No. 12655 Naclitwake vaü TaMijn gp Jaargang Zondag 29 Maart 1908 Tweede Blad Uit de Tweede Kamer. na. len *55 v>* m ;KUS. e», we ible, iPt&'c \p. SOHIEOlüiCHE COURANT. per Deze courant verschijnt d a g e 1 rj t a, met uitzonder'mg Tan Zon- en Feestdagen. Prjjs Per kwartaal: Voor Schiedam en Ylaardingen fl. 1.25.Franco post fl. 1.65. Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingon 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het. eerstvolgend nummer moeten dee middags vóór een aan het bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Taiieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, D o n d e r d a g- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Interc. Telefoon voor de .Redactie No. 128. voor de Administratie No. 103. J -mns- e voor- f50.-, zenden iimni 'trrmrriiinmnr'nTnrrnnnrrmTrTrr Ea ze waren niet mot hun vieren; ze raren mot hun zessen. Wie? De viij-libe ralen. Waarom zeggen wij dat? Omdat W bij het optreden van dit ministerie tarluid heeft,"dat het eigenlijk wel op eon meerderheid rustte, n.l. op de geheeld rech terzijde (49), plus 4 vrij-liberalen, Wei na, bij het wetsontwerp op het blijvend •tdeelte, naar menschelijke betekening het eenige ontwerp, waaruit een crisis voor iet Kabinet vóór 1909 kan ontstaan, is gebleken, dat het ministerie niet op 4, maar op 6 vrij-liberalen kan rekenen. Het maren de heeren Tydeman, Knrncbeek, Van Styrum, Blooker, Ilcnnoijuin. en de voorzitter, de heer Roeit. Of deze laatste misschien niet meer vóór gestemd heeft in zijn qualiteit van voorzitter, blijft voor ons een open vraag. De lieer Röoll toch tót ook onder liet ministerie-De Meester getoond, dat naar ziju opvatting de voor zitter, als hij hot maar even niet zijn over tuiging kan overeenbrengen, ministerieel behoort te zijn. Door die 6 vrij-liberala voorstemmers kam het getal stemmen, dat vóór het wetsontwerp werd uitgebracht, tot 54; vóór do geheels rechterzijde; de lieer Idsinga was wegens gezondheidsredenen, afwezig. Tegen alle sociaal-democralen, alle vrij zinnig-democraten, alle Unie-liberalen, en de vrij-liberalen Plate, Beaufort en Foreest. Afwezig de heeren Troelstra, De Klerk, Verhei) en Hubrec.ht. Aldus werd het ontwerp mei 54 legen 11 stemmen aangenomen. 1 Na de drie dagen van strijd zochten j de rechterzijde en ook sommige leden der linkerzijde ontspanning voor hun over- hopte zenuwen in een wedloop om den Minister van Oorlog en ook den Minister van Binneniandsche Zaken, wivii zeker ook wu aanmerkelijk deel' van de overwinning toekwam, hun gelukwcnschen aan tc bic- den. En tot groot vermaak van de Kamer zag men ook de minder politiek aangelegde ministers elkaar felicitecren; de heeren fees van Swindcren en Wentholt druk ten elkaar met warmte de hand, alsof ze tananten waren in een cffectenzaak, die Wn heurscrisis met goed succes het hoofd bidden geboden. O, Onschuld, o Unschuld, sic reizend bist dal Eft na de debatten. Ze werden op uit nemende wijze ingezet door don heer Pa ft die het hoofdargument, waarmee do mdiening van dit ontwerp verdedigd word, «N krachteloos maakte. Bat hoofdar- ;Went was: Het blijvend gedeelte is on- ontbeorlijkj wil men Ion allen tijde in *t zijn zoo spoedig mogelijk te ïnobili- Sforen. Het verdient, tnsschen haakjes, op merking, dat dit argument le.n tijde van *a*iara3n»aErt*iwos«cr»ae£S3jOffafBBMU 3918. &n armoedig gemeubileerd vertrek, sober t^door ccn klein petroleum-lampje, op i tafel geplaatst midden in het voltrek m tanster ontbloot van gordijnen, de vloer 1 bedekking, de muren verkleurd