62"* Jaargang,
Zondag; 28 Maart 1909
No. 12960
Tweede Blad
Uit de Tweede Kamer.
Be Worstelwedstrijd.
Deze courant verschijnt dagelijks,met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaard in gen fl. 1.25. Franco
per post G. 1.85,
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Adverteniiën voor het eerstvolgend nummer moeten de3 middags vóór een
utir aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No, 141 (hoek Korte Haven.)
Onkel Brasig, de welbekende Reuterfigiiur,
had in het algemeen weinig op met mooie
redevoeringen. De nieïisch moet niet p r a-
ien, aldus was zijn systeem, maar iets tot
stand brengen. Daar is iets voor te
zeggen.
Maar als wij dan toch als „persmensch" (dr,
Kuyper heeft eens van pers muskieten
«esproken, maar toen was hij blijkbaar in
eene booze bui) in de Tweede Kamer moe
ten zitten luisteren, hooron wij liever eene
Soede dan eene slechte redevoering, ongeacht
het feit dat wij daarover nog wel even anders
oordeelen dan onze praetisehe Mocklcnburger.
En wij hebben deze week eene goede ge
hoord, eene zeer goede, en wel van niemand
minder dan Dr. Kuyper. liet was een evéne-
ment. De afgevaardigde voor Ommen, in hot
begin van zijn Kamerlidmaatschap weinig
aanwezig, kwam in den laatste» tijd wat
meer op het appèl en vroeg Woensdag 1.1.
het woord. Toen dc Voorzitter aankondigde:
„Het woord is aan Dr. Ivuypcr," maar eerst
pauze hield, ging Kamer en perstribune uit
een in 't idee dat zo straks iets goeds zonden
te liooren krijgen. En het was iets goeds.
Dr. Kuyper beeft in eene kranige improi i-
satie zijne mooning over het spellingsvrnag-
stuk uiteengezet, en vond een zeer aandach
tig gehoor. Als wij bedenken hoe in de eer
ste tijden na den ral van den van God ge
geven leider het jongere deel dor Rechter
zijde den hoer Goeman Borgesius, als hij het
woord nam, het spreken trachtte te bemoei
lijken, stellen wij ons de vraag of ditzelfde
jongere deel niet een beetje beschaamd was
over de wijze waarop geheel dc Linkerzijde
naar Dr. Kuyper hinderde.
Zeker, het was geene politieke rede,
maar politieke sympathie of antipathie bo
denken zulks niet altijd, het feit staat vast,
dat den eersten keer tint Dr. Kuyper weer
in dc Kamer sprak, hij zich over geen van
zijne politieke tegenstanders heeft te hekla-
gen gehad, integendeel.
Helder werd uiteengezet hoe dc taal niet
iets gemankte is, maar uit liet volk zelf
opleeft, hoe dit toch wel vaststaat, dat de
taal moet. worden genomen als een levend
iets, als iets met een eigen leven, niet een
mechanisch samenstel, maar een organisch
uit het leven van het volk zelf opkomend
verschijnsel. Aangetoond werd hoe die taal
den invloed ondervindt van de grootc ge-
.beurtenissen, waaronder het volk looft. Hoe
wij, vóór wij ons zeiven waren, de Vlamin
gen navolgden in hunne zoel zangerige 1nal,
om eene eigen kernachtige dito te krijgen
na de Hervorming, die uiting van zelfbc-
wusfheid bij uitnemend, Om ons daarna in
,i; heersclite een geweldige spanning in
vele lagen der bevolking van hei stadje R.
- droote plakkaten hadden al sedert weken
.•aangekondigd, dat er con worstelwedstrijd
Plaats bobben tusschen den athleet .lan
lesner uit Holland, en den algemeenen
heveling van het in sport belangstellende
s'Pubüek der plaats, Fritz Brenneeke. Men
wedde, zooals dat hier al sedert jaren
V lh Wa?' men zwcePto e|ka;ir 0[> lot en
A ousiasme on men zette hoogerc sommen
vroeger ooit geschied was, op Fritz
A Brermecke.
