62"* Jaargang. Zondag 14 Februari 1909. Wo. 12924 Tweede Blad. Kiezerslijsten. De hoofdprijs. De salto mortale. V SCHIEDAMSCHE COURANT Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s-, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25.Franco per post fl. 1.65. Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 coat. Afzonderlijke nummcre 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Ad verten tiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau: Lango Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) Evenals cndcre jaren, vijzen wij hier onder op al wat men doen moet om kiezer te worden of te blijven. Met te meer nadruk dringen wij bij hen, die in de termen vallen om kiezer te blij ven of te worden, er op aan lmn plicht in deze niet te verzuimen, omdat dit jaar de nlgemeene Kamerverkiezingen zullen plaats hebben, die van zeer grooto bctcekenis zijn. Bovendien een goede organisatie is slechts dan mogelijk, wanneer alle kiesbo voegden zorgen, dat hun namen steeds op do kiezers lijsten vooi'komen. De aangifte ten Stad huize moet geschieden tusschen 1 en 15 Februari a.s. •h Om kiezer te zijn, moet men op den 1 "»u Mei a.s. d<m leeftijd van 25 jaar bereikt hebben. Als men helastingkiezor is, dan behoeft men geen aangifte te doen; en dat is men wanneer men over het dienstjaar, loopende van 1 Januari tot 31 December 1908, is aangeslagen naar een of meer der vijf eerste grondslagen van de personeele belasting of in de grondbelasting (in deze laatste voor ten minste een bedrag van een gulden aan hoofdsom), of in het dienstjaar, loopende van 1 Mei 1907 tot 30 April 1908 in do vermogens- of bedrijfsbelasting. Men moet echter, om op de kiezerslijst te ko men, de directe rijksbelastingen, waarvoor men aangeslagen is, vóór 1 Februari a.s. hebben voldaan. Zoo men dit verzuimd heeft, kan men nog op de kiezerslijst ko men, als men do verschuldigde belastingen vóór of op 1 Maart voldoet. Heeft men in een of meer andere ge meenten een der genoemde belastingen over de genoemde tijdvakken betaald, dan kan men, zoo nooclig, daarvan door overleg ging van de voor voldaan getcekende belas tingbiljetten vóór 15 Februari a.s. ten ge meentehuize doen blijken. De aanslag der vrouw in de rijks directe belastingen geldt voor haar mandie van minderjarige kinderen wegens goederen, waarvan hun vader het vruchtgenot hoeft, voor hun vader. Aanslagen in de grondbe lasting wegens onroerende goederen eener onverdeelde nalatenschap gelden ook voor den mede-eigenaar, wiens naam niet bij den aanslag in het kohier is vermeld, mits zijn aandeel in dien aanslag ten minste 1 be draagt. Is men echter geen belastingkiezer, dan kan men nog op verschillende andere ma nieren op de kiezerslijst geplaatst worden, mits men vóór 15 Februari a.s. aangifte doet ten gemcentehuizc. Het spreekuur van mr. Groll, den jon gen procureur, was juist afgeioopen, hij had de loopendo zaken afgedaan, verschil lende stukkon onderheekond on nam nu uil. een vak van zijn schrijfbureau een papier, beschreven mot cijfers, dio hij met hel pol- lood in do hand nauwkeurig naging, liet was do 2c Januari, en op het papier stond zijn balans over hot afgeloopcn jaar. Zij scherm hem maar weinig to bevallen, want meer dan eens schudde bij het hoofd en ton slotte loosde hij een duidelijk hoor baren zucht, spoedig door ccn tweedon gc- volgd. Ilij meende zich' gerust te kunnen uiten, want voor zoover hij wist, was er ?cen der klerken mlcer op hot kante or. Dete waren dan ook, evenals de typiste, tceds naar huis, alleen