1.8
|rt. jaargang.
Woensdag 5 Februari 1908
min 12609
lijkjes op het leven in
een groote stad.
4?l
Ml.
at,
)NE|
40,
rda
Deze courant verschijnt (1 a g e 1 ij !c s, roet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Scliiedam en Vlaardingen fl. 1.25.Franco
p-j per post fl. 1.65.
a Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor bet eerstvolgend nnmmer moeten des middags vóór een
tuur aan bet bureau bezorgd zijn.
m
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Tl o n uerd ag- en Z ateTdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
BUITENLAND.
41
16-
BH
en
i0*
ht
k.
Schiedam,, 4 Feibr. 1908.
PORTUGAL.
De koningsmoord.
De gebeurtenissen in 'het koninkrijk Por-
Vitugal, die den koningsmoord voorafgingen
i'cn over 't algemeen als de diepere oor-
tjzaalc van dien moord worden beschouwd,
;aan terug tot 10 Mei van' het vorige jaar.
".Dien daiton wereb n.l. de dictatuur van
(ministerpresident Franco door koning Car-
'jos Itèkraehtigd.
Men is slecht o]> de hoogte als men be
weert dat de koningsmoord onverwacht:
juvam. Hot "broeide en 't gistte in Portugal,
■vooral in dp oppositie-partijen., de radica
len en republikeinciiij, idle door het onge
hoorde gewellf waarmee Franco zijn' ge
zag voerde, oeix enorjnen aanhang in kor-
,ten tijd hadden' verkregen, liet Poirtngoc-
sche volk wordt over '1 algemeen geken
schetst als affceerjg van de politiek?, daar
uit is 't misschien af te leiden dat nog
gpen omwenteling door het volk is lot
stand gpbrachtj, maar men kan niet gissen
of de oppositie-partijen sterk genoeg zijn
'om 't gpihcele land in revolutie te brengen.
Vooralsnog ziel. 'L er niet naar uit en zal
de monarchie gehandhaafd blijven. 'Maar
zal dit dan het constitution ede of het ab
solute koninjgschap zijn?
De censuur., die dagbladen1 onderdrukt,
.telegrammen achterhoudt en' het openbare
leven den' doodsteek geeft; weril door
pFranco als meest geliefkoosd wapen' gohiond-
teeid en nu nog zijn do berichten over
uien moord en'over dm hiuidigan toestand
des lands zeer scbaai'sch
•'j Franco had zich den steun verzekerd
der re-geen ngspa|rtijon|, do reg'oneradores
en piogressisten, beide bolwerken drar mo
narchie. Tegen 'de republikeinen, en radi
calen nam hij krasse iijfzonderingsmnat,-
regelen vn,n' ongrondwettig karaikbar.
Strenge censuur op do per»), afkondiging
van den' staat van belegt opheffing der
consütutioneole rechten en vrijheden wer
den de middelen, waardoor Franco zijn dic
tatuur kon staande honden'.
Koning Cagios had in dien strijd op zeer
besliste wijze pan tij gekozen! Openlijk ver
Uaajrde hij, Franco te zullen steunen tegen
dc- oppositie d<\r verschillende politieke
partijen. Aan een corres|)ondent van de
,,'fenps" verklaarde de koning in -No vent
bar: „Franco cn ik z.ijn het volkomen cons.
Hij hoeft mijn volste vertrouwen. Ik hol
dan ook goem plan h'em 'te laten gaan. Al
les §ant goed en liet moet inog een poos
rgoed gaan in het belang van hot land."
:^De I'ortugceschö staatscourant van
iTehr.j den dag van den koningsmoord, he-
..V'itte 5,1] koninklijk decreet,, waarbij werd
bevolen dc vorba'nning of overbrenging
-iiaar de koloniën van personen,, hesehul-
plrgd van misdrijven,, hij de wet strafbaar
Roman van
LOUISE WESTKIRCH.
gesteld en'waarbij tevens de parlemen
taire on grondwettige immuni
teiten werden opgeheven.