A Begrijpelijkerwijze was niemand zoo op
^gewonden als Grote Schwarz, de stille
pmerloofdo vail p,.pz_ jzjj was een in sport
H;, ri.noC!) grootgebracht meisje, voor wie, be
(<'a y°, fritz, worstelwedstrijden en wiolcr-
strijden, on soms ook voetbalspel, niets
rf' )verokl was wat haar belang inhoe
jr.pmde.
Greto s vader leidde dat onoplosbare bo-
£^_aur> dat monschen, die van het wedden
wedstrijden leven, voeren. Eigenlij!
v'.® "J niet veel anders dan hot bookma-
'"'rijf uitoefenen, maar liij deed het
firt>eon wijze, dat de politie hem nog nooit
Pakken, had kunnen krijgen.
,'"'s';ei' ZÜ!1 maatschappelijk' bestaan
/nochl wezen, als vader was er weinig
zeggen. Do goede verhouding
Cn, 'iem etl zÖn dochter was nooit
TbU Scwordon en Greto had ook nooit
V001' baar vader geheim gohoudon
■Él
de verslapping der 18de eeuw aan do Fran-
sclic modellen over to geven, en te belanden
bij den krachteloozen Siegenbcek, die in
betere tijden verdrongen werd door De Vries
en te Winkel, tegen wie in de laatste twin
tig jaren, nu er gansch andere eisehen op
artistiek en letterkundig gebied ge.Meld wor
den, krachtig oppositie wordt gevoerd.
Ts dus de taal een levend lichaam, de spel
ling is hare levende huid, en deze wordt er
niet opgeplakt, en niet naar een model ge
goten en er opgelegd, maar zij komt uit het
leven zelf, uit bloed en spieren voort.
Dit alles was prachtig gezegd. Practise!)
was de conclusie, dat er wel eene Staatscom
missie moest komen, maar niet eene zoonl»
de heer Roodhuyzen wilde, om te overwegen
welke vereenvoudigingen er in onze spelling
zouden kunnen worden aangebracht, maar
om te overwegen wat de Regeering in deze
moet doom Do Regeering, die zelf ook moet
schrijven, en wie het niet onverschillig kan
zijn in welke spelling ze schrijft, voor de
teksten der wetten, en de arresten der ge
rechtshoven.
Aan de volksschool, aldus Dr. Kuyper,
mag nooit eene andere taal worden opgedron
gen dan zij goed acht.
De Minister, die hcelemaai van de zaak
niet. wilde weten, of liever ze wilde laten
nis ze was, koos de wijste partij en verklaar
de dat eene staatscommissie in dien zin geen
bezwaar bij hem zou hebben, vooral waar de
lieer De Beaufort op eene staatscommissie
met hetzelfde mandaat had aangedrongen.
En toen hij eindelijk de toezegging deed
tot de benoeming van eene dergelijke staats
commissie over te zullen gaan, trok de heer
Roodlmyzen zijne motie in, verklarende dat
hij thans meer verkregen luid dan hij door do
aanneming zijner motie zou hebben bereikt.
Als dc afge\aardigde voor Brieile daarmee
meent, dat de spelling der Regeering uit den
aard der zaak dooi' de meerderheid des lands
zal worden gevolgd, kunnen wij het met
hem eens zijn.
Uit het debat is wel geldeken, dat het stel
sel-Bos, om iedere school vrij te laten, als
anarchie algemeen werd veroordeeld. Het ar
gument van den heer Roodlmyzen. dut wis
seling van schoolhoofd, vervanging door een
aanhanger van de spelling van Kollcwijn
door eon van die van De Vries en te Win
kel of andersom, eene geheide school zou
kunnen desorganisceren, bleek onwedcrleg-
baar. Aan den anderen kant is evenzeer
gebleken, dal dc Kamer wel van vereen
voudiging weten wil; hierin gingen b.v. de
hoeren Van Wijnbergen en Roodhuyzen
samen, maar of er vele volbloed Kollewijnin-
nort in de Kamer zijn behalve de hoeren
Ter Laan en Bos, is voor ons zeker dc
vraag.
