Ook Schiedam bleef dit jaar niet ver
schoond van werkloosheid, al deed zij zich
liier niet zoo uitgebreid voor, als elders wel
bet geval is.
Van dc werkliedenvcreeniging ..Patrimo
nium" ontving onze verecniging in November
de uitnoodiging tot het bijwonen oenrr verga
dering om tot oprichting te geraken van een
Comité tot bestrijding van de heerschendo
werkeloosheid, tiet bestonr aarzelde aanvan
kelijk daaraan te voldoen, omdat reeds in
1903 ervaringen waren opgedaan, toen het
met het bestuur van het Nutsdcpartenient
daartoe had samengewerkt. Ten slotte vol
deed her bestuur toch aan deze uitnoodiging
en werd door de secretaresse vertegenwoor
digd in het later opgerichte comité.
Gelukkig konden van tie circa SO werkc-
ioo/en heel wat aan werk geholpen worden,
deel- omdat de gemeente werk deed uitvoe
ren. dat anders voor latere uitvoering in aan
merking zou gekomen zijn.
Aan do verschillende vertegenwoordigers
weru verzocht voorstellen namens hun vor-
oonigingen te doen. tot. permanente bestrij
ding van He werkeloosheid.
Een rapport hierover werd door ons uit
gebracht.
Bij het verschaffen van werk deed het zich
eonigo malen voor, dat. mannen met een groot
gezin werk weigeren, waarmee zij een goed
weekloon hadden kunnen verdienen, alleen
omdat het hen niet aanstond.
Tiet verantwoordelijkheidsgevoel en plichts
besef mocht vaak wel wat sterker ontwik
keld zijn en het ware voorden kleren leeftijd
te wenselien, dat reeds bij de kinderen dit
scherper werd ingeprent.
Eveneens zou het aanbeveling verdienen
de kinderen op de scholen duidelijk aan het
verstand te brengen welk een jammerlijke
invloed het. alcoholmisbruik op den mensch
heeft, hoe vernietigend het werkt op de wel
vaart van het gezin, hoeT.et phvmick en mo
rrel er door wordt Ion onder gebracht, en
welk een ontzettende verantwoording de man
of de vrouw op zieh neemt, die zich aan
drankmisbruik overgeeft, hoe dit. bijna steeds
tot armoede leidt en boe zij niet alleen zieh
zeiven. maar zelfs hun kinderen in het onge
luk s^rlen. Hun door platen dit duidelijk
maken, verdient ons inziens aanbeveling.
Onze ondervinding is, dat bij ongeveer 75 °!n
der niet, of bezwaarlijk te helpen behnef-
tigen. de eerste oorzaak in drankmisbruik
moet worden gezocht.
En schoon het een herhaling is. van een
vroeger geuitte klacht, het moot weer eens
herhaald, dat het jeneversehenken in de
branderijen een. groot kwaad is met ver-rei
kende slechte gevolgen. Een woord van hulde
aan de ferme meesterknechts die het. in hun
omgeving niet dulden een dringend verzoek
tot de anderen om het te keer te gaan.
Door hel ITangsche Comité, afd. Schiedam,
van de Vereenigirtg lot bestrijding van den
Woeker on logon de Pandjeshuizen, werd
onze medewerking gevraagd tot plaatselijke
bestrijding van dit euvel. Overtuigd van den
vérstrekkend en invloed van dit kwand, be
loofden wij gaarne onzen steun en medewer
king.
Meermalen vroeg ons Informatie-Bureau
'den aandacht van Voogdijraad Botterdam II
voor gevallen van kinderverwaarloozing. On-
nnndig te zeggen dat deze" zaken steeds met
spoed werden Ier hand genomen.
Rentelnoze voorschotten werden eenige ma
len verleend en vrij geregeld ienigontvangen.
Tn ons vorig versing spraken wij over 'de
behoefte aan een se,hooi voor achterlijke
kinderen. Sedert dien, mochten wij met ver
schillende aiitori!citon deze zaak hespreken,
een belangrijke lezing werd erover gehouden
door den heer Sell render, hoofd van oen
school voor zwakzinnigen in Den Haag en
'i resultaat ervan was dat oen voorste] van B.
en "W. tot oprichting van een school voor
zwakzinnigen den Raad bereikte.
