoorin-
gen van de heeren t' Hooft, Reekers en
Vermeulen in do Eoxste Kamer, dat do
reine reactie van het votum, daar geval-
llen, voor ieders oog bloot lag. Geen wonder
dat deze redo in hooge mate den Toom
van den heer Van Nispon gaande maakte,
die eindelijk om zijn herhaald in de rede
vallen door den voorzitter tot da orde
werd geroepen. Maar ook onder de rede
van den heer Goeman Borgesius was de
rechterzijde zenuwachtig. Voornamelijk
hierom
In zijn brief aan de Kroon, waarinde
heer Schimmelpennrnck van der Üye, ge
zegd had dat er geen redo voor de Rech
terzijde was, Me rogeering te aanvaarden,
had hij ei* tevens op gewezen, dat het toch
niet aanging, dat er een Kabinet zou op
treden dat tegen Grondwetsherziening
was, nu da meerderheid der kiezers zich
in 1905 daarvóór verklaard had. Dc
de lichting van juffrouw "White, trok zijn
pverjas uit en ging naar zijn tafel.
ijMijn hoeken," zei hij' knorrig. „Alle
boeken moeten lederen dag op hun plaats
worden gezet," zei juffrouw White. „De
nummers, als 't u blieft
„Er is vandaag iets niet met haar in
orde," dacht hij. „Wat knarst haar stem."
Hij zocht tien minuten in den catalogus
maar de "nummers der hoeken. Juffrouw
White zocht ze op en legde ze met een
smak op tafel. Dx. Ringway keek op.
„11c wist niet, dat ze zoo oud en dik
■was," dacht hij.
Hij zocht in zijn hoeken naar het be
wijs van Caxtons verblijf te Wei&enbach.
Maar 'hoe hij ook zocht, hij vond het niet.
Hij keek hulpeloos naar juffrouw White.
„Is dit wel het goede boek?" vroeg hij.
„Welk nummer?"
„Bn '27706," antwoordde hij.
„Dan heef! u het boek, dat u verlangt,"
zei' juffrouw White en ging met haar werk
door.
„Was er dan geen vierde deel?" vroeg
hij. „Als ik me niet vergis, had, ik gister
een vierde deel."
„De catalogus ligt aam uw rechterhand/'
was het antwoord.
Dr. Ringway zocht tien minuten voor
hij den verlangden titel had.
„Maar drie doelen!" riep hij uit. „Vreemd,
heel vreemd. Heel wonderlijk!"
Aan zijn tafel teruggekomen, bestudeer
de hij den inhoud van, de drie deelen.
Caxton, de eerste Engelsche drukker, werd
er niet in genoemd.
rechterzijde wonsehto dat gezegde naarhet
land waar do peper groeit, want zo pleegt
altijd te bcwcion, dat do grondwetsherzie
ning geen inzet was van de stembus van
1905. En toen nu 'de lieer Borgesius, toch
reeds als de man die Kuyper deed vallen
de gebeten hond bij de rechterzijde, als
ervaren parlementariër daar munt uit
sloeg, en zei dat er door dat .gezeg
de bewezen was dat alle actie tegen
het Kabinet in 1905 gevoerd, overbodig en
ongemotiveerd was, begon er een leven
als een oordeel.
„Ge spreekt onvaarkaid" riep de heer
Lohman, fonkelend van, Loorn, „dat heeft
de hoer S. niet namens dc rechter
zijde gezegd. (Wat de heer Borgesius
niet herwerd had, hij sprak van hetgeen
een man van invloed bij de rechterzijde
had gezegd, zóó hebben wij hel gehoord,
en hebban allo couranten het vermeld.)
