Oonderdag 29 Juli 1909,
No. 13060
63*" Jaargang,
OM DEN NAAM.
Iteis-Abomiemeiiten.
KEMSGHEYIiVfl.
HOOILAND. '1
BüITÏÏNLAm
SCHIEDAMSCHE COURANT
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
L ÏJ+ rfi Jivraitaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25.Rranco
per post il. 1.65.
Prijs pdr weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnem' worden dagelijks aangenomen.
Advertem -or het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advertentien: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Croote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, D o n de r d a g- cn Z a t e r d a g a v o n d
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intel'C. Telefoon
f voor do Redactie No. 123.
voor do Administratie No. 103.
De administratie van de ,,Sehiedamsche
Courant' is gaarne bereid om tegen ver
goeding van porto's aan haar abonnó's die
voor korten of langen tijd op reis gaan, de
Courant aan hun tijdelijk adres te zenden.
Ook abonnementen voor den tijd van een
halve of heele maand worden gedurende het
reisseizoen verstrekt.
Drankwet.
Burgemeester en .Wethouders van
Schiedam
brengen, ingevolge artikel 12, le lid, der
Drankwet, ter openbare kennis, dat bij hen
een verzoek is ingekomen van ADRIAAN
MUNNIK, om verlof voor den verkoop van
alcoholhoudenden drank, anderen dan ster
ken drank, voor gebruik ter plaatse van ver
koop in het beneden-voorlokaal van het pand
Dwarsstraat (hoek Brouwersstraat);
en herinneren dat, ingevolge het 3e lid
van artikel 12 der Drankwet, binnen 2 weken
na deze bekendmaking tegen het verleenen
van het verlof, schriftelijk bij hun college
bezwaren kunnen worden ingebracht.
Schiedam. 12 Juli 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE
W. B,
i De Secretaris.
t V. SICKENGA.
'5F J -
,<v
Te koop bij inschrijving het HOOlJ? was
sende op het perceel, sectie I. no. 989 aan
den Rotterdamscheri dijk.
Inlichtingen zijn te verkrijgen ten kantore
van Gemeentewerken, Korte Haven 33.
Biljetten, voorzien met opschrift sinschrij-
ving hooiland", worden ingewacht voor 29
Juli 1909, 's namiddags 2 uur, ten raadhuize.
Schiedam, 28 Juli 1909.
FRANKRIJK.
Den 28sten Maart jl. hield de t mnmalige
minister van justitie Biïand te Neubourgin
bet departement Eure een rede, die reeds
destijds het program van den toekomstigen
minister-president werd genoemd. Men was
toen midden in het cordlict der post- en
telegraafbeambten met de regeermg, en het
ministerie-Clemencpau stond heel zwak, zoo
dat men reeds destijds den val van den
minister-president verwachtte. Wat men toen
verwachtte, is de vorige week geschied, en
wat te voorzien wasBriand werd met de
Roman naar het Duitsch van
H. YON MEERIIEIMB.
47)
Hij praatte nog een poosje door over deze
gewichtige zaak. Maat- Ellinor luisterde niet
meer naar hem. Het liet. haar volkomen koud,
Wat hij of zijn kameraden voor een rok
droegen.
Niettegenstaande de hitte wiis er een tal
rijk publick. Men was wel verontwaardigd
over een middngvoorrtelling op zoo'n war
men dag, maar men kwam toch. Hot was
immers een première? De Idikkcn waren
scherp, de torgen eveneens. liet was een
gezoem en gebrom in de zaal, zoo nu en
dan hoorde men een, stool klappen.
De lucht was zwoel en drukkend.
Ivocrt boog zich voorover uit de donkere
loge. De gehoede eerste rij van den eersten
rang was bezet door officieren uit Eltïin
o°n met hun vrouwen cn dochters Van af
dio bekende gezichten keek hij toen weer
naar zijn vrouw. Ze scheen niets van dc
verstikkende hitte te bemerken. Zc zat ou-
oeweeglijk op haar stoei. Haar licht, grip,
kleed raaide aan zijn knie. De roode rozen,
die ze tUsSchen de kant. van haar blouse
had gestoken, zonden hun zoete geuren naar
nem op. Met grootc ernstige oogen keek zo
onafgebroken naar de bonte heelden op het
gordijn voor het toonool,
Hot publiek werd ongeduldig. Iedereen
reorganisatie van het kabinet belast. Onder
deze omstandigheden krijgt de redevoering
van den nieuwen minister-president weder
om beteekenis.