Tot ons groot leedwezen vernemen wij dat
dit voorstel ernstige bestrijding heeft onder
vonden, niet zoozeer bestrijding op grond van
gebrek aan inzicht voor het groote nut dezer
inrichting, maar meer prine.ipieele bestrijding
legen een openbare instelling van dien
aard.
fleeft mei: zich wel eens afgevraagd, wat
«r van zwakzinnige kinderen uit den werk
mansstand wordt, als zij het onderwijs op de
.-(•holen niet kunnen volgen en naar huis ge
zonden worden? Kinderen die thuis afge
snauwd worden, omdat ze suf en dom zijn,
door anderen geplaagd worden omdat ze zieh
niet verweren kunnen, overal verstouten, zich
ongelukkig voelend, dikwijls niet genoeg krij
gen. omdat ze veel meer eten dan anderen,
op straat slenteren en opgroeien tot last van
zichzeii en van de maatschappij.
Door onderwijs speciaal ingericht voor ach
terlijken, door onderwijzers die daarvoor op
leiding genoten en zich daartoe aangetrok
ken gevoelen, is er vim het achterlijke kind
veelal nog een zeer bruikbaar mensch in dc
maatschappij te maken.
Het is daarom innig te betreuren dat het
hierboven bedoelde plan niet tot verwezen
lijking kwam.
Ons bestuur heeft enkele malen lijsten in
gericht om een vaste bijdrage te erlangen
voor bejaarden, builen staat om in eigen on
derhoud, te voorzien.
Deze bedragen worden door ons geïnd en
wekelijks aan de betrokken lichoofligen uit
gekeerd. 't Ls wel een wat omslachtige manier
van doen, maar bij gebrek aan fondsen voor
zulke gevallen van hulpbehoevendheid, mis
schien nog de beste.
Door een der groote stoomvaartlijnen werd
een sommetje beschikbaar gesteld voor de we
duwe van een in haar dienst overleden werk
man. Dit wordt 'door ons geadministreerd.
In overleg met de vrouw is er van betaald
een breimachine en wordt wekelijks de huis-
huurbetaald. Tegen dat het kapitaaltje ver
bruikt zal zijn stellen wij on« voor, dat zij in
eigen onderhoud zul kunnen voorzien.
Verder mochten wij middellijk kinderen
aan beugels helpen, gebrekkigeu aan kunst
ledematen on meermalen kwamen ouders raad
vragen voor de vakopleiding hunner kinderen
of waren wij behulpzaam in het plaatsen van
achterlijken, idioten en andere ongelukkigen
in voor hen aangewezen gestichten.
Ann hel eind van ons verslag zonden we
de gewone klaagliederen kunnen herhalen
nog te veel geven zonder onderzoek, gebrek
aan samenwerking tussehen verschillende
armbesturen, maar we willen ditmaal liever
dankbaar erkennen den steun van velen en
getuigen dat we daardoor menige behoeftige
van dienst konden zijn en er zelfs meennalen
in slaagden een gezin er bovenop te hel
pen. en met goeden moed gaan wij verder.
Met groote erkentelijkheid maken wij mel
ding van een gift van 250. loege/ogrl in hel
begin van l DO'S.
Het Dames-Comité onderging dit jaar nog
al wat verandering, flet overlijden van me
vrouw V te-er. die 15 jaar het presidentschap
met zoo groote toewijding en liefde vervulde,
was een 'zeer gevoelig verlies.
Mevrouw Van Hasselt— Van- Bies was
zoo bereidwillig voorloopig liet president
schap Ie aanvaarden. Met leedwezen moet
worden vermeld dat mej. X. Jansen als nrm-
hezoekster heeft bedankl. Als zoodanig traden
toe de dames A. de Jong. v. d. Heide, Af.
Brant® en .1. "Visser.
Mej. S. Rchicvcen bedankte als secretares
van het comité. "Wij betuigen haar hartelijk
dank voor de wijze waarop zij zoo vele jaren
met toewijding en belangstelling deze taak
vervuld heeft. In haar plaats werd mej. J.
A. Gazan gekozen, die do benoeming aan
vaardde.