Vele laden van de rechterzijde maakten
afkeurend, vale leden van de linkerzijde
goedkeurend rumoer, en de heer klsinga
trachtte onder het voortdurend hameren
van den voorzitter zich, "boven allen uit
verstaanbaar te maken, wat niet lukte,
daar zijn toch, reeds hooge stem bij dit
ko-ene pogen geheel oversloeg. l)en volgen
den dag bleek do toorn van den lieer
Lohman nog niet. gezakt, hij norande do
voorlezing van dezen boef een ongeoor
loofde daad van liet, ministerie, en Verge
leek heit. voordeel, dat het, ministerie uit
dezen brief trachtte te halen, met iemand
die misbruik zon maken, van hetgeen een
bode afluisterde uit de vergadering van
den ministerraad. Vrij onlogisch trachtte
hij "daarop aan te toonen, dat het geschre
vene door deal lieer Schimmel penni nek
over die Grondwetsherziening zeer cor
rect was, waarmoa blijkbaar mleer dan
één lid dor rechterzijde het met eens was.
.Ongelukkig voor den, hear Lohman bleek
dat de heer Schimmelp'Oiinmok zelf verlof
lot openbaaxmalupg van dien brwf h/id
verleend.
Waar zouden wij heem als wij uitvoerig
allo redevoeringen wilden memoreeron
\Yij mogen echter de rede van_ den lieer
Troelstra met vergelen, dip; al had hij de
gewone slotsom: Do burgerlijke partijen
van rechts deugen, niet en dc burgerlijke
pcrtjjeii van luiks deugen niet, leve de
sociaal-democratie! zepr h.oog stond. Fel
striemde hjj rechts over wat liij haar co-
medie noemde van, bescherming! "dorrech
ten van de Kroon. Daartoei hebt gij niet
meer het recht, n.l. oin u ais verdedigers
van die rechten op te worpen sinds gij
Dr. Kuyper zonder een, woord van critiek
in de Overijsselsche kwestie hebt laten
begaan. En, wanneer gij, mijnheer Lohman,
.hier in het debat bobt gebracht, dat het
Kabinet een voorwaarde "aan de Kroon
gesteld had, die u toeleek de rechten der
Kroon te verkorten, hebt gij daardoor ge
openbaard dat de persoonlijke inzich
ten van, de Kroon met strookten met de
inzichten van haar raadslieden, waar het
onze defensie gold, en die openbaarmaking
was niet geoorloofd.
Diit. alle,s was zóó waar dat er van rechts
zelfs geen poging gedaan is om dat 'te
weerleggen.
De li,eer Kolkman zorgde als gewoon
lijk voor het komisch element, al was hij
ook verontwaardigd. Zijn, verontwaardiging
gold de veronderstelling van den minister,
dat de rechterzijde in de Eerste Kamer
de begrooting-Staal wel niet verworpen
zou hebben, zonder daarover eerst met do
recl\terzijde in dc Tweede Kamer te heb
ben geraadpleegd.
„Wij zouden dus „gekonkeld" hebben,
riep de afgevaardigde voor Rhpden ver
ontwaardigd uit, en verzekerde dat er
niet het minste overleg tusschen jaeide
„rechterzijden" had plaats gehad.
De heer De Meester antwoordde hierop
zeer tersnedc, dat er in, dc veronderstel
ling njets beleodigends lag. Integendeel.
Hij keek in zijn koeken
„Ja," zei hij, .„er was bepaald nog een
vierde deel."
Hij keerde zich naar juffrouw White.
„Is u zeker, dat. u maar drie 'boeken
wegzette?"
„Ik heb er wel oen dozijn weggezet,"
antwoordde ze. „Hot is tegen de regels,
dat iemand zooveel boeken tegelijk heeft.
Ik )zal dit juffrouw Thatcher herinneren,
als ze terugkomt."
„Juffrouw Thatcher?" vroeg de profes
sor. „Wie is dat?"
„De dame, die hier gewoonlijk opzicht
houdt. jZe 'is ziek."
„O!" zei Dr. Ringway.
Hij kreeg 'een opschrijfboekje uiL zijn zak
on schroef 'daar den naam in op.
Den .verderen 'dag zocht hij tevergeefs
naar het verloren deel. De lucht was be
wolkt, de kamer donker en de gaslampen
werden aangestoken. Maar juffrouw White
leende den bijzienden man haar lampje
niet. 'Om Vijf uur deelde ze "hem! mee, dat
het tijd was om te vertrekken.
