62"*® laargang
Woensdag 2 December 1908
No, (2863
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzonderwig van Zon- en Feestdagen
Pnjs per kwartaal: Voor S chre dam en VI aar din gen 11, 1.25. Franco
pï post fi. -.bo.
Prijs per week: Voor Sclficdam en VIaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
aar aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
BTJITEMiAM).
Schiedam, 1 Dec. 1908.
BALKAN-SI1 ATEN.
Oorlogsgeruchten,
De langzame gang der afzonderlijke onder-
liandelingen, en het boycot der O.Qstenrijk-
Eclie koopwaren in Turkije, doen opnieuw
de oorlogsgeruehten opduiken. Engelsche
bladen, bijv. de „Times", stellen den toe
stand op den Balkan weer als zeer ernstig
war en er zou een Oostenrijkseli-Turkselie
oorlog op komst zijn. In Duitsehe bladen
geeft men echter Engeland de schuld van de
lerscherping der crisis, omdat het door druk
op Turkije uit te oefenen, verhindert dat de
overeenkomst met Oostenrijk voor deze al te
voordeelig zou uitvallen.
Een van de voornaamste factoren die tot
de spanning bijdragen,is de boycot-bewe
ging, die, verre van te verflauwen, juist toe
neemt. Behalve Oostonrijksehe weigert men
te Konstantinopel thans ook de Hongaar-
sche koopwaren te lossen. Een gisteren !e
Konstantinopel aangekomen Ilongaarsch
stoomschip heeft zijn goederen niet kunnen
lossen, omdat de havenarbeiders weigerden
te werken, 't Was de eerste maal dat rt boy
cot og Hongaarache goederen werd toegepast.
Ha boycot heeft in den Turkschen minister
raad meermalen onderwerp van beca.adsla-
ging uitgemaakt. Rcgceringsmaatregelen 'die
strekken tot opheffing van het boycot, zijn
nog niet afgekomen.
Meermalen was er sprake van dat de Oos
tonrijksehe gezant, Paliavicini, „met verlof"
zou vertrekken, of „naar Weencn ging om
rapport uit te brengen". Vermoedelijk school
hierachter een officicuso bedreiging met het
aftreken der diplomatieke betrekkingen. Nu
wordt weer bericht dat de gezant nh 'de kei-
rersfeesten uit Konstantinopel zal vertrekken,
indien de Porte geen maatregelen tegen het
boycot neemt. Zijn vertrek uit Konstantinopel
zou, naar thans verluidt, gelijk staan met het
afbreken van de diplomatieke betrekkingen.
Maar dat men te Wcenen onmiddellijk voor
of na de feesten bij keizer Frans' GO-jarige
regeering oorlog gaat maken is moeilijk aan
te nemen,
Intusschen brengt liet boycot der Oostcn-
rijkschen handel een nekslag toe. Zelfs de
douane en dc postadministratie zouden nun
deze anti-Oostenrijksche beweging deelnemen,
die uitgaat van een „boycot-comité" dat over
bei geheelc land de bevolking aanspoorde
geen Oostenrijkse!© goederen te koopen of
Ie helpen vervoeren.
De „Frankf. Ztg." verneemt als oorlogsgc-
rucht, dat van 315 December het vervoer
op de sporen in Bosnië en Herzegowina
voor 'den handel zal gesloten zijn, omdat de
sporen, oorlogsmateriaal moeten vervoeren.
Totaal zullen lOO.O'OO man in Bosnië worden
Kfungetrokken. Turkije mobiliseert de Ni-
zamtroepen.
In regeeringskringen te Berlijn verluidde
Anna's verloving.
Naar lust Buitsch.
