Zondag 15 November 1908 52* Jaargang, No. 12849 Derde Blad. Nog meer Kamers. Wie was de schrijver? FRA.NSCIIE BRIEVEN. SCHIEDAMSCHE COURANT peze courant verschijnt d a g c 1 ij k s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen £1.1.25.Firanco post fl. 1.6ö. Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een tor aan het bureau bezorgd zijn. Burean: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) PARIJS, 7 November 19OS., Een schouwspel, dat men dezer dagen niet relden te Parijs genieten kan, is _do aanblik tun bestuurbare luchtballons. Van tijd tot tijd komen de reusachtige bruinvisschen do Parijzennars met een tochtje boven hun ge liefde stad verrassen. Met gerekton hals en in den wind gestoken neus staart alles, wat rich op straat of aan het venster be\ indt, let met groote zekerheid en schijnbaar ge mak evoluecrcnde vaartuig aan. Men behoeft niet eens tot de spreekwoordelijk geworden Pirijsehe ,,badatids" te behooren, om belang fs stellen in een luchtschip, waarvan de samenstelling' tegenwoordig minder moeite schijnt te kosten dan die, welke vereischt nrdt voor het vormen van een paar zinnen, in stoat een einde te maken aan het Fransch- Duitsche geschil over bet gebeurde te Ctwi- blanea. Wanneer bovendien, gelijk „verleden Zondag met den nieuwen ballon Clémcnt- Bavard het geval was, het luchtschip door de stralen der zon beschenen, als het ware, tob een gouden tooverschip wordt; wanneer hel niet al te hoog, een paar honderd meter bij voorbeeld, boven den beganen grond vaart, zoodat schepelingen, schroef en stuurwiel duidelijk zichtbaar zijn wanneer men het gevaarte, den stoven nu coim omhoog, dan we-er naar do laagte gewend, even behendig allerlei bewegingen ziet uitvoeren als een koetsier op den boulevard of een automobilist in de Avenue des Champs Elysóes; wanneer men liet snorren van den motor hoort en bijna de uniform kan onderscheiden van den bestuurder, dan kan men zich ongeveer een denkbeeld vormen van den aanblik, dien Pa rijs na tientallen van jaren, of misschien nog eerder, zal bicden en heeft men het recht bewonderend en met open mond' versteld te staan van do vlucht, die (in figmulijken an ditmaal) door do Fransche industrie ge nomen wordt. Alleen heeft aren slechts een weinig op te passen, ten einde hetgeen zich op vasten bodem bevindt niet geheel en al uit het oog te verliezen, anders zon het kun nen gebeuren dat men terstond door een auto ander product van de vindingrijkheid der Franscher, overreden werd. Indien, wat men mag veronderstellen, daarenboven binnen eenigen tijd de vlicgmenschen, in aéronluncn gezeten, met de luchtschepen zullen concur reren en een luchtvloot, gelijk een door tor- pedobooton omgeven pnnlseischip van de Notre-Dnmc naar het Panthéon zal varen, dan zal men mogen beweren dat de wiekslag ran het raensclielijk geslacht dit t°t onbe grensde hoogte staat op te voeren en dat Icarus Phoebus Apollo heeft overwonnen Tenzij de luchtvaart steeds skichloffers eischt, gelijk er reeds zooveel moderne Tennis sen gevallen zijn. Zoo stortte noc oonige jaren geleden de Braziliaan Severn met zijn machi nist van een hoogte van honderdon motors in do Avenue Duinaino te Parijs. De motor van zijn ballon was in brand geraakt. Maar van dergelijke mogelijkheden willen de tegen woordige protagonisten der nieuwe kunst niet hooren spreken. Volgens hen is de luchtvaart het verplaatsingsmiddel dor toekomst en het algemeen gevoelen van het publiek knnit. met het hunne overeen, zonder dat men daarbij beteekenis behoeft te hechten aan do carica- turen der toekomstige maatschappij, die