VICTOR IAWATER
nu in con j.l. gehouden vergadering defini
tief geworden.
Seflerl. hond van gemeente ambtenaren.
Jaarvergadering.
De vergadering werd geleid door den
Bondsvoorzitter, den heer Jao. van der
Laan, genieonle-sccrela.ris van Snoek, die
welkom heette hel eerelid ynn den Bond,
jhr. lluijs de Boerenbrouck, lid der Tweede
Kamer en de huilcnlandscihe afgevaaulig-
den. Do voorzitter uit verder groote waar
doering voor het opgewekt Limburgsc.be
horulslevcn en de hartelijke ontvangst. De
verblijdende mcdedeoling word! gedaan, dat
de berekeningen aan de rogeëringsbureaux
voor pensionnecring van gemeente-ambte
naren bijna gereed zijn en uit een audiëntie
met de ministers van binnen 1, zaken en
financiën do indruk is verkregen, dat de
betrekkelijke wetsontwerpen nu spoedig zul
len worden ingediend.
Het jaarverslag wordt goedgekeurd.liet
ledental vermeerde van 3142 tot 3363, hel
getal onderafdooïingen van 19 op 32. He-
langrijke werkzaamheden werden verricht,
als vaststelling van een proeve wijziging
gemeentewet en oprichting van een hulp
fonds voor gemeente-ambtenaren. Met groo
ts voldoening wordt vermeld do vordering
yan hej, pensioonvraagsluk. Do bond kan
wijzen op belangrijke instellingenhot
bondsblad, vak-, en administratief blad, het
jaarboekje, de bondsbibliotheck, opleidings
cursussen, plaatsingsbureau, enz. In over
weging zijn regeling leerlingwezen, stich
ting museum, gemeenteadministratie, uit
gaaf studiowerken, slichting spaar- on voor
schotbank, oprichting inlichtingendienst cri
vele andere zaken. Vooral ijvert de bond
voor zlju hartowensch: Rijksponsionnce-
ring van gemeente-ambtenaren, hun we
duwen en wcezen.
De rekening 1908 en begrooting 1909
worden goedgekeurd. Rekening ontvang
f 7542.31Vzj uitgaaf f G706.62, batig slot
f835.S9i/2. Bogrooting ontvang en uitgaaf
f8000.70. De toelage aan den bondssecre-
taris svoidt gebracht van f250 op f500.
Voor het hulpfonds van den bond wordt
uit het batig slot 190S beschikbaar gesteld
f250.
Op voorstel van do afdeeling Groningen
wordt een eenvoudig bondsinsigne inge
steld.
Aangenomen wordt het bestuursvoorstel
tot instelling van een commissie voor het
leerlingwezen.
Dit voorstel wordt aangenomen, nadat
het op voorstel van de afdeeling Zuid-
Holland, gewijzigd door don voorzitter
zoodanig is aangevuld dat ook aan de Ne-
derlnndsche vcreeniging voor gemeentebe
langen zal worden verzocht gelijke com
missie te benoemen, die na behandeling
hunner rapporten in de algerneene verga
deringen zullen samenwerken.
Tot afgevaardigden naar de vergadering
van den bond „dc Rechtstoestand" worden
benoemd do hoeren Klein te Delft, Lcin-
weber te Vagmiugen, en Dc Voort, den
Haag, lot caudidaal voor bestuurslid de
heer Lakcnniu, to Amsterdam.
Verworpen wordt een voorstel van de
afdeeling Drenthe, om do bijdragen aan
de hondskas van kleine afdeelingen to ver
minderen.