Restnneerende, kunnen wij niets anders
zeggen dan dat de voorstanders van dc ver
eenvoudigde spelling tevreden kunnen zijn.
Als men nagaat tuin welken smaad en mis
kenning zij hebben blootgestaan, zal het hun
zeker grootc voldoening schenken, dat er,
behalve den heer Brum molk amp, eigenlijk
niemand in de Kamer geweest is die zich
vierkant tegen elke vereenvoudiging heeft
verklaard, zelfs minister Heemskerk niet,
ai heeft hij al zijn best gedaan de bezwa
ren tegen deze vereenvoudiging zoo broed
mogelijk uit te nieten.
Wij kunnen trouwens niet zeggen, dut onze
premier in deze bede zaak de gelukkige
hand had, vooral na dc rede van Dr. Kuy
per bleek liet, dat hij het onderwerp eigen
lijk heelemaal niet onder de knie had, waar
door hij genoodzaakt werd zich van de zaok
af te maken met dn bekende Tleemskerkiaan-
sclie grapjes, die-dezen keer nog al erg laag
bij den grond waren. Wat b.v. te zeggen
van de vraag of men in de Kollewijnsche
-pelling zal moeten '/.eggen „den vader" of
„des vaders", en van het lachsucces, behaald
met dc Indische dame, die zeide„Mijn
zoon niet dienen, hij niet worden vleesch-
kanon."
Donderdagmorgen (Dinsdag heeft de Ka
mer de wetsontwerpen op hel Regentschap
in de afdeel in gen behandeld) werd een aan
vang gemaakt met de behandeling van de
wet op de subsidieering van het bijzonder
middelbaar onderwijs.
Het vuur werd geopend door dr. Roes-
singh, die ook tegenover deze subsidie
hot oude standpunt innam. Volgens den
afgevaardigde voor Emraen volgde vol
strekt niet uit de subsidieering van de
bijzondere lagere shool, dat men ook de
dito middelbare zou moeten snbsidioeren,
dat was alles maar prinzipienreiterei, dan
zou men straks denzolfden weg opgaan met
het vakonderwijs, en er was daarenboven
verdeeldheid onder de Nederlandsche na
tie genoeg, die al zoover was voortge
woekerd, dat men soms op hetzelfde dorp
een christelijk en een paganistisch fanfare
korps had. En al was het den heer Roes-
singh bekend, dat er ook links mannen wa
ren, die naar den ecrepalm streefden, om
in deze de royale man te zijn, hij zou
daaraan niet meedoen, overtuigd als hij
was dat deze wel zou leiden tot versnip
pering van krachten, en er op wijzende
dal op die kleine plaatsen waar oen meer
derheid voor een bijzondere Hoogerc Bur
gerschool was, dc minderheden zeer be
paaldelijk zouden worden onderdrukt.
Tegenspraak kwam in dat geval niet in
de eerste plaats van Rechts, maar van
Links, en wel van den afgevaardigde voor
Brieile, die een krachtig pleidooi hield voor
een loyale onderwijspolitiek, die niet werd
voorgestaan door hem en zijn medestanders
uit een zucht om royaal te schijnen, maar
Uit het welbegrepen belang, hoe hel volks
onderwijs eerst dan tot zijn hoogste ont-
bchalve dan die geheime verloving, waar
van niemand iets wist.
Toen vader Schwarz vandaag thuiskwam,
kwam Grote hem met stralende oogen te
gemoet.
„Vader, om wat wedt je met mij dat
Fritz Brenneeke morgen wint? Morgen zal
hij den Hollander overwinnen; hij heeft het
mij beloofd."
De oude koek zijn dochter zoor verwon
den! aan.
„Beloofd? Jou? Heb je dan wat mei
F ril 2, fnijn kind?"
Lkla," zeide zij, een kleur krijgend. „Wij
houden van elkaar. Maar wat scheelt u,
vader?"
„Wat mij scheelt?" zeide hij op doffen
toon. „Als Fritz morgen wint, ben ik ge
ï'ïiïitueril,"
Nu was de beurt mm Crete oni te schrik
ken'.