De socialist Briand had daarbij het behoud
dor orde als de eerste voorwaarde voor eiken
vooruitgang genoemd en betoogd, dat men
dit doel door de verheffing van het proleta
riaat moest pogen te bereiken. Hij beschouwde
het als een noodzakelijk iets sde betrekkin
gen der groepeeringen tot de individuen, tot
den socialen rijkdom, tot de nationale collec
tiviteit en den staat te regelen en haren
ondernemingsgeest en hare behoefte naar
werkzaamheid nieuw voedsel te geven." Het
middel om de arbeiders-vakvereenigingen,
die hier onder de ïgroepeeringen" moeten
worden verstaan, tot actieve medewerking
aan den staat over te halen, zag Briand daarin,
dat men aan de vakvereenigingen toestond
vermogen te verwerven.
liet zal nu blijken of de nieuwe minister
president in staat is deze zoo verbluffend een
voudige oplossing van het probleem toe te
passen. Het zal blijken in hoever een enkele
persoon in staat is om in deze richting in
vloed op de massa's uit te oefenen, wanneer
het Briand inderdaad daarmee ernst is. Het
verleden van Briand biedt evenwel een groote
waarborg, dat hij tenminste zal pogen om
zijn ideeën te verwezenlijken, want hoewel
zijn levensloop zijn meeningen over de mid
delen, door welke hij het proletariaat poogde
te verheffen, sterk heeft gewijzigd, het doel
heelt hij toch steeds onwrikbaar vast in het
oog gehouden.
Aristide Briand is den 28sten Maart 1862
in het Bretonsche stadje St. Nazaire geboren,
waar zijn vader een schippersherberg hield.
De jongen was te zwak van gestel om een
ambacht te leeren, hij moest nu maar stu-
deeren en kreeg een beurs aan een gymna
sium en studeerde later in de rechten. Op
z'n twintigste jaar was hij advocaat en zou
als zoodanig te St. Nazaire wellicht zijn brood
■•hebben kunnen verdienen, maar nooit eerste
minister zijn geworden, als de oude geschie
denis er met tussehen was gekomen.
Een meisje, een „vlam" uit zijn school
jaren, was met een rijk man getrouwd,
waarvan zc niet hield, en toen hij naar
zijn geboortestad terugkeerde, viel zo hem
sn do armen. Te Parijs of in een andere
groote stad zou zoo iels weinig opzien
hebben gebaard, maar St. Nazaire is een
conservatief stadje, de praatjes namen reu-
zenafmetingen aan en zijn collega's stie
ten hem uit hun kring. Hij ging naar Parijs
cn weid journalist, cn wel in de socialis
tische pers. Met vuur streed hij voor de
nlgcmcenc staking als hot middel om het
proletariaat lot de overwinning tc voeren.
Tunslotte werd hij hootdredacteur van do
„Lanterne" cn nog later met Jaurès leider
der reformisten. Tevens trad hij meermalen
met succes op als; verdediger van arbei
ders.
In 1902 kozen do arbeiders van St.
Etioune Briand in do Kamer. Eu hier be
gon „hij als rapportour der commissie in
zake het wetsontwerp tot scheiding van
kerk .en staat, de loopbaan, die hem thans
waaide zich koelte toe met zakdoek of pro
gramma. Als een dof gedruisch ging dut
door geheel de zaal.
Hoofdschuddend keken loten op hun lior-
loge.
Eindelijk klonk toch voor de derde keer
het belletje twintig minuten tc laat.
Men ademde lichter.
Het gordijn ging op. Koert leunde over
de balustrade. Zijn opmerkzaamheid bleef
verdeeld tussehen hot toernooi en zijn vrouw.