Naar aanleiding van een zeer belangrijk
rapport van de hoeren Dletz, burgemees
ter Weesperkarspel, Repelius, ambtenaar
sccrètaiie Amsterdam, Zaalberg, secretaris
Zaandam, Wegenaar, chef ter secretarie
Noord wijk, en Van Wagtendonk, hoofdcom
mies secretarie Amsterdam, stolt het be
stuur voor in beginsel te besluiten tot op
richting van een museum voor gemeente-
beheer. De kosten worden geraamd op
f5000 in eens en fSOOO jaarlijks. Verwacht
wordt, dat deze zullen worden gevonden
uit ijd ra gen van Rijk, provincie, gemeen
ten cn anderen, evenzeer als voor de zuo
goed geslaagde tentoonstelling gemeente
administratie in 1906 uit openbare kassen
cn van particulieren vele bijdragen moch
ten worden verkregen. Een museum, een
voortdurende tentoonstelling, die steeds met
haar tijd meegaat, is dringend noodig. In
vele gemeenten is de administratie nog op
verouderden voet ingericht en vereenvou
diging oen eerste eisch. Het museum moet
bevatten, zoo volledig mogelijk, een verza
meling van modellen, voorwerpen, plan
nen, bestekken, afbeeldingen van getnecn-
tegobouwen, dossiers, teekeningen enz."be
treffende gemcentebeheer in den ruimsten
zin, met een uitgebreide bibliotheek. Een
proef op kleine schaal zou geen doel
treffen. Het voorstel wordt aangenomen.
Door dc hoeren Brcdée, hoofdcommies
secretarie Amsterdam, Ilovy, burgemeester
Loosduinon, Kalbfleisch, hoofdcommies se
cretarie, Haarlem, Koolman, secretaris Hoo-
geveon, Pruis, burgemeester Vlaardingen,
bh Ruys, secretaris Ouderamstel, is voor
gesteld niet meer op Zondag to vergade
ren. liet bestuur sluit zicb hierbij' aan. liet
eerbiedigt de godsdienstige bezwaren tegen
Zondagsvexgadercn cn vertrouwt, dat de
gemeentebesturen aan huu ambtenaren voor
do bondsvergaderingen zooveel mogelijk
verlof zullen Verlecnen. Het voorstel woxdt
aangenomen. Op verzoek van de afdeeling
Limburg zegt bet bestuur toe ook geen
vergaderingen op Vrijdag to bepalen. De
heer Bredèo betuigt Voor dit besluit zijn
hooge waardeering, mede namens zijn
medovoorstellers.
Aangenomen wordt het voorstel van het
bestuur, om een prijsvraag uit te schrij
ven over een belangrijk onderwerp van
gemeente-administratio. Prijzen f200 en
150, mot {de helft van, de winst bij uit
gaaf van bekroonde werken door den bond.
De vergadering vorecnigl zich met het
voorstel der (afdeeling Zuid-Holland, dat
de bond izal trachten studiewerken uitte
geven betreffende (maatschappelijke vraag
stukken, die rin don tegonwoordigen tijd
binnen den /kring der bemoeiingen van de
gemeentebesturen worden getrokken.
Do volgende vergadering zal worden ge
houden te M'ddollmrg.
VLAARDINGEN, 41 September. Met in
gang van 16 September is verplaatst de
kommies le kl. A. de Vlieger van Amster
dam en de kommies 2e kl. van Tilburg
naar hier.
VLAARDLNGEN, 11 Sept. In do
„Stel," (no. 212) zijn opgenomen de statu
ten der coêperut®c broodbukkerij cn vrr-
britiksvoieeniumg ,,De Voorloop er", alhier.
■VLAARDINCIGEN, it Sept. Op Maan
dag 13 Sept. a.s. zal bet 25 jaren geleden
zijn, da.t .lob. v. <1. Windt, in dienstbetrek
king kwa.m aan de fabriek „Hollandia",
VLAARDINGEN, 11 Sept. Vrijdag 17 Sept.
a.s., zal 's avonds door den Vlaarding-
sebcn Rosluurdcrsbond, in samenwerking
met andere organisaties, een propaganda-
marseh door do gemeente gehouden wor
den voor het algemeen kiesrecht, ojige-
luisterd door transparanten cn ontplooi
de banieren, en voorafgegaan door de tir-
beidorsmuzickverecn. „Voot waarin", een en
ander mot toestemming van den Burge
meester.
VLAARDINGEN.il Sept De muziekver-
eeniging rConcordia" zal op Woensdag 15
Sept. a.s., 's avonds 8 uur in den tuin van
de zaal Harmonie een concert geven.
STADSNIEUW^
Vrouwenarbeid iu do stembnrean's.
