52"" Jaargang.
Zondag 8 November 1908
friifpuers Tan ie Landweer.
No. 12843
m
Tweede Blad,
De feesttaart
Uit de Tweede Kamer.
it c n ii i h g c v i 11 s.
SOHfEDIMSHieE COURANT
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zou- cif Feestdagen
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en V laar dingen 11.1.25. Franco
per post fl. 1.65.
Prijs, per weck: Voor Schiedam en Vlaardingcn 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advcrtentiën voor het eerstvolgend nummer moeien des middags vóór een
BUr aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advcrtentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meei
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advcrtentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen.
In de nummers, die Dins da g-, Do n der dag- en Zatexda ga vond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advcrtentiën opgenomen totdenprr.
van 40 cents por advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
ïnterc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor do Administratie No. 103.
INSPECTIE
BPROBSGKSTER EN WETHOUDERS
vak Schik da m,
gezien het besluit van don hoor Com
missaris der Koningin in deze provincie
van 27 Augustus j.l„ A. no. 454.1 (2de ufd)
prov. blad no. 5S;
brengen ter kennis van de belanghcb-
benden
Hat 'do inspectie over do verlofgangers
van de Landweer .dezer gemeente, zal
plaats hebben I
in het gebouw ,.St. Joris Dooie", aan
het Doeleplein alhier,
en wel voor do verlofgangers van de
Lichting 1905,
'wier geslachtsnamen beginnen met de
lettors A tot en met N, op
DINSDAG 10 NOVEMBER ,i.s„
des voormiddags ten 9]/„> ure, en
wier geslachtsnamen beginnen met dc
letters 0 tot en met Z. op
DINSDAG 10 NOVEMBER a.s.,
des namiddags ten 1 ure;
L i c hi ting 1 9 0 8,
wier geslachtsnamen beginnen met
letters A tot en met N, op
WOENSDAG 11 NOVEMBER a.s.,
des voormiddags ton 9l/g ure, en
wier geslachtsnamen beginnen mul de
letters 0 tot en met Z, op
WOENSDAG 11 NOVEMBER, a.s.,
des namiddags ten 1 ure;
Lichtingen 1903. 1 904,
190 6 en 1 907.
(alleen voor zoover de verlofgangers dezer
heldingen in den loop van het jaar
1908 niet onder de wapenen
zijn geweest), op
DONDERDAG 12 NOVEMBER a.s.,
des voonniddags teu 9'/l> ure:
(lat aan. vooinehtreveri onderzoek mits-
fen belmoren deel te nemen, en daartoe
bij deze worden opgeroepen, om op bo-
vcngemelden tijd oil plaats te vorsrlujimn,
3l de bovenbedoelde verlofgangers vaiftle
Landweer,
0 0 r t s word 0 n 1) e 1 a n g h c 1) 1) 0 n-
len herinnerd aan na te molden
artikelen der Landweorwet:
«eiezoo, vadertje, het. Reslgehraarl is
bezorgd," sprak vrouw Rerneman, met den
0 t,an den arm binnoptredend. „Kijk
wis, wat een prachtig stnlc vlcesoh! Dal
sniaken, hé? Nu ontbreekt nog maar
'Ie taart."
..Ja, dc taart!" antwoordde de oude, zijn
Pf aanstokend.
«Ik weet, oudje, ik'weel," viel dc vrouw
tm in de rode, „dat go van 'L jaar niet
200 goed bij kas zijl,"
fG slechte lijden, die verduiveld slechte
C?' overa] klachten, waar men ook komt.
oudt ge niet donken, moeder, dut onze
Men de Mullors en de Wachtels, die
c l°ch zoo goed hebben, en nieltegen-
'lündo dat verhongeren willen erg ja-
•°orsehKoudcii zijn, als jij een, taart bakte?"
«Ach, lieve hemel 1 Wc worden toch al
00 besproken en over den hekel gebaald.
