It
9
i
Zondag 3 Januari 1909
No. 12888
Tweede Blad
De wet in huis.
Een sclriiMjaar|6ïotaclti|le.
62"* Jaargang
rf
i).
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam cn Viaardingen fl. 1.25.Franco
per post fl.1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Viaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën. voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijrL
Bureau: Lange lïaven No. 111 (hoek Korte Haven.)
i
Prijs der Advortentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag-en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advortentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intcrc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Adminisfcratio No. 103.
xls
•rd
on
II {Slot).
iWij hebben ggzién hoe de wet denkt over
bescherming van den minderjarigen arbei
der, over godspeinning en hel. aangaan van
bet contract, over Zoiulagsafbei'd en de vei
ligheid van) dienstmeisjes. De wetgeverh'e-
ïnocat zich, naar men gezien heeft, met de
sterkte van de trap en de godspeiming en
bot kostgeld, vod nuccr daa tot vóór 1
Februari' 1909 het geval is.
Zijn bemoeienis gaat nog veel verder.
Het dienstmeisje wordt ziek. Gocdomces-
ters laten, baar dan oppassen. Anderen doen
Idat niet of „vinden het voor tiet meisje
b'eter dat ze bij kaar fAmiliie is".
(„Ho,"1 zegt de memVe wetgever. „Gij
hebt niet meer te vinden. „Is het meisje
ziek, dan, irioct gij voor verpleging en
gcjntecslamdi'ge behandeling zorgen, zoolang
da da'enstihetrckking duurt, doch uiterlijk
tot ectn.' termijn van. zes weken, voor zoo
ver daajrip niet uit anderen hoofde is voor
zien."
Do zaiaik! zi't dus zoo. Men' moot in den
rogel zes wéten verplegen, Van de lalat-
sta twee weklenj kan men de kosten van
hét meisje terugvorderen. Van de eerste
riet WéSten echter alléén, wimncer het
meisje onlzedulijk was of zich opzettelijk
ziekte of oen! ongeval' op den hals heeft
gehaald of etón lichaamsgebrek had, dat
zij bij het „huren" verborgen had gehou
den. Maar m,en passé op weigert inen
b.v. een ongehuwde dienstbode na een be
valling 'te verplegen, dan kamt men zijn
verplichtingen, niet na. Men moei verple
gen', al zal inon onder deze omstandighe
den in de moeste gevallen liet recht hebben
da vcrplegingsk'osten op haar te verhalen,
wat i'n den regel alleen hij de beëindiging
der dienstbetrekking mogelijk zal zijn.
Tegen, deze reeks bepalingen is groote
oppositie ontslaan. Men vermoedt simula
tie, men verwacht kostbare operaties en
dure verpleging, eeisle klas in ziekenhui
zen en wat niet al. Als middel om aan
doge bezwaren, te ontkomen noemt men
ecu verklaring van hot mpi&je, dat haar
ouders bij ziekte voor haar zuilen, zongen
of dat zij in een ziekenfonds is. (Deze
verklaring zal ül don rogel den werkgever
slechts gedeeltelijk van] de verplichting ont
heffen. Want zorgen de ouders niet, dan
blijft 's werkgevers verplichting ear do
„bus" zal gemccinJijk slechts gedeeltelijk in
deze verplichting voorzien.) Ja mr. Van
Houten vindt in deze bepaling een aantel»
dirig onf dienstboden niet anders te huren
dan. met de schriftelijke overeenkomst, dat
zij binnen korten termijn (dus b.v. tegen
den. volgenden da,g), kunnen worden op
gezegd.
Do bezwaren! Tjjken, ons Voor het normale
t
Toen de vouw-bedden opgeslagen waren,
bleef er juist zooveel ruimte tussehen, dat
Felicia haar hand kon uitsteken en haar
slaapkameraad aanraken.
„Katharine!" sprak zo zacht.
Het andere meisje zat. rechtop.
„Wat is er? je wilt zeker wat babbelen'.'
„Natuurlijk. Vindt jij dat - een
vrouw een man kan vragen?"