dc burcau-chot was nog; ook' hij' zon al weg geweest zijn, indion oen deurwaarder hom niet juist voor het sluitingsuur oen inventaris-lijst van do nalatenschap van zekeren Mosor had ge- Wacht en hom levens do aanwezige gal» den en papieren van waarde had ter hand gesteld. Aan hot nitpluizen dezer nalaten schap was eon omvangrijke arbeid verbon- fen en Kij was 'daarin zoo Verdiept, dat hij (lo zuchten van zijn patroon niot eens hoordö, in ieder goval or geen acht op j'°eg; mogelijk" was hij ook al gewend aan ^rgelfko gevoelsuitingen. Mr. Groll had ftden. om to zu'chlon, Niet dat zijn praktijk wo slecht was, integendeel, rekening liou- «end mot don korten tijd, dat hij in zijn wrpep werkzaam was, kon men haar al Men kan woning kiezer zijn, wan neer men als hoofd van oen gezin of als alleen wonend persoon op 31 Januari 1909 sedert I Augustus vnn het vorig jaar heeft bewoond krachtens huur, een huis of een gedeelte van een huis, waarvoor, met of zonder liijbehoorcnden of in huur gebruik ten grond of lokalen en hijgebouwen, niot ter bewoning bestemd, de wettelijke huur prijs, por week berekend, ten minste heeft bedragen voor: Schiedam 1.75, Vlaardin gen 1.50', Oven-chic en VLiardinger-Am- bacht 1.15, Kethol en Schiebrock f 1. Ook zij, die als hoofden van gezinnen of alleen wonende personen op 31 Januari 1909 sedert 1 Augustus 19OS, krachtens eigendom, vruchtgebruik of huur, eenzelfde vaartuig wm ten minste 2-1 kub. M. inhoud of 21,000 kilogram laadvermogen hebben bewoond, belmoren tot de voonkiezers. Indien men hetzelfde perceel of hetzelfde schip is blijven bewonen, waardoor men het vorig jaar op do kiezerslijst werd ge bracht, is aangifte thans met noodig. Verder kan men loon kiezer zijn, wanneer men op 31 Januari 1909 sedert 1 Januari 1908 achtereenvolgóns bij niet meer dan twee personen, ondernemingen, openbare of bijzondere instellingen in dienst betrekking of als inwonende zoon in het be drijf of beroep der ouders werkzaam is ge weest, en als zoodanig over dat jaar een in komen heeft genoten voor Schiedam: f *150, Vlaardingen 100, Overschic en Vlaardin- ger-Ambacht 350, Kethel en Schiebroek 325, met inbegrip van liet in de wet aan gegeven bedrag voor \rije woning of inwo ning en vrij kost en inwoning. Loonkiezcrs, die op de lijst van het vorige jaar voorkomen, ontvangen, met de noodige toelichting, blanco-anngiftebiljettcn ter invul ling voor hun toelating tot do nieuwe lijst. Ook als p e n s i o e n k i e z e r kan men recht hebben om te stemmen. Onder die categorie behooren zijj die op 1 Februari 1909 in bet genot zijn van een door een onderneming, openbare of bijzon dere instelling verleend pensioen of verleen de lijfrente van gelijk bedrag als bij de loonkiezcrs is gemeld. Voor hen. die minder dan liet vereisclitq bedrag aan pensioen of lijfrenten ontvangen en bovendien een inkomen hebben, verkre gen op de wijze als onder de rubriek „loon kiezcrs" is vermeld, mogen pensioen, lijf rente on inkomen worden samengesteld. Be reikt deze som dan tenminste het vereisehte cijfer, dan kan do pensioen- of lijfrente- en loontrekkende kiezer worden. Pensioenkiezers, die op de lijst van het vorige jaar voorkomen, behoeven zich niet opnieuw op te geven. Inkomen, pensioen, en lijfrente der vrouw geldt voor haar man; dat van do inwo nende minderjarige kinderen voor de helft voor hun vader. Nog een andere weg ie er om als kiezer invloed te oefenen op den loop der zaken, vrij uitgebreid noenum en velen vflll zijn collega's benijdden hom dan ook. Als ver dediger had luj