(oor vrouw Muller al vragen„Maar
roinv Berncman, jij bakt taarten in deze
iIjjHotillobt ge uit do loterij got.rok-
a 0?e,l erfenis gehad? Ge hebt wel
*"ldorcii, en dan heeft uw man een
heslaan gij hebt zeker al wel wat
aii. °P6«Paart dan kan men zich
•e extratjes veroorloven." Dat zal vrouw
Huil
oudje:-
iou"1"^00^ '10'/ °°'c. vrouw. Maar eigenlijk
,ZlJ zoo'n groot ongelijk toch niel hol)-
JL Want wij kunnen ons die weelde wel
'Moorloven."
'Jbu, als jij er zoo over deukt."
er Ecggon, daar kunt ge zeker van
Art. 21.
Ilct crimineel wetboek en het Reglement
van krijgstucht voor het krijgsvolk te Linde
zijn op liet personeel van dc landweer, dat
zich onder de wapenen bevindt, van toepas
sing, en, met opzicht tot dc verschillende
gevallen van desertie, op het gelieele land-
weerpersoneel.
Dat personeel wordt geacht onder de wa
penen te zijn:
f°- zoolang het zich in werkelijken dienst
bi] eene afdeeling van de landweer of bij een
der korpsen van het leger bevindt;
2o. gedurende den tijd dien het in artikel
29 bedoeld onderzoek duurt;
3o. sn het algemeen, wanneer het in uni
form is gekleed.
'Art. 31.
Do verlofganger van. do landweer ver
schijnt hij het onderzoek in uniform ge
kleed, en voorzien van de kleediug en uit
rustingstukken, hem bij zijn vertrek met
verlof medegegeven, van zijn zakboekje en,
van zijn verlofpas.
Art. 32.
Behoudens het bepaalde in art. 21 kan
een arrest van twee tot zes dagen, te onder
gaan in de naastbij gelegen provoost of het
naastbij zijnde huis van bewaring, door den
districtscommandant worden opgelegd aan
den verlofganger;
lo. die zonder geldige icden niet bij het
onderzoek verschijnt
2o. die, daarbij verschenen zijnde, zonder
geldige reden niet voorzien is van de in het
vorig artikel vermelde voorwerpen4
3o. wiens kleeding- of uitrustingstukken
bij het onderzoek niet in voldoenden staat
worden bevonden;
4o. die kleeding- t-n uitrustingstukken,
aan een ander behoorende, als de zijne ver
toont.
Art. 33.
Is de verlofganger, wien krachtens het
vorig artikel arrest is opgelegd, bij het on
derzoek tegenwoordig, dan kan hij dadelijk
onder verzekerd geleide in arrest worden
gebracht.
Is hij niet tegenwoordig cn onderwerpt
hij zich niet aan do hem opgelegde straf,
dan wordt hij, op schriftelijke aanvrage van
'den dictrictscornmandant, te richten aan
den Burgemeester der woonplaats van dien
verlofganger, aangehouden en onder verze
kerd geleide naar de naastbij gelegen pro
voost of het naatsbij zijnde huis van bewa
ring overgebracht.
Art. 34.
Onverminderd de straf in art. 32 ver
meld, is de verlofganger verplicht, op den
'daartoe door den districtscommandant te be
palen tijd en plaats cn op do in artikel 31
voorgeschreven wijze voor hem te verschij
nen om te worden onderzocht.
Art. 35.
De verlofganger die zich bij herhaling
schuldig maakt aan het feit sub <to. van ar
tikel 32 bedoeld of niet overeenkomstig ar
tikel 34 voor den districtscommandant ver
schijnt, of, voor deze verschenen zijnde, in
het geval verkeert, sub 2o en 3o van arti
kel 32 vermeld, wordt in werkefijken dienst
geroepen cn daarin gedurende ten hoogste
drie maanden gehouden.
Belanghebbenden worden er bovendien op
gewezen dat zij niet door PERSOONLIJKE
KENNISGEVINGEN aan deze inspectie nader
zuilen worden herinnerd.