Stellig niet. Als een man den moed niet
heelt om een meisje te zeggen, dat hij liaar
i- liefheeft, dan is hij een arme stumperd
„Hij is geen arme stumperdriep Feli
cia haar in dc rede.
„Wie is dat niet?"
„Wel, de man van wicn ik spreek."
i, „Tk veroordeelde niet iemand in 't bizon»
rider," sprak Kathcrine, „maar ik weet, wien
t je bedoelt, Felicia."
„Vindt je liom niet mooi?" vroeg zij
zacht?
Katharine trok zicli ccn weinig terug cn
Vsprak„Hij is de toewijding vau een
vrouw wel_ waard."
„Ja, dat is hij ook," stemde Felicia toe,
„maar hij zal mij nooit ten huwelijk vragen,
Kathie."
waarom nieh?"
j „Hij is te trotsch. Hij weet, 'dat ik
-.Vee! geld heb, en hij is arm; hij zal wach
ten, tot hij genoog heeft om mij aan te bic-
Men en in dien /tusschontijd zal zal mijn
ej hart breken
1
;eval overdreven. Vreest anon voor abnor
maal misbruik, dan! zal men inderdaad bo
venbedoelde middelen, mot mate kunnen
toepassen, waarbij man intussclien steels
in het oog dient te houden, dal men Ms
„good werkgever" moet optreden en dus
geen onbarmhartige dingen, mag doen,
'Ojunerkelijk is nog, dat de arbeider aan
spraak op looai, houdt, indien de ziekte
betrekkelijk korten, tijd" heeft geduurd. Ook
de kosten van een noodhulp komgai ten
laste van den werkgever.
Erkent dan, zoo zal men nti vragen, de
nieuwe wet heolemaal niet moer het „recht
van den meester".
Zeker. Er is een, „orde des huizes", waar
naar de inwonende arbeider zich. lo go
dragen heeft en hij moet zich „als goed
arbeider" gedragen.
Tegenover deze vrij vage bepalingen staat
echter weer, dat de mevrouwen' verplicht
zijn de dienstboden in staat te steHen hun
godsdienstplichten te vervullen en
ontspanning van den arbeid te ge
nieten. IIoc dat zal gaan, dient men als
tegenwoordig van te voren af te spro
ken. Doet men hét niet, dan bepaalt het
plaatselijk gebruik h'oe de regeling zal zijn.
Anders staat hot met de bepalingen om
trent het b'eëindige n van het ar
beidscontract, welke een geheel nieu
we regeling brengen, in veel opzichten in
gewikkelder maar minder onbillijk dan do
tegenwoordige.
In hét geval, dat ons bezighoudt (het
geval van, inwonende arbeiders, d. z. voor
al dienstmeisjes) onderschédde men scherp
tussehen! de gevallen waarin een afspraak
gemaakt is en, waarin dat niet geschied
is. Do wetgever is hier hese heiden. Ilij
houdt zich geheel op den, achtergrond, wan
neer partijen zelf de zaak 'geregeld hebben
cn schriftelijk een korten opzeggingstermijn
hébben vastgesteld. D. i. t. z.Ook bij zulk
oen korten termijn is het mogelijk om al
lerlei rechtskwesties te krijgen. Doch in
de practijk zullen zij z.idh dan niet voor
doen.
JTet govaatr is nu groot dat de gewoonte
zich zal vormetn, om gelijk na-. Van Hou
ten aanraadt schriftelijk voor inwonen
de arbeiders een, korten opzeggingstermijn
vast ie stellen of schriftelijk de korte vast
stelling mogelijk te maken. Daardoor zou
deze nieuwe wet vermoedelijk ten kwade
wcirkcn, voor heide partijen. Want al stelt
m'r. Van, Houten voor om in liet noranale
geval zes Weken loon oxl/ra, te geven, dat
dit algemeen zal geschieden is niet zeeg
waar schijn! ijk. De dienstboden kamen dus
win,t die gewoonte veld in slechter
positie en de werkgevers Mijven 'in
de oude positie, zonder de verplichting
tot betaling van de bedoelde zes weken.