zoo wel in beeld als in de revue's op hot looneel thans in de mode zijn. Zij, die bedoelde tij den niet meer zullen beleven, kunnen even wel heengaan mol bet denkbeeld dat hun kindskinderen boodschappen zullen doen met den luchtomnibus en dat er in plaats van automobiel- en paardenrennen over een jaar of vijftig wedstrijden mot vliegmachines ge- london zullen worden. En zoolang zal men niet eoim behoeven te wachten. De stad Nizza beeft althans voor een volgend seizoen reeds dergelijke courses in de lucht georganiseerd. TVat meer zegt, is er in de Rue de la Chaussée d'Antin, op geen vijftig pas af stand van do plaats waar ik deze regelen schrijf, een nieuwe winkel, jsvaar men alle onderdooien kan koopen, benoodigd voor de f-nmenstelling van een nóroplano of vlieg machine, precies op dezellüe wijze als onge veer vjjltien jaar geleden magazijnen verrezen, waar men alle losto stukken kon verkrijgen voor het vervaardigen van' een fiets. Of ge zegd magazijn van bonoodigdhoden voor viieg- wordt, is nog nooit met zoo groote eenslem- migheid in de wereld aangeheven. Die droom van volmaking, waaraan de technici voortdurend onderhevig zijn, loopt gevaar op eens verstoord to worden door een leelijke nachtmerrie. Idealisten, die nog aan iets anders denken dun de reuzenschre den door de natuurkundige wetenschappen in de laatste jaren gemaakt, hebben dat nach telijk spook evengoed aanschouwd. Al heeft immers de oorlog niet beslist voor "3c deur gestaan, zoo mag men toch zeggen dat hij afgehangen heeft, cn zelfs op het oogonblik dat ik deze regelen schrijf nog afhangt, van het al of niet vinden van een grammaticale beleefdheidsformule, Waardoor de Duitsche en Fransche diplomaten een einde kunnen ma ken aan het incident te, Casablanca. Een kwestie van woorden derhalve, misschien zelfs onder zekere omstandigheden, een enkele komma, is in slaat een Europeeschen krijg te doen ontbranden, die miilioenen menschen- lcvons zou kunnen kosten. Voor niets anders was men in barbaarscho tijden, waarvan het tegenwoordig geslacht zoo verschrikkelijk ver afstaat, gewoon dc wapenen aan te gorden. Nog altijd berusten dc grootste drama's op kleinigheden, om om met 'A. R. C. Wallis, dc schrijfster van Yoistengunst, te spieken, op „een misverstand". Waar is thans uw Vooruitgang? mogen bovenbedoelde idealis ten met het voEto recht aan dc mannen der wetenschap vragen. De Icarus, dien ik zoo even noemde, heeft wel de loef afgestoken aan den Zonnegod, maar waartoe dient hem dit? Prijs der Advertenliën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 oents per regel. Groote letters naar de plaats die zij in nomen. A d ver ten li ën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen. In de nummers, die Di nsdag-, D on der d a g-en Z ater da g avo n d verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 4b' cents per advertentie, l>ij vooniitbetaling aan het Bureau te voldoen. ,n j voor do Redactie No. 123. Intcrc. clefoon j roor Administratie No. 103. terwijl de gezel in beide gevallen met 25 jaar kan volstaan. Opgemerkt dient te Worden, dat dus een gezel alleen kiest als zijn patroon lid is van de bedoelde verecniging. Bovendien is liet opmerkelijk, dat de aldus gevormde kamers zich ook zullen bemoeien met den groothandel en de groote nijverheid, voor zoover zo ook daar het leerlingwezen re gelen enz., zonder dat öf de patroons óf de gezellen uit dien handel en die nijver heid eenigen invloed zullen oefenen op do samenstelling der middenstanclskamers. Im mers hij die kamers hooren alleen dc pa troons (en hun gezelten), die minder dan 20 