Als slot lot do inedfidoeliug der beslis
sing van Gicd. Staten omtrent dc klacht,
dat vrouwen zijn verwijderd uit liet stem
bureau van district I alhier, bij de laatst
gehouden gemeenteraadsverkiezing, lezen
wij in „de Moker",:
„Verwonderen doet deze beslissing al
lerminst. Dc viaa-g is echter, of, waar na
zulk een beslissing den vrouwen allicht
in (al van plaatsen clc toegang tot dc slem-
burcau's zal worden ontzegd, terwijl het
er wemelt van nict-kiezcis, niet gepoogd
dient to woiden den vrijen toegang lot de
stemlokalen door de wet te verschaffen.
Onze partijgenoot Dc Brum hoeft zich des
wege lol hot Pailijbcsluur gewend.
Iu de vergadering van liet Partijbestuur
van j.l. Zaterdag is dit schrijven behan
deld geworden, en besloten, dc zaak in
baiijen te stelten van do Kameiftactie.
De benoodigde bescheiden zijn mede aan
haar opgezonden,"
Dc Alg. Kerkerend der Ned. Jterv. Ge
meente heeft bepaald:
dal de stemming tot benoeming vnnge-
maehligden in bel Kiescollege zal plaats
hebben op Woensdag 13 Oct. e.k.
dat een commissie nil zijn midden a.s.
Zondagavond van. 89 uur in de consisto
riekamer der Gr. Kerk zitting zal houden
ter kennisneming van aanmerkingen, wel
ke lidmaten voor zichzelven of anderen
(art. 9) tegen do kiezerslijst mochten wil
len inbrengen;
dal het schrijven der adrewm zal plaats
hebben op 30 September cn dc stempe
ling op 5 Oct. rek., 's avonds 7 uur.
In bet voreenigingslokaal aan de Broers-
vest zal ds. v. d llroek Dinsdagavond een
bijbellezing houden.
Tn de godsdienstoefening op morgenoch
tend van de afdeeling Schiedam van den
Xedcil. J'eute.-tantenbond zal als spreker op
treden ds. CL Wuiiu JH, uw Arnhem.
Bazar.
"Woensdag 29 ea Donderdag 3D Sopt. a.s».
zal in liet Vetkooplokaal (Lange Haven)
een bazar worden gehouden voor een nieuw
orgel in de Kv. Luth. Kerk alhier.
Naar wij \crnemen i- de toestand van den
br.uulersknechi v. d. Broek, die in het Zie
kenhui.- wordt \erphegd, heden nog dezelfde
aK gisteren.
Hedenmorgen is door de politie alhier
aangehouden de /vervende muzikant P. St.,
die in het Algemeen Politieblad gesigna
leerd stond voor /I boete subsidiair 2 dagen
hechtenis. Ilij is tot liet ondergaan dier straf
naar bet lmis van bewaring te Rotterdam
overgebracht.
Stedelijk Muziekkorps van Schiedam.
Kapelmeester de heer C. K. L. Burgdorfter.
l'ÏTVOKRIXG
op Zondag 12 Sept .,des nam. ten 1 ure,
in de Plantage.
1. Mareeli mul Chor a. d. Op. Der Zau-
berflote. IV. A. Mozart2. Der Kbnig a on
Yvetofc, ouv., Adam; 3. Kunstlerleben Wal-
zer, Joh. Stianss; 4. Fnnt. Faust, Gounod;
5. Triolctte Polka pour flute, Frangois
G. Alarscb.
Voor lo dragen door den heer Beerdam.
(ïevonden voorwerpen.
Aanwezig aan het commissariaat van
politie
Sleutels kinderzak met 3 portemonnaies
enz., duinif
To bovrre aan' do volgende adressen:
DïUiescriï.tnur, Schaap, Oostsingel 70zil
veren broche met portretten, v. d. Kraan,
Broersveld 13S; zwarte trekhond met hals
band en ketting, Van Gent, Rotterdamschc-
dijk 55koralen, halsketting, Molenaar,
Broersveld 71portemonnaie met eenig geld,
Vessel, Broersveld 70; bankbiljet van 10,
Vester, Hoogstraat 139hangslot met sleu
tel, v. Scliijndel, Broersveld 1S2duimstok,
v. Gink, Hoogstraat 169; een gouden hee-
renring, Cramn, Singel 195; k inde mm titel,
V. Waas, UeerenUraat 39broche (Zeenw-
scho knoopon) Kersen, Bakkorstraat 21/3;
gouden medaillon met portretten, De Wolf,
Laan 12/4; beurs met conig geld, A. Huis
waard, Broersveld 130; eenig waschgoed,
BeukersWittkampf, Nnssaustraat 72.