Den volgenden morgen vond Dr. Ring,
way tot zijn spijt juffrouw White wegr aan
juffrouw Thatchers lessenaar.
„Is juffrouw Thatcher nog niet beter?'
vroeg hij.
„Ze is erger," zei juffrouw White. „Ze
is naar het ziekenhuis gebracht en men
heeft om haar moeder gezonden."
Hij ging zitten en vergat zijn overjas
uit te doen. Een gevoel van verlies drukte
hem. Hij las zijn aanteekeningen driemaal
door, maar begreep zo niet,
Belecdigend zou de veronderstelling we
zen, dat de rechterzijde in "do Eerste Ka
mer, van plan een votum uit te brengen,
waarvan ze wist 'dat hpt de.allergewich
tigste politieke, gevolgen zou hebben,, zich
niet eens eerst zou hebben vergoivisL of
de 'leiders van de rechterzijde in de Twee
de Kamer bereid waren de politieke ge
volgen daarvan, mede le dragen. Wc weten
nu uit de mcdedcelingcn vap den hpor
Kolkman dat zulks niet 'geschjed is.; de
lichtvaardigheid van de rechterzijde inde
Eerste Kamer wordt er des te grootcr door.
Komisch was de heer Kolkman,, toen hij
vroeg waar het ministerie 'den "hoor Staal
had gelaten, dien. het eerst had vastge
houden, toen had laten zwemmen, waar
hij de Provinciale Staten, van Noord-Hol
land h,em hadden, „opgepikt".
De h,eer Kolkmian deed deze vraag n,a
tuurlijk niet omidlat hij*Staal terugwilde
Maar voor die, duizenden, on nog eens dui
zenden vereerders van Staal in den lande
die h.et betreuren dat hij heenging, achten
wij h.et noodig het antwoord van den Mi
nis ter hier neer te schrijven.
„Wij lieten 'Staal niet los," zei Minister
Be Meester. „„Waar de strijd zóó schcjtp
tegen mij gevoerd word,"" zei Minister Staal,
„„is het voor het beginsel dat ik voorsta
heter "dat een ander mijn werk voortzet,
daarenboven is hel ondoenlijk en ook zon
der antecedent, dal een minister, wiens
begrooting verworpen word, aanblijft. Men
mag nooit een beginsel opofferen aan een
persoon, wel een persoon aam een begin
sel En dat mag te minder waar in Ge
neraal van R'apparcl de man te vinden is,
uitnemend geschikt om mijn taak over te
nemen."" „Wij moeten," zei 'de heer De
Meester terecht, „die redenen eerbiedigen."
Staal is dus voor goed been, maar zijn
beginsel blijft. Hij is de pionier op zijn
gebied. Generaal, bij het overgroote deel
der Nedorlaridscho natie, 'dat wil vermin
dering van persoonlijke financieele lasten
zoover dat met onze weerbaarheid be
staande is, zal uw naam. in dankbare her
innering blijven.
Staal's opvolger, Generaal van R'appard,
woonde achter de ministerstaM de drie-
daagscho discussie bij, die Vrijdagmorgen
leelijk begon te vervelen; niemand luis
terde meer. De Kamer werd'de zaak moe.
De nieuwe minister draagt in het leger
den bijnaam van „Napoleon", en al is hij
blond, er is wel gelijkenis. Een prettig,
open, schrander gezicht. Wat zal er in
dezen „man van, het zwaard" bij al dat
ge praat zijn omgegaan? De Kamer
heeft zich niet op haar best aan den nieu
wen bewindsman haten kijken; de hamer
vair den voorzitter was bijna voortdurend
in beweging.
Do (liscussïën eindigden) mtet een zeer
kort woord van den hoer Do Meester, en
de heer Heom'skerk had toen waarlijk den
moed om zich over die „kortheid" te be
id a gen, maar hij' was de eonige. Het is
tijd, het is meer Aan tijd, dat de Kamer
aan het werk komt.