En nu vteezen wij wel niet, dat alle werk
gevers zich bang zullen laten huiken voor
procodeerende dienstboden, voor „elke veer
tien daag een gang naar don rechter, voor
het eindeloos wachten „in de gotudgenka-
Felicia snikte nu, mot het hoofd in de
kussens.
„Denk je, dat hij van jc houdt, zooals
jij vim hem?"
,,lk weet het! Alle vrouwen weten zoo
iets, Kathie."
„Dat weet ik nog zoo niet," begon Ka
tharine, maar Felicia viel haar in de rede.
„Als je alles aangehoord had, wilt hij
tot mij gezegd hoeft cnfle viooltjes, die
lederen dag komen, zijn van hem."
Zich steeds verder terugtrekkendj fluis
terde Katharine
„Misschien wil hij je vragen, vóór jc
naai* huis gaat."
„Dat zal hij niet," pruilde Felicia. „En
nadat ik mijn graad gehaald heb, zal ik
hom niet terugzien. Jc weet welke plannen
mijn familie met me heeft Europa en
partijen cn allo mogelijke dingen, waar ik
niet om geef."
,,En waar jc in zoudt genieten, als je
niet, zooveel van. John hield, cn graag met
hom in oen klein huisje zoudt willen
wonen."
„Ik zou niet in een klein huisje behoe
ven te wonen," verbeterde Felicia. „Mijn
geld komt van mij u grootmoeder en ik kan
er mee doen, wat ik wilmaar dat is juist
de zaak. Ik bob hem hooren zeggen, dat hij
niet van het gold van zijn vrouw wilde
leVen."
Katharine, door het venster in don stillen
Juninncht kijkend, mompelde: „Hot is een
wanhopige geschiedenis, vindt je niet? Een
vrouw is zoo onbeholpen."
„Dat moet zc niet zijn," verklaarde Fe-
meirs en! rechtszalen onzer kantongerech
ten" (mp. van Houten t. a. p.). Maar wél
golooven wij, dat de toestand bij niet-bcpa-
ling Van een zetor korten opzeggingstermijn
voor de gewone huismoeder oneenvoudig is.
Want is die kojite opzeggingstermijn er
niet, dan kan men in onderling overleg
uïtaaiken dat men uitclkaarzalgaanof (is
dit overleg er niet) dan kan de vrouw
dos huizes (evenals het dienstmeisje) toe
passen de eenzijdige verbreking eter dienst-
botrekkinlg, die alleen om een drmgfcmfk;
reden 'kan geschieden, welke onverwijld aan
de wederpartij wordt medegedeeld.
Vain! deze dringende redenen voor den
werkgever geeft de wet eeitige voorbeelden
(meer dan voorbeelden zijn het niet) als
hoedanig wij noetaen: misleiding, onbe
kwaamheid (van ernstige mate), dronken
schap ondanks waarschuwing, diefstal enz.,
grove bdeedigingen, ernstige bedreigingen,
verleiding; eigendoimsbeschadiging, ernstige
roekeloosheid, veronachtzaming van plich
ten enz. (ook voor don arbeider geeft de
wet een lijstje voorbeelden van zulke drin
gende redenen). Hieruit kan 'dus licht een
proces komen,
'Ook kan' men verbreken mèt schade
loosstelling (die in de wet bepaald wordt
cm onafhankelijk is van de v.raag of in
derdaad schado is geleden); boven deze
schadeloosstelling kan de arbeider nog
schadevergoeding in rechten vragen.
Verbreekt men zonder een dringende re
den mede 'te doelen of zonder scli de-
looss telling, dan kan volledige scha
devergoeding gevorderd worden
waarbij de werkgever tevens zal hebben
te denken aan de proceskosten.
Er is intussclien nog oen middel. Be
valt mevrouw haar dienstbode niet, dan
kap zij (evenals het meisje zelf) maarden
rechter wandelen on van faam ontbinding
der arhoidsovei'conkombt vragen. Maarzij
heeft niet de minste kans als zij voor die
stap niet gewichtige redenen heeft. Wat
?.ijn hu die gewichtige redenen? In de
eerste plaats die dringende redenen vau
hierboven. Maar dan bovendien nog groote
veranderingen in den toestand.