AOÏÜN V> A.
12 en 14 Sept Groote Schouwburg, S uur,
Arsène Lupin.
12 Sept. Tivoli Schouwburg, 8 uur. Kon.
Vei een. Nederl. Tooneel. De firma
Bonardon,
12 y> Gebouw voor IC en W. te Rotter
dam, 8 u. Concert Stafmuziek Kon.
Scherpschutters
•14 r Rott. Dierg., 71/2 u, Concert Kon.
Scherpschutters, B Verhallen.
14 Veieen lokaal, Broeisvest Bijbel
lezing door ds C. L van den Broek,
lo Groote Schouwburg, 71/g uur. N. V
sliet Tooneel", Adam in Balling
schap.
Te Rotterdam eiken avond Circus Variété
Pfliiging en Casino, Coolsingol.
Van vergaderingen, bijeenkomsten, con
certen, vermakelijkheden e. d g. verzoeken
wij steeds geregeld mededecling, opdat wij
.tie in onze agenda kunnen opnemen,
Drinkt in de:e dagen slechts
bet bacteriënvrg, natuurlijk mineraalwater
uit do Bron te Oberlalmstein.
Kunst en Wetenschap.
De zangvereeniging „Nijmeeg's Mannen
koor" mocht ter gelegenheid van lmar gou
den jubilé, als erkenning barer verdien
sten, van II. M. de Koningin bet pracdi-
caat „Koninklijke" ontvangen.
Rechtzaken.
Een aanklacht,
De lieer LI. J. Filers, to Oegstgecst, deelt
in ecu circulaire mee, dat hij bij den offi
cier van justitie te Amsterdam tegen E. J.
Abrahams, aus aldaar, secretaris-penning
meester van de Vcreeniging tegen de Kwak
zalverij, een klacht heeft ingediend' wegens
Ixdecdiging, in artikelen in de „Enkhuizer
Courant", van 17 en 24 Juli 1.1.
Ook heeft dc heer Eilcrs een request ge
zonden aan TT. AI. de Koningin.
Sport.
Voetbal.
Zondag zal alhier op het terrein der Sehie-
danischc V. V. een. voetbalwedstrijd plaats
hebben tussehen S. V. V. I cn V. O. C.
fl van Rotterdam.
Tijdens den wedstrijd muziek-uitvoering
op bet terrein.
Ueuieïiiïd Nieuws.
Cholera.
Men seint ons uit. Rotterdam
De burgemeester heeft heden hef. laatste
communiqué verspreid. Volgens dit, hebben
zich sedert de vorige opgave geen nieuwe
gevallen van cholera voorgedaan. Geen
enkele patient, is '111 dien tijd overleden, alle
po 1 ion tea zijn daarentegen uit de barakken
ah hersteld ontslagen.
Daar sedert -I dezer geen nieuw geval
is geconstateerd, ïuag lieden verklaard
worden, dat do ziek 10 zich niet meer
in Rotterdam voordoet.
De burgemeester blijft echter waarschu
wen tegen het gebruik van ongezuiverd rivier
water.
De te Vlaardingen in observatie gestolde
leden van het gezin van den choleralijder
aldaar zijn gistermiddag ontslagen.
De toestand van den patiënt zelf is voor
uitgaande.
Uit Dirksiancl wordt bericht;
De rijksseruminrichting heeft- bericht, daat
er in do uitwerpselen van den schipper al
hier, bij wien zich Donderdagnacht ver
dachte verschijnselen voordeden, cholerabacil-
len gevonden zijn.
Men meldt ons uit Gorinchem, dab de
choleralijder aldaar heden als geheel hersteld
het gasthuis zal verlaten.