Sedert Anna's verloving met Max Broken
Wren zeven jaar vcrloopen. In deze zeien
jtor had Anna niet alleen leeren beseffen
'"at het wil zeggen zeven junr als verloofde
k wachten, maar tevens ook had ze kennis
gemaakt met zorgen voor het dagclijksche
brood, en ziekte en dood had ze van nabij
Jezien, En elke droeve dag en elke schijn
baar eindelooze nacht had sporen op hot ge-
ziehtje nagelaten, zoodat liet jonge effen ge
laat van het meisje van zeventien jaar nau
welijks meer te herkennen was in dit zorg
volle gelaat. Reeds i gedurende Jtpt eerste
Wartaal, dat Max Broken in München door
dacht en haar lange lieve brieven schreef,
was hnnr zorgvol leven begonnen. Bij mijn-
baar Schuman vertoonden zich aanwijzingen
>an een hartkwaal, die hem nog prikkelbaar-
r' zelfzuchtiger en onrechtvaardiger dan
■rtders deed zijn, zoodat hij niet alleen alle
Stelligheid, maar ook de kostgangers uit
wiju huis verdreef, niet lang echter behoefde
te lijden, daar tamelijk snel de dood in-
©aar voor zijn achterblijvende familie
warden nu de financieeie zorgen nog grooter.
De beide zonen had'den juist hun acade
mische studie begonnen met veel moeite en
""lp gelukte het mevrouw Schuman voor hen
Kt paar beurzon te krijgen, maar zij en haar
dochter hadden moeite rond te komen, daar
ze tb'een van haar klein weduvennpnsioen
roocsten leven, dat niet voldoende was om do
oeide jongens te steunen en er zelf huur en
am®
gisteren dat de moeilijkheden tussehen Oos
tenrijk en Turkije hun hoogste punt over
schreden hadden. Turkije heeft stappen ge
daan tot toenadering. Dc onderhandelingen
van de Porte met Servië en Montenegro
hebben, naar uitdrukkelijk werd verzekerd,
geen anti-Oostenrijksch karakter.
In Turkije heeft een kabinetswijziging
plaats gehadHoessein Hilmi pasja, vroeger
gouverneur van Macedonië, is benoemd tot
minister van binnenlandsche zaken, Ilakki
bey tot minister van onderwijs, Befik bey,
van het jong-Turksch comité, tot minister
van justitie, ïlassan Fehmi pasja tot presi
dent van den Raad van State. Men houdt
het ervoor, dat de kabinetswijziging, die 'n
versterking is van den jong-Turkschen in
vloed, de algerneene goedkeuring /©I weg
dragen.
gemengde mededeelingen.
Duitschland.
Voor de debatten in den Rijksdag over de
wetsvoorstellen op de ministericcle verant
woordelijkheid zijn de volgende sprekers
ingeschreven Voor de vrijzinnigen Miillcr-
Meiningen en Friedrich Naumunn, voor de
Boc.-democrntcn Dedebour, Singer en Heine,
voor de nationaal-liberalcn Junck, voor het
centrum dr. Spahn.
Oostonr'jjk-IIongarjja.
Tc Praag is de laatste dagen weer een
anti-Duitsche beweging nan den gang, waar
hij ernstige straatonlusten voorkomen, (Re
een anti-dynastiek en anti-Oostenrijksch ka
rakter aannemen. Op straat worden Duit-
schors door een overmacht aangevallen en
afgeranseld', soms zwaar gewond door met
ijzer beslagen stokken. Zondag kwam. het
n eermalcn tot botsingen met dc politie. Een
groep gepeupel wierp een Oostenrijkse!© vlag
onder het zingen van spotliederen in de
Moldftu. Soldaten en officieren werden bclce-
cligd en rnpt steenen geworpen. Men meent,
dat, ondanks de a.s. koizersfeesten te Praag
den staat van beleg zal worden afgekondigd.
Gisteren begon liet spektakel te Praag op
nieuw. Tsjechische studenten bedreigden do
Duitschers, toen deze zich op stiaaf vertoon
den. Enkelen der Jaaisten werden afgeran
seld, tegen den muur geduwd en bespuwd.
Het Duitsehe kasino werd met steenen ge
bombardeerd. Een groep volk trachtte giste
ren een hooge officier in het water te worpen.
De Zondag gewonde Duitsehe student is
slechts licht gekwetst. Duitschland heeft nog
geen diplomatieke stappen gedaan.
Italië.
Paus Pius ligt ziek aan influenza.
Zuid-Af rika.
