t. O 61- Jaargang, Zondag 2 Juni 1907. No. 12400 N, er n- Derde Blad. Straf zonder rechter. tm. h 3X1 FRANSCHE BRIEVEN. ^ALLERLEI. N. )RN, ver- iank, pCt. j enz. ft. (lën pCt. j s Teen zijn. IBj», land. Bui lt. 6 reen k»x. SCHIEDAMSCHE G URANT Deze courant verschijnt d a g c 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal: oor. Schiedam en VI aardingen fl. 1.25. Franco per post fl. 1.65. Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaaxdingen 10 cent Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een nur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeeligo voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In do nummers, die Dinsdag-, Donderdag-en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Interc. Telefoon voor do Redactie No. 123. voor do Administratie No. 103. Parijs, 24 Mei 1907. Er wordt tegenwoordig in het Odéon, hot zoogenaamd tweede Theatre frangais dat thans onder directie staat van Antoine, een stuk opgevoerd 't welk alle mogelijke waar deering zou verdienen indicr het slechts niet door een Fransehman geschreven was. Ik bedoel la Frangaise van Brieux, den vruchtbaren dramatisehen auteur wiens wer ken meestal betrekking hebben op het een of ander maatschappelijk kwaad of onrecht en aldus bij uitstek het genre der tendenz- stukken vormen. Brieux beschouwt inder daad het tooneel als een leerschool of een middel tot sociale hervorming, hetgeen stel lig een zeer goed verdedigbaar standpunt is, al zijn niet alle kunstcritici er mee inge nomen. Ditmaal heeft hij het noodig geacht den handschoen op te vatten voor de Fran- sche vrouw en zelfs voor gansch Frankrijk tegenover den vreemdeling, die vaak over beide een zeer verkeerd denkbeeld heeft. Van zelf is de schrijver dus gekomen tot een panaa^hiek op het Fransche schoone ge slacht en ook in zekeren zin ten minste, op zijn vaderland. Zonder nu in dezen een Hollandsch spreekwoord te willen toepassen, dat ojr minder prettige wijs over „eigen lot" spreekt, zou evenwel dat tooneelstuk meer aan het beoogde doel beantwoord heb ben, indien de auteur vreemdeling geweest ras. In weerwil van liet feit, dat zijn grie ven rechtmatig zijn en dat do Frangaise :n den vreemde een naam heeft, dien ze stel lig niet verdient, doet het den toeschouwer eenigszins pijnlijk aan een heelen avond lang iemand al rcdencerende diens eigen familie in de hoogte te zien steken. Dit is bet eenige bezwaar, dat de vreemdeling legen de „Frangaise", d.w.z. hot tooneelstuk kan maken. Overigens heeft Bricux zelfbehcor- sching- getoond door hij de karakterschilde ring zijner Frangaise (de vrouw) niet te overdrijven. Zijn type is voor generalisce- ring vatbaar en daarom vrij juist. Men ovr- deele naar den korten inhoud van het «luk. Pierre Goutier brengt met zijn vrouw, Mar tbc en een dochter uit een vorig huwelijk, Génévieve, de zomermaanden le Trouvillo door, ofschoon hij een ijzerfabriek bezit die op dat oogenblik niet bijzonder floreert. Op eens komt er een gast in den persoon van Charles, zoon van Pierre's broeder, oen joug- mensch dnt in Noord-Amerika is opgevoed. Charles heeft als mentor en reisgenoot een volbloed Yankee, rijk zakenman, die voor het eerst in Europa komt. Die Yankee nu, is de spil en het motief van het. stuk. Hij beeft over de Fransche vrouwen allergekste ideeën, ingegeven door de lectuur van Fran se-hé romans. In elke vrouw ziet hij oen demi-mondaine, althans ccn wezen dat daar mede gelijk staat. Geen wonder dus dat hij Pierre's vrouw, die allerliefst voor hom is en zelfs een weinig met hom coquetteert (om de eenvoudige reden dat zc vuil hem den veelgewenschten commanditair voor de ru briek van haar echtgenoot wil maken) op