Met éen klap werden 'dus deliberate vrij
heden, door de grondwet voorgeschreven,
doorgeschrapt. Is licL niet verklaarbaar,
disnt zulke gewelddaden van bovfflaf, de
verbittering deden toenemen en daardoor
de woeste daad "der koningsmoordenaars
voorbereidden?
Volgons sommige bladen, was koning Car
los bij zijn volk zeer bemind, andera we
ten echter te melden dat hij wantrouwen
weik'tie in 't land' door zijn huigen voor
Engeland. Spottenderwijs werd koning Car
los dan ook „Engeiand's hoveling" ge
noemd. Na, de ontbinding van het parle
ment cn de instelling dar dictatuur wer
den hcrlrhnldeljjk samenzweringen ontdekt
tegen den koning cn tegen Franco. In po
litieke vergaderingen werd dc persoon des
konings dikwijls heftig aangevallen. In de
Cortez verklaarde de leider der republi
keinen Alfonso Cost.uh die nu met anderen
gevangen zil, dat het land rekening en
verantwoording eischic van de voorschot
ten die uit de schatkist aan koning Car
los waren Verleend. Indien de koning, al
dus 'Costa; 'terugbetaling weigerde, moest
men hem arrcisteeren.
Toen do voorzitter protesteerde, ging
Costa voort: „Ik ïietam niets terug. Voor
minder chain wat koning Carlost heeft ge'-
daairr, is het hoofd van Lodpwijik XVI op
hét schavot gerold."
Ilierna werd de afgevaardigde Costaon-
der groote opschudding door soldaten bui
ten de deur gezet.
De aanslag.
Do dictator Franco had vóór Zaterdag be
richt ontvangen dat er een aanslag op den
koning werd voorbereid. Veiligheidsmaat
regelen waren dientengevolge genomen,
maar de aanslag bleek te weloverlegd, dan
tint zelfs een cordon van soldaten dien had
kunnen voorkomen. Meer dan 30 personen,
van wie de meesten over de Spaansche
grens zijn gevlucht, zijn bij den aanslag be
trekken. 12 nran stonden op de Plana do
Commercio, de handelsmarkt, waai- de moord
geschiedde. De drie doodgeschoten moorde
naars zouden builenlandsehe anarchisten
zijn, door de republikeinsche partij gehuurd.
Tal van inhechtenisnemingen zijn gedaan en
volgens de ,.Lok. Anz." is te Lissabon een
krijgsraad ingesteld, die tal van samenzwe
ring verdachte hooggeplaatste personen on
verwijld tot. den kogel zal veroordeelen.
Koning Carlos scheen er behagen in te
scheppen te doen of er geen gevaar be
stond. Telkens reed hij met den kroonprins
n oen open rijtuig uit. Rn toen de obef der
politie hem eens opmerkzaam maakte op het
gevaar, dat hij liep, gaf hij onverschillig
ten antwoord„Laat mij toch met rurt.
Wat mij moet overkomen, overkomt mij
toch.'' Dit wordl ook den politiechef te
erg en hij nam zijn ontslag."
Koningin Amelie' heeft bij den aanslag
Vol Verwachting keken de mannen naar
tem op. Hij logde het kleine pakje voor
Wijs neer en zeide: „Dat is geld."
Wt grootste hield hij In de han'd.
»En dat zijn vodden."
Begeerig scholen dc drie hoofden sanv 1
<Mr het kleine pakket. Ze rekenden, zo
en een driedubbele kreet van ontzet, nd
j'n6 op toen Islap met het groote pak fan*
!aesiel ging. Radijs vloog op, or i >«rt
'®i uit de hand te rukken. liet. ."v.
,i sk Eapioren, uitstekende papieren. 1 da 1 u
-?0 tel nan den man brengen t
«Als je plezier hebt je op te nu.' i."
teidcIslup, „ga dan heen on 1 Sur u"Fi
:?P Ik help niet, om den s* «L tan te
«ien.»
Slam' W'e1^ PaP*eren >n dc opihkk'-r vo|
j had echter geen tijd, <h fev'A verder
'k wrtten, want do nm» ohI de rechte
adjng greep hem bij de» ,r. ol
Mijn tijd is kostbaar. Wat 1» bt u ge-
'f uitdrager keerde zich cm. 'c s.n umc
schitterde.
