63"tc Jaargang
Zondag 19 September 1909.
No. 13104
r,
Derde Blad
Chineezen onder ons.
FRANSCHE BRIEVEN.
schiedamsche; courant
Deze courant verschijnt dagelijks met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, voor Schiedam en Vlaardingon £1.1.25.Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weckVoor Schiedam cn Yiaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen. j
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het hm eau bezorgd zijn.
Bureau: Lango Haven No. 141 (hoek Korle Haven.)
s/Slik
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel mevr
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Grooto letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot, den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
f voor de Redactie No. 123.
i voor de Administratie No. 103.
PARIJS, 12 September 1009.
Vijf uur ties namiddags op de Place de
l'Opéra. ITet is bij uitzondering een dag van
mooi «eer en do Boulevard is overvol van
voertuigen en mon»chcn. Daaronder bevin
den zich stellig duizenden vreemdelingen,
tourislen uit alle oorden der wereld, doch,
gelijk gewoonlijk, vooral uit liet land. van
Peary en Cook, benevens (maar die, minder
in het oog vallend) van „geiles zijde van den
Rijn. Zooals het meestal met Fran&chen in
DuitsoliJand en mot Duiteehers in Frankrijk
gaat, zijn de Gcimnanache bezoekers hier het
meest tot, kritiek geneigd. Er gaat dan ook,
wanneer de menschen.Miooni ter hoogte van
do Opera aangekomen is, een onmiskenbaar
gemompel van ontevredenheid op. Rijtuigen
zoowel als voetgangers, zijn gedwongen tot
een halte van voor het muist zes minuten.
De oorzaak er van is deze: op een lengte
van honderd meter is de helft van den boule-
vaul opgebroken. Op de Place de l'Opéra,
vlak bij den ingang van den Mëtropolitnan,
is een onmetelijk gat in het plaveisel ge
maakt, dat omgeven is met een schutting
van een halve manslengte hoog. Die hinder
nissen stremmen, elk oogonhlik hot druk ver
keer cn moer dan ergens anders zouden hier
vliegmachines voor de voetgangers van groot
nut zijn. Nog meer echter dan door hot tijd
verlies, worden, dezen geórged' door de om
standigheid, dat zij do reden en liet motief
van liet overhoophalen Van liet plaveisel niet
inzien. Gewerkt wordt er niet op dit oogen-
blilc. Slechts een enkele arbeider is zichtbaar,
maar de man - houdt do wacht hij hijsch-
machines, breek werktuigen of hoopen keien
en blikt mot ironisch welgevallen neer op de
ongeduldige menigte, terwijl hij kalm een
sigaret of oen pijpje rookt.
Uet toon cc], dat, op die üze een der
meest be/oehtc punten van arijs Ie aan
schouwen geeft, kan men tegenwoordig op
meer dan drit honderd punten van dc hoofd
stad genieten. ITet is of zich op eens en op
liet tijdstip dnt de toevloed vnn reizigers
groeier is dan in eenig ander seizoen, een
ophrcekmame vnn het departementaal bestuur
heeft meester gemankt. Regent het een beetje
(en dat kan zomers voorkomen) dan waadt
men tot de enkels door den modder, die dc
„openbare werken" achterlaten. Is men
'a avonds laait op straat, dan loopt men ge
vaar bennen of armen te breken. De toe
stand is zoo middclecuwsch geworden dat
Briand, do ijverige nieuwe eerstc-minister,
er zicli ongerust over gemaakt en den pre
fect dor Seine bij zicli heeft laten komen,
die een rapport beloofd hecfi, dat liet uit
gangspunt moet zijn van verbetering in het
beheer dor publieke werken. Inmiddels blij
ven de zaken zooals zo waren en heeft Darijs
nog altijd veel van één ontzaglijke werk
plaats weg. Wal den aanblik gedurende
ccnige weken nog karakteristieker maakte
was oen werkstaking, di" onder de metselaars
cn steenhouwers was uitgebroken. Dc hui
zen, die in aanbouw of reparatie verkoe
ren zagen er daardoor al even verlaten uit,
als de werkplaatsen, waarin bet heet. dat. go-
werkt wordt, en de politic-agenten en gardes-
rmmieipaux, die, ter voorkoming van onge
regeldheden van den kant der stakers, de
wacht bij do gebouwen hielden, deden licn,
die "l'arijs niet kennen, nog meer aan wan
orde on mogelijk oproer denken.
