Vrijdag 17 April 1908
Kennisgeving
rant,
3ATI0IALE MILITIE.
hg
FilANSCIIE BRIEVES.
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die rij
innemen.
Advertentiën brj abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
biervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen,
In de nummers, die Di n s d a g-, t> o nd er dag- en Z a ter d a g av ond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan liet Bureau te voldoen,
voor do Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
Iuterc. Telefoon
lad noor
a Noord-
meest
ilandels-
Zoos,
De Busoemeesteb van Schiedam,
Brengt bjj deze tor kennis van de ingezo
uten
Dat het kohier dor Personeels belas-
No. 6 dezer gemeente, over het dienst-
jiar '1908, door den heer directeur der directe
belastingen te Rotterdam op den 'Uden April
executoir verklaard, op heden aan den
stonger der directe belastingen alhier, tor
Bordering is overgemaakt.
Voorts wordt bij deze herinnerd, dat een
jè' verplicht is, zijnen aanslag op den bij
tret bepaalden voet te voldoen; alsmede
jililtalen de termijn van zes weken ingaat,
ifew welke bezwaarschriften tegen eenen
op genoemd kohier voorkomende,
te worden ingediend
Eu is hiervan afkondiging geschied, waar
kbehoort, den 15 Dn Aj ri! "JUS.
De Durjemeestcr voornoemd
AI. A. BRANTS.
>n 3915,
Jr.
t word®
Herhalingsoefeningen in 1008.
Dg BUJIOE H E E ST E H V A S S O U I E l> A 51,
Roept bij deze na te noemen miliciens van
!<l 3e Regiment Veld-Artillerie der lichting
1® op, om zich min ie melden bij hunne
lorpsen
op G Juli 1908,
ARNOLD US WEBER,
dezer gemeente, garnizoensplaats
op 1 September 1908,
G1JSBERTU SETMAN,
Ag dezer gemeente, garnizoensplaats Ber
gop-Zoom;
van liet de Regiment Vesting-Artillerie,
op 21 April 1908,
CORNELrS VAN 't IIOF,
seling der gemeente Den Bommel, gnmï-
xnsplaats 's-Gravenhage;
Uil het 3e Regiment Vold-Artilleric,
op 3 Augustus 1008,
TEUNIS JONGBLOED,
'Ag der gemeente Leerdam, van de licli-
s 1903, garnizoensplaats Breda,
en
van het 4c Regiment Veld-Artillfirie,
op 25 Mei 1908,
WBKRTUS WILHELM SLOOTWEG.
dezer gemeente, van de lichting 1900,
swn&pjaats Ede, (in de oproeping van
"W abuWef venneld als tc belmoren tot
Regiment Ve.4i ng-A rt i 1 Serie)
betrokken verlofgangers worden mits
gelust zirii op den voor hen uangc-
rt» dog, in uniform gekleed eu voorzien
ycrlofpus (zakboekje), alsmede van
ami vertrek met groot verlof meuo
voorwerpen van kleeding en uitnib
hun korps aan te melden, en wol des
vóór vier uur, of, indien dit mot
°P den duur det- reis niet mogelijk
spoedig doenlijk daarna. Hij, .lie niu-
d Rijk woonplaats beeft, behoeft zijn
Wit eerder aan te vangen dan op iPn
de opkomst bepaald,
f d ziekte of gebreken die opkomst
verhinderen, moet hiervan zoodra cloen-
,w ov'crlegging van eene op gevogeld
{Schreven en gelegaliseerde genees-
verklaring ter Gemeente-secretarie
'1 zijn herstel vervoegt hij zich on
?bij zijn korps.
•6 zonder geldige reden niet voldoet
oproeping, wordt, nu daartoe vir-
machtiging van den Minister vun
ji«s deserteur afgevoerd.
zonder geldige reden, zich te lu.it
,JrP3 aanmeldt, maakt zich rirat-
^Mntïtmgcn ecner bijzondere oproo-
t tttcoa verlofganger geenszins van
'diting tot opkomst in werkelijke»
aar de openbare kennisgeving
«ALLEEN als BEWIJS geldt, dat
!nib is opgeroepen.