„Is de oude Islap weer te langzaan» Heeft
mijnheer de baron zoo'n haast, om zijn por
tret te zien met beschrijving, wat de gen
darmen hem op het schip zullen voorhou
den?"
De man stampte met den voet. „Ik moest
reeds lang weg zijn
,,'t Is beter, dat u nog hier zijt," zeide
Islap. Ilij trok hem in den hoek. Hij pakte
ecu IjÉ'-T van zijn jas cn zeide vertrouwe
lijk J het tr niet goed? Maar u zijt
hm;-dj» lieden zijn voortvarend. Ik ben
nm i" ustig en zeg: het is beter, dat u
r.'hlew .1 rijt."
Kn iu nam hij het kleine doosje uit den
i vd'oie stecncn, prachtige stccnen, glad
5 z»: dikenmerk. Ze z.ijti hun vierduizend
pard. U zult ze hebben! In Amerika
f il »n te ei- zooveel niet voor geven, Waar
Ze hebben daar zelf mooie stecncn. Hon-
ii id mark geef ik u voor liet gou'd. Dan hebt
j - Ier duizend een honderd mark. Zijn vier-
1 'inzend mark de moeite waard, dat een ver
tndig man daarvoor naar Amerika vlucht?
- Vierduizend mark zijn in liet geheel
1 nietsMet vierduizend mark zijt u bede-
InnrU zijt een nette mijnheer Ik "vraag
niets. De oude Islap vraagt nooit. Maar dat
komt terechteen man van rang, van moed.
Waarom zou die vluchten, als een angstige
schooljongen, als een dwaas! - - De oude
Islap zegtblijfEn de oude Islap weet,
wat liij zegt. Er worden in dezen tijd mooie
diefstallen gepleegd. Een inbraak, zooals er
in geen twintig jaar een geweest is. Alleen
moed en koelbloedigheid zijn er toe noodig.
Die hebt ge. Blijf en binnen vier weken zijt
kogels in den hoed en in liet kapsel gekre
gen. Zij en haar moeder Maria Pia waken
bij do lijkon, die in een rouwkapel zijn opge
baard. Het publiek zal veimoedelijk reeds
vandaag voorbij de lijken mogen dcfileercn,
waarbij hofdignitarisscn en officieren do
wacht houden. De gezondheid der koningin
is, in tegenspraak mot sommige geruchten,
naar omstandigheden gunstig.
Een paar honderd gewaponden deden 'n
aanval op Franco's huis, uitroepende dat hij
t ongeluk van het land was. De troepen
verdreven do aanvallers. Zondag hebben
1c Lissabon reeds terechtrtellingen plaats
gehad, 's Avonds vocht men op verschil
lende plaatsen in de hoofdstad.
Alle openbare gebouwen blijven bewaakt
door troepen. Er zal geen wijziging in 't ka
binet plaats hebben vóór de begrafenis. De
censuur blijft in volle kracht. Reuter
klaagt dat zijn telegrammendienst zeer wordt
bemoeilijkt en de telegrammen wordon ver
minkt.
Franco gaat heen.
De 'dictator beeft het veld geruimd nu
zijn politiek van geweld tot zoo'n bloedig
einde heeft geleid. De zinsnede in de procla
matie van don nieuwen koning Manuel II
'dat deze het kabinet-Franco handhaaft, was
er „voor den vorm" ingelnscht. Het geheele
kabinet beeft, ontslag genomen en is vervnn
gen door een dynastieke concentratie, onder
leiding van admiraal Forreira de Amaral,
ou'd-rnarine-minister. Minister van buitenl.
zaken Wineeslao de Lima, gematigd libe
raal; oorlog, generaal Mattins Nunës, pro
gressist; marine, Antonio Cabrnl, progressist;
financiën, Texeira de Souz.a; openb, werken,
,Tos6 de Azevedo, regeneradoronderwijs,
mr. Verga Blirao, liberaaljustitie, Josf de
Alpoïm, liberaal.
