63"" laargang
Zaterdag 13 November 1909
No. 13151
BUITENLAND,
Om het kind.
^"lÏÏNNMLANir
SCHIEDAMSCHl; COURANT
Doizc courant verschijnt tl a g cl ijk s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor S eh i cd am en V laar tl in gen £1.1,25 franco
per post tl. 1.G5.
Prijs per week': Voor Schiedam en Vlaardingcn 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 oent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen. 1 1
Advertcnlicn voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan hot bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Ilaven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prfjs der Atlvertentiën: Van 1C regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. G.oote letters naar do plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
Verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiëu opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
j voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
Schiedam, 12 Nov. 1009.
SPANJE.
De beroering, welke de val van de kleri
kale regcering in geheel Spanje beeft teweeg
gebracht, is nog altijd niel bedaard. Til de
binden en iiwpolitickc kringen wordt voort-
durend met groole hartstochtelijkheid daar
over gepolemiseerd. En dat is begrijpelijk.
Want de laatste kabinetswisseling betoekont
een keerpunt in de bitmenlandschc politieke
geschiedenis van Spanje.
Zooals bekend, hebben tot nog toe, sedert
liet herstel der Bourbons op den troon, (wee
partijen liberalen en liberaal-eoaservaticven,
in bijna geregelde volgorde elkaar in de re
geering opgevolgd en waren door SiioM-
vngc inoenloopendi scheidingslijnen verdeeld.
Zelfs na den ongelukkigen oorlog met Noord-
Amerika in 1898, cn toen do coryplieoen Sa-
gnsta cn Canovas van bet toonvel waren
verdwenen, viel er tusschon de liberale en
conservatieve manier van reeveren geen we
zenlijk onderscheid waar te nemen. Het
hoofddoel dor beide pa!tijen was liet fhian-
cieele en economische hei stel van liet land,
en in do vervulling van dit progi'am gingen
zo hand aan band, doordat de ccn steeds bet
door haar voorgangster verrichte in stand
hield on daarop verder voortbouwde. De
principes bleven onveranderd, slechts de per
sonen wisselden. Alle crisissen ontstonden
slechts tengevolge van oneenigheden.
De verschillen kwamen nooit mot elkaar in
ernstige botsing. Er lieer,schte m beide kam
pen een soort verstandhouding, waardoor het
nooit lot een openlijke breuk kwam, en zelfs
hij do vcrdceling der staatbaanljes werden
de tegenstanders steeds grootmoedig bedacht.
Dat is nu, gelijk aan de bladen uit Ma
drid wordt gemeld, op eens geheel anders
geworden. Onder de leiding van Maura, do
vorige minister-president, heeft de conserva
tieve patlij elk liberaal tintje weggeveegd
en zich geheel in den dienst van hel zwart
ste olcrienlisme gesteld. Bevordering der ker
kelijke belangen en beperking der burgerlijke
vrijheden, worden in 't vervolg de voor
naamste eischen v.ui hef conservatieve pro
gram, daarin ge.-leuncl door de Cnrlisten, in-
legriston en allo andere reaclionnaire ele
menten. Bijna gelijktijdig, als een natuurlijk
gevolg daarvan, had een zwenking der libr
.ruien plaals naar links, waarbij do slctm der
demoeralen, republikeinen en socialisten
werd gewonnen.
De geheide takliek in den politieker! strijd
ia veranderd. Men heeft thans niet meer te
doen met schijngevechten en toernooien met
stompe wapens; men slaat verwoed en fel
op elkaar in. De laatste crisis is teekenend
voor de outshine verandering. De conserva
tieven hebben niet, zoonis tol nog toe sleeds
gebeurde, tengevolge van oneenigheid in hun
midden liet bewind neergelegd. Dil went hun
om zoo le zeggen met gewold ontrukt, door
een stormaanval der door den overweldigen-
den «troom van algomeeno verontwaardiging
gedragen liberalen. In zijn oppositierede
verklaarde, zooals men zich zal herinneren,
do liberale leider Morel, dat alle parlemen
taire betrekkingen tusschen hem en Maura,
don leider der conservatieven, waren ver
broken cn Martra hooft daarop geantwoord,
dal hij en zijn volgelingen de liberalen tot
liet uiterste zouden bestrijden.