En is hiervan afkondiging geschied, waar
het behoort, dcri 7den November 190S.
Burgemeester mi Wethouders voornoemd
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
„Maar moet dc lieeJe huurt cr dan van
mee proeven?"
„Ja, dal is noodzakelijk."
„Maar dan zijn 01' in een oogenblik oen
paar taai ten op. Neon, moeder, dan wordt
liet te duur. Wij moosilen er maar van
afzien."
„Mij ook goed."
Vrouw, üomeman koerde zich met haar
korf reeds naar dc deur. De oude slak
KÏjn pijp aan,, en terwijl hij groote rook
wolken voor zich uitblies, scheen hem ieLs
in dc gedachte to, komen. 1
„Anna!" riep hij.
Vrouw Bemoman bleef slaan en koek om.
„Luister eens. Als go dc laart eens in 'L
geheim baktet?"
„Dat zou gaap."
„Zoo voor 011's beiden, dat niemand or
iets van merkt?"
„Dat zou wel het beste zijn."
„Afgesproken, ondje, hier heb jo ecu
gulden; bak nu een lekkere, fijne taart,
maar 'wees nu op jc hoede, dat du
Muiters of de Wachtels hel niet te weten1
k non."
„Wees. daar maar niet bang voor, va
dertje; „die heide speurhonden zullen er
niets van ruiken."
Zij nam hut geld en verwijderde zich.
Berncman ging voor hel venster zittenen
keek naar huilen, in du schemering. Reeds
zag hij zich ia zijn idéé aan, do koftio-
iafol zitten snel. de taart voor zich, oir
proefde .reeds hoe heerlijk zij was.
Zijn vrouw kwam al terug. Zij stak de
lamp aan, on vertelde hem terwijl, hoe zij
de henoodigdheden voor de lanrl hij ver
schillende winkelacis gekocht had, opdat,
niemand haar plannon zou doorzien. Bcr-
De behandeling van de koloniale begroo-
ling is begonnen, zooals ze pleegt te be
ginnen, met het aflezen van liet straf
lijstje, m. a. w., er waren te weinig leden.
De volijverige voorzitter moge vaststellen
dat men icderen dag otn 10 ure, in plaats
van 11 uro zal aanvangen, cn de volg
zame Kamer moge mot de lieste voorne
mens bezield, met dit voorstel medegaan,
Donderdagmorgen om 11.40 waren de vor-
eischle 51 leden nog met op het appèl, al
ontbrak cr maar één aan, en was er dus
van vergaderen geen sprake. 20 minuten
later waren nog cenige HoogEdclgestren
gen toegesneld, en kon het spet een aan
vang nemen, al bleek de belangstelling niet
overgroot, daar in den loop van den dag
het getal niet hooger klom dan tot 66.
Wel een bewijs, dat men in dc Kamer niets
wore ld verschrikkend s verwachtte.
lloo nu, vraagt allicht, een belangstel
lend lezer, cn dc quaes tie-Van lleutsz, de
quaeslie-Van Daalen, de quaes tic-Van
Iteutsz-Van Daalen, de invoering van de
belasting op Sumatra's westkust, welke in
voering tot zooveel troebelen aanleiding
gaf, en zeer onoordeelkundig heette ge-
chied te zijn, is dat dan alles niets?
Och, dat alles zegt niet veel voor de
Twcedo Kamer, van wie het A'oorloopig
Verslag reeds deed weten, dat zo het in
haar meerderheid van het grootste belang
acht, den legoiPvoordigen gouverneur-gene
raal te handhaven, ook al moge hij in Ge
neraal van Daalen niet den rechten man
op de rechte plaats benoemd hebben, om
dat ze niet miskent, dat tegenover deze
eene misgreep, hel heel veel goeds staat
waarop valt te wijzen. En hot Regeorings
antwoord op het Voorlocpig Verslag kan
den onbevooroordeelde lccrcn, dat dc grio
ring vyn de belasting op Sumatra's West
ven tegen die „onoordeelkundige" mvoc
kust schromelijk overdreven zijn.