52 gezinnen werden door liet D.C, behan
deld. In den bij ge voegden staat wordt een
overzicht gegeven van eenige dier gezinnen
en van de verleende hulp.
5 malen werden rentelooze voorscliolten ver
steekt. die geregeld werden terugbefaald.
Dikwijls werden leven-middelen verstrekt
en op geneeskundig voorschrift ook verster
kende middelen, als eieren eu melk. om een
zieke weer tot werken geschikt te maken.
Mei Je financiën is het niet rooskleurig
gesteld. Vermeerdering van contribuanten
blijft nog steeds zeer gewenscht.
Vnn 'n inngstellend Rollerdaiinner ninclit
liet rntnité wederom een gift van 50 ont
vangen. Met groote erkentelijkheid zij hier
van melding gemankt. Mogen anderen dit
voorbeeld volgen. Hoewel met veel bezwaren
kampend, laat liet D. C. z.ieli niet onimoe-
diger en zoolang nog op do hulp vnn nu de-
werksters mag gerekend worden, gaat het met
ijver en volharding op den ingeslagen .veg
voort, reeds ruim beloond, wnnnoor liet en
kele malen do voldoening heeft, armoede te
hebben kunnen wegnemen of tegemoetkomen.
Voor de Gemeenteraadsverkiezing.
Gisteravond traden in het Verkooplokaal in
openbare vergadering als sprekers op de hee-
ren A. Vegter, candidaat voor den gemeen
tel aad en M. C. M, de Groot, ran den
gemeenteraad. De vergadering w-*i belegd
door de Yrijz, Dem. "Vereen. De voorzitter,
de heer S. II o u t rn a n, opende en deelde
mede, dat de heer Vegter het gemeente-
prngram der vrijz. dem ten volle beaamde.
Tevens was hem namens de kiesver. verzocht
in 't openbaar zijn beginselen en inzichten tn
de gemeente-politiek uiteen te zetten, waar
aan de heer Vegter bereid was te voldoen en
tevens vragen, die men hem eventueel stelde,
zou beantwoorden.
De heer Vegter zegt dat hij degenen
moet teleurstellen, die gehoopt Imdden van
een lolligen avond te profitoeren met een
debat tusschen hem en andersdenkenden.
Hij acht zulk 'u debat nutteloos, omdat in
de meeste gevallen spreker en debaters hun
vaste overtuiging blijven behouden. Uitleraard
is spr. niet van nabij bekend met de ge
meentelijke zaken, daarvoor rnnet. men raads
lid zijn. Hij beeft slechts 21 /2 jaar in dis
triet 11 gewoond, maar komt mot velen,
zoowel werklieden als patroons in aanraking.
Velen zullen echter daar hij alhier nog weinig
aan 't openbare politieke leven deelnam, z.ijn
inzichten in maatschappelijke toestanden willen
kennen. Vcreenigingsleven te spr, niet onbe
kend, daar hij in z.ijn vroegere woonplaats
Groningen voorz. was van een der eer-te Ned.
Iiandelsreizigersvp.reenigingon sMerciirius".
Spr. was toen assuradeur van beroep. Toon spr.
voor de aanneming der eandidatuur gesteld
werd, door het bedanken van een ander can
didaat, was de tijd van voorbereiding te kort
om vari verschillende onderwerpen een diep
gaande studie te maken, maar wenschttoch
zijn beginselen aan de kiezers mee te doelen.
De kiezers dienen zich, volgens spr,, af
te vragen Wat zal de candidaat doen voor
onze belangen Is bij een zelfstandig vrij
persoon, van wien men de overtuiging heeft
dat hij 'n zetel in den Raad innemende, niet
aan den leiband van wie dan ook zal loopen
of zicli op een of andere wijze zal doen be-
in vloeden.
Voorts moeten persoonlijke veeten bij de
beantwoording dier vragen buiten rekening
worden gelaten. Hoofdzaak is een onafhanke
lijk man, die de noodige ontwikkeling bezit
om iri den Raad met kennis van zaken, zijn
stem te kunnen uitbrengen. Eigenaardig
noemt spr. 't feit dat in den Schiedamschen
Raad de politiek zoo dikwijls in 't debat
komt, en veelal met de baren wordt bijge
sleept, waar die politiek z. i. in vele gevallen
beslist in den Raad niet thuishoort
Spr.'s eerste taak zou zijn zooveel mogelijk
bij 't beoordeelen van gemeente-zaken de po
litiek er buiten te laten en wel degelijk de
meening van andersdenkenden te overwegen
en waar zij steun verdienen, zulks te doen.