Beide kampen zijn thans scherp afge
paald, vooruitgang en reactie melen zich in
krasse redevoeringen en bereiden zich op
een beslissendcn strijd voor. Reeds bij do op
handen zijnde gemeentelijke verkiezingen
zuilen er belangwekkende ontmoetingen zijn,
welker resultaten ecnig houvast geven bij
ecu buoordeeling der lockomst. De groote be
slissende gevoelden zullen bij de parlements
verkiezingen in 't begin van 1010 plaats
hebben. Overal wapent men zich met rustc-
loozen ijver voor den veldtocht. Een politieke
gisting, zooals ze tegenwoordig in Spanje
liecr-clit, is sedert tientallen van jaren niet
waargenomen. De strijd, welke thans wordt
voorbereid, zal ook buiten Spanje met be
langstelling worden gevolgd, het is een strijd
op loven en dood tusschen de resultaten der
moderne beschaving cn hun ouden erfvijand,
het clericalisme.
-
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Roman naar het Duitsch van
PAUL GRABEIK.
12)
Dat gelaat deed alle andere dingen nart
lrnar vergetenmen dacht niet aan al die
bijzonderheden in haar kleeding, die naders
bij vrouwen zoo zwaar wegen. Als er niet dat
zeer aantrekkelijk gehuil was geweest, zon
men zich allicht verbaasd bobben over haar
zoo zeer eenvoudige bloeding zonder eonigu
versiering. Geheel in de muziek opgaande,
dacht llcdwig ook niet meer aan ham* voor
nemens ten opzichte van haar echtgenoot
Deze had eerst, evenals do anderen, aandach
tig geluisterd, maar weldra werd het hem te
zwaar. T Lij begreep zulke ernstige muziek
niet en zijn gedachten begonnen af te dwa
len. In zijn verveling kook hij hot vertrek
rond van den een naar den ander, en lang
zaam voelde hij een zekere onrust, in zich
komen. Hij behoorde tol degenen die et* zeer
onder lijden als zij st.il moeten zitten cn niets
mogen doen. Ten slotte stond hij op, bleef
oen oogenblik besluiteloos staan en ging toen
op liet zachte Sniyrnn-hipijl door niemand
gehoord, naar de aangrenzende kamer. "Wol
dacht hij toon hij over den drempel ging
nog even aan zijn belofte, doch hij redeneer
de die gevoelens weg, zeggende,,Tfet t
maar voor één oogenblik om even ccn sigaar
te halen, ik wil daarna terstond weor naar
do andore kanier gaan." Maar hij vond de
sigaren niet, zoonis hij vermoed lmd, op do
groote tafel midden ,in het vertrek; zij ston
den aan don andoren kant in den hoek waar
Niedegg zat. De kapitein bood hem con
Engeland.
Dc suffragettes hebben eergisteren op het
banket van den Jjordmayor in Guildhal, waai
de minister-president zijn redevoering over
de buitonhindsche aangelegenheden hield,
van lrnar tegenwoordigheid op een bijzon
dere wijze blijk gegeven.
Net slefde de Lord ma; or ckn dronk op Jen
koning voor, toen van een bovengalerij gin;
naar beneden kwakt vallen, rinkelend op het
in de bal staande standbeeld van Wel
lington. liet parlementslid llennchcr Healon
kieog een groot Stuk glas op zijn gezicht.
Twee jonge dames bleken 's ochtends
vroeg, als werkvrouwen vermomd, met emmer
en bezem gewapend, de zaal binnen to zijn
gegaan on zich op een rustig hoekje van de
galerij te hebben ver scholen. Daar bicven zij
lea ganselien dag zitten, 1 n 's avond
het Imnkct aan cn sloegen bij liet toasten
haar slag.