Dc nationale conventie wier besprekingen
ten doel hebben aaneensluiting der verschil-
de allernoodigste
Prijs der Advertentiën: Van 1G regels £1. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. "Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn giatis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents por advertentie, bij vooruitbetaling Aan het Bureau te voldoen.
t rr i r f voor de Redactie No. 123.
In tere. Telefoon ,T 1A„
voor de Administratie No. 103.
levensbehoeften van te
betalen.
Waarheen moesten moedor en dochter nu
gaan? Gelukkig willigde het bestuur van het
gasthuis een verzoek van juffiouvv Charlotte
Grashof in om, zoolang er geen vrijplaats
ald.tnr was te vergeven, haar woning te doe
len met de vrouw van cl mi conrector en
haar üucDt. Dat was weer voor de zooveel-
ste maal het bewijs, dat tante Lotte wel
degelijk het hart op de rechte plaats droeg.
In haar woonkamer liet ze de leunstoel en
de naaitafel van mevrouw S'iiumnn zetten
om deze zooveel mogelijk het idee te geven,
dat ze er werkelijk thuis behoorde.
En de verhouding der drie dames was
opperbest; wel ontstonden cr dikwijls meer
of minder ernstige kwesties, maar doordat ze
inderdaad toch werkelijk van elkaar hielden
werd hun omgang, hoewel niet ideaal goed,
dan toch tenminste dragelijk. In het begin
trachtte tante Lotte haar nieuwe huisgenooten
cr dikwijls van te overtuigen hoe goed het in
alle opzichten zou zijn, indien Anna wilde
trachten ergens een betrekking te krijgen.
„liet zal je den tijd verkorten, mijn kind,
en bovendien zal je geld kunnen opsparen
voor jc uitzet. Je moeder en ik zullen he>
best samen kunnen vinden ca wij passen hiev
ook veel beter dan zulk een jong ding. Jij
moet de wereld in om indrukken en levens
wijsheid op to doen.
Anna gevoelde wel, dat tante Loite gelijk
had, maar zij was zoo moedeloos en uitge
put van den zorgvollen tijd, dat zo eigenlijk
niet. in staat was een flink energiek besluit te
nomen. Mevrouw Schuman werd bij een der
gelijk gesprek ook altijd in hooge mate ze-
lende koloniën, is het eens geworden over
een vorm van toenadering, die liet midden
houdt tussehen verbond en veieeniging. Dc
koloniën van de Kaap, Natal, Transoranje
en Transvaal, worden saaingevoegd en weer
verdeeld in zes gelijke dcelen, elk bestuuivl
door een volksvertegenwoordiging van één
Kamer, met beperkte bevoegdheid. Al wat
buiten die bevoegdheid valt zal aan hot ver-
bondsparlement toekomen. Over do inboorlin-
genkwesties (hun kiesrecht b.v.) is men
't eens geworden'. Omtrent liet eind dezer
week zal het grondwetsontwerp, waarmede
men nagenoeg klaar is, openbaar worden ge
maakt. Dc Engelsche afgevaardigden zijn,
naar men gelooft, tevreden over de wijze,
waarop er voor de belangen van liet Britsche
rijk is gezorgd.
Yereonigüe Staten.
Minister Root en de Japansche gezant to
Washington, Takohirn, hebben gisteren de
overeenkomst tussehen de Vereenigde Staten
cn Japan, tot handhaving van den status quo
in Oost-Azië geteekend.
De Amorikaansche bladen verheugen zich
algemeen over deze gebeurtenis, maar wijzen
erop dat het geen verdrag geldt, maar een
overeenkomst, zooals dc Vereenigde Staten
ook met andere beschaafde Staten sloot.
Haiti.
Te Port-nu-Prince heerreht een paniek
nu de opstandelingen onder generaal Simon
tegen de hoofdstad oprukken. Slechts enkele
kilometers zijn de insurgenten, Jie 3 divisies
sterk zijn, nog verwijderd en liet is niet
twijfelachtig of zij zullen Port-au-Prince spoe
dig in bezit hebben, dat slechts door 500 man
geregelde troepen wordt verdedigd. De be
volking is beducht voor plundering.