Bij «doth beweging, die zij maakte, riehto
hl zijn blik op baar. Haar schijnbare on
verschilligheid bedroog hem nu niet meer.
1Lij bemerkte, dat ze sidderend ademhaalde,
dat huur neusvleugels beefden, dat de Manke
lmmlen zieli krampachtig .-mi® per-ten, Het
spel lier heldin scheen haar van 'L begin af
aan niet te beval leb. Het. scheen, dat ieder
voord, iedere beweging haar afkeuring
wekte.
Eiuigzamcrhmid begon de gang der han
deling Koert te borden. liet was hem alsof
hij zijn gehecle leven in een spiegel zag
een klein toonool, waarin zijn loven lang
zaam voortging aau de zijde orner vrouw,
die hom in 't geheel niet begreep, tot oen
jong, bloeiend, mooi schepseltje kwam, dat
licht en zou mot zioli bracht.
Weer keek hij naar het fijne profiel zijner
vrouw, nu met een bijna schuwen blik.
Wat bedoelde zc met dit stuk? De taal
was vloeiend on schoon, oon overmoedige
spot over do kloingce-tigiicdon van hot leven
lachte er uit. De zoogenaamde „voorname
kringen", de nlledangseho nicnselien, kwa
men er niet gemakkelijk af. Maar door al
aan hot hoofd van hel ministerio heeft ge
bracht, „Mot vaste hand stuurde hij de wet,
onverschillig vooi de pogingen van tedits
en links, naar het doel. Den 9en Decem
ber 1905 landde ze ja veilige haven. Met
recht werd hij de „vader der scheidings-
vvet" genoemd. Toen vervolgens het minis
terie WaldeckRousseau viel, droeg Sar-
ricn hem hot ministerie van onderwijs ge
zamenlijk mol dat van eeredienst op en
daarmee kreeg de vader der wet ook de
uitvoering ervan in handen. Jn 1908 kreeg
Dij van Clómcnceau de door den dood van
den locnmaligen minister van justitie vrij
gekomen portefeuille van justitie, en thans
staat hij als diens opvolger ,-ian het hoofd
dor regocring.
Wat Briand geworden is, heeft het leven,
zijn wilskracht en vastheid van karakter
hem gemaakt; hij bezat geen Spoor van pro
tectie, die hem in liet zadel zou hebben
kunnen helpen. Uit den agitator, die do
massa's lol do algemcene werkstaking op
riep, hooft zich de staatsman ontwikkeld,
die, tengevolge van zijn ongewone diepte
van levensbeschouwing on onmnkoopbaren
rechtvaardigheidszin, de eeric Iredo na de
andere beklimt cn nu yoor do proefne
ming staat, of uit deze, door groote wel
sprekendheid en een helder, koel verstand
gedragen eigenschappen uu ook de staats
man kan groeien, die niet alleen een on
gewoon snelle en gelukkige „partijgangers-
carrièro heeft gemaakt, maar die zich voor
zijn vaderland blijvende verdiensten ver
werft. De tijd daarvoor is er; wellicht is
Rriand ook do man daarvoor.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
weder een vergadering worden gehouden.
De gistermiddag ingekomen antwoorden
van de mijnwerkers uit Nottinghamshire op
de vraag over een nationale staking wijzen
er op, dat er een groote stroorning ten gunste
van die staking is.
Engeland.
De tweede lezing van het wetsontwerp,
waarbij de Zuid-Afrikaansche Unie wordtin
liet leven geroepen, werd gisteren in het
lloogerliuis met algemeene stemmen aan
genomen, zonder dat er eenige wijziging van
beteekenis in is aangebracht. Ook het inboor-
lingenvraagstuk, die sommigen hadden willen
gewijzigd gezien, is onaangeroerd gelaten
Lord Curzon, die het wetsontwerp krach
tig steunde, wees er op, dat de radicale op
vattingen in Zuid Afrika geheel en al ge
weken waren. Botha, Villiers en andere
Zuid-Atrikuausche gedelegeerden, o. w. ook
Steyn, woonden de zitting bij,
Ifet ontwerp grondwet is meer op Cana-
deesclie dan op Australische leest geschoeid.