Een lini'cr trok een schoen uit en sloeg
daarmede een beschilderde Buit in, waarna
ze zich doodbedaard lieten arreslectcn.
Bij 'I verhoor verklaarde een inspecteur,
dat ,m het bezit van een der dames een I
fle.-ch met melk was gevonden, on bij de an
dere, een ketting, een kam en een maag-
pomp. Met de laatste hadden zij Asquith
èc» kastijding willen geven.
Zij verdedigden zich door le zeggen, dat I
zoolang den vrouwen het kiesrecht wordt j
onthouden, alles lrnar geoorloofd is. De ma- j
kaarslicht aan om er zijn sigaar aan op te
steken, Rath bedankte hem en z.oo kwamen
zij, zonder bet beslist te willen, in een op
znebten toon getoerd gesprok.
„Ik hoorde-straks dat u vroeger ook in
actieven dienst bent geweest," zei Niedogg,
hem vriendschappelijk als een oud kameraad
begroetend. Dc herinnering aan dien geluk
kigen tijd vtui zijn leven werkte hij Rath,
die mol luut en ziel militair geweest was,
altijd opwekkend.
„Inderdaad, meneer Niedcgg, ik ben een
der ond-gedienden van het zevenendertigste.'
„Het zevenendertigste? dan moet tr onge
twijfeld Bcrncck kennen?"
„Do lange Leo? Maar nnturlijk Wij va
ren heiden van dezelfde compagnie. Ilij was
in die dagen bataillonsacljudanl en Is later
overgegaan naar de militaire academie te
Herlijn."
„Juist, daar leerde ik hom kennen. Wij
waren er in hetzelfde jaar."
Rath verdiepte zich in zijn oude herinne
ringen, zonder dat hij het bemerkte, en
ging in den leunstoel tegenover Niedogg
zitten. Spoedig was hij druk nnn 't vor-
Iclloit over allerlei gemeenschappelijke ken
nissen."
„Komaan, nu moeten we toch eens drin
ken op den „lange Leo"", zei Niedogg en
Iegelijk schonk hij twee glazen vol, waar
van hij or een nan Rath aanbood.
Ruth's golant verried eonlgc verlegenheid.
„liet is een goed idee, maar ik moet he
lans bedanken," zei hij haperend. „Afijn dok
ter hoeft mij hot gebruik van alcohol beslist
verboden, „mijn zenuwge'/cl, kan er niet
tegen."
„Och kom, ccn enkel glaasje zal u geen
gislraal was het daarmede niet eens, legde
elk een boete van GO op met /2J kosten,
subsidiair een maand gevangenisstraf, die de
dames verkozen.
Do zittingen van het Lagerhuis zijn ver
daagd, maar het Iloögerhuis vergadert nog
steeds ter behandeling van verschillende re-
gceringsvoorsTcllen. Men venvacht, dat met
dc tweede lezing van de wet op de middelen
een aanvang zal worden gemaakt op 22
Nov.; tol dusverre echter heeft Lord Lans-
downe 1102 geen mededeeling gedaan van
eenig amendem'cnt door de qgpositie inge
diend.
Spanje.
„El Pais", liet hoofdorgaan der Spaan-
scho republikeinen, verzekert, dat de,Car-
lislcn een opstand voorbereiden. Voorna
melijk in Catalonië worden groote hoe
veelheden wapenen en munitie ingevoerd.
De gcesteh" *1 "d biedt do behulpzame
hand. De l --bslischc afgevaardigde Llo-
rens bevindt zich te Melilla en zou vol
gons „El Pais" pogingen doen om aan
hangers te winnen onder liet officiers-
korps.
Dit bericht trekt vooral do aandacht,
omdat het zoo kort volgt op het mani
fest van don kroonpretendent.