(De atgemeene indruk was dal de rech
terzijde zeer verzwakt uit dit debat is ge
komen: zij heef! zich dat voor een deel
zelve te wijten door het onnoodig rekken
dier debatten, toegegeven m'oet echter wor-
d|en dat het' moeilijk' is een goed figuur
te maken, als men de zwakste partij moet
verdedigen.
iWat had dje rechterzijde in de Tweede
Kamer sterk ges Laan als ze op den dag
zelf dat Minister Die "Meester rrfcdedeelde
in dje Kamfer dat het ministerie zijne por
tefeuilles ter beschikkingvan "Hare Ma
jesteit had gesteld, openlijk het votum1 van
de Eerste Kamfer had afgekeurd! Maar ook
in die politiek komt berouw te laat.
Jiet zal nu zaak worden voor de Ka-
mer, alles in het werkf te stellen om 'dim
vjerloren tijd in te hallen. i
BINNENLAND.
Zijn gedachten dwaalden af. Hij nam
een van de boeken en begon ijverig 1e
lezen. Maar na de eerste bladzijden las
hij niet meer. Hij gevoelde zijn verlies er
ger en was gedrukt. Kwam dit door de
plaats over Caxton? Neen, daarover tob
de hij hiet meer. Wat hem aanging mocht
Caxton zijn Vak in Egypte, geleerd heb
ben. Had hij dan soms iets vergeten? Hij
nam zijn opschrijfboekje en keek daar in.
Daar zag hjj de woorden: „Juffrouw That
cher."
„Dl" riep Tiij uit.
Hij stond Op en liep naar juffrouw White's
lessenaar.
'IV.
Drie weken 'later zat Dr. Ringway naast
de herstellende. Mevrouw Thatcher, oen
klein, zacht Vrouwtje glimlachte hem too.
„Dus was bet ten slotte niet in de boe
ken," zei 'do professor. „Geen wonder,
dat ik he,t niet kon vinden."
„Ik had bet den volgenden dag willen
zeggen," herhaalde 'juffrouw Thatcher voor
de derde maal. „Het spijt me zoo, Edward,
lat ik je voor niets liet zoeken. 'Zooveel
vexgeefsche moeite
„Stil," zei hij. „Ik "ben er duizendvou
dig voor betaald!"
En toen 'werd de jgoote Dr. Ringway
zoo weinig professoraal (ten minste voor
de honderdste maal), dat een verder ver
slag van zijn daden aan zijn waardigheid
van geleerde te kort zou doen.
Verjaardag van Prins Hendrik,
Men. meldt uit Apeldoorn:
De verjaanlag van Prins Hendrik werd
gisteren in huiselijken kring gevierd. Door
hel gemeente-bestuur van Apeldoorn, de
Oranje-Vereeniging, de verecniging „Naar
Apeldoorn" en de Verceniging tot Veraan
genaming van het Verblijf, zoomede van hel
personeel van de paleizen Den Haag, Hel
Loo en Soestdijk, werden bloemstukken aan
geboden.
Z. K. II. ontving van II. M. haar levens
groot portret, geschilderd door mpj. Van
Stockum, een aantal kostbare gravures in
fraaie lijsten, een fraaien jachthond voor de
hertenjacht en van de Koningin-Moeder acht
prachtig afgewerkte candolabrcs.
In het dorp Apeldoorn woei van rijks- en
gemeentegebouwen, eveneens van zeer vele
particuliere woningen, de vaderlandsche drie
kleur.
If.IT. M.M, de Koninginnen en Z. K. II.
Prins Hendrik maakten des middags in een
rijtuig met 4 schimmels bespannen en dooi
den Prins zelf gemend, een rijtoer door de
Schuine laan, Looschen weg. Zwoischen weg
en 't dorp. PI. M. zat naast, den Prins,
terwijl de Koningin-Moeder met een hof
dame in het rijtuig hadden plaats genomen.
's Avonds om half negen is er aan den
Prins eon serenade gebracht met fakkellicht.