dezelfde wijs beschouwt. Een ecnigszins ge waagde aanslag op haar deugd mislukt och'ci te eenenmale. De Yankee ziet in dat hij zich vergist heeft en dit incident verschaft 83ii mevrouw gelegenheid conige veelbete kenende tirades te plaatsen over de deugd, den geest van zelfopoffering on andere hoe danigheden der Fransche vrouw. Daarbij komt dat de geamerikaniscerde neef na een kort verblijf in zijn vaderland weer geheel Fransch wordt en met de dochter van zijn wm gaat trouwen. Ook dat gelukkig slot geeft aanleiding tot oen verheerlijking in woorden van het echt Fransche huisgezin. Woorden trouwens komen er veel tc veel voor in dit stuk, dat aan gebrek aan actie Jijdt en welks personages meer „praten dan kandelen. Doch het is daarom geenszins ver velend. De Yankee, die echter veel te over dreven is voorgesteld, houdt er de vrooiijk- heid wat in. Minder dus om de waarde als tooneelstuk dan om den* „tendenz" is do Frangaise zeer Esproken geworden. Het werk heeft tot actueel motief gediend van talrijke dagblad artikelen over do Fransche vrouw, die er, evenals hot geval was met de Comédie, bij gewonnen zouden hebben indien zc door niet-Franschen geschreven waren. Doch dat ■teemt geenszins weg dat de Franschcn, over "d algemeen, gelijk hebben, wanneer zo be weren dat de Frangaise een gansch andere is dan het buitenland zich voorstelt. Wt onafgebroken, bijna twintigjarig v?r- me hetzij met alle oen weinig bevoogd blijf te Parijs, maakt bescheidenheid gezegd in dezen een oordeel te kunnen vellen, dat op juiste gegevens steunt en, als door een niet-1'ranschman uitgesproken, niet van par tijdigheid verdacht mag worden. Tndicn het echter waar is dat. de Fransche vrouw in hel buitenland belasterd wordt, mag men daarom don vreemdeling niet te hard vallen. Voor een gedeelte is zulks dc schuld van de Franschen zeiven of liever van die soort Franschen, welke van allerhande halfgare, onesthetische en immoreele lectuur een ex portartikel gemaakt hebben. In weinig Fran- sclie romans der laatste dertig jaar, de goede er bij gerekend wordt de degelijke huis vrouw der middelklasse, cn aldus als 't ware dc- kern van het vrouwelijk deel der nalio beschreven. liet is, als meer dan bekend, overbodig er op te wijzen dat de hoofdfac tor van alle literatuur adulterium is, hetzij dit met lichte of vroolijke dan wel met weerzinwekkende kleuren geschilderd is. De Fransche tecken- of illustratiekunst van 'n bij zonder genre komt meehelpen om den ver keerden indruk nog sterker te maken. Een aangeboren losheid van manieren en een steeds in het oog gehouden uiterlijke zwier maken ten slotte, in de oogen van den, uiterlijk, meer ingetogen vreemdeling een Frangaise synoniem met een uiterst w- ft schepsel. Behoeft het geen betoog dat do vreemdeling dus vaak door anderen willens en wetens op een dwaalweg gevoerd wordt, zoo dient er van den anderen kant op ge wezen dat hij, zoodra hij voor een beperk ten tijd tc Parijs vertoeft, z.ich slechts zelden in de gelegenheid bevindt een degelijke Fransche vrouw to leeren kennen en wnar- deeren. Negentig procent van de vreemdelin gen zien alleen, en dan nog meer of min oppervlakkig, de aangeklecde vrouwenfigu ren van her zoogenaamd Tout-Paris, do ac trices en do artisten, om van andere, weinig aanbevelenswaardige categorieën die expres in den kijker loopen, niet te spreken. Hij, die Parijs voor zijn genoegen bezoekt., is maar al te zeer geneigd datgene over het hoofd le zien waaruit hij nat zou kunnen leeren. Doch hij heeft in 't oog tc houden dat het hem niet geoorloofd is alleen met de bevindingen van den tourist rekening te hou den wil hij zich aan een oordeel wagen over de Fransche