Met groote bevrediging bemerkt men
te Barcelona, dat hot ministerie Morct
alles in het werk stelt om, voor zoover
dit mogelijk is, weder goed te maken,
wat door de vorige regcering bedorven is
cn op allo wijzen tracht do nog steeds
opgewonden gemoederen te kalmecren. Zoo
hebben bijv. do vrienden van Ferrer, die
naar Triniel verbannen waren, reeds ver
lof gekregen om weder naar Barcelona
terug te koeren en tevens is Kun medege
deeld, dat zij niet meer onder politic
toezicht staan. i
José Ferrer, de broeder van Francisco,
en de anarchist Ansohno Lorenzo, zijn
met hun gezinnen reeds weder naar Bar
celona teruggekeerd cn Emiliano Iglesias,
dc directeur van de „Progeso", die in
hechtenis was in de Calcel Modelo, is
weder op vrije voeten, gesteld.
li o n g a r ij e.
Dc verwachte scheuring in de onafhankc-
lijklieidspartij is gisteren een feit geworden.
Dc volgelingen van Kossuth, den minister
van handel en nijverheid, en die van den
voorzitter der Kamer, Justh, hebben zich af
gescheiden.
Op den partijdag, gisteren te Boedaperf
gehouden, was Kossuth de eerste, die voor-
O
stelde een onafhankelijke staatsbank op tc
richten en do economische onafhankelijk
heid Van Hongarije te bewerken. De aanhan
gers van Justh, do onverzoenlijker!, eischten,
die onafhankelijkheid onmiddellijk.
Hierop antwoordde Kosuth, dal het een
onmogelijkheid is, binnen twee maanden een
nationale bankinstelling tot stand tc bren-
gcn.
De aanhangers van Jrifetli kregen editor
lnrn zin. Met 120 tegen 71 stemmen werd
oen motto aangenomen, die zegt, dat dc on-
afhankelijkheidspartij een kabinet moet steu
nen, dat alle samengaan met andere partijen
verwerpt en in zijn programma voert algemeen
kiesrecht en een autonome bank voor 1910'.
Kossuth verklaarde daarop uit de partij
tc treden. Er wordt nu een nieuwe partij,
dc Onafhankclijkheidspartij van 1848 ge
vormd, waarvan Kossuth voorzitter is.
Tot deze nieuwe partij zijn reeds een be
langrijk aantal leden toegetreden.
eer Het tot den oorlog met Griekenland
besluit. 1
De vervanging van een regeering van
staatslieden door een regcering van offi
cieren te Athene, is op zich zelve een
feit. hetwelk ongerustheid wekt. Maardat
is niet de eenige donkere wolk aan den
politiekcn hemel in Zuid-Oost-Europa. Do
Tinken moeten zich herinneren, dat er,
indien er een beweging aan de Griek-
selie grens ontstaat, zich iets dergelijks
ook aan de andere grenzen kan voor
doen.
kwaaddoen!" drong Niw- uMhatlig aau
en hij lrief zijn glas op, wachtende tot Rath
met hem zou klinken.
„Op het oude regiment
Zonder lang bedenken greep Rath naar
zijn glas cn sloolte aan mot den kapitein,
liet oude regiment dat was een zaak van
oor! Zich oplichtend, dronk hij het glas
me! heerlijk parelenden wijn in één teug leeg.
Och, wat deed dat goed! Het was of er
vuur door zijn aderen vloeide! Hoe geheel
anders werd men toch door dien wijn
weer jong, zooals vroeger, toen hij met ge
trokken degen voor zijn manschappen liep.
„U heeft gelijk!" zei hij vroolijk lot Nie
dogg. „liet doet geen kwaad, integen
deel
„Nu, ziel u wellachte Niedogg. „De
doktere maken liet tegenwoordig wol wat
al te har. Ik houd het mot onzen ouden
dokter, die altijd zeiPraat me (och niet
over die nieuwmodische zenuwziektes. Wat
wist men vroeger van zenuwen? en toch
leefde men toen even goedEn hij vulde
de glazen nogmaals.
