63 Zondag 1! Juli 1909, No. 13045 I Derde Blad Terug* betaald. Pret en historische ernst. «fo Deze courant verschijnt da g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal: Voor S chic d a m en V1 aar dingen fl. 1.25. Franco per post fl. 1.C5. Prijs per week: Voor Schiedam on VI a ar ding en 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. I Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange Ilavcn No. 141 (hoek Korte Haven.) Prijs der Advertentiën: Van 16 rogels fl. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Grooto letters naar de plaats die zij innemen. Ij Advertentiën bij abonnement op voordeeligc voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau to hekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- on Zat erdagavond verschijnen, worden, zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot don prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau to voldoen. Interc. Telefoon voor de Redactie No. 123. voor de Administratie No. 103. FKANSCHE BRIEFEN. Parijs, 2 Juli 1909. Bel is bekend dat velen in Frankrijk gedurende de laatste jaren klagen over decadence, over het te loor gaan der tra dition, over materialistische piopaganda en wat dies meer zij. Vat er echter in het land van Bossuet en Mirabeau, van Gam- betta en Waldeck-Roussean ook verande ren moge, voorzeker niet dc verschillende vorm en j waaronder de welsprekendheid der Fransehe®. zich pleegt te uiten. Vaardig heid met het gesproken woord blijft in alle kh.ssen der maatschappij den Fran- schcn nog steeds zoo zeer eigen, dat het te verwonderen is, dat de pittoreske, maar geheel onfransche, en alhier dus alleigekst kiinkondc uitdrukking „flux de bouchc" (de aan het stjjgen der zee herinnerende „woordvloed") nog niet in het volksidioom is opgenomen. Gemakkelijkheid in hot uitdrukken van plotseling opkomende gedachten, gevoegd bij handigheid en duidelijkheid van uit spraak, behoort tot de aangeboren hoeda nigheden van hel volk. Reeds dadelijk !>ij hot betreden van den Boulevard kan een vreemdeling zich daarvan rekenschap ge ven. Zonder ooi.t het voorrecht geklit te hebben den WelEdelon lieer Kakadorus te iLOoren, zou ik durven beweren, dat deze van den minsten zijner Parijs-olie confra ters nog een massa zou kunnen loeren. Evenzoo meen iik 'dat de leden onzer Staten- Gcneraal do parlementaire welsprekend heid in Frankrijk zouden kunnen gaain be oefenen. Of dit echter met vrucht zou ge schieden, ik bedoel of de eloquentie, in gebruik in het Pala.is Bourbon, heilzaam voor ons land zou zijn 'geloof ik op goeden grond to mogen betwijfelen. Het weinige, werkelijk nuttige, dat door de Fransehe Kamers in do laatste jaren tot stand is gebracht, vormt daardoor de proef op de som. En nog dezer dagen heeft men een, mot recht „sprekend", Voorbeeld kunnen zien van hot ondoelmatige en onpraktische van sommige redevoeringen der dépulé's, in do olleiiiangeduterpcllatio, verleden week aangevangen en deze week voortgezet, die Jaurès moot dienen zijn vroegen vriend Clémenceau uit het zadel te lichten. Zelfs voor Frankrijk is die wel machtig en men geeft gereedelijk toe (natuurlijk „men" die geen socialist is) dat Jaurcs een vrij wat gunstiger resultaat zou verkrijgen, indien hij, in plaats van een tien uur lange ont wikkeling zijner theoriën, korte, bondige aanmerkingen op het rogeeringsbeleid van den premier als aanvalswapen ge- In 1.89* was Robert de Narey geruïneerd, omdat hij niet bijtijds do kapitalen ,van zijn vader uit een mijnhouw-onderneming had gered. Er bleef