Van belang acht spr. de volgende punten
bevordering van handel en nijverheid, door
liet aanleggen en verbeteren van straten,
aanleggen van handelskaden en havens,
waarbij ook genoemd mag woulen een spoor
lijn vanaf het station naar de rivier. De
toekomst van Schiedam is nauw verbonden
en zelfs geheel afhankelijk van de ligging
aan de rivier. In 't belang der stad is dus
de verkeerswegen naar de rivier zooveel
doenlijk te verbeteren. Voorts regeling der
verhouding van de gemeente tegenover hare
werklieden, wijziging van belastingstelsel
door de heffing meer in overeenstemming te
brengen inet het draagvermogen, op deze
wijze dat een hoogeve progressie voor de
hooge inkomens worde ingevoerd, met ont
heffing der laagste klassen met 'n bediag
hnoger dan op dit oogenblik Da gemeente
dient te zorgen voor openbaar onderwijs in
den ruirns'en zin, kostelooze leermiddelen
de meerbezittenden zullen booger schoolgeld
betalen. Spr. noemt een voorbeeld dat iemand
met bescheiden salaris 12 pGt. van zijn in
komen moest besteden aan schoolgeld voor
zijn kinderen. Na afloop van 't lager onder
wijs dierit de weg ook voor arbeiderskinderen
met aanleg open te staan tot middelbaar-
en honger onderwijs. De gemeente moet
voorts medewerken tot bestrijding van bede
larij. Overigens betuigt spr. zijn volI sym
pathie met het gemeente-program der vrij/,
dem.
Vnn de gelegen held lot 'I Dollen vim vin
gen wordt gebruik getnnakl door den heer
.1. Hinkelaar, die vr.iagl hoe de eau-
didaat denkt over de werkloosheid Te
vont) nmidigde hij spr. uil mei hem a.s.
Maandag van gedachten te wisselen.
De 'heer I' de Bru in zeel daf de kie
zers 'den heer Vegler hedenavond hebben
leeron 'kennen nis een vrijzinnig man. maat
die verklaring acht deb. onvoldoende, want
wij Vien nogal dikwijls verschil liis-rhen
de 'vrijz. raadsleden. Deb. vraagt hoe d
heer Vegler deukt over de enorme winst,
die hel gemeentel ijk lied rijt niaakl en waar
door de middoiLslandeis e ui dubbele en
onroehlmalige belasting inneHi beluien,
lie! stelsel van overmatig winsl mak m
is in strijd mei de democratie.
'Hoe 'denkt de heer Vegler over d *vin-
sdrn. 'die het gemeenle-hedrijt mag maken,
en In de iwoede plaats: zal hij modewei-
ken aan de uitbreiding van hel gemeen
telijk 'bedrijf iu ieder opzicht waar 'f kan
zijn tol heil van de gemeenlenaren en 'I
bedrijf?
De In er Vegler zeal, dal hij de uit
noodiging, om Maandagavond Ie komen d •-
lm!leuren, niet kan aannemen, hu» gaarii"
hij ook wil. Treurige familie-omstandighe
den zijn oor/ank, dat hij gednruide de
gehoede volgende week buiten de stad moet
zijn. Telegrafisch vroeg hij aan 'I bestuur
der Rijksverzekeringsbank reeds vervanging
aan. Overigens acht spr. debat van over
tuigde tegenstanders onvruchtbaar.
De gemeente dien! wel degelijk maat
regelen Ie nemen tegen tb: werkloosheid,
bijv. door werken Ie doen uitvoeren in
tijd van werkloosheid.
Spr. is een voorstander van gemeentelijk
bedrijf, och lor zoo dit niof {hm ondergang
van den middenstand tengevolge zal heb
ben, die z. i. -niel zal verdwijnen en den
band vormt, in breeden zin, tusschen fa
brikant en verbruiker. De gasprijs alhier
is zeker niet zooveel honger dan elders.