„Bent u al lang bij het regiment weg?"
„Ja, al zes jaar, sinds ik gehuwd
ben, had hij willen zeggen, doch hij bezon
zicli nog bijtijds. Hij was le wellevend om
ooit to vertollen, dat hij don militairen
dienst verlaten lmd omdat Tledwig's finan
cicele omsla taligheden niet loclicten dat
hij haar als officier huwde. Daarom eindigde
hij den zin mot de woorden„sinds ik van
hel paard ben gevallen." En als om zijn
verlegenheid te verhei-gen, groep hij weer
naar zijn glas en zich tot Niedegg buigend
zei hij
„Op uw gezondheid
Griokenlan d.
De regcering heeft besloten, gevolg (e ge
en aan den aandrang van de openbare mee
ning, de pers cn van hel militaire \crbond
om dc gezanten uit het buitenland terug te
roepen. Alleen zullen aanblijven Romanos te
Londen, Koiomilas ie Washington en Grv-
paris tc Konstnnlinopol.
Na de sluiting van de Kamerzitting zul
len de nieuwe diplomatieke benoemingen los
komen.
Kreta.
Do „Times", dc Kretenzer kwestie be
sprekend, schrijft: Sommige Turken, met
weinig ervaring, en, die niet goed naden-
kon, hebben misschien gedacht, dat de
tegenwoordige politieke toestand in Grie
kenland aan Turkije een gunstige gelegen
heid bood, om de Kreta-kwcstie naar haar
wcnschcn te regelen. Maar voor de re-
gocringen der protcctic-mogendhcden zal
deze toestand waarschijnlijk ccn dringen
de reden zijn, om te weigeren, dat op
dit oogenblik deze kwestie, onder welken
vorm ook, op het tapijt wordt gebracht.
Zoo iets zou toch' bijzonder geschikt zijn
een ramp te veroorzaken, die alle vrien
den van don vrede zullen trachten te
voorkomen.
En dan komt cr een wenk aan 't adres
v,an do Porte, om zich wel te bedenken,
Baad van State.
Openbare verga lering van den Raad van
Siïiie, Afdeelinir voor de geschillen van be-
f-iinir, op Woensdag 17 dezer, des voorncJ-
iJdvs te 11 uur.
Personalia.
Bij Kon. besluit van 10 dezer is:
het Kon. besluit van 15 October, houden
de benoeming van mr. J. A. Eigeman, tot
auditeur-militair in hel 5de militaire arron
dissement (standplaats Leeuwarden), op zijn
verzoek, ingetrokken
en benoemd tot auditeur-militair in het 5de
militaire arrondissement (standplaats Leeu
warden), mr. O. J. Cluyssenaer, thans amb
tenaar van het openbaar ministerie bij de
kantongerechten in het arrondissement Win
schoten, ter standplaats Winschoten.
Biron van lleeekeren van Keil.
Naar aanleiding van de tegenspraak,
door tussehenkomst v.m hot Zweedschc
TelograafagonUchap gegeven op het be
richt, dat do Zweedschc regeering zich
bij de Ncderiandschc regcering had be
klaagd, over baron van Hceckeren van
Keil, destijds gezant aan het Zwcedscho
hof, dringt de „Nieuwe Courant" er nog
maals op aan. dat de regcering aan |de
Staten-Generaal inlichtingen zal verschaf
fen. i
Want, zegt hel blad, door dergelijke te
genspraken zonder meer valt de aandacht
opnieuw „op dc wijze waarop het af
scheid van baron van Ileeckeren van Koll
in de Skandinavischc pers werd bespro
ken. Dc Stockholmsche pers gewaagde van
de „bijzondere omstandigheden", waaron
der zijn heengaan geschiedde; een der
groote Noorsche bladen doelde mede, dat
„hel wantrouwen over het optreden van
den gezant thans als geheel uit den weg
geruimd beschouwd moest worden". En
de bijvoeging van dit blad, dat „de Ne-
derlandsche regcering, na ontvangen in
lichtingen vertrouwelijk heeft te kennen
gegeven, dat de gezant altijd overeenkom
stig zijn instructie hoeft gehandeld en hem
geen verwijten gemaakt kunnen worden",
maakte de zaak voor de Nederlandscho
Toen hij het- glas weer neerzette werd zijn
voorhoofd lood gekleurd. Ilij kon maar z.cer
weinig alcohol gebruiken zonder dc nadee-
ligc werking er van te ondervinden.