nemnn prees haar overleg, en tonvijt hij
zich in stille zat te verkneuteren, liet hij
al spoedig een amandeltje en een rozijntje
naar binnen verdwijnen,
lleL beslaan der Laart kostte hem nog
menigou zweetdroppel, maar hiervoor werd
hij door den heerlijken geur, die zich wel
dra door hot vertrek verspreidde, rijkelijk
schadeloos gesteld. Toch maakte juist die
geur hem oen weinig angstig als dc
buurvrouwen het eens rooken
Maar zijn angst bleek ongegrond. Zon
der stoornis kwam dc laart klaar, en' de
verraderlijke lucht ontsnapte wel door het
geopende venster. Een „Goddank" ont
snapte hen beiden, toen de taart (eon waar
meesterstuk) voor lien staan'.
„Hihi, dat zal smaken, dat zal heerlijk
zijn! En, Anna," voegde hij er gewicht!
aan toe, „zij smaakt nog eens zoo goed
nu cr niemand' jaloersch om. is."
„Je lioht groot gelijk, vader, cn je kunt
er zeker van zijn, dat cr op deze laart
niets valt aan te merken."
Eindelijk brak het lang gewcnschtc oogen
blik aan om de taart te gaan nuttigen.
Vrouw Berncman legde een schoon ser
vetje op tafel, de oude man zette zich
op zijn gemak en zag hoe zijn vrouw eerst
de koffie ca later de taart opzette.
Daar werd hard op do deur geklopt.
Een dubbele uitroep, die evenwel ineen
niet te beschrijven angstkreet ineensmolt,
was het antwoord erop. Als twee stcencn
beelden zaten daar de verschrikte cehl4
genooten en keken elkaar met wijd open
gesperde oogon aan.
Een tweede, nog harder kloppen herin
nerde de oudjes, dal zij nog leefden.
„Wie kan het zijn?" Moeder Rerneman
Dc Tweede Kamer wil den gouverneur*
eneraal houden, en het wil ons vore ko
men, dat zij daarin schoon gelijk heeft.
Na den meer dan derljgjnugen jammer,
die Atjehoorlog heet, zouden wij nergens
bevreesder voor zijn dan voor al wc"r
annulering van stelsel. liet tegenwoordige
Leisel moge dan ccn militair stelsel zijn
met allen aankleve van dien, het heeft
groote verbeteringen gebracht, zooals dc
lieer de Savornin Lobman terecht h.uin-
nerde. Wie de kaart van Sumatra van
thans (en liet Departement van Koloniën
gaf een zoor goede uit) vergelijkt met die
van 10 a 12 jaar geleden, moet wel steke
blind zijn, als iiij geen enorme verbetering
ziel; waar wij vroeger niet konden ko
men, slaat thans de toegang voor ons
open, en dat alles hebben wij aan van
lleutsz te danken.
Zeker, de tegenwoordige gouverneur-ge
neraal heeft in Indië %'ele vijanden, die
met genoegen zien. dat hij in 's lands ver
gaderzaal en in de Pers wordt zwartge
maakt. Maar dat hij die vijanden maakte,
strekt hem tot eer. Bij heeft dat logge
gedioeht der bureaucratie, dal in Indië
bijzonder hoogtij pleegt te vieren, menig
ernstige wonde toegebracht; hij heeft, hie
lende met alle sleur, tal van veigiijsdon
in het nietsdoen voor bevordering gepas
seerd en vóór laten gaan geestdriftige jon»
geien, op wiens toewijding hij rekenen
kan. Is het wonder, dat hij al wat in Indië
lijnrecht van Jan Salie afstamt tegen zich
kreeg, wat gretig gebruik maakte en lis
tig gebruik maakte van de onvermijdbare
omstandigheid, dat deze buitengewone man
wel eens mistast0
Do heer Thomson heeft den gouverneur-
generaal er een grief van gemaakt, dat
hij het grootste vertrouwen heeft in ieder
een, dien hij op een post zet, en dat zijn
zinspreuk is: „Als er donderen van kom!
is het voor rekening van den benoemde";
maar wij vragenis dal niet juist het
bewijs ,dat de heer van lleutsz een uit
nemend organisator is?