door cn mok. Op een stoel bij hot vmu' 1 een i°ngc man mei rle armen ever ?5® get ouwen, zijn oogeu vermoeid gericht e gloeiende kolen in don haard, zijn "kok en ingevallen, ziju kleêren ver- (f"t zijn uiterlijk geheel in oveveeusteni- og met ziju omgeving, klonk er een zwakke stem van uil hei jn den hoek, en opeens schrikte liij op zijn gepeins, en, zachtjes de kamer door- Me hoog hij zich over liet lied. ^"as een heel lief, jong gelaal, daf r iel kussen lag, ofschoon ziek'lc den glans L heldere, grijze oogen verdoofde, en no van kuiltjes voorziene wangen met ^natuurlijken gloed bedekte. I 's m', lieve?'' vroeg de jonge man i terwijl hij zich op een knie neerliet !jin hand teedcr legde op bet voorhoofd meisje, ^ze 00g°n ontmoetten de zijne, en ui "tchje^ vertoonde zich voor een oogon- de'droge lippen. ijAnuc Val mompelde liol meisje clroo- Minister Slaat al heel weinig op den voor grond is gekomen; toen heette het dat door afschaffing of inkrimping van liet blijvend gedeelte, de huishoudelijke diensten in de kazerne niet meer behoorlijk zouden kunnen worden verricht, dal men bij binneniand sche onlusten verstoken zou zijn van het middel om de orde te handhaven, dat dan de kaderopleiding in het gedrang zou ko men, enz., enz., enz.; nu werden al die argumenten achterwege gelaten en d u s waardeloos verklaard, en kregen wij alleen liet mobilisatie-argument. De heer Patijn gaf toe, dat men zoo spoedig mogelijk moet kunnen mobilisee- ren, maar toonde meteen glashelder aan, dat dit langs anderen «A veel goedkoo peren weg was te verkrijgt-— dan langs den thans door de Regeering voorgestelde. "Werf geen mannen, zoo betoogde de af gevaardigde voor Zierikzee, a f 120 per stuk, maar neem met de Militiewet in de hand de beschikking over de 2200 man, die ge meent noodig te hebben. Ge kunt dan, orn hun niet te verkorten in hun recht (de beslissing op* 20 Nov. 1907 in do Tweede Kamer genomen heeft billijke verwachtingen bij de miliciens opgewekt, dat zo vrij zullen blijven) deze 2200 direct met klein verlof naar huis zenden; dan zult go, als ge ze voor de mobilisatie noodig hebt, hen altijd binnen 24, zegge 30 uur, kunnen krijgen. Dat is gauw genoeg, zoo ais de heer Patijn met de oorlogsgeschie denis der laatste jaren in de hand, aan toonde; want al is het waar, dal de oor- logs ver kl a ring tcgenwoonlig tot het plotselinge mag gerekend worden, aan die verklaring gaat steeds een lange tijd van spanning vooraf, en men behoeft in Nederland niet tol do diplomatie te be lmoren of een plaats» achter do ministers- tafel to hekieetlen o»m zulks, te ontwaren. Als men dat in ons land in Den Haag niet zou merken, stel dat onmogelijke ge val, zou de Amslerdamsche Beurs ons in deze wel letterwijs maken. Het verbaast ons, dat de Regeoring op het concilumte voorstel van den hoor Pa tijn niet is ingegaan, temeer omdat deze verklaarde, dat door het aanvaarden daar van nog niets ten principale over de vraag van het al of niet noodige van het blij vend gedeelte zou beslist worden. En leed doet het ons, dat dit voorstel werd afge wezen, op dit allemaairsL klein motief, dat het buitenland in het plotseling oproepen van die 2200 man iet* onrustbarends, wel licht oen bedreiging zou kunnen zien. Het is ons niet bekend (want naderen uitleg van dit gezegde vroeg de hear Patijn in comité-generaal of tc wel geheime zitting) of daarmee bedoeld is, dat die 2200 man wel eens. zouden kunnen worden gebruikt om naar Berlijn op te trekken! Terecht mocht de lieer Patijn dan ook zoggen, dat, als men in Nederland