Reuter seint d.d. 10 dezer uit Duisburg:
Daar een matroos van het. stoomschip
Willem Dispertus onder vendenking staat
van nan cholera te lijden, is de bemanning
in do quarantainebarak opgenomen. Tot dus
ver is niet gebleken, dat de verdenking
juist is.
Twee menschen verbrand.
Mors seint ons uit Middelburg:
In den afgeloopen nacht zij bij een brand,
die do woning van een landbouwer te Ier-
seke verwoestte, twee personen, de meid
en do knecht, die op don zolder sliepen,
verbrand.
De lijken zijn vreesetijk! Verminkt.
Huis cn inboedel zijn geheel verbrand.
De oorzaak is onbekend.
Naar de Hudson feesten.
Mot bet stoomschip Nicu\v-Amsterdam
der IIolland-Amerika-lijn vertrokken heden
morgen o. a., tot bijwoning der Ifudson-
feeston de volgende Nederlanders: prof.
dr. J. Baron d'Aulnis de Bourroil, "J. T.
Cremer, S, P. van Eoghen, J. Heldring, 0.
S. Ivnottnerus, P. J. Krans, Wj. F. van Leeu
wen, nog twee heeren Yan Leeuwen, E.
P. de Monchy, W. F. Pick, M. van Raai 1 c,
C, Stabl en J. "Ryppcrda Wierdsma, de
moesten met hun dames.
Leiden's ontzet.
Men meldt ons uit Leiden
Yoor de a. s. 3 October-uitdeeling in
tabak en bier of koffie deden zich inschrijven
3659 mannen, terwijl 4002 viouwen zich
hebben aangemeld om te worden b°aiftigd
met eene feesigave in haring en wittebrood.
Echtelijke huist.
In hol, café van J. II. lliesmcijer, in de
Wijde Broedoi'st, tcRGam had hedennacht 'n
gevecht plaats tussehen den caféhouder en
zijn vrouw. De vrouw richtte een; revol
ver op haar man, doch' gin}g daarmede zoo
onhan.dig om, dat zij eerst zichzelf, door
haar linkerhand schoot en voorts oen dor
kelLnervromven aan den hals trol'. Rios-
mcijer bleef ongedeerd, doch de heide vrou
wen moesten naar het ziekenhuis gebracht
worden om verbonden Lc worden.
Een wethouder gepensioneerd.
De heer Bangma te Tzum was 31 jaar
wethouder en heeft thans ontslag geno
men als Raadslid. De gemeenteraad heeft
nu besloten hom een jaarlijksch pensioen
toe te kennen tot een bedrag als het wet
houder-salaris.
't Zijn sterke beenen, die
Men meldt ons:
De politic van 't Gevers Deynootplein
te Scheveningen heeft een onderzoek inge
steld naar een persoon, die mot de clectrisclic
trant van de Z. II. E. S. uit Rotterdam
kwam en in den trein zich zeer zonderling
aanstelde.
Hij smeet met bankbiljetten 011 .scheurde
zelfs ccn bankbiljet van ÏO'O in tweeën.
Na ecnigen tijd aan 't politicposthuis ge
rust te hebben en tot bezinning te zijn ge
komen is gebleken dat dc man liet geld. ids
bouwcredict had ontvangen en niet goed
tegen do weelde kon.
[n een der kroegen welke hij bezocht had
was 't plan opgekomen om den dag lc
Scheveningen door tc brengen.
Een krocggenoot nam hij tot gezelschap
mede. Beide personen zijn in den avond
naar Rotterdam teruggezonden, do aannemer
in 'f bezit van liet grootste deel van liet geld.
üoodelijke trap,
Alen m'eldt rns uit Den Haag:
Gistermiddag had op den Ouden Schcvc-
ningschen weg, nabij dd Kanaalbrug, een
betreurenswaardig ongeluk met doodelijken
afloop plaats. Een cadet der Kon. Mil.
Acad, werd op oen wandelrit van het paard
geworpen, dat Cr van door ging. Er is
tweeërlei lezing. De eene is, dat ccn wiel
rijder aankwam, die door hot paard om
ver werd geworpen .011 een trap van het
paard bekwam; de andere, dat de wiel
rijder bet paard achterna zette cn bij hol
grijpen een trap ,bekwam. IIoo dit zij, een
feit is het, fiat de man, een bediend^
van do Witte Sociëteit, door het dier doo-
dolijk werd getroffen en in het gebouw
do Ziekenverpleging in de Duinstraat over
leed. Do man laat een vrouw cn zes kinrle-
rea 11a. k 1
Moordaanslag.