Dat is juist de fout van zoovele orga
nisatoren, dal zij zich niet tevreden stel
len met de leiding in haar ge lie cl maar
telkens ingrijpen in de ondcrdeelen. en
zoo hcietten dat de kraclil van den over
het onderdeel gestelde tot volle ontwik
keling komt. Eu al is de gouverneur-ge
neraal met de benoeming van den heer
van Daalen niet gelukkig geweest, er mag
niet vergoten Worden, dat 'hij dezen be
noemde, omdat hij op dat oogenblik nie
mand betere had, ecu billijke hoop kon
koesteren, dat deze zou inzien, welke ge
breken hij had te onderdrukken oin een
goed gouverneur van Atjch to zijn. -Maar
het is anders uitgekomen, cn do heer van
lleutsz kan het den Trompetter van Silc-
kingen nazingen: „Behiit dich Golt, cs
w.'ir zu schün gewesen, behiit dich Guit,
es hal nicht sollen sein."
A fa ar wij zouden over de behandeling
dor koloniale begrootiag spreken. En wio
do Kamer en hare leden kent, weet, dat
waar zooveel materiaal aanwezig was 0111
los to trokken over ons koloniaal beleid,
de bekende boetpredikers zich niet on
betuigd laten; wij bedoelen hot trio De
StoersThomson—van Kol. dat uit hoe
bekwame mannen ook bestaande in de. Ka
mer in deze zaak niet den minsten invloed
heeft.
Van den heer 'dc Sten a vraagt de Ka
mer: Zal hij even aardig zijn als verleden
jaar? Van den heer Thomson, die tol ieders
verbazing bij do Liberale Unie blijft, hoe
wel hij meer cn meer lijn recht tegen haar
ingaat, en nooit meer als haar woord
voerder kan beschouwd worden (dat zal,
naar wij vernemen, in deze de lieer IJzer
man zijn, die a.s. Maandag aan hel woord
komt) vraagt de Kamer: Wal jrlcizierzul
len zijn cluhgenooten nu weer van hem
beleven, en van den heer van Kol: Zal
het nog langer zijn dan vorige jaar?
Want, ook hel beste vermoeit. Bi 190-1
heeft de heer de Stuers met zijne kolonialo
speech een groot succes behaald, waaraan
niet njjeen de geestige vorm, maar ook
de inhoud groot deel had. Daarbij kwam
een zeker gevoel van waardeering voor
den man, die onafhankelijk genoeg was,
om, hoewel hij deel uitmaakte van de coa
litie, zijn eigen coalitiemannen niet te spa-
sparen. Maar dat is 4 jaar geleden, en het
heeft zich te veel herhaald. Zeker, al die
doodgeschoten vrouwen cn kinderen die
hel aeslhetisch gevoel van den heer de
Stuers zoo hebben geschokt, en zijne ver
ontwaardiging gaande hebben gemaakt,
doen ons wel do droefste zijde van den
oorlog zien. maar wat ellende brouwt die
gruwel niet? En wie niet naast Tolstoi
gaat staan, wie niet liever in de pan gehakt
wordt dan in de pan te hakken, kan niet
anders dan vrouwen, die met kinderen op
iten mm aan hot set echt deelnemen, 011
onze soldaten dooden, neerleggen. Dat is
de vloek des oorlogs. die uitvinding van
Belzebub, en liet is nog altijd de vraag
welk stelsel meer bloed kost, liet half
slachtige, of het uit-één-stukkige, dal allo
verzet onderdrukt.