zelfs geen 2200 man durft oproepen, zonder angstig over de grenzen te zien, dat wij dan maar beter doen de hoofd stukken, Marine en Oorlog uit onze Staals- bcgrooting te schrappen en niet moor over defcnsiobclangcn te .praten. En onder luide hravo's herinnerde de afgevaardigde uit Zierikzee er aan, hoe er eens andere mannen achter de groene ta fel hadden gezeten, die niet zoo benauwd naar bot buitenland hadden gekeken, toen liet de nationale eer gold, De Beaufort en Pierson, die k la barbe van de Engelschen de „Gelderland" hadden uitgezonden, om President Kriiger uit Zuid-Afrika to halen. Scherp waren dc aanvallen op het ont werp gericht. De heer Marchant klaagde, dat de Minister van Oorlog alles zette op de voorbereiding van dc mobilisatie, terwijl bel toch een publiek geheim kan genoemd worden, dat de dekking daar van allesbehalve in orde is. Dc heer Thom son, die als voorstander van een militie- leger door dit. ontwerp geheel zag sturen in een door hem niet gewenschten koers, onderwierp dit ontwerp aan zeer felle cri- tiek en vergeleek de werving ii f 120 met de soldatenronselarij onder Frederik de Groote, en herinnerde toen niet ongeluk kig aan een passage uit „Ons Program", waarin alle menschenhandel uit den boo/e werd verklaard. En wat den huishoude- lijkcn dienst betrof, de heer Thomson vroeg met een smeer of daarvoor de voor handen elfduizend man nog niet genoeg warpn. En de meer bezadigde heer Eland, oml-minister van Oorlog, noemde dat mo bilisatie-argument zoo vernietigend moge lijk „een bangmakerij van de soort van de brochure-Ti nel al van 1889". Alleen de heer Duymacr van Twist was vol vreugde over het ingediend ontwerp, en. trachtte de ge dwongen dienstneming, die in dit ontwerp werd voorgesteld, als <yr geen vrijwilligers genoeg kwamen, to verdedigen met arlt. 10(1 en 109 van de Militiewet, waartoe alle vrijzinnig-democraten hadden medege werkt... ook de heer Marchant. Luid ge lach van de Rechterzijde, oen gelach, dat echter bet feit niet kon wegpraten, dat op 20 Nov. 1907 on de heer Ta!ma én dc heer Kolkman èn de beer Heemskerk, dio nu achter de groene tafel zitten, om van do heeren De Savurnm Lobman en Tydeman te zwijgen, uitdrukkelijk hebben verklaard, dat aan de verkregen rechten der miliciens niet moehl worden getornd. En de heer Ter Laan maakte de'scherpe, maar niel onverdiende opmerking, dat de Regoering wel daarom zoo'n haast, met het her.-tel van jmt blijvend gedeelte zou ge maakt hebben, omdat het èn onder Mi nister Staal en door de fout van Minister Rappard tweemaal ifreds is gebleken, dat men het 's winters best met een zeer klein gedeelte doen kan, en dat wanneer nu deze winter ongestoord voorbijgegaan was, dat het dan des te meer moeite zou gekost hebben om aan de Nederlandscho natie duidelijk te maken, dat wat twee maal goed was gegaan, nu in eens niet meer goed ging. Verdedigd werd het ontwerp door den heer Notens en door den lieer Tydeman, beiden zonder geestdrift. De eerste maakte meng. „Tk ben benieuwd, wat ju doen zal, als ik heengaen de oogen sloten zich ver moeid, terwijl er een bezorgde uitdrukking op het gloeiende gehuil kwam. Mot een onderdrukten snik boog Yalen tijn het hoofd, en bad in stilte dat zijn kind vrouwtje hij hem mocht blijven. Terwijl lnj bad, verdween de bezorgde uitdrukking, en na korten tijd verviel de zieke in een lichte -humoring. Hij verwijderde zich zachtjes van het bed en ging terug naar zijn plaats bij bot vuur, om met een vermoeide zucht zijn vorige hou ding weer aan te nemen. Zoo nu en dan flik kerde