vrouw. Daartoe traehre hij zicli eerst ceu weg te banen tot de Frnn- sche huisvrouw of huismoeder in haar eigen omge\ing. Slaagt hij hierin, dan zal hij kun nen constateoren dat deze werkelijk niet on derdoet voor haar zusteren van andere natiën, doch alle eigenschappen bezit om haar maat schappelijke tank, waarvan Je moederpiich- ten natuurlijk een eerste bestanddeel uitma ken, naar behooren te vervullen. Dc Frangaise moge in 't algemeen geno men ook al eleganter, sensueeler, meer voor «ogenblikkelijke indrukken vatbaar zijn Jan de Duitsche of Engelsche vrouw, zulks be let lmar geenszins deze in ernst d. w. z. in ernst op zijn tijd te evenaren. In dit opzicht kan men Bricux cn al zijn i landgenooten, die van lijd tot lijd dc eer hunner vrouwn, mocdcis en dochters wil len opnamen, volkomen gelijk geven. Ze heb ben bovendien het volk recht, -zoo niet. Je verplichting, voor't zwakke geslacht hunner natie tc velde te trekken. Maar vaak gaan ze verder dan het doel en zulks is ook het geval geweest met Brieux en mankt zijn tooneelstuk voor den vreemdeling bijna on- «eniethaar. Zc vervallen namelijk in de fout dc Frangaise met dc vrouwen van andere natuur vergelijkende, niet alleen haar te stel len boven al haar zusteren, maar ook ie eisehen dat de vreemdelingen dat doen. Daar eenmaal aan h u n vrouwen onrecht is geschied, willen ze dit goed maken door haat deugden buitensporig tc overdrijven.^ Dc heldin van Brieux, mevrouw Marthe Gou tier, gaat zelfs zoo ver, zonder eenige be scheidenheid, haar eigen deugden uit te ba zuinen. Dat is uiterst schokkend voor den onpartijdigen toehoorder. Wat mij bel reft ben ik het volkomen eens mot een mijner confrères die bij dc première tijdens een pauze uitriep: Brieux vertelt niets nieuws. Ik wist al lang eer hij be stond, dat er overal brave vrouwen en goede moedprs gevonden werden.In Frankrijk zoo goed als in China of Amerika. JUVENIS. In een vorig artikel hebben \Dj meege deeld hoe de regeering goorsielt om de behandeling van strafzaken voor Jen kan tonrechter te vereenvoudigen, Dien belang rijksten van. deze maatregelen, hebben wij echter op zij gezet gun hem thans in, een, afzonderlijk artikel nader te behandelen: do voorwaardelijke afdoening der zaak hui len terechtstelling. In "dezen, voo.rgcsteldon, maatregel heeft do minister veel vertrouwen,, lliij zal zoo wogdt betoogd vole zaken vcrhiiir dcreni kantongerechtszaak te worden; zoo doende zal de kantongercchtsrol klein wor den en een massa formaliteiten znllen over bodig worden. Hbo zal 'dut nu geschieden? "IIoo zal men een. kleine overtredingop zijn een voudigst straffen zonder den omhaal van een openbare terechtzitting, zonder pro- cessueelc stukken, vcihooren, ceclcn, uit voerige vonnissen, 'n omslachtige executie ai een onnoodig lang l.ijdsve|loop? In Duilschland "heeft men hiervoor se- de.rt Mug de Sfrafhefehle, korLe vonnissen, zonder motiveering, zonder openbare zit ting, zonder v verhoor of verschijning, die op do oude wijze worden geëxecuteerd. Deze Strafbefehle zijn bij ons aldus do minister ongrondwettig, omdat de Girondwol eischt motiveering van hel. von nis en uitspraak na voorafgegane openbare behandeling dor zaak. De Engelsche meithod'o (onmiddellijke ar restatie, onmiddellijke verschijning Voor dten politierechter, onmiddellijke, niet-gemo- tiveerdfe vonnissing) kan niet gevolgd wor den, omdat wij daarvoor niet genoeg rech ters hebben, omdht deze bevoegdheid van d'e piolitie tot arrestceren bij kleine over tredingen in ons land ondenkbaar zou zijn en omdat onze rechter alleen een gemo tiveerd vonnis mag uitspreken. Wij moeten dus een eigen .veg volgen. En dien weg vindt het wetsontwerp door voort