meermalen veel succes ge- had; maar ook in civiele zaken gold hij als oen kundig iulv.ocaa.1.. Vandaar dan ook, dat hij door do Rechtbank vaak met boedel scheidingen werd belast, die hem aardig wat opleverden. Juist eergisteren had hij weer zoo'n opdracht ontvangen en wel voor de zelfde zaak, die thans don bureau-chef nog zoo laat op zijn kantoorkruk vasthield. liet betrof een in de goheclc stad bekenden zonderling, Mosor gekreten, die plotseling in zijn woning in e-m der voorsteden, waar hij moederziel alleen woonde, was over leden zonder erfgenamen na te laten en wiens nalatenschap, die mot onaanzienlijk was, dientengevolge door liet Rijk tijdelijk beheerd zou worden; Groll was opgedra gen, die zaak Ie regelen. De inkomsten waren dus waarschijnlijk niet de oorzaak van zijn diepo zuchten, de reden van zijn onbehaaglijk gevoel moest aan de andere zijde van de balans ge zocht worden. Inderdaad beliepen de uit gaven in bel afgoloopcm jaar zulk ecu be drag, dat. hel cijfer der inkomsten er verre door overtroffen werd en de balans alzoo een zeer aanzienlijk lokort aanwees. Hoe wits dat zoo gcloopen? Mr. Groll was van huis uilicmaud mol weinig behoef ten, wiens wenschon binnen enge grenzen beperkt bleven maar wanneer men hem trachtte over to halen, kon hij niet lang weerstand bieden, on in hot rekenen was hij nooit een bolleboos geweest. En er was iemand dio misbruik maakte van doze zwak. lieden', dio hom meetrok naar allerlei vroo- namelijk als Grootboek- of Spaar- b a n k k i o z o r. De zoodanigen zijn zij, die op 1 Febru ari 1909 sedert een jaar den eigendom met recht, van vrije beschikking hebben van ten minste 100 (nominaal), ingeschreven ia de Grootboeken der Nationale Sclnild, of van ten minste 50, ingelegd in de Rijkspost spaarbank, in een gemeentelijke spaarbank of in een spaarbank, beheerd door het be stuur van een rechtspersoonlijkheid bezit tende veroeniging) van een naandooze ven nootschap, van een coöperatieve vereeni- ging of van een stichting. Hij, die op dezen grond reeds hel vorig jaar kiezer nas, en voor wien die grond ook than3 nog bemant, behoeft zich niet op nieuw aan te geven. Al de tot nu toe genoemde categorieën vragen een zekeren welstand of zeker be zit, maar er is nog een andere gelegenheid om kiezer te worden, want de wot noemt ook nog E x a m e n ki e z e r s, dat zijn zij, die met goed gevo'g hebben afgelegd een examen, ingesteld uoor of krachtens de wet of aangewezen bij algemeenen maatregel van bestuur en in verband staande met de benoembaarheid tot cenig ambt, de vervul ling van eenigc betrekking of de uitoefe ning'van cenig bedrijf of beroep. Hij, die op dezen grond het vorig jaar reeds kiezer werd, behoeft niet opnieuw aan gifte te doen. De formulieren voor de verschillende aangiften zijn kosteloos verkrijgbaar aan de secretarie der gemeente. Al bet bovenstaande geldt voor dc kiesbe voegdheid voor do T w e e de Kamer. Voor de kiesbevoegdheid voor do Pro vinciale Staten zijn bij de kieswet de zelfde eisclten gesteld, met dien verstande dat men bovendien ingezetenen der pro vincie moet zijn. Voor de kiesbevoegdheid voor dc G e- m e e n t e r a d e n gelden dezelfde eischen, met dien verstande, dat men bovendien in gezetene der gemeente moet zijn en dat die categorieën, die 'liet. tot de beladingkiezers bchooren, tevens over 1007/S voor een zeker bedrag in de plaatselijke directe belasting moeten zijn aangeslagen geneest en op 1 Maart 1909 dat bedrag voldaan hebben. Binnenkort over hoe buigen tijd zal zeker hot lang verwachte grooto