hem juist genoeg over om zijn schulden te betalen, daar hij uit stel noodig had om over zijn actief te kunnen beschikken. Hij leefde in een smartvolle koorts van angst, dat oen al te ongeduldig schuLl- eischor op betaling zou aandringen, en de eervolle oplossing, waaraan hij met zoo veel jjver werkte, in gevaar brengen. Zijn vivos werd bewaarheid. Een der voornaamste schuldeischers zond een drin genden brief en verklaarde slechts acht dagon tc willen waclüen. Naicy was rade loos. Het was hem heslist onmogelijk, bin nen zoo korten tijd zich de vcreisehte som te verschaffen, en hij dwaalde door .Parijs, wanhopend on aan zelfmoord den kende. Op zekeren avond, dat hij een danspartij bijwoondo hij do gravin de Vivos want om den schijn te bewaren, dwong hij zich in de wereld te gaan slekle men hem voor aan een Australiër, die vijftigmaal anillioimair heette. 'Het was een zonder ling personage, een lang, groenachtig go- zicht, begroeid met varkenshaar, phos phoroseeorendc oogou, waarvan de oog appels op gloeiende zwavel golokoti. Lit- teokens zigzagden door zijn rechterwang e,n zijn nok. Twee vingers ontbraken aan zijn linkerhand; als hij den mond opende, zag men reuzenlanden vol gouden haken PU platen. 1 Jij droeg een Franse hen naam Laeour en sprak de taal goed, maar bnoivte. Nog onverantwoordelijke!' komt zulk een redenaarsman ter voor, wanneer men bedenkt dat do Kamer geen tijd heeft om de hoogst noodzakelijke wetgevende debatten ten einde te brengen. Over veer lien dagen gaat zij (hetgeen nie mand haar ten kwade zal duiden) voor het minst drie maanden Vacantie nemen en er blijven haar nog maar een tiental zittiinplagen. over. Kr is zooveoL le doen dat er eiken dag een ander onderwerp op do agenda geplaatst is. Maandag was be stemd voor de, zoo langdurige herziening der douanetarieven. Dinsdag voor de Be grooting, Woensdag voor de overeenkom sten betreffende de pakket-interpellatie. Eik- van din onderwerpen raakt zeer ernstige belangen van eategoriün van burgers en van geen van alle kan afdoening verwacht worden, daar ieder, die liet woord1 neemt, zich beijvert zoo breedsprakig mogelijk tc zijn. Ten onrechte zou men dc schuld daarvan geven aan dc vele advocaten (ver over de homlerd) die in de Chamhrc iles Deputes zetelen. Daar zijn het in tegendeel de niet jileilbezorgers, die hot langst van stof zijn. bi het algemeen genomen immer», zijn de pleitende en praktiseeronde advocaten in liet Palais Bourbon volstrekt niet in hun clement. Noch van Labori, noch van Dagasse, nocli van Wilmm, om de jongere parlementairen to noemen, kan men zeg gen, dat zij op de redenaarstribune zóó goed voldoen als in de, rechtzaal. Alleen Waldeck ltous»eau is in slaat geweest zijn toehoorders op beide plaatsen evenzeer te hooien. Doch diens staatkundige redevoe ringen bleven, wal den vorm en den betoog trant aangaat, altijd meer pleidooien dan politieke improvisatie». Hetgeen voor de rechtbank of de gezworenen als een gave mag gelden, iis dan ook' in dc wetgevende vergadering vaak een beletsel of oen steen des aanstoots. Ofschoon men in het Palais Bourbon voor geen kleintje vervaard is met betrek king tot krasse uitdrukkingen of tot heftige argumentatie, hebben de hartstochtelijke uit vallen, die ia kritieke omstandigheden, aan de Fransehe advocaten eigen kramen zijn, er nooit succes gehad. Lagasse heeft stel lig verleden week, toen hij Ronald voor het Hof van Vcisailles verdedigde, meer .geestdrift gewekt en grooter bijval geno ten, dan hem ooiil in dc Kamer ten duel gevallen zijn. Hot