Verwacht mag worden dat de grondwet
tige toestand door dit kabinet onmiddellijk
zal wordon herateld. De nieuwe minister
van justitie Alpoïm is een der vurigste
ijveramv- voor de liberalen in Portugal. Za
terdagavond was Alpoïm op ln«t van den
dictator Franco gearresteerdEn dan een
paar dagen later mit<isf»r van justitie; 't Ts
bijna ongelooflijk De datum van biioenToe-
ping 'der Cortez is nog niet vastgesteld.
De begrafenis.
De lijken van koning Carlos en van don
kroonprins zullen openlijk worden tentoonge
steld, overeenkomstig dc gebruiken aan hot
Portugecscbe hoi'.
De begrafenis zal wiuin-chiinlijk 10 dezer
plants hebben.
V o m M i g o, o. 1.
De Portuigecschc trooiapreteudcnt dom
Miguel die Br,ignmzna die kolouct is in Oos-
t on rijk schetn dienst,, maakt slechte kans nu
er van verandering van dynastie geen
sprake is, zooals bijv. in, 1903 na den
koningsmoord in Servië. Onlangs richtte
bij e,e,n mnnifeist tot „zijn Wolk", en ver
klaarde dezer dagen dat hij zon ingrijpen
op 'l oogemblik dat de verwarring in Por
tugal haar toppunt zou hëibben bereikt.
Miguel vcrwacliite een revolutie,, waarvan
bij g-etbruak zou makon om den troon te
beklim mom,, maar de vooruitzichten op
don troon zijn v'ootr helm niet gunstig, nu
koningin Axnclie bp zoo krachtige en snelle
wijze de|n 'troon voor haar- 18-jarigen zoon
Maniuel heeft weten te "behouden. Het op-
tredom van 'een liberaal bewind zal ook
Miguel's kansen nipt doen rijzen„ omdat
do herstjelliflg Van den parlementairen toe-
sLa,nid ongetwijfeld 'die oppositie zal ont
wapenen en 'de rust in het land zal terug-
keeron.
Onlusten?
In do Spaa.nschc grensstad Salamanca
zijn tal van vluchtelingen uit Oporto aan
gekomen, w-aar, naar zij zeggen, de revo
lutionaire beweging voortduurt. Men h'ad
in, de belangrijke h'andelsstadj Oporto de
republiek uitgeroepen. De Spaansch'e ie-
geering laat. die grens streng! beu-aken en
reizigprs uit Portugal worden 'aan een v'er-
h'oor onderw-orpen. 'Spanje zal het slag
schip „Princesse 'des Asturies" naar Lis
sabon zenden. liet Engelsch'o slagschip
„Exuiiouth" en een kruiser z'jn uit Vigo
naar Lissabon vertrokken.
Bui tpniandsch!e dcelnamp.
In d,o Franscbe Kamer zeiidp minister
Pichkm giistjpren dat dc regeering tiaar ban
gelijke deelname heeft betuigd aan die ko-
ninklijkp familie vpn Portugal. Dc socialist
Spmba.t cn de uiterste linkerzijde prptes-
tperden, maar Senvbat werd hfet wpoiid) ge
weigerd. i
'Jjon toeken Van rouw hiebbetn, de Spaan-
sclte Senaat en de Kampy de! bijeenkomst
gisteircn opgehievieiv, en hartelijke betuigin
gen ran deelneming aan die koninklijke fa
milie in 'Poytuiglal cn aan hiet Pcirtugeesehe
vjolk gezonden.
In 'den Seniaat uitte de ministe|r van
buitenl. zjaken, don Aliunde Satazair, zijn
groote vcsrontwtaardiiging ovpr den laften
aanslag.
De Engielsche minister Asquith deelde
medb, dat 'Jp mlnisteir-puesident in hfet
Lagctrh'uiis epn "adres zal indienen aan den
koning), waarin de gevoplens van het Huis
naar aanleiding van den moord van Z. M.'«
bondgenoot cu Vripnd worden vertolkt.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
het westelijk klocl der Oostzee vertrokken'
om een' 3-daagscho oefening te houden.
u een rijk man. Meen ik het goed of
niet?"