bet vuur op en wierp dan vreemde schaduwen op het hleeke, ingevallen gelaat van den waker. Langzaam kroop de imeht voorbij, ieder uur scheen een eeuwigheid. Ergens in dc verte sloeg een klok met diepen toon mid dernacht, cn vóór do echo's van den laatstee slag waren weggestorven, sloeg er weer een andere klok, nog een en nog een en toen heerschip er weer diepe stilte. Na een poosje werd deze weer verbroken door de tonen van een dronken zwierbol beneden op straat, maar ook deze stierven weg, toen de man zijn weg naar luim vervolgde. Vnlenlün 'md op en bewoog zich ge luidloos, hij deed u.t kolen op hel vuur on maakte e -reilm duiden drank klaar. Toen ging hij n mr en wierp een langen, 'freurigen blik op zijn kostbaren last. Zij slui merde nog, mm i'ó.-i band buiten bed. Heel nog de reserve, dat h rj wel eens wilde weten hoe de commandant van het veld leger en de chef van den generalen staf over de zaak dachten, en de laatste ver kondigde de hoogst zonderlinge theorie, dat men althans beginnen moet met ecu minister van Oorlog te vertrouwen, en hem te geven wat Jpj noodig acht. Het wil ons voorkomen, dat dit standpunt den afgevaardigde van. Tie! wel eens leclijk zou kunnen opbreken. Do heer Karnebeek bleef zichzelf geheel gelijk toen hij het ontwerp warm verde digde; hij is nu eenmaal voorstander van oen zoo groot mogelijk blijvend gedeelte. Opschudding verwekte ten laatste een kort speech je van den heer lloodhuijzen, dat dit wetsontwerp reeds daarom voor hem onaannemiijk was, omdat er uit bleek dat er al zeer weinig vastheid van over tuiging bij onze opperofficieren inzake de fensie bestond. Immers, de heer Wentholt had mede dit wetsontwerp geteekend, die als Minister van Marino in liet vorige Ka binet zijn naam gezet had onder het ont- wcrp-Rappnrd, dat precies hel tegenover gestelde wilde. De lieer Roodhuijzen be ging hier een kleine vergissing, getee kend had Minister Wentholt hei ontwerp- Rappard niet, om de eenvoudige reden, dat het reeds in zee was, toon hij als op volger van den heer Cohen Stuart optrad. Onder dit alles> was de heer Sabron vrijwel onaandoenlijk gebleken. Als men hem niet van tijd tot tijd had zien op- tookenen, zou niemand vermoed hebben, dat hij juist de man was wien het aan ging; vermeld dient toch, dat om goed het gewicht van het ontwerp te doen ge voelen, de Ministers in v-ollen getale aan wezig waren. Correct, ganz milittirisch was het op treden van den generaal Sabron. Breed hoorden wij uitmaken de nadeden, die door de inkrimping van het blijvend gedeelte waven geladen, kaderopleiding was onmo gelijk geweest, de huishoudelijke diensten waren zóó zwaar geworden, dat zulks tot insubordinatie had geleid van hen, die er mee belast waren, en wat de mobilisatie betreft... toen. ging de Kamer over in comité-generaal en werden wij, persman nen, verzocht om eens te gaan wandelen. "Wij zijn geen groote voorstanders van comité's-generaal, al ontveinzen, wij ons niet, dat het noodig kan wezen, maar het is tegenwoordig te voet in de mode; dit is al het tweede in de spanne van één jaar tijds, terwijl er sinds jaren geen ge bruik van gemaakt was. Wij kunnen ons niet voorstellen, dat gewichtige geheimen omtrent de legermobilisaüe ooit geschikt zouden kunnen zijn om aan een vergade ring van 100, zegge honderd mcnschen, tc worden medegedeeld. En het comité- generaal neemt de verantwoordelijkheid van de schouders van den volksvertegen woordiger weg, en onttrekt hem aan alle eriliek op zijn stem uitgebracht; hij kan altijd tot den criticus zeggen: „Ja, mijn