Donderdagmiddag begaf de tuinier D. V.
te Monster zich in een herborg op de Vaart,
om daar zijn zoon 'te halen, toen deze
naar naar builen kwam cn twee revolver
schoten op zijn vader loste. Een der kogels
trof V. in dc borst, de andere ging rake
lings langs hom heen. Dr. J. A. van den
Brink verleende onmiddellijk geneeskundige
hulp, waarna de gewonde per brancard
naar zijn woonplaats Tor lleydc vervoerd
werd. De dader werd onder politiegeleide
naar Den Haag overgebracht.
Ongeluk.
Up den Coolsingol te Rotterdam geraakte
gisteravond half twaalf oen wielrijder, ver
moedelijk genaamd Godcfroy, rijwielhande
laar van beroep, iti botsing met oen mo
torwagen van lijn 7. In volle vaart reden
beiden tegen elkaar, waardoor do wielrij
der onder de tram geraakte. In bowuste-
loozen toestand werd hij in het ziekenhuis,
voor welk gebouw het ongeluk plaats greep,
binnengedragen.
De drievoudige moord.
De „Ass. Crt," meldt, dat de tweede
verdachte van den moord te Koekangerveld,
F. genaamd, Vrijdagmiddag dadelijk na zijn
overbrenging naar Assen, weer is vrij gelaten.
De tweede arrestatie van P. Br. houdt
verband met een na zijn vrijlating gebleken
feit, n.l. dat hij een bankbiljet van ƒ200
heeft gewisseld, terwijl onder dc verkoopsom
dio Bakker voor de schapen ontving, zich
een bankbiljet van 200 bevond.
Hij zal hier nu worden verhoord In
tegenwoordigheid van een drietal personen
uit Staphorst-, bij wie m\ den moord aan
huis is geweest.
De Zwitsersche uunverknijverheid.
De Zwitsersche uurwerknijverlieid ver
keert in een ernstige crisis. Do jongste
Britsche patentwetten, het nieuwe Anieri-
kaansehe tarief, het openen van fabrieken
in andere landen en krapheid van geld on
der de welgestelde klassen, worden als do
oom/tamste oorzaken daarvan beschouwd.
To Chaux de Fonds, waar meer horloges
en horlogcdeeleu worden uitgevoerd dan in
cenige andere stad van Zwitserland, zijn S55
arbeiders in dat vak voor liet meeren-
decl bekwame werklieden a! verscheidene
maanden zonder werk. Tol dusverre is hun
ƒ43.000 uitbetaald door hun vnkverceni-
ging. Maar het ziet er leclijk uit voor de
toekomst. Tussehen 4000 cn G000 rtrbcklora
zullen in dc naaste toekomst rechtstreeks of
indirect te lijden hebben door den treuri-
gen staat, van zaken.
Door inboorlingen vermoord.
De geheele bemanning van een schoener,
dio dienst deed om werklieden over te bren
gen, is op Duitseh Nieuw-Guinea door de
inboorlingen vermoord, die daarop het schip
verbrandden.
Men beeft hier met een wraakneming te
doen, daar de bemanning de vrouw van het
opperhoofd had opgelicht en vervolgens aan
boord had gebracht.
Uit dc Pers,
Liberaal.
Do „Vaderlandor" schrijft onder boven
staand opschrift o. m.:
De schrijver in „Land en Volk", dio
zich F. toekende, en' die aandrong op het
stichten van één e groote Democratische
Unie, waarin alle demoeralischc vrijzinni
gen zich zouden ver ecnigen, wil dear naam
libera a I prijsgeven, eri meent, dat ieder
democratisch vrijzinnige daarvoor wel te
vinden 'zal zijn; hij zal wel beseft'
hebben, dat het liberalism,a in.
deze tijden geen. reden van be
staan meer heeft, dat het eene
gelijkheid in 't leven roept, die
slechts ton doel heeft, om den
rijke in zijne rijk'd 0111 nr'on, don
arme in zijne armoede te hand-
li a v 'O n.