Spr. zal niel meewerken een afzonderlijke
regeling van den gasprijs vom een cate
gorie van burgers te maken. Een reserve-
kapitaal is voor de gasfabriek noodzakelijk
mei het oog op dure grondstoffen en werk
staking. De zniveie winst di.uil Ion nige-
meenen mille Ie komen, ma.tr in 'I nog
moet worden gehouden dat de gasfabriek
uok kaufmanniseb" is en de prijzen der
grondstoffen een gtoole rol spelen.
De heer Vegler verlaat daarop de ver
gadering.
i)c heer De I! mul, aan 'I woord ko
mend. meent dat ieder kiezer zich dient
af te vragen: Is de candidaat een eerlijk
man? .luist in den laalsteu lijd moet daar
op worden gelet, want, zogl spr., 'I bleek
dat in den Baad mensehen ziilen, die dien
naam helaas niet "dragen mogen (gelach)
Spr. denkt in do eerste pluafs aan ntr.
Jansen. Van dezen zal spr. weinig -g-
geu: men weel dal hij in Sept. 1905 door
zijn eigen purl ij- en bondgenoot,"n in den
sleek werd gelaien, 'n bewijs dal de grie
ven legen hem gerechtvaardigd «ruien.
Maar in de plaats van den eikend bekwa
men inr. Jansen koos de raad den erkend
on bekwamen heer Lngerweij tot wethouder.
De heer Van der Velden heell zieh in
den Hittul van een zeer (reinigen kant doen
kennen, gant spr. voort, inzak-' Volkshuis
vesting. Door ook hel vuurschot Ie wei
geren hielp hij mede 'I werk slopzellen en
dal terwijl de heer Van der Velden per
soonlijk ïielrtnghehhende in deze was.
Art. -Hl vnn de Gemeentewei zegl o. a.
dal Raadsleden zich hebben ie onthouden
van sleuuneti over zaken, die hen per
soonlijk aangaan. Volkshuisvesting, arbei
derswoningen bouwend, concurreert met
de eigen houwers, waartoe (Ie lieer v. d.
Velden beiioorl. Spr. meenl dat de heer
v. <1. Velden door Ie stemmen zooals hij
deed, '-u strijd handelde met genoemd art.
De heer E. .1. Smit stemde ook legen
hef, voorschot en spr. hoorde luier dal
de heer Smit eigenaar is van een vrij be
langrijk aantal arbeiderswoningen. Dom*
iiel voortwerken van Volkshuisvesting zou
den vermoedelijk do huren dalen, hetgeen
niel in 't belang zou zijn van huiseigena
ren, waartoe ook 'de heer Smit behoort.
Op grond van art. Bi had de heer Smit
zich niet moeien laten verleiden in de
zaak mede te stemmen.
De heer v, d. Velden verklaarde in de
eerste plaats egoïst te zijn, mam* spr. meenl
dat men als zoodanig niet in den Raad
thuisbehoorl.
Dc heer bagervveij vcranderl telkens van
meening en volgens spr. zijn op dezen
wethouder van toepassing de woorden van
De Génesfet: Wees uzelf, zei ik lot iemand,
maar "hij kon niet -hij was niemand.
De lieer Lagarweij moet als wethouder
leiding ut zaken geven, maar hij denkt
den oenen dag zoo, den anderen zus. Wal
kond er dan van leiding lerecld? liet ge
zag van 11. en W. wordt op die wijze
legen den grond gegooid.
Door de rechterzijde wordt bij elke be
langrijke gelegenheid vóórvergadering ge
houden. De vrijzinnige raadsleden komen
uok wel eens, maar slerhls één- of twee
maal por jaar, liycm. [lij de rechlerzijde
is hel echter legel en 'f blijkt, dut het be
sluit der ,,1'Iuh" al!" leden in den Raad
bindt. Op die wijze kond men in strijd
imd de afg'degde belofte, dal ieder vol
gens eigen overtuiging en eigen geweien
zal stemmen.
Op al deze gronden meent spr. rchl I"
hebben. Ie spieken van het bederf inden
Raad. Wal ook indertijd niet door d-m
beugel kon, was, dal de meerderheid aan
den heer Lagerwfij de voorkeur gaf bo
ven den heer Van Westendorp hij dewel-
limideiskeiize. I)c hoeren Ilonaerlage Utvdr
en Willkamp!' zijn hel mei hel drijven vnn
sommige Raadsleden in 'I geheel niet eens.