to gaan, in dfe richting die art. 74, Wetboek van SlraUecht, aaujgeefl. Volgens dat artikel kan men bij overtredingen, waar op alleen boete als hoofdstraf slaat, do behandeling voorkomen door het maximum <fer boete be betalen in> overleg met 'den bevoogdbn ambtenaar van het openbaar ministerie. Welnu deze wijzp vaiij afdoen wil het ontwerp uitbreiden, door in de eerste plaats dfo overtredingen uit te breiden, tot alle, waarop geldboete (ook levens hechten,is) als straf staat cn waarvan, de kantonrech ter kennis neemt en door het overleg met bedoelden ambtenaar nofg veel vorder te doen gaan- Die ambtenaar moet het recht hebben met minder dan het maximum te vreden te zijn en dus zelf het bedrag vast te stellen. Verondersteld wordt dus, dat na vast stelling van, de overtreding de overtreder de gelegenheid krijgt om aan, den ambte naar van bet 'Openbaar Ministerie zijn zaak voor te dragen. Hierna bepaalt deze ambtenaar, dat "de overtreder tegen, beta ling van zooveel (ten minste 50 cents en Ion hoogste het maximum der boete, op hot feit gesteld) terechtstelling zal kun, nen voorkomen en logt deze bepaling aan dein kantonrechter voor. Indien "deze geen gebruik maakt van zijn recht van veto en de verdachte vorder lijdig betaalt, is do zaak uit rle wereld en wordt alle verdere omslag voorkomen. In het andere geval wordt de zaak totcon gewone kantongerechtsstrafzaak, tenzij dc verdachte alsnog (in een zaak, waarop geen andere hoofdstraf gesteld is dan geld boete) het maximum der boete vrijwillig be'aalt. n zijn streven om deze voorwaardelijke afdoening buiten terechtstelling zoo een voudig mogelijk 'tc maken, gaat (le minis ter zelfs zóó ver, dat hij een methode voorstelt, tot nu toe alleen in gebruik bij twecdehand'sbockhandelaars en buitenland- sche loterij-delntanten. Ilij neemt zoo dc mogelijkheid aan, dat1 de ambtenaren van het 0. M. den bekeurde een meteen adres voorzienen postwissel stuurt, waarop deze dan alleen geld te storten heeft om de zaak uit do wereld te helpen. Inderdaad het zich laten bekeuren op deze manie* wordt een lust. Gesteld, deze regel-ug wordt wet voor dat de fietsers uitdemode zijn gesteld de bckcurders kijken in de toekomst even fel op het licht-d ragen als thans, dan zal men dus, bekeurd zjjnde Wegens het rijden met een lantaarn, die niet wil branden, van de bekeuring inden regel niets merken dan dat men met oen warm en 'dankbaar gevoed voor minister Van Raaltc zoo spoedig mogelijk zal be talen. Inderdaad -- van welken kant men do nieuwe instelling bekijkt, zij heeft veel goeds,. Immers alles hangt van den bekeurde zelf af. Hij kan zooveel 'toelich ten als hij wil. Ilij executeert, 'het jxist- wisselgold betalend, zichzelf, en, zoolloen- dc vermijdt hij hot vei schijnen in een open bare Leirechtzilting, hot besteden van kos ten cm tijd voor zichzelf, voor de getuigen en voor dom Staat. Maar aldus de betweters is deze aantrekkelijke methode niet in strijd met de grondwet? Is dat toezicht van den ken tonrechter ten slotte iets anders dan in direct vonnissen? ,,Ja, heel iets. anders," zegt 'do minis ter. Immers alles wordt gedaan door den verdachte. Deze erkent vrijwillig eu stil zwijgend zijn schuld ai ondergaat vrijwil lig de straf. Wil hij niet dan is pi- geen zoogenaamd vonnis, 'clan gaat alles zijn gtawonen, ouderwctschen gang. Al het positieve, dnt volgens de nieuwe regeling gebeuren kan, is afhankelijk van. zijn wil (indien hof openbaar ministerie maar eenmaal het bedrag heeft vastgesteld), liet eenige wat 'srechters wil kan "bewer ken, is, dat de nieuwe regeling niet wordt toegepast en dat men de veel betreden paden der oude procedure volgt. En deze bevoegdheid wil dc voorsteller aan clen kantonrechter geven, omdat hot wensche- lijk is, dat een bezadigd man als die rech ter tot zekere hoogte controle uitoefent over hot optreden van den ambtenaar van hot 0. 