Gaat mep! zoo direct naar den rechter, dan
loopt taai, niet dc risico van schadevergoe
ding cn extra proceskosten te moeten beta-
len.x Toch kost het geding in den regel
natuurlijk geld, al heeft dc wetgever zich
beijverd om de kosten zoo weinig mogelijk
te doen zijn.
Ilor opdien kan men, zoo gewiensch!, nog
dep gewonen ouden weg van rechten in
slaan.
Men ziet het dus er zijn méthodes
geaitoög maar het is alles oneenvoudig. Ook
waaneer men niet bezield is met proces-
neigingen of daarvoor vreest, kan hethaht
tot een proces kamen. En daarvan moeten
de m|cesite ménsehen nu eenmaal niets heb
ben.
Nu edschéu! nog een paar bepalingen toe-
lichtip'g. Allereerst die omtrent de ge tui g-
6 chri frtep!. Hier komt do wctgeVor weer
in huis en laat hij er zich niet uitzetten.
Zooals hij wil, moet hot en niet anders.
Dus: vraagt do dienstbode een getuig
schrift, dan moet mevrouw op haar ver
zoek dat geven. In dat getuigschrift moet
staan, een juiste opgave omtrent den aard
van den arbeid en den duur der dienst
betrekking. Er mag n! et in statin'eenj appre
ciatie of de vermelding van do wijze waar
op men uit o'i'kaar is gegaan, tenzij liet
dienstmeisje dat wcn&eht. Alleen wanner't
meisje een onvechtinatir einde pan haar
betrekking gemaakt heeft, mag de me
vrouw het wel melden.
Weigert men het getuigschrift te geven,
of geeft rnfan tegen beter weten onjuiste
getuigschriften, dun is men in dubbdumale
aansprakelijk voor de eventueel betrekken
de schade.
Natuurlijk mag men altijd juiste inlich-
tinlgeu over den arbeider aan derden ver
strekken1.
"Wat dc vertraging in de loonbeta-
ling aangaat, verwijzen wij naar wat wij
in een der vorige artikelen aan deze nieuwe
wet gewijd, schreven over verhoogmg van
dc loo-nvordering bij die vertraging.
Verder verdient aanteefceivng dat kost
en inwoning moet worden gegevenvol-
gon's plaatselijk gebruik, mits overeenkom
stig de vcreischten van gezondheid ongoede
«eden (dit natuurlijk ter hcoordeeling van
den rechter). Van die veicdschten mag
piot worden afgeweken. Men D er dus
Volstrekt niet af met alléén naar het plaat
selijk gebruik te verwijzen.
Ten slotte kan men gelijk mr. Van
Houten ten aanzien van dienstboden Altijd
wil docp een j) roef tijd stellen, als
.wanneer beijle partijen steeds de dienstbe
trekking zonder mee onnïiddaliijk kunnen
do au eindigen. Die proeftijd moet voor beide
partijen gelijk, mag nic I. langer dan twee
maanden zijn en mag maar eenmaal wor
den ingesteld tussclien dez'dfde p.ulijen.
Hebben wij nu nog vernield, dat do ar-
arfaouKconikraolen en de boon-quit anti®*- vrij
zijn. van zegel cun, vla.il hebben wij m hot
hovenstaande in korte trekken hot voor
naamste medegedeeld, van wat de partijen
dienen te welen. Wij hebben daarbij
hei zij nog eens herhaald noch naar
volledighaicL, noch naar wettelijke nauwkeu
righeid gestreefd. Onze voornaamste be
doeling was slechts: tc waarschuwen dat
Cf met lo. Februari aanstaande het een
en ander m de rechtsverhouding tussehen
werkgevers on inwonende dienstboden vor-
and-ort en dat die verandering van dien
aard is, dat zij niet als andere wets
veranderingen in den rogel voor do huis
deur halt maakt maar ook in de huiskamer
haar invloed doet gelden. Die veranderin
gen te kennen, is dus bijna voor iedereen
noodzakelijk. Kent men zc eenmaal, dan
moot men zelf weten wat men moet doen
om ovcnjtueelc onaangename gevolgen te
voorkomen. In. den regel zal het daarvoor
•ojdoemde zijn, dat men ©enige formalitei
len, hierboven genoemd, in acht neemt,
welke anen' tot nu toe niet in acht heeft
genomen. Doch d,e gevallen kunnen zich
oordooin', dat men meer voorzorgsmaatrege
len zal hebben tc treffen on met name
«alt hebben na te gaan lio-e men moeilijk
heden hij Veranderingen en bij ziekte ver
zorging zal vernujden. Doch wij moeten er
dan uitdiruikkeilijk op wijzen, dat men zich
'ootr overijling heeft te hoeden en dat h"t
niet we-nschelijk is, dat anen dadelijk tot
uiterste mtiatre goten zijn toevlucht neemt,
gelijk door sommige deskundigen schijnt te
worden gewenscht.