H den loden April 1908.
Bo Burgemeester voornoemd,
M. A. BRANTS.
In de jongste vergadering van den Ge
meenteraad is een zeer uitvoerige discus
sie gehouden over een voorstel, dat voor
Schiedam vooral van het. allergrootste be
lang is, cil waarom wij die discussie voor
het grootste deel in extenso aan onze le
zers hebben medegedeeld. Wij bedoelen het
voorstel om te voorzien in den hier be-
staamleii woningnood voor arbeiders.
Zooals meti weet, geeft de Woningwet
gelegenheid om aan vereenigingen, die ge
vormd zijn in het belang der volkshuis
vesting, en wier statuten de Koninklijke
goedkeuring hebben, door tusschenkomst
van het' Gemeentebestuur, geld voor (o
schieten uit 's Rijks kas om aan te wen
den voor de verbetering der volkshuis
vesting.
Als gevolg daarvan werd hier opge
richt de vereoniging .Volkshuisvesting",
en men zag daarbij het verblijdende ver
schijnsel, dat die vereeniging ontstond uit
de samenwerking van alle partijen, wier
vertegenwoordigers ook zitting hebben in 't
bestuur der vereeniging.
De vereeniging vioeg cm verkreeg een
subsjdie van de Gemeente van 1 100.000,
welk bedrag wei verschaft door hel rijk.
Besloten werd voor een gedeelte van dat
kapitaal (E 40.000), woningen te bouwen
die het type zouden geven van wonin
gen, zooals die liet moest gewenschtwor
den. De plannen daarvoor werden ontwor
pen en goedgekeurd achtereenvolgens door
liet Bestuur der Vereeniging, door Com
missarissen, door do Gezondheidscommis
sie, door den inspecteur van het Rijks-
houwiloezjchl, door den Gemeenteraad
en door den Minister van Binnenlanclsehe
Zaken en van Financiën.
liet plan werd uitgevoerd, en de aldus
verrezen woningen, vormen thans de Fabri-
straat, en worden algemeen erkend als
goede woningen, die in haar inseinble
een prcltigen indruk maken. Zij hebben
echter liet bezwaar, dut ze voor den ge
middelden arbeider te duur zijn.
Echter, de woningen zijn allen be
woond, en komt er een vrij, er zijn ge
gadigden in overvloed om dadelijk de
nieuwe woning te betrekken, zoodat dit
feit reeds een voldoende bewijs is, dat
zij in een behoefte voorzien, ook al kan de
groote massa der arbeiders ze wegens den
huurprijs niet betrekken.
Toch werken ook deze woningen in het
belaag van den minder betaalden arbeider,
omdat degenen, die deze woningen betrek
ken, zooals de ervaring bewijst, een good-
koopere woning daarvoor verlaten en die
dus beschikbaar komt x-oor de arbeiders,
voer welke die nieuwe woningen 1e duur
zijn. Men heeft er dus de zoozeer gewensch-
le opschuiving door verkregen, al heeft
die nog met xuo'n bijzonder grootcn om
vang, waar het aantal dier woningen
slechts 21 is, en cr nog steeds ecu groote
w oningnood bestaat.
Het Bestuur van Volkshuisvesting be
sloot, na de tot-skmd-koming dezer 2-1 wo
ningen, een groep woningen te bouwen,
die rcehtstieoks ami de gemiddelde arbei
ders zou te gemout komen, waartoe we
der eon plan weid ontworpen en goed
gekeurd door de boven reeds vermelde col
leges en autoriteiten. Deze woningen zul
len reu huurprijs hebben van i'2.25 a f250,
en ycrrij/ou op een terrein iu de Gorzen,
ten zuiden vim de Groenelimn. Aan deze
"roep Min woningen zal liet restant, van het
voorschot van f 100.000, alzoo f 00.000
worden besteed.