Er beslaat in de katholieke kringen, ren
sterke si rooming legen dil drijven l)e
rechl-chr» meeiderheid in den Raad is ge
bleken conservatief te zijn, ook in zake
Volksliiiisvosi ing, welke kwestie spr. inden
btecde behandell. Conservatisme bleek ook
uil de vei werping der zwakziiinigonsrhool,
"Hpr. lneekl een lans voor de (Hnorrali-
srhe opvattingen en spoort katholieken en
nnli-rovoltiliminiren aan. de demoera [inch
Stoepen in him partij'II 1*> versilerken. In
den Raad moei de scheiding zijn van ron-
seivalisine logen democralie. waardoor de
politiek tol de kleins! mogelijks» afmetingen
zal zijn leriiggelu,,n lM. zak >n gedaan
kunnen worden. De partijzucht van heden
leitll ten mul >ele van d*» geineemebelang »n
Spr zegl ten slolte den kerkdijken eau
didaat niel I kennen, Is de heer Hosiinga
een conservatief of een demurrant "f De
soc-dem. slaan in jiractisclie gememfe-
poliliek h cel e maal niel ver van de rijx.-
dem hetgeen spr. ook bewezen nt'hl uil
hel feil. dal. de heer De Rrtiln in den
Raad een vrijzinnig-democraat Ideek.
Aan hel de hul werd allereerst deel
genomen dooi den lieer H. Ver hoeve,
die bef laakte dn! de spr. naar deb, zei.
op hoogst onedele en sluitend" wijze zoo
wei in den Daad. als daarhnit >n persoon
lijke dingen zei. Zonder a.*uizi"ii des per-
soons. zond"!' Ie letten op ouderdom en
verdienste, richt hij persoonlijke aanval
len lol zijn medeleden. Del), neemt de
partij op voor de aangevallen raadsleden,
de hoeren Jansen en Lngerweij.
lie rriliek van den spr. was z. i. verlui
zeer gezocht. Wat Volkshuisvesting hefrof,
luid zij reeds de sympathie van vden ver
beurd, waren geen volkswoningen, maar
ideale woningen die nreit bouwde. Verder
zou door Volkslmisvesling het particulier
i.nilinlief geheel in den hoek zijn gedeon-
don. Maar deb. randt Volkshui,svesling mm
een bescheidener subsidie Ie vragen.
Wal de zwnkzipnigensehooi aangaal, zegt
deb. dal de katholieken hun kind mm niet
aan 'I openhaar onderwijs overgeven. Vnn
den candidaal Goslingn zegl deb. dal hij
is een voniuilslrevend man, zooals dolleer
Witlkampr.
Dc lieer V a n W e s I c n d o r p vraagt of
de lieer De Giool d" rerhlsche raadsleden
gevraagd Iieel'l frier 'I 'gen woonlig Ie zijn.
Op hel ontkennend antwoord zegt d-lieer
v. Wasten,lm p hel te bef leuren dal de lieer
De Groot per.-imo-n aanviel, die niel wa
ren uitgennodigd. Hel gaal. i. niel np
mensrheu 'in dal g-wal in 'I openbaar aan
Ie vallen. Ronduit moei 11ij ve/eklar-n hef
in deze mei den spreker niel eens I zijn
Hij vvijsi nog op een leek,'tiend gezegd'
van een der rerhlsche raadsleden. Na af
loop van 'n sfonna'shlige raadszitting zei
onlangs bedoeld rerhlsch lid (de leer Van
der Laan? - verslaag.) lot den her Van
Western!<>up: Er is hier nog nooil ichls
geregeerd. Wij willen bel je balen zien,
wij hebben genoeg van hef liberalism".
Ja, er onder zul je! enz.
De h"iloelin,g van deze woorden was den
heer Vnn Windendonp op ilil oogenblik nog
11oil duidelijk, wanl sedert lang zijn de
recbb rparlijen (och aan 'I roer. En nu
moeien wij cr onder. Zonder veel waarde
te her hl c-n aan die rnadsekielilige woor
den beveelt spr. aan I/mi mdtnsle Dinsdag
('"ii democraat te kiezen.