Iicia. „Er moet toch een uitweg zijn." Zij
aarzelde. „Toe, Katharine, zou jij hem niet
voor mij willen vragen?"
„Wat?" Katharine's stem was een 211 al
verbazing.
„Ilot klinkt erger dan het is," hield
Felicia aan. „Ik bedoel, kan je niet eens
met hem praten morgenavond bijvoor
beeld op de receptie en hem zeggen -
nu, dat ik er niet om geef, dat hij urm is,
dat jij vindt, dat ccn man een vrouw moei
zeggen, dut. hij haar liefheeft, en haar laten
beslis»en of zij zijn armoe wil doelen. Dut kan
je best doen, Katharine, en het zou zoo
heel dwaas niet rijn."
Katharine lachte even.
„Zou het niet dwaas rijn als ik het
deed?" vroeg zij. „Maar het kan niet, Feli
cia, heuscli niet. Je moet het aan bel lot
overlaten."
„Dan komt cr niets van," snikte Felicia.
„Maar ik had het jo ook niet moeten vragen,
Kathie. O, ik weet niet, wat ik doen moot."
In de duisternis stak Katharine haar hand
uit cn groep die van het jonge meisje ste
vig vast.
„Kleintje," sprak zc, „jc weet wol, dat
ik alles, waf redelijk is, voor je zou wil
len doen."
„Ja, dat weet ik," snikte Felicia, „en
dit is niet redelijk. Maar, u, Kathie, op
een goeden dag wordt je ook verliefd op een
armen man cn dan z-nl ic ondervinden, dut
voor meisjes met geld hef ilcVen ook met
enkel rozengeur en maneschijn is."
„Ik weet, ilat het dat niet is," stemde
Katharine kalm toe. „En nu deed je boter
met te gaan slapen, kindje, en jc zorgen te
vergeten."
E11 daarna hcerschte er stilte. Felicia was
spoedig ingeslapen, maar Katharine lag met
vrijd-open oogen in den nacht te staren.
Uier was dus hef eind van haar droom
ilij hield liet meest van Felicia, dc flinke
ernstige man, die de meisjes gedurende twee
jaar los in Engclsche literatuur gegeven had
en binnen een week zou hij voor altijd mi
baar le\ en zijn.
In de toekomst ziende, kon zij niets pret
tigs ontv iren. Als zij hot college verliet
zou zij gaan naar haar eenige bloedverwante
een verre nicht. Van kind nfann wees, in
het bezit van een groot fortuin, dat b
zelfs voor vriendschap wantrouwend had go-
mankt, had zij een eenzaam leven geleid
totdat zij Felicia Manning had ontmoet
Felicia had ook geld, maar hier hield d
overeenkomst op, want. Felicia had een lie
hebbende moeder, ccn goeden vader, broer?
zusters, neefjes, nichtjes, oen liefhebbenden
familiekring en mi had Felicia ook d>
liefde van John Armstrong,
Fm, als zij wilde, kon Katharine hem ge
lukkig maken. Onwillekeurig logde zij de
hand op Felicia's schouder.
„Wal is er?" mompelde Felicia slaperig,
,Jk zul met John sprekpn," zei Kath
rine haar, en Felicia, plotseling klaar wak
ker, sloeg haar armen om haar vriendin en
kuste haar.