Naast do verschillende takken van open
haar bestuur is die locstand echter een wei
nig nan do werklieden zolven tc wijten. Die
van hof bouw- cn straat werkersvak werken
te Parijs met een niets verstorende kalmte,
welk" een ©enigszins heet gebakerd nieuseli,
die hen gadeslaat, zenuwachtig zou maken.
Niettemin grijpen zo alle mogelijke gelcgon-
1 eden aan om er den truffel of het houweel
n; neer u> leggen. Gelukkig is de motso-
nestaking op bet oogonhlik geëindigd, doelt
bet biljft do vraag voor hoelang.
Voor een groot gedeelte hebben do pa
troons in do eischen toegestemd. Er is
tusschon de syndicale Kamer dei' wcrklicde;
en die der aannemers een collectief contract
goteekend, maar het springt in het oog, dnt
-hot verbreken dier overeenkomst door de
werklieden al liccl gemakkelijk gaat.
Mochten do werkgevers cr zich niet aan
houden, dan staat den werklieden altijd ecu
vordering tot schadevergoeding open, die door
<le kas der patroonsVerceniging meer dan ge.
wanrborgd is. Maar verbreken d'c arboidêis
iet contract, dan zou de eisch tot schadever
goeding der patroons alleen een platonisch
doe! kunnen hebben: de wcrkliedenvereeni-
gingon hebben namelijk geen rechtspersoon
lijkheid en bijgevolg ook geen kas, anders
dan ter bestrijding der onkosten voor dc ad-
minisfraiie van liet syndikaat. De partijen
staan dus niet gelijk en dc werklieden zien
zulks zóó goed in, dat zo zich or altijd tegen
ver/et hebben dat die rechtspersoonlijkheid
ann hun syndiknten zou worden toegerekend.
Men mag evenwel den Pi.riischcn werk
man, individueel, niet te bard vallen. Jn
veel opzichten is hij het werktuig,van dc
leiders zijner vakvci'oeniemgen. Die zijn hot,
die hem stijven in het volhouden van
eisehen, welke vaak 5f oritiidisr 6f onbillijk
moeen hooien. ITet is daarom nuttig, hierop
do aandacht te vertigen, daar men liet in
l! rankt uk er over eens is, dat de vnkvor-
eenigineen geroepen ziin in de toekomst dc
eer-te rol te «pelen op «ocinnl-economisch en
zelfs o)i politiek terrein. De toekomst van
hef land en van den staat kunnen derhalve
afhancen van de energie, van dc tnktiek en
van de organisatie dor Frnnschc vnkvereeni-
gingen. Moer en nicei' a.iI de strijd dor poli
tieke pnrtii"n Vcn-ar „en worden door een
k!as-.en,«triid en zullen de wapenen gezocht
worden op zuiver economisch terrein.