„Vader I"
„Geruïneerd," herhaalde hij. „Er is bij
mij veel gewed op den ander. Jij moet er
voor i 'fut hij verliest."
„Ne woonide Gretc.
„0\ s goed met je zelf. Zeg aan
Fritz, hem duizend mark zal be
talen. zich laat leggen."
„11 ;ich verknopen. En ik ik
moet t aanraden. Nooit, nooit zal
hij c
D< uin keek zijn kind met treu
rige - an, logde zijn hand op haar
hoo' ulo
p je moedor, Grete. Die kon
ook' j doen wat zij wilde. Breng
jij oo, dat hij verliest en mijnent-
we. n jullie trouwen."
Prijs der Advertentiën: Van 1—G regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 conto. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
Grete liep de kamer uit cn liet zich
de rest van den dag niet meer zien. Maar
's nachts hoorde zij door den dunnen wand,
die haar kamer van die van haar vader
scheidde, hoe de oude man zich in zijn
bed om en om wierp en zuchtte en steun
de. Uur na uur hoorde zij dat cn eindelijk
hield zij het niet meer uit. Zij klopte aan
de deur van zijn kamer cn zeide:
„Ga maar slapen vader on woes gerust.
Ik zal het Fritz zeggen."
En toen drukte zij haar betraand ge
zicht in het kussen, maar bleef wakker
liggen lot den volgenden morgen.
Toon de avond van den wodsfrijd geko
men was, was de grootc zaal, waarin hij
plaats had, tot de laatste plaats gevuld:
een opgewonden menschenmassa was daar
aanwezig en er werd druk gepraat. De
kleinste helft had op den Hollander gewed,
de grootste op Firtz en onder do laatstca
wekle liet grool opzien, toen, nadat hel
toeken tol aanvang van den strijd gegeven
was, Frilz met een bleek en ernstig gezicht
te voorschijn kwam.
De heide tegenstanders gingen naar el
kaar toe, drukten elkaar de hand cn do
strijd begon.
En reeds bij de eerste ronde zakte do
Llreimcckcpartij de moed in dc schoenen
Wat om "s hemels wil was er met Fritz
Brenneeke aan de hand? Waar was de han
digheid gebleven, die hem zoo beroemd
had gemaakt ea waarop hij zoo vaak ge
pocht had? Hij liet zich door den Hol
lander aanpakken als een beginneling. Zijn
bewegingen waren mat en zonder energie
en tol stijgende verbazing en ergernis van
zijn aanhangers en bewonderaars liet lnj
wikkeling kan komen, als aan alle groepen
in dc Nederlandsche natie in dit opzicht
echt wordt gedaan. Laten wij zoo zei
de heer Roodhuyzen, éénheid toch niet
venvarren met éénvormigheid. Even
als aan een boom geen twee bladen vol
komen aan elkander gelijk zijn, en zij toch
alle dezelfde taak vervullen van het bren
gen van de levenssappen aan den stam,
kunnen wij, Nederlanders, hoezeer ook ver
schillend in denkwijze, dikwijls lijnrecht
tegenover elkander staande in wcnsclien
en willen, gezamenlijk meewerken aan de
grootheid der Nederlandsche natie, aan
haar ontwikkeling, waarin een kleine na
tie in de eerste plaats groot kan zijn. En
al betreurde spreker liet, dat die verdeeld
heid zich lot dc fanfarecorpsen reeds uit
strekt, hij was er zeker van, dat ook die
christelijke en paganistische blazers een
drachtig naast eikaar zouden staan om
het WilhelminuR te blazen op den dag, dat
ons een prinsje of prinsesje zal geboren
worden. En eindelijk vork la aide deze spre
ker liet te betreuren, dat Mr. Rink, die
ook een dergelijk wetsontwerp had voor
bereid, dit hier niet stond tc verdedigen,
omdat hij het enkele feit, dat een liberaal
minister subsidie voorstelde aan do bij
zondere school, een gewichtige schrede
voorwaarts zou hebben gevonden op den
weg van beter onderwijspolitiek.-
Dat is twee, d. w. z. naast Dr. Bos
staat nu dc lieer Roodhuyzen, als voor
stander van een rechtvaardige en conci-
liante onderwijspolitiek, en naast die twee
sprekers staan verscheidene medestanders,
liet treurige woord in onze Staten-Genc
raai eens op onderwijsgebied gesproken, dat
de minderheden maar onderdrukt moeten
worden", heeft ilen naneven van Kap
poijne te veel wee gebracht, dan dat aan
hen de oogen niet open moesten gaan. AVij
zien den tijd niet verre meer, dat de on-
denvijsquaestie finaal zal worden opgelost,
en dat zal een zegenrijke dag wezen, omdat
er dan eerst sprake zal kunnen zijn van
de gewenschte behartiging van ons volks
onderwijs in alle zijn vertakkingen.