„Wat bon je toch lief," sprak zo.
Muur met John Armstrong sproken ging
niet zoo gemakkelijk. Den volgenden avond
schrikte en bloosde Katharine toen zij zijn
BIMENLim
Patrimonium.
Maandag 22 en Dinsdag 23 Februari zal
tc Amsterdam Patrimonium haar 2Scjaar-
lijkscho algemecnc vergadering houdc-n.
Het rapport, door een commissie uitge
bracht in zake do reorganisatie van het
Verbond, komt tot deze conclusie-
1. Patrimonium behoort over heel het
land te zijn een vereeniging voor alge
mecnc sociale belangen, ten einde over
eenkomstig art. 1 der Verbondsslatulon dc
belangen der maatschappij in het algemeen
en die der werklieden in het bijzonder te
behartigen.
2. Alle persojren van Protestantsch-Chris-
telijken huize, zoowel palroons als arbei
ders, behooren krachtens hun sociale roe
ping deel te nemen aan de actie van Pa
trimonium.
3. Aan de afdeelingen worde overgelaten
om paar plaatselijke omstandigheden de
onderscheiding in gewone en. buitengewone
loden al dan niet toe te passen, liet hierop
betrekking hebbende artikel der Bondssta-
tulen worde in dien zin gewijzigd.
-i. Voornamelijk' met het oog op depial-
tclandsafdcelingen, is noodig een krachtige
organisatie, in Ringen en Provinciale Bon
den, waarin mede opgenomen behooren te
worden de vereenigingen van veldavbeiders.
t>. Opdat het Bonascesïuur voldoende ken
nis kuruio dragen van de toestanden in
do verschillende de eten van het Verbond,
is het wenschelijk te achten, dat jaarlijks
ccn onderzoek door vragenlijsten worde in
gesteld en op geregelde tijden bezoeken
aan de afdeelingen plaats hebben.
C. In het belang der organisatie van het
Verbond is dringend noodig, zoowel in eigen
kring als daarbuiten, een deugdelijke pro
paganda
m door ruime verspreiding van het or
gaan
I>. door het verkrijgbaar stellen van ge
schikte en goedkoopc brochures en pro-
pagandablaadjes
7. Voj-slerking der financiën van het Ver
bond in het belang der propaganda worde
gezocht
a. doo-r het werven van begunstigers;
schouders boven dc menigte zag uitsteken.
Op één lijn staande met de andere gasten,
hteld zij de gewone gebruikelijke praatjes,
terwijl ze in haar geest bezig was, professor
Armstrong to vertellen, dat Felicia Manning
hem beminde.
Toen dc gasten zich verspreidden, begaf
zij zich naar dc eetkamer. Het. zachte licht
van dc met roodc kapjes voorziene Kande
laars, gaf dc kamer een mstig aanzien,
maar zij lette hier niet op, en liep naar
den man, dien zij spreken wilde.
„Wat is het hier heerlijk!" sprak ze,
toen ze naar hem toekwam. Hebt u de
varen in den tuin gezien?'
Verschrikt, keerde bij zich om en keek
haar aan.
„Neen," sprak hij, „dat heb ik niet,
maar ik zal het nu doen, als ge met me
mee wilt gaan."
Tc zamen 'drentelden zij rond in de om
geving van don ouden zonnewijzer en zei
den. niets, want Katharine's tong was als
vastgenageld in het. vooruitzicht, van haar
bekentenis, en John was in den maneschijn
verdiept. Bij den zonnewijzer hielden zij
stil, en Katharine, de versleten letters ïuefe
haar voorvinger volgend, sprak aarzelend!
„Morgen is ons collego-leven uit
dat van Felicia cn mij."
„Ja," beaamde hij, op haar neerziende
cn zijn schouders ophalend, als nam hij er
een last op. „Morgen zult ge do wereld
ingaan om vertroeteld en bewonderd te
worden. Om allerlei nieuws te zien Ik be
nijd u
„En u?"
SCHIEDAMSQHE CÖURAHT
nrtxMntm riw y.wuwr
3D.
31'-
rV