vriend, ge zandt wel» anders» pralen ais a xxmaamBMBjaxuKtaaama zacht trok Valenlijn zijn stoel Bij hei bed, en drukte zijn vrouw's hand in de zijne, zijn blik gevestigd op huur gelaat, zijn ge dachten teruggaande naar den dag - nog geen jaar geleden -toen zij in een kleine Londenscbe kerk de banden in elkaar leg den. Toen klopten hun harten vroolijk vun liefde en hoopdo liefde wils, niettegenstaan de den tegenslag, nog eum sterk, maar do hoop, helaas, was verdwenen en de wanhoop was er voor in de plaat» gekomenliet was een kleine, treurige gegehiedenis. Valenlijn Berenion was de zoon van oen rijk koopman, die van zijn rente leefde, en wiens eeltig verhingen was. zijn zoon goed getrouwd te zien. Valenlijn was hot even wel in dit opzicht niet zijn vader niet eens, daar hij heel veel hield van Nora Desmond, de mooie gouvernante, die de jongere Berc- tons in de regels van de Engolsehe taal on derwees. Zij was nog maar een nteisjo nauwe lijks twintig jaar met een aanlig gezichtje, bolder stemmetje, lief figuurtje on ecu trouw hart. Baar er veel gelegenheid was om in elknnr'a gezelschap te zijn, was liet niet an ders te verwachten, dart dat de jongelui ver liefd op elkaar zouden worden. Nnra was een wees, zonder fortuin een groote schande in de oogen van den heer Bereton, die zeer boos was, toen Valenlijn hem om zijn toe stemming vroeg voor hun engagement. TTot eind van de geschiedenis was, dat dc jongelui, niettegenstaande liet ouderlijk ver- ge met mij in het comité-generaal waait geweest." En één zaak is er, die- ons al over tuigt, Rat het al heel weinig zaaks is ge weest wat daar in comité-generaal verteld is, èn wel deze dat het daar gehoorde zelfs de oud-ministers De Beaufort. 'Bor- gesius, Lelv, Jansen, Pierson en Eland niet van de noodzakelijkheid van den ge nomen maatregel heeft weten te over tuigen. Het comité-generaal liep Woensdagmid dag ten einde, en Donderdagmorgen kwam de premier aan het woord, die zijn taak met weergalooze handigheid en gevatheid vervulde, maar die zeker het recht gaf aan den heer Patijn te vragen, of Minister Sabron zooveel ernst verbruikt had, dat de Minister van Binneniandsche Zaken wel meende met een minimum-dosis daar van te kunnen volstaan. Hoor den heer Heemskerk gebruik maken van de formeele \ergissing van den afge vaardigde voor Brielk' en verklaren, dat zijn grief over onstcvighcid van overtuiging, in zake defensie alleen in diens geachte verbeeldi ng bestaat, want dat de lieer Wentholt het ontwerp-Rappard niet heeft geteekend. Onbedaarlijk gelach. Dat gaat wel niet heel diep, en het gelijk bleef naderhand zeker aan den kant van den heer Roodhuij zen, toen deze betoogde dat dit niets tot dc zaak afdeed, want dat de heer Wentholt door zijn zittingnsmen in het Kabinet-De Meester zich met Rappard's ontwerp solidair had verklaard, maar voor het oogenblik had de Minister zich geholpen, eene Kamer die in hartelijk gelach schiet is ontwapend. Floor hem den heer Merchant, die gevraagd had om eene mobilisatie als proef of alles in orde is, toevoegen, dat als het er op aan za! ko men, de millioen te voteeren, die deze proef kosten zal, de afgevaardigde voor Deventer wel door zijne eigen vrienden in den steek zal worden gelaten, zie zijne onnavolgbare leukheid, als hij zegt het standpunt van den heer Van Doorn te waardeeren, die tegen za! stemmen, enkelen alleen omdat hij vindt dat de Militiewet het ministerie ge heel in de hand gaf, wat het door di, ont werp wil bereiken, r;n ook te waardeeren zijne stem mits hij slechts in de minder