Met het oog daarop is tic Conferentie,
die verleden week plaats gehad heeft tus-
sehen de secretari«°en van de unies der vale-
vereenigingen in do voornaamste landen vnn
Europa en Amerika Vnn het hoogste belang
te achten. Tn de eerste plaats hooft dat in
ternationaal congres opnieuw duidriiik in
het licht gestold dat de tnktiek der Emn«cho
volksleiders hemelsbreed Verschilt van die in
andere landen. Tev'wiil in Dnitscliland. Oos
tenrijk. Engeland, en ook in Nederland door
het proletariaat, naast de notie op beroeps-
en economisch gebied, floor de bestuurders
der vakVereeiii gin gen veel verwacht van een
actie op politiek terrein, d.w.z. langs wettc-
li'ken weg doof middel van volksvertegen
woordigers. die hun geert verwan ten ziin. wil
men in Frankrijk in do werekl der volks
menners niets vnn de dóuptó's en in hef ge
heel niets vnn de porinlirtisehe en zelfs van
de revolution mi re dépitfó's weten. Do oor
zaak vnn dal verschil in de opvatting aan
mande de middelen om He manfs"hnr>pii te
icrvonnon is voornamelijk gelegen in liet
onder=eheid 1u«-eben liet Frnn«ehe verlegen
voord!geisstelsel en dat Pan andere landen
hetwelk, op ziin beurt, natuurlijk zijn invloed
doet gelden op de personen, die nl= vertegen
.voordigcr.s gekozen vork,,,
TTol is in allen „geval waar, dat dc Fran
olie werklieden van velen der door hen go
kozen dépnté's niet zooveel ple/ier beleefd
bobbon, al« dozen bun bij de verkiezing voor
speld en beloofd hebben. Menig collectivist
en «minimi, ?clR van revolufionnnirc kleur
is, na député te ziin geworden, als oen blad
op een boom, of als een cnmeleon, van
nuance veranderd, als hem de kans schoon
leek een plaats in dc Begeering des lands
machtig te worden. ,.TTet tegenwoordige
Fransebe ministerie levert daarvan moor dan
óón voorbeeld op. Anderen zijn bun begin
selen wel in theorie getrouw gebleven, doe.li
pausen die in liet geheel niet. toe wat hun bij
zonder leven betreft..
Met name zou men een twintigtal socia
listische volksvertegenwoordigers kunnen
noemen, die steeds den mond vol hebben van
dc noodon van den werkman, doch in de
eerste plaats zoozeer het spreekwoord ,,Cha
rité bicn ordonnée commenoe par soi-mcinc"
in praktijk gelm 'dit hebben, dat zo kasteel,
automobiel en talrijke dienstboden bezitten.
Geheel en al is dc Fransebe werkman dus
niet. te laken, wanneer hij omziet naar andere
middelen, dan wetgeving en wetgevers, om
zijn lot te verbeteren. Evenwel is het te be
treuren, zoo hij, Wat. juist liet geval is in
don laatston tijd, zich door zijn aanvoerders
laat verleiden om alleen heil tc zoeken in
de directe actie, d.w.z. in een individucelen
strijd tegen do andere klassen en derhalve
ia de aigemeene werkstaking, in do zooge
naamd c sabotage (d. i. liet vernielen der pro
ducten en werktuigen die aan den werkgever
toobclioorcn cn in bet weigeren, of het aan
zetten lof weigering, Van den militairen
dienstplicht. Do grooto urne, door welke liet
gebruik dier wapenen steens gepredikt
wordt, is de Confederation du Travail (korte-
lijk genaamd C. G. T.), beslaande uit de be
stuurders of gedelegeerden van do meeste
Fransebe vakvcrcenig'uigen. Twee van die be
stuurders waren op bovengenoemde conferen
tie als afgevaardigden aangewezen, do be
kende anti-militaristen Joiiliaux cn Yvetot.
En ofschoon dezen zich bij de debatten niet
bijzonder heftig getoond en zich van schelden
op andersdenkenden onthouden hebben, zoo
zijn de vertegenwoordigers der andere landen
op hun stuk blijven staan. Voel overeenstem
ming is ook ditmaal dus niet verkregen, op
liet punt van internationale vakbeweging.
Maar het debat is niettemin interessant ge
weest, want het heeft doen zien dat in elk
land liet den werklieden ernst is met dc ver
betering hunner maatschappelijke positie en
dat de leiding van hun streven in veel lan-
1»
den aan mannen is toevertrouwd, die be-
vvanmheden, werkkracht cn doorzettingsver
mogen bezitten.