Ook deze woningen zullen door lnm in
richting en solicden bouw, natuurlijk
gretig huurders vinden, zoodra ze
bewoning gereed zullen zijn. Met dit
w eer
voor -
blok woningen is echter nog huig niet m den
woningnood voorzien en dus weid besloten
om op «enigszins
ruimeren sclmal in die
richting voort te gaan, daarbij zooveel mo
gelijk rekening houdende met tiet draagver
mogen vuil hen, door wie in de eerste plaats
minr meerdere woningen wordt gesnakt.
Ifct bestuur van Volkshuisvesting zond
dus opnieuw een verzoek om een voorschot
bij den Rand in en wel tot een bedrag van
490.000. Het college van B. en AV,, over
tuigd dut het belang der Gc-meente dringend
eischt mede tc werken, zooveel dat in haar
vermogen is, om in den woningnood to voor
zien, '"stelde voor op die aanvrage gunstig
te beschikken.
Men had natuurlijk wel verwacht dat de
Raad, zij het ook na cenige bespreking,
zijn goedkeuring tum dit voorstel zou hebben
verleend. Niet alzoo is het geschied.
De lieer Wittkampf deed het voorstel om
onder de voorwaarden, waaronder dit voor
schot zou worden verstrekt, de bepaling op
te nemen dat de vereeniging zou bezitten
een waarborgkapitaal van tenminste 10
van het totaal der oorschotten, alzoo
50.000.
Bij de oprichting der vereeniging, de eer
ste in Nederland, had men van Gemeente
wege dn voorwaarde ge.-tcld dat dit waar-
boi'gknpih 20 van het voorschot, dat
toen f 100.000 bedroeg, zou bedragen. En
met de uiterste inspanning eu na herhaald
persoonlijk bezoek van de bestuursleden bij
do mcergegoeden in deze gemeente, is men
cr werkelijk in geslaagd do 20.000 bij
elkaar te trommelen. Maar ieder weet dal
daarmede het uilerstc is bereikt wat te ver
krijgen is.
Andere Gemeenten hebben Hij het ver
strekken van een voorschot aan dergelijke
vereenigingen nimmer zoo'n hoog waarborg
kapitaal gmiisehl.
liet voorstel-Wittkimipl dreigt dus de ver
eeniging „Volkshuisvesting" den doodsteek
toe te brengen.
Zal de Raad werkelijk dien moord begaan
of zal hij het dreigende wapen afwenden?
De eerstvolgende vergadering van den Ge
meenteraad zal daarop liet antwoord geven.
Dan zal opnieuw over dit voorste! gestemd
worden, waarover in de
stemmen met 9 tegen 9 staakten.
Het motief voor het voorstel-Wiltkampf
door den voorsteller medegedeeld, was, dat
de Gemeente bij een gezamenlijk voorschot
van 5 ton met een wanrborgknpitiial van
f 20.000 te veel i'isico loopt. Wij meenen
dat de voorsteller en zijn medestanders zich
daarbij toch wel op een verkeerd standpunt
hebben geplaatst.
In elke onderneming is ontegenzeggelijk
risico cn liet zou een dwaasheid zijn te be
weren dat in dit bedrijf vol-trekt géén
risico ismaar ontegenzeggelijk is het toch
zeker dat die risico hierbij tot de allerklein
ste verhouding kan worden teruggebracht.
*1*
Schiedam heeft een grondbedrijf en stuurt
er op aan dat zooveel mogelijk flinke in
dustrie» zich hier zullen vestigen. Die iu~
dustriën brengen hunne arbeiders mede,
zij het niet direct dan toch indirect en voor
die arbeiders moeten woningen zijnen die.
zijn er niet. Lcn aanbouw win 250 h 300
woningen, wat toch zeker niet in één zomer
zul zijn afgeloopen zijn, zal dus bij den reeds
bestaarden woningnood niet anders zijn dan
een voorziening in de meest dringende behoef
teook daarna zal nog een groot tekort aan
woningen blijven bestaan, die, zelfs al blijft
men nog eenigen tijd voortgaan met den aan
bouw van nieuwe woningen, niet zal verdwij
nen, omdat op billijke gronden verwacht mag
worden dat met de uitbreiding van 't aantal
aangeboden woningen, do vraag naar wonin
gen gelijken tred zal houden.