Ruim -10 vcreenigingen met vlaggen en ha-
nieren trokken uit de Loolaan naar liet pa
leis, de leden van Volksweerbaarheid, van
den knapenhond Klein maar Dapper en van
sportvercenigingen waren in costmim. Op
het bordes van het paleis waren de Ko
ninginnen en de Prins. De stoet trok langs
hen, onder de tonen der muziek van puiat-
relijke coipsen. Nadat besturen met fakkel
dragers zich voor het paleis geschaard had
den, werd door gecombineerde mannenkoren
vierstemmig gezongen het. Oude Wilhelmus,
onder leiding van den heer Slokhuyzen, Door
het Koninklijk echtpaar en de Koningin-
Moeder waren smaakvolle prijsnummers aan
geboden. De Prins betuigde na afloop zijn
dank aan het bestuur der Oranje-vcreeniging.
Duizenden waren er bij het Loo en omgeving
op de been. Na afloop trok de stoet naar
Apeldoorn, waar hij voor net park Tivoli
ontbonden werd.
Frovlnelalo Staten-verklezlnge*.
Door Ged. Staten is do verkiezing voor
de Provinciale Staten van Friesland be
paald op 4 Juni, de stemming en her
stemming zoo noodig op 13 en 24 Juni.
Oranje Nasuttu'* Oord.
In het jaarverslag van hot sanatorium
Oranje Nassau's Oord, handelende over
1906, worden de resultaten in dit jaar
weer bevredigend genoemd. Er werden be
handeld 308 patiënten met 34,173 verpleeg-
dagon. Herhaaldelijk moest op plaatsing wor
den gewacht. Dp 1 Januari 1906 waren
aanwezig 51 mannen en 53 vrouwen; op
genomen werden 101 mannen en I03vrou
wen. Vertrokken zijn 106 mannén en 111
vrouwen, 'en overleden 2 mannen en
vrouwen, zoodat op 31 December aanwe
zig waren 44 mannen en 43 vrouwen. Wat
den leeftijd betreft: tot 20 jaar waren 44
of ruim 21 pet.; van 2130 jaar 94 of
bijna 4G pet.; van 3140 jaar 46 of
ruim 22 pet.; van 4150 jaar 13 of ruim
6 pet.; van 51 en meer jaren 7 of ruim
3 pet. Erfelijk belast waren 50 patiënten.
De gemiddelde duur van het verblijf was
152 dagen. Van de 217 vertrokken patiën
ten waren 1-30 of ruim ,58 pet. veel ver
beterd; 48 of ruim 22 pet. iets verbeterd;
36 of 16 pet. niets verbeterd; 3 of ruim
1 pet. achteruitgegaan. Bij'hun komst had-
dgn 192 een positief onderzoek op tuber-
kei-bacillen, 69 een negatief, 56 expecto-
neerden niet. Bij hun vertrek waren die cij
fers 167, 98 en 52.
In het begin van het. jaar worden 23
patiënten op hun verzoek behandeld 'met
liet serum van Marmovek, belangeloos ter
beschikking gesteld. In de eefste woken
meenden allen verbetering le bespeuren,
doch toen zich bij oen paar patiënten om
btandigheden voordeden, die tot teleurstel
ling aanleiding gaven, verminderde hotver-
trouwen bij de anderen. Het bleek, dat de
schijnbare verbetering slechts auto-suggestie
was. Bij geen "enkelen patiënt kon bespoe
diging van het genezingsproces worden
bespeurd. L
De uitgezonden vragenlijst werd lenig
ontvangen van 239 patiënten. Uit de ant
woorden bleek, dat de meesten na Iran
vertrek van bet sanatorium nog in beter
schap waren vooruitgegaan.
Volgens het bijgevoegde financieel© ver
slag werd op gebouwen en machinerieën
afgeschreven f 4387.59, op 'den inventaris
f2301.70. Gebouwen en machinerieën had
don 1 Januari een balanswaarde van
f 400,000, de inventaris van f66,000. Het
Emmafonds ontving aan legaten en giften
f 15,301.49. In 1907 kan aan 50 minver
mogende patiënten 10.80 per dag en per
hoofd worden uitgekeerd; over 1906 werd
aan 179 patiënten f 14,585.60 uitgegeven
STADSNIEUWS.