Ook in dit opzicht heeft Frankrijk nog
eel te loeren van andere landen, cn in liet
bijzonder van Amerika en Duitschland. Wat
Parijs betreft geloof ik dat do werkman er
voorloopig al veel bij winnen zou, indien
hij aanvoerders had, die hom duidelijk maak
ten dnt hij beginnen moet ijver te loonen bij
het werk cn dat het filosofisch aanstaren
rail zijn gereedschap, geliefde bezigheid der
Parijsehe arbeiders, die don grond hunner
goede .rtad overhoop halen, op welk een
wijze ook, nooit tot lotsverbetering kan
oercn.
JU VEN US.
Dc stoere Ncderlandsche zeevaarders, die,
drie eeuwen geleden, don weg naar do Oost-
Indien vonden en weldra aanvingen er een
commercieel© en politieke organisatie voor
lnin Vereenigde Oost-Indische Compagnie op
te bouwen, troffen cr in dut afgelegen cilan-
dongebied een samenleving, die tot op_ zekere
hoogte kosmopolitisch mocht hcetcn. Niet
alleen dat de eigenlijke inhcemsche bevol
king van den Archipel uit een complex van
velerlei volkoren bestond, vaak na aan el
kander verwant, maar toch zxer verschillend
in taal cn in klecderdracht, in zeden cn ge
vvoonien en in rechts- cn staats-instellingen
niet alleen dat zij zolven," dienaren der
Edele Compagnie, cr te wedijveren hadden
mot. Spanjaaulen, mot Britten on met Portu-
«cez.cn, maar ook verschillende niet-Tn-
disehe Aziaten, hadden zich hier jn daar
genesteld; behoorde de Ilindoc-overhecr-
sching reeds «adert vrij gcruimen tijd tot liet
verleden, andere elementen, Chineezen en
Arabieren vooral, huisden op vele plaatsen
in den Archipel.
Hei kwam onzen NedeiTandschen pioniers
weldra voor, dat van liet Ghiiieoscho clement
partij te trekken viel; en in dc Instructie
voor den Gouverneur-generaal en de Raden
van Indie van 1017 reeds, werd dezen auto
riteiten dan ook opgedragen de immigratie
van Chineezen aan te moedigen „nlzoo do
Chineezen een industrious, naarstig en onge
wapend volk zijn, van dewclkcn (naar men
verstaat) niet tc vroczcn is, dat zij te eenigor
tijd revoltcorendc.. zich meester van dezelve
landen" (d.w.z. van Iiuhö) „zouden mogen
maken".
En z.oo geschiedde. De immigratie van
Chineezen word aangemoedigd, en hield aan.
Immigratie van Chince/en wel te verstaan,
doch niet van Chinceziruien. De Chinecsehe
immigrant placht op Java een dochter des
lands te huwen, en, latei', dc dochtcron uit
die paring geboren, M aan nieuwe Chince-
sohe immigianien, bf aan eveneens uit In-
landsche moeders geboren zoons van Chinec-
«cbo immigranten unt te huwelijken. Zoo
ontstond een gemengd ras, dat, hoezeer in
i menig opzicht zeer wel te onderkennen van
zijn voorouders, van vaderszijde en van over
zee, derzolvcr godsdienst cn véél van lnm
zoden en gewoonten, ja zelfs ook hun familie
cn erfrecht in eere bleef houden. En do Nc
derlandsche ovcrhcci'scher, die steeds de
eigenaardigheden van alle Indische naties
zoovel mogelijk placht tc ontzien, heeft ook
tegenover do Indische Chineezen dezelfde
gedragslijn gevolgd.