werklieden in dienst hebben en wier bedrijven niet „grootendeels fabriekmatig worden gedreven". Tcekenen wij verder hierbij aan, dat mannen en vrouwen ten aanzien van doze wet over het geheel ge lijk worden gesteld. Om middenstandspa- Iraon te zijn moet men bovendien o.a. Ion minslo 000 gulden 's janrs inkomen uit bedrijf hebben. Een opmerkelijke nieuwigheid, die zeker tot heel wat discussie aanleiding zal geven, is de invoering van het instituut van rc- gecringscoinmissaris. Deze commissaris is de officicole dwarskijker, die desnoods een machines al een druk dngclijksch debiet Hij blijft, arm sterveling, diehij is, afhanke lijk van do gril van oen vorst, van de kwa'de luim van een diplomaat, van een onvoorzien incident, van het toeval, van, in een woord, het Lot, bestuurd door de menschelijko nel gingen cn zwakheden. Waar is .inderdaad, heeft, zou ik editor niet durven verzekeren. Maar de winkel beslaat cn dat"reeds is veel zeggend. Ook was er al spiake van dat een huizenbezitter op de Boulevard Bonne Nou velle het dak van een nieuw huis. hetwelk hij gebouwd had, zoodanig had laten inrich-1 de hooggeroemde vooruitgang, incllon, even- ten, dat het, zoo noodig, pasklaar gemaakt als duizenden jaren geleden, miilioenen zou kunnen worden voor station of aanleg plaats van luchtschepen cn vliegmachines. Dodi die bewering is een aardigheid ge bleken. Voor liet oogonblik beeft men te Pa rijs, gelukkig, genoeg aan de omnibus- bnrcautjes op het plaveisel en aan do metro stations onder den grond. De drukte, welke gewoonlijk op die pleisterplaatsen hoersoht, schepselen hun leven zien afgesneden tegen hun wil, zonder dat zij iets misdaan hebben en zonder dat ziekte of gebrek er de oorzaak van is. Waarlijk, aldus riep Mr. Labori. ge wezen verdediger van Dreyfus, verleden week ter gelegenheid van het debat over de hand having der doodstraf in de Kamer uit, waar lijk. men behoeft zulk een omslag niet te ma- doet niettemin met ontzetting denken aan het ken, om tot heil der maatschappij, het hoofd gewoel dat er eenmaal aan de op daken of van een enkelen nfscliuwelijken Apache af pilaren gevestigde luchtstations zal ontslaan, te snijden, wanneer men bedenkt, hoe, altijd door, do dood om ons waart, en vaak volko men onschuldigon treft. En, ofschoon geen bijzonder afdoend argument tegen dc afschaf fing der doodstraf kwam het mij, onder den druk der actualiteit niet zonder gewicht voor. Toch is, in het bijzonder wat Frankrijk en Purij'zenaars betreft, eenige vooruitgang Voor het. minst belooft ieder daar een ver heven wezen te worden en de nimfen, die jnen thans dikwijls in de omnibussen en in de mciin aantreft, zullen daardoor met één slag tot gevleugelde luchtnimfen gepromo veerd zijn. Op alle mogelijke wijze isdc voor uitgang onmiskenbaar. De oorlog zul voortaan (roods dadelijk bij de geboorte der luchtvaart! althans, in den edelen zin des woords, niet heeft men die mogelijkheid op het oog gehad) j t0 miskennen. Vijf-en-twintig jaar geleden zouden zij, onder dezelfde gebeurtenissen, terstond in vuur en vlam geraakt zijn Jïari:] Smit trok zoo hard aan do hei van Jjn villa dat het- dienstmeisje en de huis knecht doodclijk verschrikt overeind vlogen, ii de meening, dal er brand was m's" schien nog wel iets ergors. Dit bleek evenwel niet liet geval te zijn, want het was de hui*- ™r, die thuis kwam, en zijn sleutels ver aten had. Vergeten? neen, zij zaten kalm W Jen zak van zijn prachtige pelsjus bij Jlin zijden foulard en zijn sigarettenkoker, kfoar, het was den dichter le lastig geweest, nch hiervan te overtuigen. Een druk op een knopje