Het parlement der Zuidafrikaansehe Unie
zal alle bevoegdheden van eenig belang als
regeeringsmacht hebben, en er zal geen kans
bestaan op moeilijkheden, als zich in Austra
lië voordoen tussehen het Gemeenebest en
de onderscheidene staten.
De coifferende tussehen de mijndireclies
en de leiders der mijnwerker^ die dezer
dagen te Glasgow bijeen was gekomen om
een schikking te vinden, ten einde een alge
meene staking te voorkomen, heelt niet tot
het pewenschte doel geleid. Donderdag zal
deze tintelende »eherpé spot rui.-clite toch
als een geweldige stroom, dc ware heele
hartstocht au eeu groot hart.
Toen -- plotseling stilte op liet tooneel.
De mede.-pelendeu keken onrurtig naar een
bepaalde puk. De heldin moert biunenUe-
deu en luiar mail met liet door hom in 't ge
heim beminde meisje lil oen tceder samen
zijn verrassen. Ze kwam niet. Men bemerkte
duidelijk uit het lang uitgehaalde gellnirter
van de minnendeii do onrust, de jonge be
koorlijke jjjfctriefl raakte hoe langer hoe meer
in de war.
Stil spel - - onrustigheid Vrij 't publiek.
Ellinor werd bleek. De pauze op het too
neel was ontzettend pijnlijk.
Eindelijk kwam Sniïo, maar de schrik
van het paar gelukte e\en weinig als Sat'fo's
uit\al van jaloerschlieiil. Ze speelde bevan
gen cn de scène ging daardoor geheel ver
loren
Toen het gordijn vip}, klapte niemand.
De deur van de kleine loge werd open
geduwd. Mevrouw v. Borgen kwam binnen.
„Nu, u ziet ik heb woord gehouden en
kom u feliciteren. Haar toon klonk eciiigs-
zins gedwongen. Ze nam Koerl's en Ellinor's
gezichten met nieuwsgierige blikken op.
..Een heel in'io«v=anl stuk, lieve mevrouw
v. Thuii, zoo echt uit het leven gegrepen.
Hot is me, als kende ik alle personen, die
er in voorkomen. Vindt u dat ook met,
waarde v. Tliun? Werkelijk, dat kleine on
geluk vnn zooeven, dal Elsa Hüb/er
Iaat kwam, was jammer, maar zoo iets ge
beurt wel vaker. Ka hef volgende bedrijf
wordt- des te harder geklapt let u op
België.
De Belgische Senaat heeft gisteren met
7-4 tegen 12 stemmen en 6 blanco de wet
aangenomen, waarbij de arbeidsduur in de
mijnen tot 9 uren wordt beperkt, maar tevens
met 58 tegen 35 stemmen een amendement
aangenomen, waarbij den saanpikkers" en
vervoerders wordt toegestaan een uur langer
te werken, wanneer de patroons daartoe bij
koninklijk besluit zijn gemachtigd.
Dit amendement was met sterke meerder
heid door de Kamer verworpen.
Het wetsontwerp keert dus geamendeerd
in de Kamer terug.
F r a n k r ij k.
In do Kamer is gisteren de ministerieele
verklaring van hel nieuwe kabinet voor
gelezen. Daarin wordt gezegd, dat liet ka
binet de politiek van hervormingen, vrede
en vooruitgang volgen en Onwankelbaar
tromv zul blijven aan de verbonden en
do gesloten vriendschappen; dat hel dc
staatkunde zal voortzetten van het vorige
ministerie, dat ernstig vredelievend gezind
was en zich zal bezighouden met een gron
dig» hervorming van den toestand der ma
rine. Dc i'pgeering wenst'lit spoedige af
handeling der begrooling cn zal in den
loop van deze zitting de wet op de arbei-
derspensioenen in behandeling brengen.
Het is de plicht der republiek liet stelsel
van social® verzekering uit te bieidön tot
allo arbeiders, maar zij eisoht dan onk
van dezen, dat zij de .wetten zullen ge
hoorzamen en zich onthouden van geweld.