De vrees dat do woningen onbewoond zul
len blijven bestaat dus in afzienbaren tijd
niet.
Neemt men daarbij iu aanmerking de
geregelde amutlnlio van het voorschot,
dan zal men moeten toegeven dat in dit
Opzicht althans de risico niet groot is.
Wat de reëele waarde van de woningen be
treft, daarvan kan zeer zeker verklaard wor
den dat die alleszins voldoende is, wan!
„Volkshuisvesting" stelt bij den bouw barer
woningen soliditeit van constnictite en prima
kwaliteit van materiaal op den voorgrond.
Na de volledige simulatie zullen de wonin
gen dus nog een flinke waarde vertegenwoor
digen die een zuivere winst van hel bedrijf
zal zijn. Ook daarbij dus niet de minste risico.
Er blijft nu nog ééuc risico, waarop do heer
Wittkampf in den Kniül roods heeft gewe
zen: De mogelijkheid dat liet tegenwoordige
bestuur van Volkshuisvesting" zal worden
vervangen door een dat het vertrouwen van
den gemeenteraad niet ebbent.
Die risico zou een bezwaar voor het ver
kenen van liet voorschot kunnen zijn, ware
hel niet dat do Gemeente zich hei recht
heeft voorbehouden om ten allen tijde het be
drijf van Volkshuisvesting mm zich te no
men zoodat, mocht het onwaarschijnlijke
gebeuren, cn do vereeniging „Volkshuis
vesting" zoodanig ontaarden dat cr een be
stuur aan bot hoofd werd gesteld dat liet
vertrouwen der Gemeente niet volkomen waar
dig zou zijn, de Gemeente eenvoudig het be
drijf zou overnemen en zelf do exploitatie
ter hand zou nomen. Or'c bier dus geen risico,
alliums geeno van crnsligen aard.
Na iu itol bovenstaande de risico voor dc
Gemeente te hebben nagegaan, willen we nog
even in oogenschouw nemen de goede en de
kwade kansen voor hen die bun geld gegeven
hebben voor de vorming van het waarborg
kapitaal.
Om te beginnen willen wij er op wijzen
dat de aandeelhouders reeds gedurende twee
jaren geen cent rente van hun gestort geld
hebben genoten en dat ze \oor liet 3o jaar
een rente van 2 kunnen verwachten.
Zal de kans op renteverlies voor de aandeel
houder» door kans op hoogero rente worden
gedekt? Het antwoord op die vraag is een
bepaald „neen 1" Immers nmg aan de aan
deelhouders niet meer rente worden uitgekeerd
dan -t
Iu liet gunstige geval dus dat het bedrijt
van „Volkshuisvesting" winstgevend zal zijn,
zullen de aandeelhouders niet méér van hun
geld maken dan 4 terwijl daar tegenover
de risico staat dat bij het ontstaan van ver
lies hun geld het eerst wordt gebruikt 0111 het
verlies te dekken. Men zal toestemmen dat
die twee tegenover elkaar staande kansen
voor ecu geldschieter niet aanlokkelijk zijn
en dat op dien grond reeds met vrije groote
zekerheid kan worden voorspeld dat aan den
door den lieer Wittkampf geformuleerden
eisch niet kan worden voldaan door de
vereeuigiug Volkshuisvesting.
Welke belangen daarentegen heeft de Ge
meente hij een behoorlijk voorzien in den
hier beslnanden woningnood?
De Gemeente, wij hebben er boven reeds
met een enkel woord op gewezen, heeft een
grondbedrijf, waarin zij groote kapitalen
heeft gestoken. Om die kapitalen niet alleen
winstgevend ie maken, maar ook om te
voorkomen dat daarop belangrijke verlie
zen worden geleden is liet noodzakelijk dat
alle- wordt gedaan om de groot-industrieelen
een vestiging hunner industrieën hier ge
makkelijk cn uitlokkend te maken. En daar
toe is in de eerste plaats noodig dat die in-
dustrieelen de zekerheid hebben dut hier voor
hun werklieden goede huisvesting te vinden
zal zijn. Met volkomen zekerheid is aan te
nemen dut die industrieelen er niet licht
toe zullen overgaan zich te vestigen iu een
gemeente waar zij weten dat geen woningen
voor hun werklieden beschikbaar zijn.