cn 't prachtige 'rappenhuis met zijn Florontijnsche mozaïek to Parijsch brons, vlamde op in den glans ton ontelbare elcctrische lichtjes, die kun stig waren aangebracht. «Hier, pak aan, mijn hoed, mijn pels! Forel, denk je, dat ik ecuwig met dien uat- '8n fonimel wil blijven staan?" Re huisknecht nam, een on al verbazing, voorwerpen ann; zoo slecht, geluimd had zijn heer nu nog nooit zien thuis komen. Boze was intusschen met een paar stappen öar zijn studeerkamer geloopon. Alles stil, dies donker. Alleen in den haard nog een enkele glimmende kool, en buiten het een eiig gelek, van de weer tot water gesmolten sneeuw niet meer op zee of op den grond, maar in lioogo sfeeron gevoerd worden. Dat vooral is een toeken en een bewijs yan dc groote j vorderingen, die het menscheiijk geslacht met de vliegkunst cn de bestuurbaarheid der ballons gemaakt heeft. Tiet. Excelsior, dat daarmede" noodzakelijkerwijze ieders leuze In 't donker vond hij den weg naar den sclwor,-teen, waarop hij zich in zijn 'olie lengte uitstrekte. Wal is het hier rustig en stik Dat doet. goed. Nu komen de zenuwen tot rust. Na al dat licht en leven Ja, het leven in een groote stud vermoeit. Ieder jaar avond." i *1.1 in den jaro 1908 zijn zc kalm gebleven. Dat zegt wellicht, nog meer dan de reizen met de dirigoables en de vliegmachines van Wright. JUVENIS. Oppervlakkig gesproken, zou men kun nen zeggen, dat onze ervaring, met allerlei ka mc«s opgedaan, niet naar nog meer ka mers doet verlangen. Wij hebben om nu natuurlijk van d e kamers niet te spre ken vooral de Kamers van Koophandel en de kamers van arbeid. Geen van beide categoriün voldoen aan de verwachtingen, die men daarvan waarschijnlijk heeft ge koesterd. De Kamers van Koophandel wach ten op een reorganisatie en de Kamers van iVrboid op do werkelijke belangstelling van liet groote, daarbij betrokken publiek. Bij deze kamers cousLatceren wij overi gens hetzelfde verschijnsel: dat er'n enkele maal flink werk wordt gedaan als er een flinke secretaris (en een flinke voorzitter) is en dat, speciaal bij enkele kamers van arbeid, de t'hnkc seei clarissen veel meer vermogen clan dc kamer met het gehecle, duin bij belmoren de kiezersvolk. Hoe hel zij, de miJdenstandscommlssiö wil toch het aantal soorten kamers mol één vermeerderen: met 31 i delens tan i s- k a in e r s. Die kamers zullen volgens het onlwerp- wel dat de commissie bij wijze van samen vatting vari haar voorstellen heeft inge diend, groote lichamen zijn, wier werk zaamheid over de grenzen der provincies gaat (de commissie wil vier kamers voor de 8 zuidelijke provincies cn één voor de 3 noordelijke, in het geheel 'dus vijf kamers) en wier budget van ieder een f30.000 zal bedragen. Behalve enqucleercn en adviseeron en verslag geven, moeten zij het leerling wezen regelen on nagaan, zorgen voor ge zellen- en meesters examens (gedeeltelijk) cn mogen.' zij initiatief nemen lot be vordering van ilo ontwikkeling van patroons en werklieden, tot onderlinge samenwerking en het instellen van onderzoekingen, waar van o.a. provincie- en gemeentebesturen, hun c. q. het materiaal moeten, leveren. De kamers bestaan in den regel uiteen 20-tal leden, 'die ieder een groep van „klein nijverheid" of kleinhandel vertegenwoordi gen. Zij worden gekozen door do patroons- veroonigingen, welke zich ten doel stel Ion de bevordering van de bedrijfsbelan gen van nijverheid cn handel (of door do besturen dier verecniging) en kiezen zelf een bestuur van vijf leden, benevens een secretaris buiten de loden. Bovendien is er een gezelloncominissic, die haar medewerking hooft