De man antwoordde niet dadelijk. Ilij was
in tweestrijd. Zijn rekening kon door een
nieuwe misdaad niet veel slechter worden.
En de uitdrager had gelijk: vierduizend
mark waren niet genoeg, om een nieuw leven
mee te beginnen. Hij had gedacht een ver
mogen in don juwelicrswinkel te \erzame-
len. Maar dc medeplichtigen, do bekende
en de onbekendeDe ontzettend hooge uit-
keeringen Die no. 1 was onvcrzadelijk. Dan,
wat nog aan de vingers dor tusschenpersonen
kloven bleefDat was zeker, het roovers-
handwei-k had ook geen gouden grond. Met
óen slag werd men niet rijk. Zou bij een
tweede wagen?
islap ging naar de tafel en schonk in.
„Drink eens, kinderen, en wees vroo-
lijkDe eeno tijd is niet, zooals de andere.
Dp karpers hebben hun buikjes vol gemest.
Nu is het tijd voor vroolijko snoeken. Scherpt
jullie tanden er is wat te bijten. Vrienden,
allemaal vriendenWaarvoor zal ik iets
achter houden? Wie geen schoft is: Maan
dagavond bij Kuseman. No. 1 heeft plan
nen."
Met fonkelende oogen waren Radijs en
Zwavelstok naderbij gekomen.
„Wat is er? Wat wordt er beraamd?"
Maar dc oude mankte een afwijzende be
weging met de handen. ..Weel ik heb? Ik
ben een man van zaken. Alleen ditals het
regenen gaat, voelen jullie dat aan je ekster-
oogen, is het niet zoo? Nu ik heb zaken-
eksteroogen. Die zeggen, er is wat te ver
dienen."
F r a n k r ij k.
Op ?6-jarigen leeftijd is te Vernon. (Eure)
overledien' de procureur-generaal Mamau, be-
kcn'd uit de Drjeyfus-itragcdte. Manau, dio
in' 1898'99 het 0. Al. waarnam» in 't
hooggerechtshof, sprak zich uit ten. gun
ste wan' !d© herziening van Dreyfus' vonnis.
Duitschland.
De geheel» vloot is gisteren' onder com
mando van 'prints lleinrjch uit Kiel naar
En daar hij zag. dat de kleine Italiaan
nauwelijks de oogen open kon houden, haal
de hij uit do kamer daarnaast een oud stuk
kleed en wierp het grootmoedig den ben
gel toe.
„Maak daar een bed voor je van, jongen
en ga slapen."
Op dit oogenblik ontwaakte Jule uit haar
verdooving. Met woeste spanning in haar
roofdicroogcn staarde ze naar de deur.
Do deur ging open. Katzoff trad binnen
in zwarte rok en wit overhemd, zijn vierhoe
kig buldoggenhoofd was koperrood, als za
ten ziin boorden hem te nauw. In do hand
on'der den hoed droeg hij iets, dat hij dade
lijk in de kachel stopte. En toen stond hij
daar, keek met zijn kleine, groenachtige
oogen in het walmende lamplicht, als deed
dit- hom goed, en lachte, lachte maar.
Met- een jubelkreet was Jule op hem toe
gevlogen. Toen ze hem goed aanzag, Hield
ze zich in.
„Je bent vreoselijk verhit, Max
„Ik was op een vergadering."
„Zoo'n fijne rok, een overhemd, een das
cn alles Waarom heb je geen man
chetten aan?"
Daar kneep Katzoff haar, 'dat ze het uit
gilde.
„Vervloekt wijvengekletsJe'houdt
je stilStilStilStil
Ilij herhaalde het woord met wijd open
gesperde oogen steeds weer. Maar toen ze
zich meesmuilend van hem afkeerde, lachte
hij schaterend.
„Zoo is het niet gemeend, poesje. "Weet je,
het maakt me woest, als iemand me zoo
Marokko.