Yercsn, voor YromvenMe*reclit.
Gisteravond hield de afd. Rotterdam in
Musis alhier een vergadering waarin mevrouw
Van Itallievan Embden uit Utrecht een
lezing hield. Voorzitster was mevrouw E,
Baelde.
Mevrouw Van Embden acht het heer
lik te spreken voor de zaak van het vrouwen
kiesrecht het doel is weliswaar nog niet
bereikt maar spreekster meent dat aai },et
eind zeker de overwinning zal komen. In
ons land is de beweging voor het vrouwen
kiesrecht in weinige jaren snel gegroeid"
de vereeniging bestaat ruim 12 jaar, hetgeen
in het leven van een ideaal zoo weinig be-
teekent als een dag in het leven van een
mensch. In het kort gaat spreekster na de
beginperiode van het Btreven naar medezee.
genschap van de vrouw in het staatsbestuur'
In 1870 deed Nicolaas Beets een schuch!
tere poging om het studeeren van vrouwen
te vergemakkelijken. In Utrecht zijn op dit
oogenblik aan de hoogeschool van de 800
studenten 408 vrouwen. Dit jaar is de laatste
vesting gevallenook de Vrije Universiteit
heeft hare poorten voor de vrouw openge
steld. Van het buitenland spant Zwitserland
de kroon waar '2000 vrouwen studeren
onder wie 1000 Russinnen in Duitschland
trachten slechts 184 vrouwen het doctoraat
te behalen, daar hebben echter de profeisor®
het recht personen die zij niet onder hun
gehoor wenschen, buiten te sluiten en vele
professoren laten geen vrouwen tot hun col-
leges toe.
In 1878 deed de heer S. van Houteneen
krachtiger en mannelijker poging dan Beels:
h ij vroeg liet recht van studeeren en tiet recht
van werken voor de gehuwde vrouwen. Hij
fulmineerde ook krachtig tegen de afschuwe
lijke huwelijkswetten, die, zegt spr., nog
steeds tot schande van ons land bestaan,
Multatuli komt in :il zijn werken op voor
de rechten der vrouw. Als een baanbreekster
brengt spr. hulde aan Mina Krüseman, een
generaalsdocliter, die streed voor de frissche,
nieuwe denkbeelden van de idealen der vrouw!
Het werken van al deze denkers bracht de
strijd voor de rechten der vrouw zeer op
den voorgrond. Spr. gaat in 't kort na hoe
het in het buitenland staat met 't vrouwen
kiesrecht, Dit jaar bracht Finland een groote
triomf. Alle mannen en vrouwen boven 24
jaar bezitten het kiesrecht en de verkies
baarheid. De vrouwen hebben ijverig ge-
stemd en 17 vrouwen zijn naar den Landdag
afgevaardigd.
In Italië hadden de vrouwen in 1905 bp*
het kiesrechtde rijkswet schrift voor dat
kiezer zijn de ingezetenen. In Mantua »n
elders maakten de vrouwen reeds van het
stembiljet gebruik, toen het hof van appèl
te Rome besliste dat vrouwen geen aanspraak
kunnen maken op den naam van ingezetenen.
Intusschen werd de vrouwenkiesrechtkwestie
door de Kamer op voorstel van den oud
liberaal Luzzati naar een commissie ver
wezen, hetgeen, volgens spr., reeds een groote
moraele overwinning was.