iis waar, dat zijn eloquen tie van een bijzondere, erg pompeuze soort, hem bij laatstbedoeld strafproces tot dus verre weinig gebaat heeft. Benard is, tegen veler verwachting in, opnieuw veroordeeld en hoopt thans alleen op de cassatiemid- delen, die mr. Mornard (diie ook advocaat van Dreyfus was voor de allerhoogste rechtspleging) eerlang te ontwikkelen zal hebben. mei zekere ruwheid, on hot sclieeu Robert toe, dat hij dit gezicht meer gezien had, heel in de verte, als in oen ander leven. De Australiër verliet den jongen man niet. Langzamerhand, zonder dat do an dere er zich rekenschap van gaf, door allerlei slimme vragen, door een soort hyp- nosq, kwam hij er achter, wat Narcy be zorgd maakte;. llij seliepn een bijzondere blijdschap to gevoelen, toen Robert het hem bekend had. „Liiislm\" zei hij eensklaps, „ik zal u hot geld Iconen. U geeft mij de waarhor- gen, diu u wenscht, maar ik stel één voor waarde, dat u elke week tweemaal bij rn'j komt dejeuneereti. Dit is een stellige voor waarde." Robert bleef een oogenbiik verslagen en verwonderd. Zijn eerste beweging was, het edelmoedige aanbod van de hand te wij zen, maar bedenkende, dat zijn eer op het spel stond, stelde hij zich tevreden, met zwijgend do hand van den Australiër te, drukken. Twee dagen later ging Narcy hij zijn weldoener ontbijten, llij was bezig kogels te schieten togen een schutsel. Ecu jong .meisje, in ecu schommelstoel gezeten, keek naar zijn schieten. „Ik stel u mijn dochter Ada voor," zei Laeour, na da eerste handdruk-wisseling. Robert boog en wierp oen blik op het jonge meisje, een prachtvrouw. Ada ver een igde aan de blankheid dor Angel-Sak- se.rs de wiegelende gratie der La tij use lm vrouwen. Haar oogon straalden bedwel ming uit e.n haar glimlach vorliehlto haar gohoele. gelaat niet oen soort van onschul dig liefdesverlangen, dal Narcy nog nooit Wat Labori betreft, staat het te bezien of hij in het Pal ais-B oiuii on ooit lot be roemdheid gekomen zou zijn, indien hij in do Dreyfuszaak niet tot een halfgod ver heven was. Dit neemt niet weg, dat zijn verdiensten als verdediger buitengewoon groot mogen hoeten. Nog gisteren heeft hij Parijs weer eens verbaasd door zijn heftigheid tegenover de tegenpartij, ditmaal iemand, die gelukkig alleen de geheimen der alchemie had trach ten op te sporen en te verkoopen. Ik be doel Lemoine, de diamantmaker, die er in geslaagd is aan Sir Wernher, den di recteur der De Beerseoinpany, ettelijke hon derdduizenden franken af te zetten. Labori heeft in zijn pleidooi het zoo weten voor to stellen, alsof de bcklmigde het slacht offer van den aanklager geweest was. Het doel van den laatsten, beweerde hij, is slechts geweest met behulp van dc ont dekkingen van Lemoine op den koer» der aandeden van zijn eigen maatschappij te sp-wulccren. Voorzeker mag Sir Wprnher een zeeschuimer noemen, lieeft hij als con clusie niet zijn stentorogaan uitgeroepen, Het was een der beroemdste advocaten der oudere generatie, Mr. Barboux (die in der tijd de Lesseps verdedigd heeft),idie met de belangen van den directeur der beken- do mijninaafschappij belast was. Deze is natuurlijk onder de beleecMging, zijn cliënt aangedaan, niet kalm gebleven, en men heeft zoodoende een zeer heftig lournooi kunnen bijwonen, waarin Labori zich weer in zijn oude kracht heeft veitooml, met geluid en gebaren zoo goed als met argumenten aan iedereen het hoofd bieden de. Inderdaad komen do hoedanighe den, die In het dagelijkscli leven of bij een bespiegelend debat vaak eer schaden dan batem. den