De lieer Hinkelaar kan met voel wat
spr. zciide zich vereenigen. maar de heer
De Groot vergal (e spreken over de huilen
der Unkselie leden, die hij de denvicni
iischc voorstellen door 'De Hnnn inge
diend, hmn meermalen in den sileek lieten
Inzake wcikloosheid dienl subsidie te wor
den verleend aan de vakvereeirigingen.Ten
slotte vraagt bij wat de regeerende klas
sen lot nog toe voor de arbeiders gedaan
hebben.
De beer I) e R r u i n voelt zich bezwaard
(lal de spr, hem een vrijzinnig-demorrnal
noemde, vooral de umschrijvhvg der be
titeling. In ik'h.'s beloog over de taak der
sutvdem. in den raad wijst hij op bel
samengaan van alle bui goelijke fr.ict.i
legen do sue.-dem, wal in verschillende,
gemeenteraden nog dezer dagen bleek. I)
vrees voor de soc.-delm. ligt er dik op.
Ilot verschil LnsscJum vrijz. en soc.-deiin.
ligl hinriti, van welk standpunt men etatt
zaak beziel, en de soc.-dcsm. zullen steeds
keu
de zoo Inner jaroit verwaarloosde behin
gen detr arbakiers vooropzetten. De bur
gerlijke partijen hebben de gewoonte alle
dingen te beschouwen van een koopmans-
stamlpunl.
De heer Dienske meent dat d0 Spr_
verkeerd handelde door zijn persoonlijke aan
vallen. Vanzelfsprekend vindt deb. dat raads
leden en ('iindidaleii eerlijke menschen zullen
zijn, Dc heer l)e Cmot lieei'l dingen veron
dersteld die hij onmogelijk kan bewijzen en
zuigt venijn uit iels wat maar schijn is.
Schijnbaar kan men zijn persoonlijk belang
voon-lnan. terwijl in werkelijkheid daarmee
het algemeen belang wordt gediend. Deb.
neemt den beer Van der Velden in bescher
ming; de heer De Groot had zich als aan
deelhouder mui Volkshulhvosün» van stem
ming moeten onlhouden. In gemeente-zaken
he-taim ook beginselen en dat kwam aan 't
licht bij de zwakziimigensehool. Do ouders
belmoren in de eer-te plaate te zorgen voor
'de opvoeding der kinderen.
De „club" der reehtselie raadsleden acht
deb. niet zoo'n zwarte bende als 't is voiiree-
ld. De heeren komen hij elkaar eu lirspre-
i zaken die in den Raad aan de orde
komen. Echter worden de zaken alleen in be-
giir-el bespreken. ieder lid blijfi vrij in
'iigen v.m zijn stem. Deb. randt de
vrijzinnigen aan hel ook Ie doen. liet werkt
goed Deb. deelt mede dal de heer Godinga
het nnlirev. program ondcUscltrijfl. en daarmee
van zijn d< mocrati-che gezindheid Dijk
geeft.
De heer 5' a n W e s t e n d o rp zegl nog
naar aanleiding van een opmerking van don
luid-ten deb. dat de offervaardigheid der ker
kelijke partijen niet bleek bii de bijdragen
voor de Imi.-houd-ehooL waarop vele kintlcr-
Ije- Kuan, wier ouders tol de roehterpnrtijon
belmoren.
De heer De G rooi benulwoordde nehter-
nxnlgen- de vcr-chillende debaters. De
Voorzit Ier Moot daarna met een opwekkend
woord om don vrijzinnigen enndidaat to
-temmen, de vergadering, die zeer druk he-
zoeiil was.
Cznar en Timmerman.
Naar aanleiding van de opvoering van deze
opera op Dinsdagavond jl en die welke a.s.