In dc drie eeuwen van ons koloniaal be
zit moge, gedurende oen korte spanne tijds
althans, do „ongewapcndlieid" der Chinec
sehe ingezetenen te wenschcn hebben ovorge
laten (in liet midden der achttiende eeuw)
het ,,mdu.rtrieus en naarstig" zijn dezer
klasse van ingezetenen is steeds boven allen
twijfel verbeven geweest. Dc Chincesche be
volking op Java, thans bijna 300,000 zielen
sterk, heeft steeds het grootste gedeelte van
kleinhandel en klcin-bcdriif in handenbo
vendien is menig Chinees groothandelaar,
huizcnverlunmlcr, landeigenaar, reed er, in
dustrieel, aannemer van gouvernement slcvc-
rantiën, pachter van do in dc laatste 15
jaren reeds grootendeels afgeschafte „ver-
jiachtc middelen". ITet zijn mceremlecls
uitnemende mannen van zaken of uitste
kende ambachtslieden. Zij wonen op de van
gonvernementswege daarvoor aangewezen
plaateen in de van gouvornementswege daar
toe aangewezen wijken, waar tot op zekere
hoogte de politie en administratie (cn ook,
eveneens tot op zekere lioogtCj de recht
spraak, in zake huwelijken cn echtscheidin
gen) bij uit benzol ven gekozen hoofden be
rust. En zij zitten vol grieven. Grie
ven, waarover men 15 jaar geleden nimmer
icrts vernam. Toen werd nog algemeen aange
nomen dat de Chinees zich onder ons be
stuur, dat hem betrekkelijk weinig in zijn
bewegingen belemmerde en hem rust en vei
ligheid waarborgde bij het doen van zijn
zaken, tevreden gevoelde, dat hij zich meer
Nederlandseh-Tndisch onderdaan gevoelde,
dan Chinees. Trouwens, do moesten hunner
waren reeds «edert verscheiden geslachten
achtereen op Java gevestigddc vermogen
den onder hen waren, nu ja, in hun jonge
jaren wel eens naar China geweest en ken
den wol een of ander (Zuid-)Chinecsch dia
lect, maar dachten er niet aan om ooit. voor
goed naar China te trekken, waar immers de
bescherming van hun persoon en goed heel
wal te wenschcn overliet. „Men" vond dat
zij het onder ons bestuur beter hadden dan
ze 't ii- China zouden hebben gehad, en
dat .«chenen zij zeiven ook zoo te vinden.
En liet leek wel dat alle band tussehen hen
en het Chincesche Rijk ontbrak. Tn een Ne-
dcrlandsclie kolonie, geboren uit ouders, al
daar gevestigd, waren zij Nederlanders en
ingezetenen van Nedcrlaudsch-Indië en sroens-
zins onderdanen van den keizer van China.
ITud niet indertijd, in 1710, toon, te. Bata
via, Semaraug en Soerahayn. Chineezen-
bloedbaden op «roole schaal hadden plaats
gehad en toen de Gouverneur generaal des-
woere e, t explicatie tot den keizer van China
had ore richt, deze laatste te kennen gegeven:
dat hij die Indische Chineezen niet als zijn
onderdanen beschouwde?
Zoo was hel tot dc laatste juren der 19e
eeuw. Doch nu zijn de bordje» volhangen.
De verklaring daarvan heeft, men in de
eerste plaats in China zelf te zoeken. Dc
herhaalde annexaties van Chineesch grond
gebied door Emopeesehe mogendheden, hot
optreden aan een hcnomiingspnitij in China,
do Bokserbewegine met de gevolgen daar
van. de Riib-isch-Japansche, oorlog hebben
den Chinees gewekt.