onder- wijsrapport verschijnen on dan zullen de debatten ovor de geleidelijke Voortschrij ding vare het ouderwijs beginnen. In af wachting is or op dit gebied stilte. In af wachting vermijdt men ook te discussiec- ren over een onderwerp, dat. tegenwoordig in verscheiden landen buiten Nederland aan do orde is en dat merkwaardiger wijze vt.or Nederland in veel gevallen lijko, maar kostbare vermaken en die zon der aarzelen uit zijn p-ortemonnaie putte. Die iemand was zijn aardig vrouwtje.Haar portret hing boven zijn schrijfbureau en hij keek dikwijls en met heimelijk genoegen naar haar op. Want hij hield dolveel van zijn jonge vrouw; zij was ook mooi ge noeg om dolveel van haar te hou len en zij hafl het werkelijk niet noodig door kost bare, toiletten, haar schoonheid nog beter te doen uitkomen. liet onvermijdelijke ge volg van oen en ander was echter 'l tekort. Thans zn.g bij het in, het moest daar op uilloopen. Maar hoe dit Ie veranderen'? Haar niot meer in alles haar zin geven? Dat in geen geval 1 Dus do verdiensten doen toenemen. Ja, maar op welke ma nier? Goud maken kon hij niet. hij wist alleen iets van de juristerij; en daarin spande hij zich reeds in, zooveel hij kon. Zijn praktijk zou wel grooier worden, maar dat ging geleidelijk, met gewold kon je daarbij niets uitrichten. Het is waai', hij kon op andere wijze zijn inkomsten vermeer deren: een bekend advocaat, die bel ra zend druk' had, had hom gevraagd of hij tegen hoog honoiarium een deel van zijn werk wilde overnemen. Dat hij daarvoor zijn nachtrust gedeeltelijk op zou moeten offeren, schrikte hem niot af, het was iets anders wat hem belette dit aanbod aan te nemen: een zekere trots, het vernederen de gevoel tegenover ecu collega in zekere afhankelijkheid te komen. Neen, dat mid del zou hij het aüerlaalsl aangrijpen. Maar waren er nog andere? Hij wist. er geen oen on hoopte slechts op een gelukkig toeval zelfs kwam hij liet geluk halverwege tege- Prijs der AdvertontiSn: Tan 16 regels S. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Grooto letters naar de plaats die zii innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intere. Telefoon voor de Redactie No. 123. voor de Administratie No. 103. nóg gewichtiger is dan voor het buiten land. Het betreft de overgang van de ïnhl- datbare dat zijn ook gymnasiale lessen naar het academische onderwijs, die iti Nederland in veel opzichten nog krasser is Vlan in Tiet buitenland. Velen in het bui tenland is dio overgang daar te sterk, te plotseling. En als wij (laar al hoorou kla gen, hoe moeten wij dan wel denken o\e.r do kwestie in Nederland, waar zij vaak in nog veel scherper mate aan hol Licht komt. Onlangs lazen wij in een buitenlandsch blad, dat die plotselinge sprong de nala tenschap is van een te Veel bij voorop gezette beginsels bekend geslacht, dal. zich to weinig mot de realiteit afgaf. Men had eenmaal de groote voordcelen van vrije studie, eigen ontwikkeling cn zelfstandige levensinrichting onderkend. Alen had be grepen, 'dat wie deze ontwikkeLing niet heeft doorgemaakt, niet zelden Weinig kans had later in bat dagolijksehe- leven te ko men ate karakter, als zelfstandig denkend on oord-eefcnd mensch. En dus was men er op uit do „Stroin der "Welt" te leve ren, waarin zich volgens liet dichterwoord alleen een karakter kan vormen. En rij dend nu op het aldus gemaakte stokpaardje bcsldsto men, dat de jonge jongen, die tof nu too aan het gymnasium of op de bur gerschool heeft geloopen, aan de ledband van ouders en leeraars op voorzichtig af gebakende