Maandag zal plaats vinden, willen wij het
volgende rneiterieelen
De bloeitijd van de klassieke groole Duit-
sclio opera bereikte onder Mozart door zijne
groote onstervelijke meesterwerken en Beet
hoven met zijn eenige opera ld lelio zijn top
punt. Na dipri tijd breidde de kring ilier
Rommitiei, die mui de Bnïlsche opera hun
krachten wijdden, zich zeer uit. We vinden
onder deze de voornaamste Ludwig ^pnhr
(17841859), Carl Marie vnn \\eber(l780
■1840). Dito Nicohi'i (1810—1849) e» de
geestige Gmdanf Albert Lort zing (niet. Lört-
zing zooals bet programma luidde). T1 ij was
acteur, zanger, schrijver en componist, wiens
werken: >>1 Jio beiden SchiUzen'' (1837), «der
WihlschiUz" (1842), mWallensclimicd" en z.ijn
voornaamste »Czar mul Zimmermann" (1837)
met anderen nog steeds op bet repertoire
der I). 0. staande zijn gebleven.
Rij velen, inzonderheid bij onze oudere
opera-liefhebbers, 'zulten deze namen de goede
dagen vnn rlo Duitsehe opera te Rotterdam
hlijdei* gedachtenis in herinnering blijven.
Onder deze opera componisten kan men
Richard Wagner (1813—IS83) niet'zoozeer
mede rekenen, daar deze groot-meeste*' met
uitzondering vnn enkele zijner eee te ''.erken
())Ricit/i''. en Fliegende Ilol 111 mier"een
bijzonder .standpunt inneemt en bij voor de
dramatbrhe kunst geheel nieuwe Imnon ge-
oi end beeft.
Oustav Albert T.orlzinp, 23 October 1803
ti.' Oerlijn geboren, was de zoon van een too-
neelspeler. Dij -tudeerde korten tijd muziek
onder leiding van Rundbogen doch bet
zwervend leven mui zijns vaders beroep ver
bonden, was niet bevorderlijk voor geregeld
onrierwij-*. zoodat bij spoedig verplicht was
zijne muziekstudie zonder eenige leiding voort
Ie zetten inlu-sclien begon hij op hst tooneel
mede te sp'den en te zingen, en werd zoo
doende vroegtijdig lideend 'niet liet gebied,
waarop hij later roem zou behalen. Inmid
dels bleef' bij zicli met gunstig gevolg op de
muziek toeleggen en innnkto reeds verschei
dene composition. Van 1819—22 was hij te
Diissoldorp en Aken geëngageerd, daarna te
Keulen, alwaar reeds zijn kleine opera AH
Pasclm met succes word opgevoerd.
IJ ij leerde aldaar do actrice Aides kennen
met wie bij in 1823, dim reeds op zijn
twintigste jaar in liet huwelijk trad. Het
gezelschap waarbij bij behoorde, speelde ook
te Retinoid, Munster en Osnabriïck waar
ook zijne opera's werden opgevoerd. Van
1833 44 vvas bij als eerste tenor aan den
stadsschouwburg te Leipzig verbomien en
hier beleefde Lortzing zijn gelukkigste!) tijd.
Hij was daar de lieveling van hel publiek
en ook in liet maatschappelijk leven voelde
ieder zich tot hom aangetrokken om zijn
gcestigen goeden luim on aangenamen om
gang. Het destijds zoo bloeiende muzikale
leven te Leipzig bleef niet zonder invloed
op zijne ontwikkeling als componist, (lit, dien
lijd dagteekenen dan ook de hierboven ge
noemde opera's, welke ofschoon riiet uit
muntende door diepte en verbeven gedachten.
belmoren tot de buste komische opera's die
in Diiitselilarid geschreven zijn, z.ij kenmerken
zich door eenvoud, ongedwongenheid en
vroolijkheid ondemmleren het oude blijspel
Mier Bnrgemeister von Saardatn odor die
beiden Peter", werd door hem tol pen opera
omgewerkt en voor de eerste maal in *1837
onder de titel van sOzar nnd Zimmermann
te Leipzig met uitstekend gevolg, gespeeld-
In het jaar *1844 tot kapelmeester vnn du
opera te Leipzig benoemd, moest bij ten
gevolge van zijn onvoldoende leiding een jaar
later dien post nederleggen. Korten tijd te
Weenen als kapelmeester, voelde bij zich
daar ook niet op zijn plaats. Eindelijk werd
hij weder te Leipzig aangesteld, doch reeds
eenige weken daarna, gaf de ontevredenheid