advocaat in de, pleitzaal volkomen ten_goede. Daarom staat do Parijsciie balie, wat uiterlijke welsprekendheid betreft, zoo hij zonder hoog en is het, voor hem die nooit dit voorrecht gehad heeft, een buitenge woon genot een Parijscli advocaat van naam te hooren pleiten. De slagvaardig heid gaat bij hen gepaard met gevatheid en oen gave van improvisatie, waarvan men verbaasd staat. En om dezelfde reden as, wanneer men beide beroepen een oogenbiik met elkaar mag vergelijken, een Fraust'li commiies- voyageur evenzeer verre boven zijn buiten- laudsche vakgeuoolen verheven. Rhetori- soho wendingen zitten trouwens eiken Franschman meer of min in het bloed en ieder is, zij het ook niet op schrift, mon deling op zijn tijd, een groot stylist. Men behoeft, o.» zii li daarvan rekenschap te geven, slorië werklieden-vergadering, voor welk t ook bijeengeroepen., bij to wonen. Hot opkomende en zoo geduchte syndi- op een ander gezicht had ontdekt. Hij bleef een oogenbiik vol bewondering staan, terwijl haar vader vertelde van kangoeroe*s, wilden en schapenkudden. Het ontbijt was één verrukking maar een droevige verrukking. Do tegenwoordig heid der mooie Australische liet Narcy meer dan ooit de bitterheid van zijn on geluk gevoelen. En hij was bijna blij, alleen met zijn gastheer te zitten tegenover aller lei soorten port, whisky en cognacs, waar mee hij zijn verdriet trachtte te verdrinken. Hij verscheen dikwjjls weer aan do tafel van den Australiër. Deze had zich langzamerhand dc liquidatie van Narcy's zaken laten opdragen, llij ontdekte aller lei hulpmiddelen, door den jonkman niet opgemerkt; hij verklaarde, dat niet alteen ieder betaald zou worden, maar dat hem nog twee- drieduizend francs rente over bleven. Bijna alle dagen cischte hij Robert's tegenwoordigheid op La cour-villa. Dikwijls liet hij den jongeling en hel meisje samen: on het gevolg bleef niet uit: Robert werd doodtdijk verliefd op Ada; deze liefde zon der hoop maakte hem spoedig ongelukki ger dan vroeger zijn faillissement. Hij wilde vluchten, zijn bezoeken zeldzamer doen zijn, maar Lacour stond het hem niet toe. Hij moest ieder oogenbiik het heerlijke bij zijn deden van de schoone Ada, Eens, toen hij met Ada in den tuin wan delde, onder de wondermooie iindeboo- inen, die door de lanen hun geuren vol liefde en poëzie verspreidden, kon hij zich niet langer inhouden. Zijn hart bruiste als pen wilde stroom, de bekentenis zijner liefde steeg hem naar de lippen met zulk tóen geweld, dal hij 't oogenbiik voorzag, kalismo zelfs put een gedeelte van zijn kracht en invloed uit dc uiterlijke gaven van hef woord bij zijn leiders, en uit het gevoel voor die'hoedanigheden hij hen, die zij wansolien to overreden. Het is waar, dat de uitdrukkingen niet altijd even gckuischt zijn en do beeldspraak, die gebruikt wordt, vaak laag bij den grond is, maai' hetzij voorgevende, hetzij gemaakte geestdrift ont breekt er nooit bij en de zinswendingen, zijn meestal zoo afgerond, als een eenigs- zips vurige improvisatie 'dit maar toelaat. Patnud, de grooto organisator van stakin gen in de meest verschillende beroepen, zou nooit zulk een succes gehad hebben, indien llij niet voor dc vuist kon spreken, alsof hij jaren lid was geweest van een debatingclub. Het springt in het oog, dat die lioug ontwikkelde eigenschap van het Fiansche volk evenveel kwade en (v-or hem, die van een meer noordelijken landaard is) wel licht meer kwade dan goede zijden heeft. Oppervlakkigheid wordt er van zelf door be vorderd en liet vuurwerk dient dikwijls