In Engeland wordt vanaf 1866 de kies-
rechtstrijd door de vrouwen gevoerd. Stuart
Mill was hier de baanbreker. Voor de ge
meenteraden bezit de vrouw het kiesrecht
en weet zij daarvan ook gebruik te maken,
In het Lagerhuis worden echter steeds de
wetsontwerpen op het vrouwenkiesrecht dood-
gepraat, hoewel 400 van de 600 laden zich
voor het vrouwenkiesrecht hebben verklaard,
Spr. schetst het schandaal ontstaan door
het rumoerig optreden van de vsuiïragettei",
die het parlement wilden binnendringen In
Nederland keuren wij, zegt spr., in theorie
natuurlijk dit optreden af, maar zjj wijst er
op wat de mannen niet moesten doen,vanaf
de Fransche revolutie tot aan de Russische
revolutie van heden, om hun rechten te v«r-
overen. Door de onmiddellijke actie steeg het
aantal leden der vrouwenkiesrechtvereeniging
in Engeland in éen jaar van 1000 op ÏOOOÖO
L)ie onmiddellijke actie bestaat in belasting
weigering, o. a. door mrs. Montefiore, en door
roepen in het parlement van: Stemrecht voor
vrouwen.
Die actie heeft de ^suffragettes" reeds vele
weken gevangenisstraf bezorgd. Na het ont
werp-Dickinson dat beperkt kiesrecht wilde
en in het Parlement werd doodgepraat, zal
nog een ontwerp voor algemeen vrouwen
kiesrecht worden ingediend, dat vermoedelijk
betzelfde lot treffen zal.
Spr. hoopt dat in ons land nooit zulke ge
welddadigheden als in Engeland zullen noodig
zijn. In 1903 werd onder het ministerie-
Kuyper in de gemeentewet het woord man
nelijk ingelascht, waar vóór dien het ambt
van burgemeester, secretaris en ontvanger
voor de vrouw openstond. Een van dr. Kuy-
per's argumenten was dat er voor de mannen
reeds concurrentie genoeg bestond.
Voor de polderbesturen heelt de vrouw
het kiesrecht, als zjj ingeland is, maar zjj is
van verkiesbaarheid uitgesloten,
In Frankrijk, Amerika en vooral in Au
stralië kan db beweging voor vrouwenkies
recht wijzen op snellen groei, zells in Turkije
is een begin van ontwakend bewustzijn der
vrouwen, zooals Pierre Loti beschrijft in zjjo
werk Mes Désenchantés". In Japan zullen de
vrouwen waarschijnlijk over enkele jaren
reeds haar politieke rechten veroverd heb
ben in China is ook een moedige vrouff
opgestaan, die in Amerika strijdt voor ds
rechten der Chineesche vrouwen.
In den eersten tijd der vrouwenbeweging
in Nederland heeft de spot niet ontbroken.
30 vrouwen richtten vóór 12 jaren een ver
eeniging op die in dien tijd 3000 leden wierf.
Kr heeft zich geen enkele partij tegen het
vrouwenkiesrecht verklaard, de katholieke
partij heeft zich nog niet uitgesproken. De
chr.-historisclie, anti-rev., liberale, vrijz.-deni'
en sociaal-democratische partijen zijn ge®
van alle tegenstanders van het vrouwenkies
recht.
De vereaniging voor vrouwenkiesrecht is
neutraaler is plaats voor ieder, die i«'
voor vrouwenkiesrecht voelt, zij het nog zoo
beperkt. Aan den wetgever wordt overge
laten welke mann .n en vrouwen kiesbevoego
en verkiesbaar zullen zijn. Het is de vereeni
ging er om te doen dat het -rouwenkiesrecld
wordt mogelijk gemaaktdat het woord
mannelijk uit de Grondwet wordt geschrapt
Besluitende, meent spr., dat door hrt
vrouwenkiesrecht de speciaal vrouwelijk'
eigenschappen zullen gaan meespreken, de
Staat heeft, zooals Ellen Key zegt, evengoed
moeders noodig als vaders.
De Yoorzit»t«r. mavrouvr
Hc
ar
lie
de
So
ak
ws
ei
be
lei
de
sla
eci
ra
en
Ier
iet
dir
uil
leb
n
zie
pk
fai
art
zie
zie
alk
me
cal
me
en
eet
I
noi
wo
<iv>v»isa*Km*uaFiHW3ö»3X^
wjnnvrrirrryaiwwrKt*%3f*x^wc!iUxiuMxwca'iqaMWff ram,** na i3^"t*.a»»aaiaB»a
i