paadjes van wat in huis en op school mocht on moest, na afloop van dit gedeelte van zijn ontwikkeling plotseling dn do Strom der Welt zou worden gesmeten. Sterker overgang als deze is inderdaad nauwelijks denkbaar. Op zichzelf is de verandering van on dergeschikt lid van een huisgezin tot zelf standig kamerbewoner enorm. Had men zich tot nu toe te voegen naar de regels van den. liuize, naar de bevelen van pa on. ma, ineens is men vrij, kan men zijn leven inrichten zooals men wil en heelt men van niemand meer bevelen to ont vangen. Bekeek men de wereld tot nu toe door andere oogen, nu ineens moet men vertrouwen op de weinig geoefende eigen kijkore. Werd men tot nu toe binnen de porken van een kalm, gozo-nd, geregeld le ventje gehouden, door de geregelde levens gewoonten van zijn omgeving, door de aan raking met de andere leden van het ge zin, door een beperkte beschikking over gold, door bekendheid in de plaats zijner inwoning, nu ineens vallen al die beper kingen en beschutsols weg. Men komt bo vendien in een omgeving waar kalme in getogenheid contrabande is, waar uit don aard der zaak het groot-doen bijna ver plichtend is, waar men op elk gebied, zoowoi van maatschappelijk gedrag als van donken en gevoelen plotseling gedwongen wordt tot grootdoen. 'Daarbij komt dan nog in veel gevallen de ellenden van den over het geheel o. d. zoo heilzanien groentijd, die alle oude moet door in verschillende loterijen to spelen, tot nu toe weliswaar nog met zeer pover resultaat. Juist zoo-even had hij een trekkingslijst uit handen gelegd, waar de trekking van builenlandsche premieloten. in stond, waarvan hij er ook twee bezat. De hoogste prijs bedroeg in Duitsch geld drie maal honderdduizend mark. Hè, óén koer z.oo'n buitenkansje, cn hij was van alle zorgen bevrijd, nu en in de toekomst! Maar 't. was alweer mis geweest en hot tekort Meet en zou groeien, groeien, tol zijn go heclc positie er onder verpletterd werd. Hij was blij, dat bet binnenkomen van den bureau-chef zijn akelige gedachten op den achtergrond drong, „Do zaak-Mosorl" zei de jonge man op zak el ij ken on naar hel scheen eenigszins onvriendelijkcn toon. De advocaat koek hem aan en verwonder de cv zich in stilte over welk ecu onaan gename gelaatsuitdrukking de bureau-chef had; er lag iets loerends, iels listigs in. Tot nu too had hij daar niot zoo op gelet, maar thans trof het hem of zag bij vandaag alles van do donkerste zijde? „Geef maar bier," zei bij. Do bureau-chef legde een ac te-s tuk cn een aantal andere documenten voor hem op tafel ea legde hem hel een on ander uit: „Dat is do inventaris-lijst cn hier zijn do gevonden hypotheek-brieven en effec ten. Ito deurwaarder zei, dat bet een hon denbaantje was geweest, hij had nog nooit zoo'n rommel gezien. „Alles, wat geschreven was, heeft Mosor kort voor zijn dood verbrand en 't is een ideeën van wat past en hoort aan hut wan kelen brengt, het paradoxale ontwikkelt en nog eens extra zioisschokken komt bicn- gen bij de toch al zoo talrijke schokken, door den plotselingen krassen overgang in hot leven geroepen. En alsof dit alles nog niet genoeg is. ontbreekt nu plotseling wat een machtige factor zou kunnen zijn om houvast te geven: het geregelde, als taak te volbren gen werk. liet lijkt wel of het er den wet gever om te doen is geweest de kans op een geleidelijken overgang zoo gering mo gelijk te maken. Want hij zet den aldus uit zijn milieu gerukten jongenman plot seling voor een geducht moeilijke kwes tie: een methode te vinden voor eigen studie. Indien er