her haald, wil liet effect, van cenigszins blij- vendeu aard zijn. Nooit met den moiul vol tanden tc staan en op alles een anhvooid klaar to hebben, sluit vaak overleg en ius- stigo studie uit. Doch men kan niet alles to gelijk hebben. Bezit Frankrijk ook al liet voorrecht Mirabeau, Jaurès en Pataud on der zijn landslieden te telleneen „Zwij ger" heeft het nooit bezeten en zal het waarschijnlijk ook wel nooit krijgen. JÜMENIS. Wat wij velleden jaar naar aanleiding van do Delftsohe studentenfeesten schre ven, moet ons nu weer van het hart naar aanleiding van de Groningsehe maskerade: IIoo jammer, dat zooveel moeite, zooveel tijd, zooveel geld, ja in den laatsten lijd ook zooveel historische zin en in spanning besteed worden aan zoo iets on dankbaars als aan een studenten-maske rade. Nu versta, men ons wel: Wij gelooven dat men in Groningen pret heeft gehad gelijk men in Delft pret zal hebben gehad. En wij gelooven al verder, dat tot die pret heeft bijgedragen het feit van de maskerade. En wij misgunnen niemand deze pret. Evenals verkleedpartijen thuis aanleiding geven tot menige vroolijke scène, tot gioo- lor gezelligheid, tol iiilhundige pret, moe ten die grootere verkleedpartijen uitgevon den zijn om diezelfde pret eens in liet openbaar te hebben. En men heeft die piet vroeger in het openbaar gehad. Men deed dolle dingen, men trok aller lei costuums aan, lette er niet op of kapsel .waarop 't hem onmogelijk zou zijn ze in te toomen; hij stamelde een verontschul diging met gebroken stem, verliet zijn ge zellin en zocht Lacour op, die op het ter ras aan het rooken was. „Wat is u bleek en geagiteerd," zei de Australiër op bedaarden toon. „Wat Scheelt u?" „Ik voel mij ziek," antwoordde Robert, „ik heb rust noodig, ik moet eenige weken naar buiten." De Australiër deed zwijgend eenige ha len. Toon, zijn sigaar wegwerpend, zei hij „Waarom zeg je mij do waarheid niet?" Hij zag Robert aan met zijn magnetische oogen en vervolgde toen: „Ik geef haar je, ais je haar hebben wilt, maar let op, neem haar zonder voor waarde, zonder eenige voorwaarde." Narcy slaakte een diepen zucht en wan kelde. Hij voelde in zich een liefde), die voor niets terugdeinsde, en hij stotterde: „Zonder eenige voorwaarde." Lacour zweeg oen oogenbiik, toen spiak hij op hocschen toon: „Eigenlijk kan ik u Ada geven, en v. r mij alleen de reden houden, waarom ik u hoven alle mannen der wereld als haar echtgenoot kies. Ada is het reinste, edel ste meisje der wereld, en ikzelf, mijnheer Narcy, hen eon volmaakt eerlijk man. De zonde, die ik op mijn geweien heb, is zeer licht. Een leven van arbeid en eerlijkheid ,en ook de vergiffenis van uw vader heb ben alles uitgewischt. Maar laat ik u alles vertellen: „Vijf en twintig jaar geleden was ik boschwachter in eon hosrh van Narcy. Mijn leven beviel mij niet, ik droomde van avonturen, reizen, een rij, open leven. on grime daarbij wel hoorden en wilde iriet anders beschouwd zijn dan als een narrenoptocht, een pretmakerij, een jolig troepje, een maskerade. Langzamerhand echter is de maskerade van aard gaan veranderen. Van een grap pige verkleedpartij is zij geworden een po ging tot het doen herleven der joschrlede- nis. Men is details gaan verzorgen. Men heeft grooto sommen uitgegeven voor grooto installaties. En a! heeft men dat soms als onlangs in Groningen wijselijk nagelaten, al heeft men daar ook geen vroegere stadsgedeelten on strijdperken la ten herrijzen, ook daar toch heeft men naar historische nauwkeurigheid gestreefd,ook daar heeft men. do dolle