Men versta ons niet verkeerd; van al
wat onnoodige wreedheid is hebben wij
een diepen alkeer, cn dit zei zeker het
nut van de redevoeringen van dc drie ge
noemde Kamerleden zijn, dat nog meer
dan vroeger gewaakt zal worden tegen de
verwildering, die iedere oorlog met zich
brengt. Maar aan, den andeion kant wor
den wij wel eens oproerig, als wij de hoe
ren Kamerleden, zoo rustig vanuit hun
stond wankelend oj> om de deur te openen,
terwijl zij treurig zuchtte„Die lekkere,
lekkere laart!"
Halfluid riep de 011de haar achterna:
„Ik zal ze wel redden," en met jeugdige
elasticiteit greep hij haar en schoof haar
zoover mogelijk onder het ledikant.
I11 het volgende oogenblik waren do on
welkome gasten binnengelaten, maar de
heer des huizes stond reeds weer over
eind, en ging zijn gasten, in de handen
wrijvend van innerlijk genoegen, tegemoet
hij wist nu tenminste, dat zijn schat
in veiligheid was.
De aangekomencn bestonden uit. Bcrne-
man's neef Albert, diens vrouw en kin
deren twee meisjes cn drie jongens
cn den dikken, loggen mopshond.
„Nu, ik geloof, dat wij op een geschik-
tcn lijd komen," riep neef Albert, oom
krachtig de hand drukkend, „wij hebben
verbazenden honger... 011 toen wij liiei
binnenkwamen, rook het zoo heerlijk
je hebt zeker taart gebakken!"
Bij dezo woorden maakte hij het. zich
gemakkelijk, terwijl dc huisvrouw koffie
zette en de 'kinderen hot vertrok onderst
boven dreigden te koeren.
Slechts Mop, die, niettegenstaande zijn
dikheid, altijd tot de rrilgelntensle behoorde,
was heden onzichtbaar en meikwaardig
stil, wat vrouw Bornomnn dan ook op
viel, die er de anderen attent op maakte.
„Ach, het arme dier is zeker ziek, den
kruisten tijd is hij altijd zoo stil, Moj
waar ben je toch. kom eens hier, lief
dier!"
Maar Mopje maakte volstrekt geen aan
stalten om te komen.
„Laat hem maar met rust," zei do jonge
viouw, die nog niet had plaats genomen
en teleurgesteld naar d^ boterhammen keek,
die vader Bemoman was begonnen klaar
te maken. „Als gij nu toch geen taart hebt,
dan gaan we maar wear heen, een wan
deling maken. Kom, Albert, komt kinderen,
brood hebben wij thuis ook wel
.Zoo verwijderden zij zich weer, dc kin
deren huilend, de ouders met allerlei
schimpscheuten aan het adres van Rerne-
man's gierigheid, en Mop nog zwaarlijviger
dan hij gekomen was.
„Wat zal de taart ons smaken, héhché!"
lachte vader Bemoman, nadat de familie
vertrokken was. „Zet nu nog eens kof
fie vrouw; wat zullen we ons te goed
doen."
„Maar zeg toch eens vader, waar heb
je de taart gezet, dat de bengels fhior be
doelde zij de kinderen) die toch alles zoo
doorsnuffelen, ze niet gevonden hebben?"
vroeg zijn vrouw".
„Ja, weet je!" Hij zette ecu Li/onder
gewichtig gezicht, terwijl hij den wijsvinger
aan het voorhoofd bracht. In deze hou
ding bleef hij cenige seconden staan, hukte
zich toen snel en greep onder het ledi
kant. „Hier, hoog vereerde vrouw Bemo
man, is de taart," en bevallig presenteerde
hij haarhet lecge hord.
Wie de gezichten van de twee oudjes
gezien had! Do armen van Berncman zon
ken slap langs zijn lichaam hel haul
viel op den grond. Vrouw Berncman \iel
op een stoel neer en begon heftig te
snikken. „Die 1 eel ijk e Mop!" zuchtte zij
„Ja, die leelijkc Mop!" herhaalde hij toon
loos.