Ivomen dus de industrieën uiet hier, dan
zal de Gemeente haar gronden niet in exploi
tatie kunnen brengen, en zullen du» de kapi
talen die zij in dat bedrijf heeft gestoken
renteloos Mijten liggen, een risico die van
heel wat meer beteekenis is, dan de risico,
verbonden aan het verstrekken van het ge
vraagde voorschot, waarvoor een waarborg
kapitaal aanwezig is, zij liet van slechts
20.000.
Met het oog hierop heeft het ons dan
ook enorm vorhoa-d dat de voorzitter met de
grootste meerderheid der leden van de com
missie voor liet grondbedrijf vóór het amen
dement-Wiltkampf stemden.
En naast die waarschijnlijke winstder
ving en zelfs verlies op liet grondbedrijf,
staat dun de uitgifte van een 'zeer groote
hoeveelheid grond, waarop die 250 a 300'
woningen, welke voor het voorschot zullen
worden gebouwd, zuller verrijzen, en waaruit
de Gemeente een flinke ontvangst zal trek
ken
daar de grond zul worden uitgegeven
n oord igo
grond
in erfpacht, (Tie 5 bedraagt van de tegen-
handelswaarde die voor heel wat
aanmerkelijk liooger ia dan de aan-
koopsprij», zoodat de rente van het uitgezet
kapitaal hooger is dan 5
-T-
Tot zoover onze beschouwingen over het
zuiver commercieele dezer kwestie.
Er is echter nog een andere zijde van hel
vraagstuk, die in de vergadering van den
Raad is genoemd, doch waarop niet diep is
ingegaan.
Dat is het behing der eigenbouwers.
Wij zouden willen vooropstellen de vraag:
Mag liet belang van enkele personen ia den
weg slaan aan liet belang van honderden ar
beidersgezinnen en aan liet directe en indi
recte belang onzer Gemeente? Het antwoord
daarop behoeven wij niet te geven.
Een andere vraag is, in hoeverre het be
lang der eigenbouwera geschaad wordt door
liet rk vu ft „Volkshuisvesting" en welk
voordeel zij er van zullen hebben als die
vereeniging vermoord wordt.
Wij hebben er reeds op gewezen dat dooi
den bouw van 250 ii 300' woningen nog
slechts voor een gedeelte aan den bestaan-
den woningnood wordt tegemoet gekomen en
dat de uitbreiding der gemeente door het
vestigen van nieuwe industrieën hier nog zeer
lang een voortduvendon aanbouw van nieuwe
woningen noodzakelijk zal maken. Voorloopig
is er dus voor do eigenbouw ere. die weti-
schcn arbeiderswoningen te bouwen, nog een
ruim veld ter bearbeiding; do bouw door
„Volkshuisvesting" zal hun hier waarlijk niet
„het gras voor de voeten wegmaaien".
fn dal opzicht bestaat er du» geen be
zwaar tegen het werken van ..Volkshuis
vesting" voor zoover dit betreft de belangen
der eigenbouwers. De eenige concurrentie dm?
ze hun aandoet is allicht de meerdere soli
diteit waarmede zij bouwt, maar daar staat
tegenover dat de woningen van „Volkshuis
vesting" niet op de markt zullen worden ge
bracht.