Wij voor pns zullen aan deze zijne roep
stem nim'mcr gehoor geven. Wij zijn libe
ralen cn willen dat blijven, on dat niet
alleen, omdat het liberalisme! ton onzent,
welke lonten hot ook mag begaan, een
sclioonen slaat van dienst achter zie,hl
heeft,*) ook niet alleen, omdat het, als
het zijne taak goed begrijpt, nog sc'h'ooj-
ner taak beeft te vervullen, dan bet reeds
vervuld heeft, maar in dc eerste plaats,
omdat in dien naam ceno boteekenis ligt,
die wij piet gaarne-zouden missen.
Wij, liberalen, toch zijn in do eerste
plaats mannen dor vrij hoi dj vfij nemen
beslist positie tegen elk dogma, dat over-
hcerschcn wil; wij zijn do ware zonen van
Luther, die de pauselijke bul verbrandde
voor Wittenberg's poorten; wij willen den
menschelijken geest vrij' op eik gebied.
Wij hooren hier stemmen, die waarschu
wen tegen niet al tc luid opjuichon, die
ons herinneren aan, fouten, door hen, die
vóór ons Jjwamcn, begaan. Die ons vra
gen, of bet liberalisme ten onzent zou
kunnen volhouden, dat hot in don school
strijd en in de sociale qnaostie om geen'
andere zaken te noemen, dc vrijheidsvaan
steeds hoog liet wapperen.
Wacht eens, laten wij elkaar hier goc'cl
verstaan. Dat Verkeerd inzicht kan leiden
tot tijdielijke mislukking van het streven
van de voorstanders van de confessioncclc
school, Lot onthouding op bet gebied der
sociale hervorming wordt niet door ons
ontkend; do vraag moed hier échter ge
daan worden, of de toen aangenomen hou
ding. strookte mol hot vrijheidsbegrip, dat
men voorstond, en dat deed het zeker.
In ie zeventiger jaren was men in liberale
kringen vast overtuigd, dat de vrijheid
der natie op geestelijk gebied het bost ge
waarborgd werd door ééne openbare school
voor ganscli de natie; wie daarmee niet
mee wilde, bedreigde met do éénheid ook
do vrijheid van de natie, cn opi sociaal
gebied weid het laisser faire laisser aller
daarom gepredikt, omdat iedere staatssteun
geacht werd de vrijheid van het individu
te 11a te komen. En liet vele schoon^
dat op vrijhoidsgebied door het liberalisme
was verkregen, deed uit den aard dor zaak!
mee om de oogen, iets later dan anders
liet geval zou geweest zijn, voor beter in
zicht te openen.
Lang heeft het niet gc'duurd. Ook dit
is oen voordeel van het liberalisniOj dat
hot aan geen enkel dogma vastzit, dat een
btelclsol is voor handelen naar heter in
zicht. Dc liberalen mogen, daar zijn zo
monselion voor, nu cn dan gefaald heb
ben in do uitvoering yan hun) vrijheids
beginsel, daar staat tegenover, dat do
feil onderkennen cn ze verbetoren, dik
wijls één 'waren1.
Behoeven wij1 or aan te herinneren, dat
op schoolgebied de wet-Kappoijne reeds 11
jaren later vervangen werd door de wet-
Mackay, die slechts in, het Staatsblad ver
scheen, dank zij liberale hulp, en dat
de subsidiewet- Kuy pc r geen princi
pieel verzot ondervond, cn dat die zeker
gecne partij wet had behoeven te wor
den, als dr. Kuyper zijn „roof aan de ge
meenten", zooals do bezadigde Roëll het
uitdrukte, niet had volgehouden, en wat
meer had willen waken tegen verspilling
van klachten, waarover thans, nu de wet
nog geene vier jaren in werking] is, door
de anti-revolutionaire voormannen, waar
onder niemand minder dart' prof. Wpltjer,
word geklaagd.
Dit is z'elfs door Mr. P. J. Troelstra.
erkend, 1
S> IR O C3- K -A. 3XZC 3VI J\.
t VlJ