De Amerikaanse!© gezant heeft naar
Washington geseind om hulp van een eska
der oorlogsschepen en tevens verzocht hij
op aandringen van het Haltiaansche kabinet
aan Nord Alexis ora als president af te tre
den. Met de openbare veiligheid die in deze
negerrepubliek nooit heel groot was, is 't
totaal gedaan. Hooge regeeringsambtenaren,
o. a. dc minister van financiën, Frédéric
Marcelin, hebben hun toevlucht gezocht in
het Duitsehe legatie-gebouw. Te Aquin zijn
na dc inname der stad door de insurgenten
19 „generaals" der regeeringstrocpen in de
Duitsehe en Spnansehe legatie-gebouwen ge
vlucht.
Naar uit Washington wordt gemeld zal de
regeering der Vereenigde Staten niet ms-
schcnbeide komen op Haïti, omdat zij, den
opstand beschouwt als een zuiver binncn-
hindsclie gebeurtenis.
BIMNEJïLAm
Corps diplomatique.
De Duitsehe gezant hij ons hof, de heer
von Muller, is gisteravond van zijn verblijf
in hot buitenland te 's-GravenhagO terugge
keerd.
nuwachtig en werkte Lotle's goede bedoelin
gen tegen met haar droeve opmerkingen, dat
ze over een paar jaar, als Anna zou gaan
trouwen, haar dochter voor goed zou verlie
zen, maar dat ze toch tot dien tijd best
samen konden blijven. En Anna zou nu alle
tijd hebben om rustig en netjes haar uitzet
in orde te maken, waarvoor ze volgens be
rekening elk jaar juist een voldoend som
metje kon uittrekken.
Een brief van Max Broken maakte ech
ter een einde aan alle plannen. Ilij schreef
uitdrukkelijk, dat hij zijn meisje in geen gc-
ral in een afhankelijke positie wilde weten.
Hij wilde met genoegen ondersteunen, indien
het noodig was, maar stond e~ op, dat Anna
rustig bij haar moeder thuis bleef, totdat hij
in de gelegenheid was haar een eigen thuis
aan te bieden.
Onmiddellijk liet Anna alle plannen varen,
daar in dien tijd het schrijven van Max nog
wot en openbaring voor haar was. Zij hield
ook hij hem nog voor liefde, wat inderdaad
toch in hoofdzaak egoïsme, trots en hcersch-
zuclit was, want Max Broken wilde graag
groot doen cn het ideo, zijn meisje in een
afhankelijke positie te weten, vond hij on
waardig cn onaangenaam.
Dc bezoeken van Max Broken begonnen
steeds korter en gehaaster te worden, als hij
af en toe op zijn doorreis nanr het landgoed
Kruxow de oude stad moest passocren. Van
het publiek worden der verloving na zijn
eerste candidaats-oxamcns was al lang geen
sprake meer, daar hi, il heel spoedig de
voor hem niet aanlokkelijke juristenstndie
had opgegeven en zijn toekomstplannen had
veranderd.
Zooals men zich herinneren zal, hee/i.do
heer von Muller Le Nonlemey den Rijks
kanselier cenigen tijd bijgestaan in diens
werkzaamheden.
De gezant van China hij het Nederland
se!© hof heeft gisteren van zijn regeering
een "telegram ontvangen, houdende medo-
deeling, dat de troonsbes!ijgi.ng van Z. M.
keizer Poc-Y zal plaats hebben 2 December
om kwart over elven.
Tor gelegenheid van deze gebeurtenis
zal do nationale vlag worden ontplooid aan
het legatiegcbouw, en. de plechtigheid van
het afleggen van den eed van trouw aan
den nieuwen keizer, voor alle leden der
legatie, geschieden in de woning van den
gezant.
In Hotel des Indes te 's Hage is aangeko
men de heer Melvil van Carnbeo, le secre
taris der Ilollandsche legatie te Brussel.
Aldaar wordt verwacht de gezant van
Columbia voor Engeland en Nederland.
Onze Marine.