Concurrentie zou alleen hierin kunnen
worden gezien dat de vereoniging „Volks
huisvesting" haar geld goedkooper krijgt dan
de eigenbouwers. Immer» de W onin g-
w e t bepaalt dat aan dergelijke vereenigin
gen geld kan worden verstrekt legen den
koers der staatsschuld, zoodat „Volkshuisves
ting" voor haar geld ongeveer 3f rente be
taalt, terwijl de eigenbouwers -4 en -li
rente zullen moeten betalen. Maar die rente
zal voor de eigenbouwers hetzelfde blijven,
ook al werd een einde semaakt aan het be
staan van „Volkshuisvesting", want het Rijk
zal nooit aan particulieren voorschotten ver
strekken en ook de Gemeente zal een derge
lijke risico nooit op zich nemen. Dit bewijst
reeds liet bezwaar, geopperd tegen do risico
die de Gemeente op zich neemt bij hei ver
strekken van een voorschot aan „Volkshuis
vesting". Door het vermoorden van „Volks
huisvesting" zullen de eigenbouwers dus
niet beter kunnen worden tenzij men
hun de kans zou willen geven om door den be-
staanden woningnood in de gelegenheid te
zijn een ongeëvonredigd hoog# huur voor
hun woningen te vragen, omdat ze dan niet
binnen zekere grenzen zullen worden gehou
den door liet aanbod van woningen door de
vereeniging „Volkshuisvesting". Dat wij
hier niet spreken over een „ondenkbaar ge
val" bewijst reeds wat de heer Ris in open
bare raadszitting mededeelde.- zonder dat daar
tegen één stem zich verhief, n.l, dat er be
woners in de Gorzen zijn die eenvoudig de
mededeeling krijgen van hun huiseigenaar
dat de huur wordt verhoogd, terwijl repa
ratie eenvoudig achterwege blijft.
Resumeerende komen wij tot de conclusie
lo. dat de Gemeente door het verleenen van
het gevraagde voorschot geen of althans zeer
geringe risico loopt, verhaalbaar op een
waarborgkapitaal van 20.0002o. dat de
Gemeente bij liet dreigen van risico door
handelingen van het Bestuur der vereeniging,
ten allen tijde in de gelegenheid is het be
drijf over te nemen3o. dat liet belang der
gemeente eischt dat er op voldoende wijze
aan den bestnanden woningnood wordt tege
moet gekomen door liet krachtig tor hand
nemen van den bouw van goede woningen -lo,
dat 't risico voor het gemëöntidijk grondbedrijf
meer wordt verhoogd door 't gebrek aan wonin
gen dan de risico, die verbonden is aan 't ge
vraagde voorschot, bedraagt 5o. dat do
eigenbouwers niet in hun bedrijf worden he-
lemmeul daar het aantal woningen, voor het
voorschot te bouwen, nog niet een voldoendo
voorziening in de behoefte naar woningen
zal zijnGo. dat de eigenbouwera niet zul
len gebracht worden in betere conditiën door
het stopzetten van het bedrijf van Volkshuis
vesting.
Wij meenen dat een ieder na het boven
staande, met ons zal instemmen wanneer wij
de hoop uitspreken dat de Raad na rijpe
overweging zal besluit liet gevraagde voor
schot alsnog te verleenen.
De zaak der Volkshuisvesting is cr tot
nog toe een geweest die buiten den partij
strijd werd gehouden. De vereeniging.Wolks
huisvesting" is de vrucht der samenwerking
van alle partijen.
Moge deze voor de geheele orbeidersbevol-
king zoo gewichtige zaak ook verder buiten
den partijstrijd gehouden blijven.
Parijs, J2 April i'JüS.
Nooit ga ik voorbij liet Louvre" of ik
denk aan den EngeHchmau een zeer be
schaafd mensch uit de gegoede middelklasse
-- dien ik de eer had hij het eerste bezoek,
dat hij \an zijn leven aan Parijs bracht, zoo
nu en dan tot gids te verstrekken. 1 Lij had
het den gasischen tijd vrij druk gehad met
z.ijn zaken en het was de dag van zijn terug
reis naar Londen. In de buurt van liet Pa
leis gekomen, bleef hij plotseling staan. Naai
de eiudc'ooze gevolreoks op/.iende eu zijn hor
loge uit den zak halend, zei hij verxoigen»,
zichtbaar tevreden met zijn lumineus denk
beeld„liet is nu kwart voor vier; om zes
uur gaat de trein, We hohbèn dus nog den
tijd om den Louvre te zien. Hot wn» in den
zomer en liet museum werd dus gelukkig niet
to <1 maar te 5 uur gesloten. Ik antwooiddo
dus dat ik bereid was in liet uur dat ons
restte, den Louvre te laten kijken. En daar
op ving met versnelden pas, tot groot welbe-