Het isolement van China zou toch op een
goeden dag een einde hebben moeten nemen;
de bedoelde oorzaken hebben dat einde
slechts verhaart. Nu is de verjongingsbewe
ging onder hen sterker dan ooit en stiekt
zich itofc ver buiten China uit, ook tot onze
Inri,.ehe Chineezen. Een beweging, die oen
nationalistisch Chineesch cn religieus-confu-
ciaansch karakter heeft, maar tevens toch ook
streeft naar E..ropceschc kennis, wetenschap
en techniek en naar meerdere gelijkheid
met den Europeaan, ook in diens Aziatische
bezittingen.
Onze Chineezen in Indié meer speciaal
onze Chineezen op Java, op welk eiland
hun aantal tussehen 250 ea 300 duizend
bedraagt, hebben nu tegenwoordig grie
ven. Grieven, die ze vroeger niet gevoelden,
althans zeker niet plachten te uiten. Grie
ven van voornamelijk drieërlei aaul cn zulks
wel a. betreffende de politie rechtspraak in
't bijzonder en de crimïiioele rechtspraak in
't algemeen b. betreffende de pns»en- en
wijken-.rtuscls en c. betreffende het onder
wijs. Een vierde grief is: dat men hen
tc veel belasting zoude laten betalen.
Over de politie-rcehtspraak, zooals die in
Indie voor Inlanders cn daarmede gelijk-
gesteldcn bestaat, schreven we reeds in een
vorig artikel. Ze geeft inderdaad weinig
waarborgen tegen veroordeciing van onschul
dige!!zo moge voor een bevolking \an
ceaigszins fatalistisch aangelegde landbou
wers en dnglooners, als waaruit dc meeste
Indische volkeren bestaan, met haar voor
deze sooit \ait lieden betrekkelijk lichte
straffen, wel dragelijk wezen, voor een
complex van mannen van zaken, zooals onze
Chineezen, is ze z.ulks inderdaad niet. En
met de crimineel© wetgeving is het niet. an
ders: de waarborgen b.v. die zc geeft tegen
willekeurige of onnoodigc toepassing van de
preventieve hechtenis is, voor mannen van.
zaken vooral, voor wie tijd geld is, onvol
doende te achten. Maar meer nog date dc
hardheden, van de rechtsbedoeling gevoelt
dc Chinees ook als hij nimmer met den
rechter in aanraking komt in zijn dage-
lijksch loven grieven togen de wijken- en
pnssen-stelsels, stelsels, die niet voor do eigen
lijk gezegde Inlanders (Javanen, Soendance-
zen, Maloiers enz.) doch slechts voor vreem
de Aziaten en hun nakomelingen gelden
liet wijken-stelseide Chinees mag slechts
op de daan oor aangewezen plaatsen, en daar
dan nog maar alleen in de daarvoor aange
wezen wijken wonenhet pas»en-stelselhij
mag zich niet zonder paspoort van de eene
plaats naar de-andere begeven. Beide stel
sel-, nu, hoe vooitreftelijk ook uit een oog
punt van koloniale ovcrheerscherapolitiek,
zijn sedert jaren toegepast geworden op een
wijze, weinig ceschikt om het onaangename
cr \an tc doen a erg eten, al zijn, althans ten
aan/ien van het passenrtclscl, m den loop der
laatste jaren voor to goeder naam en faam
bekend staande Chinecsehe ingezetenen wel
eenige vrijgevigheden ingevoerd geworden.
Wut de Chineezen de hierboven vermelde
grieven nog heviger doet gevoelen, is de
omstandigheid, dat sedert enkele j.aren de
Japanners door don Nederland»chen wetge
ver met Europeanen zijn gelijkgesteld, en
dus aan de voor Inlanders on daarmede ge-
lijkgestetdcn geldende chrimineetc- en poli
tici echtspraak en ook aan de passen- en
wijkenstelsols zijn ontlrokken. De fatsoen
lijke, ontwikkelde en gezeten elementen der
Chineesehe bevolking gevoelen deze ten
achterstelling bij hun mede-Mongolen, zéér,
Ic meer, daar de weinig talrijke Japansche
bevolking van Java voor de meerderheid
uit... oneerbare vrouwspersonen bestaat.