De eerlamr nanr de koloniën vertrekkende
cn bepaaldelijk voor den dienst aldaar aan
gewezen oorlogsschepen „De IJuyter" en
„Utrecht", zullen hij vertrek onder hun
bemanningen geen schepelingen onder dc IS
jaar teilen, uitgezonderd een klein aantal
matrozen 3de klasse, die, in Oost-ïndië ge
boortig, aldaar voor den zeedienst zijn aange
nomen.
ITr. Ms. schoener „Suriname" wordt in
reserve gehouden om bij eventuoole noodzaak
een schip beschikbaar te hebben dat in de
plaats kan treden van een der politiekruisers.
Audiënties.
De minister van Marine verleent Vrijdag
4 December geen audiëntie.
Personalia.
Gedcp. Staten van Noord-Iïolland hebben
benoemd tot ingenieur bij den Provincialen
Waterstaat jhr, C. J. A. Beijgersma, te
Amsterdam.
Juhilenin van keizer Frans Jozef.
Ter gelegenheid van het 60-jarig regee-
ringsjubileum \an keizer Frans Jozef zullen
morgen de vlaggen van Oostenrijk en Hon
garije aan de woning van den gezant dier
monarchie te VGiavenhage, graat von Wy-
denbruek, Prinoessegracht, ontplooid women.
GemecuteraadsYerkiezInp.
Gisteren zijn officieel candidaat, gesteld
voor de verkiezing in liet kiesdistrict Rot
terdam 1 van een lid van den gemeenteraad,
aftredende in 1909 de hoeren J. C. Mulder
(lib.), P. F. M. Thijssen (R.-K.) en G.
Voorhoeve (Chr.-hist.).
Ministerie-ambtenaren.
Dc Minister van Marine heeft me'dege-
Hij studeerde nu litteratuur en geschiede
nis, maar ook hier was het alleen de verande
ring en het nieuwe, dat hem zoo aantrok,
want een betrekking van Jeeraar was nooit
zijn ideaal geweest, zoodat hij zich ook nu
niet ernstig op deze studie toelegde.
In den kring van jongelui, waarin Max
was terecht gekomen, gold het als^ ongepast
en „burgerlijk" om aan de toekomstver/or-
ging en broodstudie te denken. Dit was ko
ren op Broken's molen en in zijn zorgeloos
vroolijk leventje drong zelfs nooit tot hem
door hoe weinig hij toch eigenlijk beteekende
op litterair gebied.
Anna echter scheen zijn werk objectiever
te beoordeelen, en ook tante Lotte zorgde
cr voor, dat zij zich geen illusies omtrent zijn
talenten zou maken.
Zoo begon Anna langzaam in haar ledigen
tijd als zo zat te peinzen te twijfelen aan
Broken's bekwaamheid en ijver,zooals ze
zich die in die zeven lange jaren van wach
ten altijd luid voorgesteld.
Hoe moer zo over de lecgre dezer jaren
nadacht, hoe meer ook begon ze Broken te
verwijten, dat hij haar niet meer liefde had
betoond en 'dat hij zelf zoo weinig plichtsge
voel scheen te bezitten. Langzamerhand
was het haar onmogelijk nog langer tegen
hem op te zien ook t aar gevoel van oprechte
liefde en geloof ir hem om aan zijn zijde
een gelukkige toekomst, tegemoet te gaan,
had plaats gemaakt voor een nuchter ver
langen naar een eigen huishouding, om zich
tenminste ergens nuttig te kunnen maken
Wel behoefde ze zich vooral in den laat-
sten tijd hier volstrekt niet overbodig te ge
voelen, daar ze een groote troost en steun
deeld dat hij zich 'de vrijheid wenscht voor
le behouden om, zoolang geen jdgemeene
rogeion bestaan die zulks zouden voorschrij
ven, ambtenaren die, ofschoon zij den 05-
jarigen leeftijd hebben bereikt, maar nog in
die opzichten voor den dienst geschikt zijn,
in hun betrekking te handhaven.
Kanonnen-leverantie.