vertooning van vroeger tot een ernstige plechtigheid ge maakt, waarbij men ook dames een rol heelt laten spelen. Do maskerade is voor buiten geen „mas querade" meer, zij is historisch kijkspel ge worden, een plechtige vertooning voor het publiek. Van pretje is zij clou voor vreem delingenverkeer geworden. Men maakt er geregeld en opzettelijk reclame voor, het is bijna een onderneming geworden. „De ernst der tijden" men ziet het heeft zich ook al van dc maskerade mees ter gemaakt. Nu ware hel heel onbehoorlijk de <in- riclilers er ecu verwijt van te maken, dat zij nog niet verderen consequenter in deze richting zijn gegaan, dat zij niet geheel 'met het oude breken en uitsluitend naar een historisch, artistiek en (dan ook) com mercieel succes streven. Integendeel, De verandering gaat ook zóó gauw genoeg. Maar toch is hot wel de moeite waard zich nog eens „ernstig" af te vragen waar heen dc hooger genoemde „ernst der tijden" dc in haar wezen zoo „onernsiige" mas kerade zal brengen. Van het oogenbiik af, dat men werkelijk gaat streven naar een historisch en artistiek succes, is de optocht, gelijk zij thans woult gehouden, al ten doode opgeschreven. Het is waar: in Utrecht en in Groningen; is meer ruimte voor optochten dan in Lei den en Delft. Doch ten slotte heeft geen der vier steden de voor optochten onmis bare lange, breede boulevards, waarop een jjroole optocht cenig effect kan maken, ccnigszins een geheet kan lijken, de illusio dor werkelijkheid kan geven. Wil men dus den toeschouwer die illusie van werkelijkheid geven, welke ons mo dern gevoel voor realisme in de eerste plaats verlangt, dan zal men dus weer een vertooning moeten geven, een vertooning, waarbij men het publiek dwingt, óf mee te vertoonen, óf zich op zulk een eerbie digen afstand te houden, dat moderne kleedij en manieren de illusie niet ko-meii verbreken. Australië, ik weet niet waarom, trok mij jvet meest aan. Ik besloot erheen te trek ken. Ongelukkig betaalde uw vader mij heel mild en goedgeefs in levensbehoeften, maar weinig in geld. Het bosch gaf mij .voldoende te eten, maar mijn klein salaris was slechts voldoende om een jaargeld ie betalen aan mijn moeder, die er niet toe kon besluiten haar dorpje, waar zij ge boren was, te verlaten. Mijn plannen wa ren dus onbepaald uitgesteld, toen ik op zekeren morgen, gravend in een bouwval, die uw vader toebehoorde, 200 goudstuk ken vond, de meeste van het eerste kei zerrijk. In alle billijkheid behoorde dat geld aan uw familie, maar, opgevoed als ik was in tamelijk vrije begrippen, oordeelde ik er niet zoo over. „Ik behield mijn vondst en maakte er ge bruik van om weg te trekken, na mijn moeder liaar jaargeld over twaalf maan den to hebben uitbetaald. Twee jaren gin gen voorhij; mijn fortuin begon le komen. ,'L'oea heb ik. berouw gekregen over mijn daad, kortom, ik schreef uw vader en zond hem de sotn terug, die ik had achterge houden, vermeerderd met de intrest, en ik kreeg een brief terug, minder een ver giffenis dan een lofprijzing. Ik zou mij dus quitte tegenover hem kunnen beschou wen, en werkeliik, mijn geweten verwijt mij niets. Alleen mijn trots is ontevreden, mijn trots lijdt onder dc gedachte, 'dat er een nis bestaat, waartegenover ik eens als mindere heb gestaan, en daarom, mijnheer Narcy, heb ik verlangd, dat. dit ras zich met het mijne vermengde." „Gezegend zij uw trots," jubelde Robert, vol verrukking naar Ada ziende, die lang zaam opging naar het terras COURANT.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1909 | | pagina 9