'M., die veelal een jongmensch' met nog "beperkte ervaring is. Een drietal beperkingen wordt nu nog op het nieuwe, stelsel voorgesteld. lo. Het geldt niet bij de berechting van personen, die den leeftijd van 18 jarien nog niet hebben^..bereikt (legen wie eerisl on langs een bizondcre wijze "van pii'ocedec- ren is in, werking getreden.) 2o. Bij het stelsel van voorwaardelijke afdoening zal de benadeelde zich niet als civiele partij kunnen voegen. 3o. De toepassing geschiedt allieen inde gevallen, waarin de kantonrechter bij Overtreding boete kan opleggen. Bij principale hechtenis of gevangenis kan liet niet, omdat dan do Vrijwillige daad van den verdachte niet tot haar recht zou ko men. IWanL zeker -de man zou vrij willig in arrest kunnen gaan. Doch hoe die vrijwilligheid verder to waarborgen, hoe lo zorgen, dat dc man zou worden losgelaten op ieder oogenblik, 'dat hij dit zou wewschcn? Men zal overigens al heel tevreden kun nen zijn als hot nieuwe stelsel, dat er bij oppervlakkige beschouwing aantrekkelijk'ge noeg uitziet, op het toch nog zeer uitge breide terrein, waarop hot werken moet, goed werkt. Dan zal "er heel wat minder tijd en papier vermorst worden cn de recht spraak zal gebaat zijn. LINNAEUS. Den 23sten Mei 1707 werd Linnaeus te Rashult in Smaland geboren. Van zijn va der, een predikant, leerde hij al vroeg op de hoogte te komen van de verschillende planten uit den tuin en toen hij in 1717 tc Wexiö oj) school kwam, begon hij daar met giooteu ijver de in het wild groeiende planten te verzamelen. Zijn liefde voor de plantkunde maakte, dat hij alle andere studiën verwaarloosde, waarom zijn vader, wiens grootste wensch het was, zijn zoon geestelijke te zien wor den, den jongen bij een schoenmaker in de leer dood. Gelukkig bok een vneud der familie zich zijner aan, voedde hem in zijn huis op cn leerde hom de beginselen der geneeskunde en der natuurlijke histo rie. Iher leerde Linnaeus het werk van Tour- nefort kennen, dat van grooten invloed op zijn vorder leven was. Op zijn twintigste jaar begon hij zijn studie eerst te Lundon later te TJpsala in de medicijnen, steeds in de grootste armoede, steeds ieder vrij uurtje en zijn nachten aan de plantkunde wijdend cn steeds invloedrijke beschermers vindend, die zich zijner aantrokken. In Up- sala sloot hij zich aan bij den plantkun dige Olaf lludbeck, die hem op allerlei wijzen voorthielp cn aan wiens invloed Linnaeus hot dankte, dat de regeering hom naar Lapland zond teir bestndeoring van do plantkunde. De „Flora Lapponica", het gevolg van deze buitengewoon Bezwaarlijke reis en de iceds in zijn vier en twintigste jaar uitgegeven „Hortus UjfLmdicus" be vatten reeds de grondslagen voor het sys teem, dat zijn naam onsterfelijk heeft ge maakt. Kort na zijn terugkeer uit Lapland ging Linnaeus naar Falun om les in delfstof- kundo te geven. Hier leerde hij do dochter vajh den arts Moraus kennen, zijn latere vrouw, ai deze verstrekte hem de mid delen om in Nederland den doel ersii tel tc verkrijgen. In 1735 promoveerde hij te Harderwijk tot doctor in dc geneeskunde, word een leerling van Boerhaave en wilde seeds uit geldgebrek naar Zweden terug- keoren, toon hij 'door toedoen van Boer haave. dooi den lieer Georg Clifford ver zocht word diens tuin cn rijke verzame ling na tmuvoor werpen te ordenen en te beschrijven. Linnaeus deed dit graag en hiw' in Nederland gaf hij in buitengewoon kor ten tijd zijn belangrijkste werken uit cn richtte oen onvergankelijk gedenk