In het Engelsche Lagerhuis werd gis
teren namens den minister van buitenl.
zaken mpegedeeld,, dat Raïsocli den kaïd
Maclean in vrijheid heeft gesteld en naar
Tangcr heeft gebracht.
De Fransche troepen uit Casablanca heb
ben gisteren een belangrijk gevocht gele
verd tegen den Mrambas-stam ten Z. van-
Bcr Rascbid, nabij Scttxit. De dolonnc-
Btoutegourd werd 'aangevallen d[oor een
sterken tboep "rgiters en voetvolk,, waar
schijnlijk vormende hel gehbele contingent
van het achterland Chaioejas.
Het gevecht duurde ccnige urenDe
vijand, dj,e zware verliezen had1 geleden,
miopst aftrekken. Kolonel Boutegourel bleef
op lipt 'slagveld, zonder verdjer aangeval
len te worden en bpreikto eindelijk biet
kamp tp. Rer Reschliid.
Gesneuveld is luitenant Rjecard; gewond
werden de luitenant-koloniel Pn.ssard, kapi
tein RaUeix, de luitenants Forgamol en
Soyrg. Van den troep sneuvelden vier sol
daden Van hbt vreemdpnlegioen, tweeAfri-
kaansche jagers, een tirailleur, terwijl 46
soldatgn weidien gekwjetst.
Zuid-Afrik a.
Merrim'an, de eoiiste-ministor van Kaap
kolonie, heeft den nieuw minijstcrie; ge
vormd.
Vereenigde Staten.
T)(e Ameiriknan'sche vloot is Zondagmid
dag Run'la Anenajs in de straat van
Magpllaari aangekomen.
BINNENLAND.
Hofberichten.
De Zweedsche zphding komt morgen
avond te 9 uur uit Brussel te 's-Graven'-
hago aan' en wordt aan het. spoorstation
ontvangen door 'luit. t. z. Jhr. von' Müh' en,
aan' de 'missie toegevopgd adjjiulant van
II. M.
Het gala-diner 'ter barer acre op Don
derdag ten 'hove zal wegens den rouw
zonder muziek gjegeyen worden,
Z, 'K, II. de Prins beeft het bescherm
heerschap aanvaard over bel Koninklijk
Scherpschuttersgilde „Oefening -en Ver
maak" te 's-Gravenhage.
H. jM. de, Koningin-Moeder hepfl een
bloemenkrans op 'de lijkbaar van dr. Rei
ger, burgemeester Van' Utrecht, doen' neer
leggen'.
Tan het hof.
Baron van Bulow Stalle, huis-maarschalk
van Zijne Koninklijke Hoogheid den Prins
aankijkt. Nu wees maar weer goedGeef
me een zoen. Wil je niet? Kijk hier. Ik
heb vandaag wat voor je meegebracht."
Hij tastte in den zak, haaide een speldje
te voorschijn en liet liet in het licht der
hanglamp voor de oogen van het meisje glin
steren. Het was een aardbei van granaat tus-
sohen twee kleine, gouden blaadjes.
Jule greep er naar, van vreugde het uit
gillend.
„Dat mag ik hebben! O, je!" Ze klapte
in de handen. „Vader! Kijk eens! Dat mag
ik hebben."
„Ja, zeker mag jc het hebben Sta stil
Hij stak zelf het speldje in bet boord van
baar roodc blouse. „Krijg ik nu een zoen?"
Ze vloog hem om den hals.
„Jou lieve, goede brombeer!"
Maar Islap keek onrustig, ontevreden
naar die twee. „KinderspelKinderspel
Met zijn hyena-oogen bekeek hij over de
brilleglazen den toekomstigen schoonzoon,
duim voor duim, zaakkundig, zooals bij
bankpapier gewoonlijk monsterde, en piot-
reling sloeg hij zijn knokkigen vinger om
den elboog van den dartelenden man, trok
hem dicht naar zich toe, en siste hem in bet
oor:
„Ga je wnsschen
Op den zwartzijden das, vlak onder do das
speld mot valscHe brillianten, had hij een
klein, rood vlekje gezien.
(Wordt vervolgd.)
1
SCHIEDAMSCHE COURANT