te vcrleenen. hij alle maatregelen Ion aanzien van het leerlingwezen. De loden daarvan worden (uit elke groep vvCor één) gekozen dooi de gezellen,' die werkzaam zijn bij de pa- roons, leden dor bovenbedoelde vereen! gingen. MeikWaurdigerwijs moet de patroonkie- zcr 21, dc patroongekozene 30 j;un' zijn vergadering der Kamer kan bijeenroepen, do taak der gezellencommissie kan over nemen, de besluiten ter vernietiging kan voordragen en bovendien permissie geeft om de deuren' te sluiten, om met weinig leden te vergaderen enz. enz. Of zoo'n exotisch adviseur-schap in den smaak van de betrokken personen in dit vrije land zal vallen, staat sterk te bezien. Ook de wijze waarop de Kamer haar uitgaven zal bestrijden, die gelijk wij boven zeiden op f 30.000 worden ger- raanul, is hoogst origineel. Zij krijgt staats subsidie, heft examengelden en kan op centen heffen op den aanslag in de be drijfsbelasting van de patroons, voorzoo- ver deze aanslag is geschied wegens het belastbaar inkomen uit bedrijf. Die opcen ten kan ze echter ook heffen (wanneer, een evontueelc maatregel uitsluitend is in liet belang van een of meer bepaalde tak ken van bedrijf) van de patroons, die in dat bedrijf werkzaam zijn. Tn elk geval betalen alle middenstands patroons daarin mee, niet alleen maar de patroons, die leden der bovenbedoelde ver- ecnigingen zijn en dus invloed op de sa menstelling der Kamers hebben. Zoo is in' het zeer kort de hoofd inhoud van het voorontwerp van wet, waarin de middenstandscommissie haar ge dachten die naar vorm, zoowel als naar Inhoud een Duitsch tintje hebben heeft nedergelcgd. had afgeluisterd, want reeds hoorde hij haar lichten tred en geen seconde later, schoof ze de portióre op zij. „Ben je daar, Karei?" „Ja, vrouwtje, ik ben hier, goedea werd hij gevoeliger, na ieder seizoen prik kelbaarder Honderd mijlen ver wenschte hij zich, alles achterlatend, den hcelen :om- niclj dien men „gezelligheid en comfort noemt. Terug naar de natuur, ocn\oudig leven Gelukkig, die het kan Vandaag nog, of overmorgen, of met een week, zoo dra Sophie maar moe wil Ja, zijn lievr vrouw, met haar akelig sterke zenuwen, die lag nu natuurlijk reeds lang te lied, en sliep Zij slaapt cn droomt niet eens, of hoogstens van do kinJcrwasch cn net nieuwste kookboek. Ja, zoo is het. IIoo is toch hij, de fijngevoelige dichter, nan die vrouw gekomen? Als hij nu zijn plan volvoerde en niet haar naar buiten trok, lioo"- naar hel Noorden of over de Alpen maar hij kan immers niet mot haar praten. Zij begrijpt, niets van zijn innerlijk leven, integendeel, zij houdt .altijd zulke vreemde redoneoriugon, waarop je niets kunt antwoor- «nrta CTegQgegcKrawyQaAZiC wagagB Jammer, maar wat heli je toen gedaan? Je bent niet dadelijk thuis gekomen. „llad ik het. maar gedaan En kwam even wel iets tuspchen." Hier zwoeg hij een oogonblik en stak ee sigaret aan. „Herinner je je nog, vrouwtje, dat een half jaar geleden de post een manuscript bracht?" „Dal gebeurt immers zoo dikwijls, Karei; de mensdien plagen je bijna voortdurend om hun stukken te lezen." „Ja, ja maar bij die gelegenheid was er een bi/oiidero omstandigheid bij. Het manuscript zag er zoo netjes uit, was met de schrijfmachine geschreven en maakte da delijk een preltigon induik. En dan was er ,,En in hot pikdonker. Zal ik liet licht op draaien?" „Goed, maar heel, heel laag, want mijn oogen doen zeer." Ze ontstak een kleine lamp op de schrijf tafel, waarvan zo het licht nog met. een ioode kap temperde. Een rose schijnsel viel op do slanke gestalte in de witte morgenjapon waarop de dikke, donkere vlechten