Ten aanzien van de onderwijskwestie is
het sedert kort tol oen soort van pacificatie
gekomen. Het gouvernement had sedert ja
ren in beginsel aangenomen, zich mot het
onderwijs aan Chineezen niet. in te laten.
Chineezen konden, tegen betaling van liet
maximum-schoolgeld, hun kinderen op de
Europeesclic scholen geplaatst krijgen, al
thans als er plaats over was. Do Intand-che
scholen vonden de meeste Chineezen voor
hun kinderen niet voldoende. In 't begin
dor 20e eeuw, nu, toen de verjonging van
't Chinecsehe ras begon, begonnen de Chi-
ncezen-schoolvercemgingen op Java als
paddestoelen uit den grond te venijzen en
werden op grooto schaal scholen opgericht
scholen, die nu eerst recht niet in don
smaak van het gouvernement vielen, omdat
er veel Chineesch en ook Engelsch, maar
geen Nederlandsch Onderwezen, wordt.
Onze Chineezen hebben weliswaar niet
voel aan hot voor hou zoo moeilijke Ne
derlandsch, omdat het buiten Indië met en
iri Indié niet tegen hen gesproken wordt
tegen den Chinees spreekt „men" Ma-
leiseh. Doch dat nu Ncderlandsche Chinee
zen ia Nedcrlandsch-Indië als eenige Euro-
peesche taalEngelsch zouden lecren,
dat was nicer dan onze regeeiing lijdelijk
kan aanzien.
Het gouvernement ging dus over tot op-
oprichting van Hollandsch-Chinccscho scho
len, voor Chineesehe kinderen bestemd, in
hun inrichting, Icoiplan, enz., bijna geheel
met dc Europeesclic lagere scholen over
eenkomende; zulke scholen werden op
enkele hoofdplaatsen opgericht en hadden
succesmeerdere worden voorbereid.
En clo belastingen nu ja, de Indische
Chinees belaalt veel belasting, maar...»,
verdient ook veel geld. Het van o.uls be
proefde Indische stelsel van wetgeving cn
staatsbemoeiing: om heigeen ongelijksoor
tig cn ongelijkwaardig is, ook ais ongelijk
soortig en ongelijkwaardig te behandelen
heeft ook op belastinggebied tot een
soort van mozaickwetgeving geleid, waar
uit zeker wel een stel van bepalingen valt
bijeen te gaten, motivcerende de uitspraak:
dat de Chinees nogal wat belasting be
taalt maar daarmede ware nog aolstrekt
niet aangetoond, dat deze geldverdicnendo
en vrij vermogende bevolkingsgroep on
evenredig hoog in de belastingen zoude
bijdragen.
intusschen er is materiaal om onder
de Chineezen tegen ons tc agi toeren. En
het materiaal wordt gebruikt. Men denho
maar eens aan die Japansche spotprent,
waarhij staat te lozen:
„De Chineezen op J iva mogen geen Ne
derlandsch spreken worden als veroor
deelden behandeld, dragen 95 pet. van
do belastingen, hebben geen wettelijkcn
staat, doen 85 pet. van de zaken."
Er broeit dus wat. Dat i« ook op an
dere wijze gebleken. Tc Batavia en te Pe
king. Tc Batavia, waar een Chinees, we
gens heling van gestolen goed, door den
politierechter tol drie maanden tcnarbeid-
stolling veroordeeld, na de straf te hebben
ondergaan, in Juni j.l. telcgraphisch aan
do Chineesehe Rcgcering to Peking en aan
den Chineeschen gezant in Den ltaag zijn
beklag deed, bewerende onschuldig gestraft
te zijn welk geval aanleiding gaf tot
veelbesproken bijeenkomsten van geziene
cn vermogende Chineesehe ingezetenen Ie
Batavia. Er moet over dit geval tusschon