heid blijft. En zoo ging het door. ITet is wel moge lijk, dat de heer Heemskerk .zooals Ds. van Lummel in de anti-revolutionaire „Delve- naav'' schreef, de beste nnti-re\ olutionnir is op één na, in het debat is hij ver do meerdere van Dr. Kuyper. Ten slotte void art. 4 ingetrokken, daar door het genoeg zaam aantal vrijwilligers dat zich aangeboden had, de bevoegdheid om de miliciens op te roepen, niet meer noodig was. Het scheen wel ol de heeren elkaar in Comité-Generaal alles gezegd hadden, wat er te zeggen was, en of de neuzen geteld waren. Na heropening daarvan was de be langstelling beneden het vriespunt gedaald, en ging men nan de onderlinge ruzies. De heer Tydeman werd niet onverdiend om zijn „gelooven op gezag" door de heeren Mar xist, toch trouwden, en de lieer Bereton hem de deur uitzette. Met harten vol hoop begonnen zij den strijd om het bestaan. Vnlentijn kreeg een betrokking al» klerk op een kantoor en alles ging do eerste maanden goed. Tengevolge va» bet faillissement eener andere firma moest evenwel zijn patroon toen ook zijn be talingen stakende klerken werden ontsla gen, en na dien slaagde Vnlentijn er niet in, een andere betrekking te krijgen. Da, mm dag ging hij er op uit om aan werk te komen, maar ook telkens kwam hij teleur gesteld terug. Stuk voor stuk gingen toen de meubelen weg; nehtereemolgchs verhuis de het jonge paar naar goedkoopore hui/en, totdat ze ten slotte te huid vaien gekomen np een kamertje in een huis in een der bui t ouw ijken van Londen. Toen kreeg de jonge vrouw koorts en werd gevaarlijk ziek. Va lentijn besteedde zijn Imitate geld om haar lijden te \eiznchten. De dokter, dien hij lmd laten komen, vond het geval ernstig, en op de vragen ,van den jongen ntan antwoordde hij vriendelijk maar beslist, dat hij niet veel uitzicht kon geven op herstel. Als zij voldoende voedsel had, zou zij hel misschien door.-tnnn, zei hij ton slotte toen j hij weg ging; en na ooit zwaren strijd legen zijn hots, schreef Valenlijn een brief aan zijn vader om diens hulp in te roepen, lietn 1 smoekondo zijn verzoek niet van de hand te wijzen. Ilij zeide er niets van aan Nora, maar terwijl hij de buren verzocht gedurende zijn afwezigheid op haar te passen, ging hij uit, en deed den brief in de wuwtbijzijnde bus. Een week verliep, zonder dat er antwoord kwam en toen gaf hij alle hoop op. Lang zaam maar zeker verloren de schitterende oogen hun glans en de lieve stem werd van dag tot dag zwakker, lederen morgen en iedoren avond zag Yalentijn verlangend uit naar den brievenbesteller met den brief, die uitkomst moest geven. De dokter keek ern stiger en schudde het hoofd bedenkelijker. Het sloeg één uur - twee drie en Valenlijn zat naast liet bed te waken en te kijken. Met geregelde tussehenpoozen klonk in de stille straat de zware stap van den politieagent, die zijn ronde deed. liet sloeg vier in de verte, toen Nora langzaam haar oogen opende en in hol vervallen ge laat keek, dat zich over haar heen boog. Slechts voor een oogenblik opende zij zo, toen sloot ze ze weer alsof ze in een lichten sluimer viel. Het sloeg vijf zes en de karren, voor de markt bestemd, kwamen voorbij. Ilot morgenlicht vie] door het venster en ver lichtte de knroer» toon Yalentijn de lamp uitdeed en hot vuur voorzag. Toen nam trij zijn oude houding naast het bed weer in. De uren gingen voorbij; voortdurend w:is hef rumoer van de straat hoorbaar, stemmen klonken in de verte. Nora bewoog zich onrustig. Val boog zich

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1908 | | pagina 5