Maar zoover is het nog niet. De sociaal
democraten verbeelden zicli wel, dat zij
op dit standpunt staan, maar do waarboi
gen, door hen bij monde van den lieer
Ter Laan gesteld, gaven ons toch niet den
indruk van een eensdenkendheid met de
hoeren Roodhuyzen en Bos, waarvan de
laatste verklaarde, dat hij geen tegenstand
had verwacht legen dit ontwerp, nu de
bijzondere gymnasia zijn gesubsidieerd, en
dio mot zijn gewone helderheid uiteen
zette, hoe of deze wet de stichting van
Hoogerc Burgerscholen van beiderlei ca
tegorie zou bevorderen.
En niet alleen de heer Ter Laan was
zeer gereserveerd, ook de heer Ketelaar ver
zich hij de vierde ronde door zijn tegen
stander leggen.
Vlak bij hel podium onmiddellijk ach
ter de jankende muziek, zat Grete.
Haar vader was er niet, maar naast haar
zal haar broertje, een fiksehc jongen van
tien jaar, met heldere, blauwe oogen, die
heet verbaasd naar zijn afgod Frilz keek.
Greto trilde over haar gehcele lichaam
Oh! wat had zij gedaan. Haar bloed joeg
haar door de aderen en zij durfde van
schaamte bijna niet kijken naar wat er
op het podium gebeurde.
Zij begreep maar al te goed, welk een
heldhaftigheid van Fritz geëiseht werd om
zich zoo 'tc laten overwinnen. Dat ge
beurde alleen uit liefde voor haar, alleen
omdat hij had toegegeven aan haar innig
smeeken. Daarom moest hij nu zoo'n er
bannolijke rol spelen.
Eindelijk hield zij het niet langer uit.
„Willi," fluisterde zij tol haar broertje
„Jij moot naar Fritz gaan. Laat je door
niemand tegenhouden. Zorg, dat je op het
tooneel komt, en roep Fritz toe, dat ik
hom laat zeggen, dal ik alles terugneem
flij moot overwinnen voor mij."
Willi keek zijn zuster oen oogonblik hoc
verbaasd aan. Had zij haar verstand ver
loren? Wat zag zij er opgewonden on zon
dcriing uit. Maar zij liet hem niet de ge
legenhoid wat te vragen.
„Ik meen liet ga dan toch. Mank
voort, de strijd kan immers in een oogen
blik beslist zijn."
Toen sprong do jongen op en verdween
uit de zaal.
Drie minuten later drong oen vlug ke
reltje tusschen den kring van op het too
weet den hoeren Bos en Roodhuyzen op
timisme, betoonde zich zeer ongematigd on
verschillig tegenover dit wetsontwerp. En
de heer Verheij vond, dat men lichtvaaidig
handelde, als men zonder nauwkeurig op
de gevolgen te letten, dit wetsontwerp uit
.consequentie" aanvaardde, en werd krach
tig gesteund door de hccren De Beaufort
en Tydeman, waarvan de eerste zich als
tegenstander van de wet deed kennen, om
dat hij het verkeerd vond, als men hij on
derwijsinrichtingen allereerst moet letten
op de confessioneole richting der leeraren,
en niet op hun bekwaamheid, en de heer
Tydeman vond het wetsontwerp een voor-
uitloopen op het rapport der aaneenscha
kelingscommissie, die altijd een welkome
hulp is voor wie iets wil afwijzen.