Naar aanleiding van de mededeeling 'dat,
scdeit door het Departement van Oorlog voor
leveringen van artillerie-materiaal aanbiedin
gen worden gevraagd van verschillende
firma's, de firma Fr. Krupp haar prijzen
aanmerkelijk lager heeft gesteld, heeft de
Minister van Marine inlichtingen gevraagd
:ian zijn ambtgenoot van Oorlog, en van dien
Minister .mogen vernemen, dat omtrent het
aanmerkelijk lager stellen door Fried. Krupp
A. G„ van haar prijzen voor do levering van
artillerie-materiaal bij zijn Departement niets
bekend is.
Internationaal landbonw-institmrt.
Bij Koninklijk besluit zijn benoemd tot ge
delegeerden der Nedcrlandsche regeering ter
algemecne vergadering van liet Internationaal
Dandhouw-Instituut te Rome, te houden og
26 November 1908 en volgende dagen, jhr.
mr. H. van Wcede, buitengewoon gezant en
gevolmachtigd minister te Rome, en H. J.
Lovink, directeur-generaal van den Land
bouw. (,;titct.")
President Castro.
Volgens een bericht aan de „Figaro" is
de „Guadeloupe" gisteren op de reede van
Basso Terre aangekomen met president Castro
aan boord. Castro heeft verklaard, dat hij
naar Frankrijk gaat om diplomatieke zaken
te regelen.
Nederland en Venezuela.
In de „Staatscourant" no. 281 is de ver
taling opgenomen van de briefwisseling van
den minister van Buitenlandse!© Zaken van
Venezuela en het Nedcrlandsche Departe
ment, waarhij van Venezolaanscl© zijde de
bekende ongeregeldheden op Curapao in her
innering worden gebracht en gevraagd om de
zending van een vertrouwd persoon, voorzien
van uitgebreide volmachten en instructies,
die in staat zoude zijn beide Regeeringen na
der tot elkander te brengen en dc onderhan
delingen in do richting van een vriendschap
pelijke oplossing te leiden.
Onze minister antwoordde met de even
eens bekende opzegging van het protocol van
1894. Verder wijst de Regeering de Vene
zolaanse!© Regeering er op
lo. dat zij de waarde van het schild van
het Venezolaansch consulaat te Willemstod
in geenen deele onderschat heeft; te minder
nog wanneer men bedenkt, dat de consul,
toen de ongeregeldheden op Curasao plaats
vonden, zelfs nog niet eens door de Neder
landse!© Regeering was erkend geworden en
hij dus feitelijk zelfs niet het recht had zijn
functies uit te oefenen of een wapenschild
voor zijn deur te hebben
was voor haar ziekelijke moeder, maar toch
was het verlangen om zelf vrouw en mis
schien eens moeder to worden, haar in den
laatsten tijd bijna te muchtig geworden.
Stil met de handen in den schoot, «at ze
ook nu voor zich uit tc staren, moe van het
wachten op Broken's komst, die hij reeds
een week geleden had aangekondigd. Wan
neer zou hij zijn belofte gestand doen?
V
Voor Max Broken waren de studiejaren
maar al te snel verloopenhet had hem niet
aan afleiding en plezier, evenmin als aan
werk, voor zoover dit met zijn neigingen
overeenkwam, ontbroken. Maar nu gevoelde
hij bijna medelijden mot zich zelf, omdat deze y
jaren van vrijheid onherroepelijk voorbij wa
ren. Wat hem echter het scheiden van dezen
tijd gemakkelijker maakte was het feit, dat
dc laatste jaren niet zoo zorgeloos en rooskleu
rig waren geweest, dan de eerste tijd. Van
zijn vroolijk overmoedig leventje tc Munchen
had hij ten slotte genoeg C'ckreuen, met zijn
litterair werk ging het niet best, zoodal. de
inkomsten zeer gering bij hem waren.
En wat het landgoed Kruxow betrof, hier
mee was het al evenmin goed gesteld.
Daarbij kwamen dan nog de liefdevolle,
vertrouwende brieven van Anna cn haar moe
der, die hem niet haastten, maar waarin toch
tussehen de regels door zeer, veel te lezen
stond.
(Wordt vervolgd.)
SCHIEDAMSCHE COURANT
mm i;rnOT w frnwrnm