Ondertusschen had llcdwig opgehouden
met spelen. De bezoekers kwamen van alle
kanten naar haar toe om haar tc bedanken.
Zij hoorde dc complimentjes glimlachend
aanz.ij had een oog'-nblik moeite zich uit
de teere wereld, waarin zij zich al spelend
gedroomd had, weer te verplaatsen, in de
werkelijkheid. Maar plotseling scluVnk zij
hevig. Toe\ allig had zij naar de andere ka
mer gekeken en haar man met Niedegg aan
de ïookiafel gezien met oen glas wijn voor
zich. Juist wilde Timm Jurgens, die zich al
dien lijd had afgezonderd, naar haar toe
gaan, om haar een hartelijk woord (e zeggen
over haar bekoorlijk pianospelJoch zij ging,
zich snel verontschuldigend, langs hem naar
de beide hoeren in den hoek toe.
Rath was juist op liet punt zich zelf nog
een glas wijn in te schonken, loon rij voor
zichtig haar hand op zijn schouder legde en
stil verwijtend zei:
„Maar Hannes, nu denk je er toch niet
aan Daarop wondde zij zich, om haar
woorden tc verduidelijken, maar tegelijk met
iets smeek ends in haar blik, fot Niedegg,
zeggende„De doktor heeft hem namclij!
met het oog op zijn gezondheid, het gebruik
van wijn ten strengste verboden."
Niedegg wilde eerst een grapje over het
geval zeggen, maar haar ernstige blik deed
hem van gedachte veranderen, en beleefd
voor haar buigend zei Ivij
„Bardon, mevrouw. Ik moot schuld beken
nen, want ik was liet die uw man vroeg met
mij oen glas te drinken,"
ggoegggg samwesaxam
lied wig Rath wist met moeite haar angst
te verbergen cn lachte hoffelijk.
,,Nu ja, kapitein, u kondt het ook niet
welen. Maar Hannes, wees dan nu tenminste
verstandiger."
Zij vroeg hel, terwijl zij naast haar man
ging zitten, op vriendelijken, bijna toedelen
toon, daar zij wel wist dat de anders zoo
zachtaardige man na liet gebruik van enkele
glazen wijn zeer prikkelbaar was. Zij wilde
zacht zijn hand terughouden, waarmee hij
juist zijn glas wilde opnemen. Maar Rath
was reeds in dat onaangename stadium ge
komen.
„Lieve hemel gun je mij dan nooit
een klein genoegenAltijd als men zich vroo
lijk en welgemoed begint le gevoelen kom
jij tusschcnbeiden om alles te bedelven."
En meteen nam hij met toornig gelaat zijn
glas op en dronk het snel leeg.
Niedegg wierp een deelnemenden blik eoret
o]i Rati cn toen op diens vTotiw. Zij was
wal bleek geworden. Sprakeloos bleef zij
zitten, den blik neergeslagen en de lippen
vast op clknnT gedrukt.
Op dal oogenblik kwam Timm Jargons,
die de scène in stilte gade geslagen had,
naar de drie personen toe. Hij gevoelde een
diep medelijden met dc beklagenswaardige
vrouw. Tn die enkele oogonblikkon had Hij
de tragedie van dit huwelijksleven doorvoeld.
Met een kwinkslag aan hel adres van Nie
degg trachtte hij mevrouw Rath hit haar
verlegenheid te redden.
(Wordt vervolgd.I