In de verklaring rvordt de hoop uitgespro
ken, dal do Senaat zijn goedkeuring zou
Dochten aan het wetsontwerp oji de inkom
stenbelasting. In ieder geval zal de ro-
gcering den formeel utiLgespiuken wil van
do Kamer in den Senaat verdedigen.
Do regeering is vijdeis van plan aan
de Kamer voor tc stellen hij de verkie
zingen voor do gemeenteraden een proef
tl nemen niet evenredige vertegenwoordi
ging-
Venier beveelt zij aan dc aanneming
van hel wetsontwerp tot regeling van de
rcclitsposiilie der ambtenaren, ten einde
aan dozen de luvn toekomende vrijheden te
verzekeren; er kan echter geen sprake van
rijn, dat staking van den dienst zal wor
den geduld of een nieesthegunsliigdo kaste
woidt gevormd.
Do verklaring bevat verder de belofte,
dat do schoolwel strikt zal worden toege
past on wijst daarna op de noodzakelijk
heid om de transportmiddelen te ontwik
kolen eu dc tolrechten te herzien.
Door do Kamer werd deze buitengewoon
handige cn met veel takt samengestelde
verklaring luide toegejuicht.
In antwoord op een interpellatie ver
klaarde minister-president Briand, dat het
zijn venseh <is, dat in den toestand van
Frankrijk niets dubbelzinnigs zal blijven,
en hij herhaalde nog eens kortelings alle
punten uit de verklaring en voegde daar
aan toe, dat'hl van de ambtenaren zal
ccsclien eerbied voor het gezag van deovm-
hetid. Hij wil, dat .er orde en vrede zuil"'»
hecrsclien zoowel in de binnen- al» huiles.
laiidsche aangelegenheden.
Daarna nam de Kamer met 306 .-te,mm
tegen 46 een vot.um van vertrouwen jegei
de regi ering aan.
mijn woorden! Komt u niet een beetje bij
cm.» zitten? Neemt u me niet kwalijk,
wanneer ik vlucht, maar in dit hrooikastje
lieeraehl een hitte ontzettend."
„Ik dank u, mevrouw u ziet, ik ben
in politiek, en daarom
„Maar dat hindert toch niets, wanneer u
verlof heeft."
„Jawel maar het hindert me toch."
,,Xu adieu dan voorloopig. Waar heb
ben jullie Sophie gelaten? U- het stuk niet
pa-Kuid voor jonge mei.-je-'f Ik ben erg
nieuwsgierig naar het slot."
Ellinor antwoordde niet. Koert mompelde
iets onverstaanbaar» en de be/.oek.-ter ging
In. en.
Op haar plaats gekomen, vertelde ze aan
de officieren eu hun dames: „Ginder het
stille spel in die kleine loge is veel interes
santer dan hel stuk zelf. Er hangt een on-
wcerssteniiniiig tussehen hen. Eoei ik
heb het voorgevoel van een naderende, cata
strophe."
„De anno Tiran /.it zeker op heele kolen,"
zei de ritmeester medelijdend. „Ontz.etloiul
taktloos van de vrouw om zoo iets op liet
tooneel tc brengen. Dat kan immer» een
blinde zien, waarop ze doolt --- Zit de kleine
Sophie ook in de logo?"
„Neen, die moest thuis blijven."
„Een waar geluk. Voor liet mme kind
zou liet og pijnlijker zijn dan voor Titun
zelf."
„Ik bin nieuwsgierig, hoe liet af zal
loopen,"
„Op liet tooneel, of in werkelijkheid."
„Beiden."
Spanje en Marokko.
Naar aanleiding van Jen onpopuLuieii
ongelukkigen veldtocht in Maiolwo te
Barcelona, gelijk men weet, de ugrmeivo
staking afgekondigd. Bij de iroeLok-fl, wdG
daar hel gevolg van zijn, werden gorten n
een officier, drie gendarmen en acht brf#'*
gor» gedood. Een twintigtal peisonon wr-ivh n
gewond.