zwaar naar beneden vielen. „Heb je al geslapen, kindje?' „Ik werd wakker, toep je thuis kwam. Je 0ok 'n aandoenlijken, ammicmeu brief bij, zoo hebt immers gebeld?" boel anders als de gewone brieven. Weet je er niets meer van, Fietje?" „Jn, ik had geen sleutel, of ._ik kon hem niet vinden, of eigenlijk ik was uit mijn humeur." „Ik geloof, dat je dat nog bent, is je iets overkomen?" „Wel neen, hoe kom je or aan." „Toe. vertel me nu eens wat." Ze schoof een fauteuil bij en vleide zich den En° daarbij is ze onzinnig ouder- gemakkelijk in de zachte kussens. wetscli in haar opvattingen. Haar ontbreekt absoluut do smaak voor de ktinrtlrillingen van den togonwoordigen tijd. O, Rofie, Sofic, nis je nu tenminste vanavond eens wat langer was opgebleven, om met. je vlugge en me dan zou ik ,,Jat nu herinnerde ik het me vaag. „Maar je moet hel- toch nog weten, want ik heb het je uitvoerig verteld. Maar, lor zake. Ik las het. ding; het was oen klucht spel, in drie bedrijven. Niets bizonders, «oin» zelfs vrceselijk onbeholpen en dan zoo mulct'- wetscli. Maar ik had modelijden met den vermoedelijk nog jongen schrijver, en gaf het stuk aan den directeur van een twoede-rangs den schouw burg geweest, om da vijftigste j schouwburg. Daarvoor was hef juist goed gc- van je drama hij te wonen? Dat „Goed, vertel me eens wat. Ben je naar T_ i' 1 luindies thee voor me to Mton en me aan m de eetkamer laat juist, do pendule clt J 00„c 'gen hooren. tc k,Jkon I11Pl F »Eas elf uur, ik d'acht dat het minstens Un of twee uur was, te kijken me nu niet zoo ellendig voelen. 'I Was alsof de jonge vrouw dien wenseh opvoering was immers je plan?" „Ja, het was wel mijn plan, maar daar is het ook hij gebleven. Onderweg zag ik al de bekende roodc affiches. Berends was ziek en kon niet meespelenze moesten dus -vat anders geven." rtoeg en zou wel oen dozijn opvoeringen Kun nen beleven. Het. heette: „Een etrichc vraag" nu herinner jn je het toch zeker wel?" De jonge vrouw wierp met een flinke be weging liet lmar nmir achtcien en sprak: „Ja, nu herinner ik het mij. „Goed. Zooals ik je dus zei, gaf ik het stuk aan den dikken Muller en dacht er niet meer aan tot vanavond half zeven. Ik stond nog bij mij zeiven te overleggen: waar ik heen zou gaan, nu mijn vijftigste afgewimpeld was, en daar valt mijn oog op de „première" in den Grooten Schouwburg. Je weet, dat daar onze beste troep speelt, en ik zou er mijn stukken ook laten opvoeren, als ik niet op voet van oorlog was met den directeur. Ik las dus: „Groote Schouwburg" hedenVoor de eerste maat „CliviaToo- neelstuk van A, Horn," en daaronderver heeld je, vrouwtje daaronder alle personen uit het stuk, dat ik aan Muller gegeven heb. Ik er natuurlijk heen, on verneem van don regisseur clnt het mijn stuk is, of liever, het stuk, dat ik heb aanbevolen. Den titel hebben zij alleen veranderd." De jonge vrouw trommelde met haar noox vingertjes op do leuning van den sloel. „En hoe ging het verder?" „Zoo, begint het je nu ook te interossec- renT" Maar het wordt nog gekker. liet is een prul, waar ik geen dubbeltje voor zou geven. Maar het publiek, dat onberekenbare, duizendkoppige monster, dat. de boston laat verdrinken en dc stumperds naar .boven stuwt. „Zij hebben het uitgefloten?" „Uitgefloten? Gejubeld hebben ze: storm achtig geapplaudiseord. Zc hebben zich als gekken gedragen en gelachen dat de stoelen kraalden. En'toen de regisseur ten slotte ver klaarde, dat ook lnj den waren naam van don schrijver niet kende, waven do mensehea als geëleetriseerd.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1908 | | pagina 9