Er was echter een veel gewichtiger be
denking, dio niet van één, maar van alle
zijden kwam, van den heer Van "Wijnber
gen en don lieer Roodhuyzen, den heer
De Waal Maicfijt en den heer Ter Laan,
den heer Tydeman en den heer De Beau
fort. En wel deze, dat, als de minister
niet zoo goed als tegelijk met dit wets
ontwerp iets deed voor het Meer Uitge
breid Lager Onderwijs, dit nog veel meer
dan thans reeds het geval is, in den knel
zou komen. De bedenkingen waren geheel
gerechtvaardigd. Itet M. U. L. 0. is, wat
subsidie betreft, al zeer stiefmoederlijk be
deeld, zooals de hoer Do Waal Maicfijt met
cijfers aantoonde. In dat opzicht staat het
met zijn duurdere lokalen, duurdere leer
krachten, duurdere leermiddelen verve bij
het gewone Lager Onderwijs achter. En
de verwachting, door Dr. Kuyper uitge
sproken, dat het M. U. L. 0. zich wel zou
kunnen helpen door het heffen van een
hoog schoolgeld, is niet vervuld, ook hier
werden de prijzen gedrukt door het lage
schoolgeld op vele Iloogere Burgerscholen
met 3-jarigen cursus gelieven.
En toch is het M. U. L. O. onontbeer
lijk. Voor tal van knapen, de heer Rood
huyzen toonde dit op paedagogische gron
den zeer helder aan, is dit onderwijs verre
te verkiezen boven het middelbare, waar
de pas beginnende leerling voor ieder vak
een afzonderlijk leeraar op zich ziet af
schieten, en waar dit velen te zwaar is,
zooals blijkt uit het feit, dat zij den straggle
voor ontwikkeling reeds aan het eind dor
tweede klasse moeten opgeven. Wanneer
dan ook, betoogde de heer Roodhuyzen,
zoovele gemeenten tot liet oprichten van
eon II. B. S. met 3;jarigen cursus over
gaan, dan is het enkel en alleen, omdat ze
voor een school M. U. L. in geen vel
den of wegen zoo hooge subsidie kunnen
verkrijgen als voor de Middelbare SchooL
Ilct had bij alle deze sprekers niet wei
nig ontstemming gewekt, dat, niettegen
staande er in hot Voorloopig Verslag zoo
neel staande juryleden en ofschoon men
hem van alle kanten trachtte tegen te hou
dt d, kwam hij 'op het oogenblik, dat de
beide strijdenden even uitrustten, in Fiitz'
nabijheid.
„Ik moest je uit naam van Grete zeggen,
dat zij alles terugneemt en dat je over
winnen moet oni haard,'
Een vroolijke trek kwam op het bleeke
gezicht van den jongen man. Hij beduid
de den jongen weg te gaan, die zich nu
gewillig tiet wegleiden, en wierp toon de
pauze voorbij was, een vragende blik naar
de plek waar Grete zat.
Niet alleen zij, maar de grootste helft
van het publiek was nu opgestaan en keek
in ademloozc spanning naar het tooneel,
waar nu de beslissende kamp moest worden
gestreden.
Reeds dadelijk bij den aanvang ging er
iets als een electrischo schok door do
menigte.
„Aha." mompelde men, „nu begint het.
Nu is hij weer de oude Fritz Brenneeke.
Nu zal hij ook wol overwinnen."
En opwekkende, aanmoedigende kreten
weerklonken
„Vooruit, Brenneeke, sla d'er op; zoo is
het goed. Geef hem op z'n kop, oude jon
gen, vooruit, vooruit."
Greto was tot vlak voor het podium
gekomen on wuifde hem met haar zakdoek
toe. Fritz zag dat wel en hoorde hot ook,
niaar het drong niet tot hem door. Elko
zenuw in hem was gespannen. Mot koele
berekening overdacht hij eiken greep cn
de verdediging van eiken aanval. En zoo
ouder hel stormachtige applaus van zijn
bewonderaars, wierp hij ten slotte zijn te-
SCHIEDAMSCHE COURANT
t V4-
1 w v