niets in het leven ver anderde dan dit alleen, zou deze overgang al veel te kras zijn. Want men denke daar over niet gering. Iedereen, die dezen tijd doorgemaakt heeft, heninnere zich de moei lijkheden. En weinigen zullen cr zijn, die niot erkcimen, dat, ware deze overgang ge leidelijker geweest, had men hun tusschen de schoo-lstudio en de vrije studie een tus schen stadium gegeven, waarin de jongelui vrij konden studeeren onder voortdurend toezicht en met de mogelijkheid altijd raad te 'krijgen, zij heel wat verder zouden zijrr gekomen, heel wat meer geprofiteerd heb- uen \an do uitstekende gelegenheid tot studio en ontwikkeling, welke de acade mie ten slotte aan hen biedt, die deze methode hebben verkregen. Nu zijn er ongetwijfeld velen, die ten slotte de moeilijkheden, welke deze plot selinge sprong in dc ontwikkeling biedt, overwinnen en er met meer of minder succes doorheen komen. En ook de moei lijkheden van dien plotselingen val in de „Strem der Welt" komen de mees ten hoe dan ook te boven. Doch dit be trekkelijk succes leert wc I, dat de mensch, do Hollander speciaal, een taai individu •is, welke ook door de grootste moeilijk heden zonder al te vee! kleerscheuren kan heenkomen. Het leert echter niot, dat de methode, welke al rtaze plofscLnae over gangen in enkele weinige maanden voor allen voorschrijft, soed is. Dio methode was zeer zeker niet roc-d. toen onze universiteiten kleiner waien cn toen het verkeer de kleine universiteits steden nog niet zoo dicht bij dc poorten van gevaarlijke groote steden bad gebracht. Zij is het nu nog minder, nu dc gevaren van den overgang voor de jongelui, die gaan studeeren, nog zooveel talrijker zijn geworden. Roo nu aan deze bezwaren tegemoet fc k'omen? Er worden verschillende pet bod en voorgesteld. Er zijn voorstanders van een (zeer lichte) beperking van de persoonlijke vrijheid dor studenten in de eerste stu diejaren, althans van het scheppen van do gelegenheid om in dien tijd meer lei ding te krijgen. Er zijn vele deskundigen', wonder, dat hij* de effecten niet mee ver brand heeft." „Werkelijk Nu, we zullen eens zien. Je kunt nu wel naar huis gaan, Schubert." „Ik wilde nog even de hypotheokbrieven nazien, of er ook iets bij is, waar baast bij is, voor opzegging, of zoo iets." „Goed, neem ze maai- mee, dan zal ik onderwijl de effecten nazien." De bureau-chef verdween naar zijn eigen kantoor en de advocaat bladerde vlijtig in de voor hom liggende lijst. ..Een aardig bedrag!" mompelde hij. „Waarom hoeft do oude ezel mij niet tot erfgenaam be noemd? Nu gaat de fiscus mei alles strij ken." Ilij begon thans de etfecten nauwkeuri ger na te gaan en niet de lijst te \erge- lijken. Toen hij bij den post: „twee bui- tenlandsehc loten" kwam on doze in de hand nam, schrok hij; bet waren dezelfde soort, die hij ook bezat en waarvan hij juist, de trekkingslijst had nagezien. Werk tuigelijk greep bij opnieuw de lijst, omwaar do ■nummers dor beide Jolen Ie zoeken. En plotseling kromp hij ineen, en zijn band, die het papier vasthield, begon te suldo ren. Op oen der nummers was de hoofd prijs gevallen: Driemaal honderdduizend mark! „Allo duivels!" lu zenuwachtige ge jaagdheid sprong liij op en liep het kantoor op en neer. Na enkele «ogenblikken ging hij weer zitten en trachtte hij door le gaan niet zijn werk. Maar zijn gedachten dwaalden af; zij hielden zich alleen bezig mot hot gelukkige lol. Zoo'n Mosor 1 Zoo'n geluksvogel 1 Als hij de winner eons waal Als h\j

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1909 | | pagina 5