toeken op voor zijn beschermer, op wiens kosten hij oen reis naar Engeland maakte, in zijn „Musa Cliffordiana". Deze twee jaar van zijn verblijf in Nederland vestigden zijn roem. Daarna ging hij naai Ftunkiijk eu koerde eindelijk, nadat hij alle schilt wende aanbiedingen van andere lioogeseholen had afgeslagen, naar zijn vaderland terug, om daar als een onbekende scheepsdokter hij de vloot te dienen. Invloedrijke bescher- mets spraken voor hem bij den vorst, men benoemde hem tot president van do pus gestichte Stockholmcr akademie en in 1741 word liij tot professor in (le geneeskunde to Upsala benoemd, waar hij een jaar la ter professor in de plantkunde werd. Uit allo landen kwam men om onder zijn lei ding te stilde eren, cn onder zijn leerlin gen, die wetenschappelijke reizen onderna men, waren plantkundigen van "den eer sten rang, waarvan hij zelf getuigde: „in vele honderden jaren zullen er geen even groote gevonden worden, al waren er ook koningen en vorsten die do kosten voor hun reizen wilden vergoeden." Door zijn koning in den adelstand vei- hevon bleef hij tot zijn dood, die in, 1778 plaats had, te Upsala. Linnaeus' arbeid was buitengewoon rijk cn gezegend; de enkele opsomming zijner werken zou ^verscheidene bladzijden, rul len, Veel van waf hij leerde is later on juist gebleken. Zijn systematiek echter is tot nu behouden gebleven, ondanks de ver anderde opvatting der moderne niiiuurwe- lensehap. Nadat hij Yailiants mocning over het ge slacht der planten had leeren kennen, lotte hij bij zijn sludie vooral op de meel draden en den stempel, vond dat 'dikwijls aantal, soort en plaatsing dezer organen bij plan ten, die in andere opzichten op elkaar gelijken, overeenkomen en begreep toen welke betcekcnis dit had voor dc ipdee- ling van jlo plantensoorten.. Met behulp cener'mdcolingsmelliode, die op aantal, soort en plaatsing van meeldraden cn stam per berustte, was hel mogelijk niet alleen de reeds bekende plan tonvormen de hun toekomende plaats in liet systeem aan te wijzen, maar ook aan later "te ontdekken vormen de juiste plaats te geven. De voor- doelen van dit systeem zijn zoo, 'duidelijk, dat het natuurlijk is, dat het algemeene waardeering vond. Uitgaande van de gelijkheid der enkele organismen vatte Linnaeus deze sa men'in familiën cn noemde zo mot een gteslaclits- en soortnaam. De gedachte van verwant schap voider vervolgend, vatte Linnaeus daarna de enkele geslachten onder hethoo- gere begrip „oide" en de enkele orden oiuler dal van „klasse" samen. Uit do namen, die hij voor de planton koos, blijkt dat deze sys tematicus oen bui tengewoon fijn gevoel had voor dc poëzie in de natuur. Ilij had een groote verbeel dingskracht cn met een begeerte naar ken nis en waarheid besteedde hij al zijn tijd aan de wetenschap. Hij was gemakkelijk tot vreugde, droefheid of toorn te bren gen, maar even gemakkelijk weer geiust te stellen. Hij was voor zichzelf heel zui nig, maar voor do wetenschap of voor an deren steeds vrijgevig; aan anno studen ten gaf hij zooveel hij kon. Linnaeus had eerbied voor den godsdienst. Zooals Boyle en Newton het hoofd bogen wanneer Gods naam genoemd weid, zoo gaf ook Lin naeus in zijn geschriften God de eer en sprak: „dat is Gods vinger, leer den Schep per uit zijn werken kennen, bewonder en. aanbid." Boven zijn kamerdeur had hij de woorden geschreven: „Innocui vivito, Nu- men adest": „Leef deugdzaam, God zietu," Hij dankte de Voorzienigheid voor alle bewijzen van genade en barmhartigheid, die hij ondervonden had on hij besloot zijn levensbeschrijving met de woorden: „De Heer was met u, waar gij waart."

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1907 | | pagina 9