In do voordeden San Andre» de I'alom.tr
en San Martin de Proven «al» werden gi»-
teren herhaaldelijk -idioten gewisseld met,
de burgerwacht. Men zegt, dat een aantal
voorbijgangers gekwetst werden.
Op de punten, door dc troepen bezet, i.»
lui rustig, niemand maakt bet den soldaten
lastig. Er rijden noch tram» noch rijtuigen.
De toertand i- bedenkelijker geworden
doordat op a"spooruegen liet vorkeer ge
stoord is. De berichten uit verschillende
plaatsen luiden zeer ongunstig.
Nadat het bataljon, dat tc Eigticras in
de provincie Geruim in garnizoen lag, va»
vertrokken, belemmerden de staker» alle
diensten.
De spoorlijnen rondom Barcelona zijn op
gebroken. geen enkele Spaan»ehc train be
reikte gisteren de Spe.nische grens.
Wat. de gevechten in Marokko betreft,
wordt er van g< en belangrijke voorvallen
melding gemaakt. De berichten over de
laatste bloedige gevechten uit inlandsehe
bron geven daar een heel andere lezing
van dan de Spaanselie. Volgen» deze, waren
bijna alle gevechten voor de Spanjaarden
even zoovele tegenslagen. Op 15 Juli had
het eerste ern.st.ige gevecht» pHt?, toen moes
ten do Spanjaarden z.idi terugtrekken ouder
dekking van hun kanonnen.
Den 1 Ten Juli kwam de marabout Si
Mohamed Kemlieh met 3U00 volgelingen
Dij de Beni Chikor nan," mot wier hulp hij
de Spanjaarden naai de oued Torkana wist
te lokken, waar z.ij plotseling van drie zijden
tegelijk werden aangevallen en ecu zware
nederlaag leden. Honderd Spanjaarden vie
len in handen van den vijand, die hen afgrij
selijk folterde, na hun oer»t de oogen te
heb!>en uilge-loken.
Weder een dag later viel dc kaïd El Hadj
Kelouchi de Spanjaarden aan te Taanekent.
Ook toen leden deze aanzienlijke verliezen.
Op 19 en 21 Juni werden dc Spanjaarden
„Stil daar gaat liet gordijn weer op!
Th het tweede bedrijf speelde juffrouw
Iliibner beter. Zc wilde schijnbaar haar bost
doen, haar fout tc doen vergeten, en dat gaf
haar spel zoo'n natuurlijke warmte en harts
tocht., dat /c Dij open doek teruggeroepen
werd. Daardoor had liet gehecle tweede be
drijf een welwillend, gematigd succes.
Nu kwam het einde, het derde bedrijf
de oplossing van het geheel. Tfier had Elli' n'
ontzettend op gewerkt. liet. publiek hii-lee1''
aandachtig, was geheel en al oor. Maar
slot bedierf allo» veer. Het. scheen er n
moeite aangeplakt, onwaar, gedwongen - lede -
ecu verbaasde zich. Sommigen lachten. -
Do acteurs en actrice.» voelden dt nfkt.
ring. Zc begonnen onzeker te spelen, ?e
heldin vooral.
Toen liet gordijn viel, licer.-chlc- ren do
delijke stilte, toen klonk plotseling van hoven
een scherp ge»K Hel vvivtomcie weldra,
weer, maar het trof Koert al» een zweepd.ig.
Een gloeiend rood bedekte zijn vooi hoofd
Faux zwak peklap protesteerde nu tegen
liet. gesis, maar hoven oen zeer matige goed
keuring, die eigenlijk een nederlaag betoo-
kendo, kwam liet niet.
„Kom!" zei hij hard legen Ellinor. „Heb
je nog niet genoog van deze schande?"
„Ga maar vooruit nis ie wilt ik blij!
nog. Tk moet nog met mijnheer Mangoldt
spraken," antwoordde Ellinor kortaf.'
Koert, haalde de «dienders op, ITij ging
uit de wanne loge naar den foyer.
(Wordt vervolgd.)
