Donderdag 2 December 1909.
m
63'" Jaargang.
No. 13167
Eerste Blad.
Om het Mnd.
BUITENLAND.
BiMËNLANSL
SCHIEDAMSCHE COURANT.
Deze cou.ra.nt verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingon fl. 1.25 franco
per post II. 1.G5.
Prijs per weck": Voor Schiedam en Vlaardingon 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advei'tentiön voor hei eerstvolgend nummer moeten dos middags vóór oen
uur aan het bureau bezorgd zijn.
i Bureau: Lange Haven No. 14.1 (hoek Korte Haven).
Prijs der Adve rte nti ën: Van 1G regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent por regel. Grooto letters naar do plaats die zij
innemen.
Ad verton tien bij abonnement op voordcelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine adverteutiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen
Intcrc. Telefoon
voor do Redactie No. 123.
voor do Administratie No. 103.
Schiedam, 1 Dcc. 1909.
ENGELAND.
liet Boogerhuis heeft hedennacht met 350
togen 75 stemmen Lord Lnnsdovne's motie
om do begrooting eerst aai het oordeel der
kiezers te onderwerpen, aangenomen. Do
«strijd lusschen de beide Huizen is daarmee
ontbrand. ,,l)e otveeuighekl tusschen beide
Huizen zal door uw aanneming der motie
niet eindigen"', zei gisteren in liet iloogei'intio
Lord Morley in een welsprekend en boeiend
betoog. ,,Gij zult slechts hot sein geven tot
een liardnekkigen strijd"'. Deze strijd, we
zeiden het reeds cenigc dagen geleden, zid er
een zijn tusschen liet nieuwe, democratische
en liberale Engeland tegen het oude Enge
land, waar nog in wezen zijn de verouderde
voetstappen van'n anachronistische feudahteit.
Het zal een strijd zijn van het door do natie
gi kozen parlement, vertegenwoordigende de
belangen en wcnsclien van het volk in zijn
veelvuldige cn tegenstrijdige bestanddeelen,
tegen het Hoogerhuis, welks leden slechts
vertegenwoordigen zichzclivc, hun belangen
en hun klasse, waarin de stem des volks zich
niet kan doen liooren en waar de vertegen
woordigers der nieuwe ideeën slechts uitzon
deringen zijn. 't Einde van dien strijd kan niet
twijfelachtig zijn: de privilegies van de lords
zullen \weg of laat verdwijnen; de lords
hebben het gewild.
Nu de begrooting eenmaal verworpen to,
zullen de gebeurtenissen elkaar snel opvolgen.
Eerst natuurlijk een warm protest van liet
Lagerhuis. Dan morgen ("Donderdag) kroon
raad, onder voorzitterschap van den koning.
Bij deze gelegenheid zal de troonrede worden
opgesteld, waarbij liet Lagerhuis voorloopig
verdaagd wordt, Omstreeks Nieuwjaar zal
dan do ontbinding van het Lagerhuis volgen
en hebben waarschijnlijk don 3cn of Ssten
Januari do verkiezingen plaats. Ilalf Fe
bruari zou dan het niouwgekozen Huis m
cei'ntc zitting bijeen kunnen komen.
Deze verkiezingen zullen de voovloopors
zijn van de grootc parlementaire worsteling.
De liberalen zuilen daarbij hun tegenstan
ders, de unionisten, moeten verhinderen om
de portée der zaak te vermommen. Dc conser
vatieven wachten zich wel dc voorrechten
der pairs in debat te brengen en Ic verdedi
gen. Zo doen alle moeite om dc verkiezing
te brengen op liet terrein van den Vrijhan
del en ho^ protectionisme, een rijke bron van
allerlei oratorische „wendingen en voor aller
lei beloften, die niets kosten. De taak der
liberalen is dc kiezers er aan tc herinneren,
dat hun slem slechts één cnkcic beteekenis
mag hebben: do goedkeuring der democra
tische bcgrooting van minister Lloyd George
en loochening der lords.
Roman naar het Duitsch van
PAUL GRABEIN.
28)
„Hemel ja wij zijn voor eerst nog niet
klaar met onze afscheidsvisiteszuchtte
Lisbeth, waarbij zij Laar vriendin hnrtelijl-
vaarwel kuslc.
t»
Xlerta. Langzaam
gekomen wa«
„Het ga u goed, mevrouw
„Niedogg boog om
greep zij zijn hand.
„liet ga u goed," zei ze toen en daarna
mot een eigeiuiardigen druk op ieder van
haar woorden: „Veel geluk op uw tocht!"
En daarbij deed zij moeite om het vrcese-
lijko vermoeden dat in ham
terug tc dringen.
Hij antwoordde niets. Zwijnend boog hij
zich over haar hand plotseling voelde zij
zijn lippen op haar hand en van hevigen
schrik was het haar of luiar hart stil stond
Zij trok haar hand snel terug.
Niedogg richtte zich op hij was doods
bleek maar wist kalm tc blijven. Hij keek
alleen nog één keer naar haar een blili
waarin alles stond tc lezen, al do smart die
hij om haar geleden had Snel boog hij
nog even en ging toen heen.
Het was de dag waarop Herbert tc Ilanv
burg aan boord van zijn boot zou gaan; zijn
vrouw bracht hem daarheen. Ilerta Wall-
"Oth moest vpel aan hen beiden denken, nail
die twee die in de verre havenst/ul afscheid
Van elkaar moesten nemen.
Iïoc vroolijk Niedegg zich ook voordeed
DUITSCIILAND.
Do opening van don Rijksdag door den
keizer had gisteravond in do Witte zaal
plaats. De keizer lafs de troonrede voor.
Daarin wordt aangekondigd een rijksvor-
zokering, waardoor de ziekte verzekering
uitgebreid wordt tot con verzekering voor
de achtergeblevenen; verder een wet op
huisarbeid en regeling der strafprocedure.
De troonrede wijst vervolgens op dc goede
ontwikkeling der ovorzecsoho bezittingen.
De Usainbaralijn zal tot Kilimandsjaro
worden verlengd, liet Z.-W. Afiikaansche
spoorwegnet uitgebreid, cn hierdoor zal
mogelijk gemaakt worden, dat het aantal
der tot bescherming benoodigde troepen
verminderd kan worden.
Het document sluit mot do verzekering,
dat de rcgecring voortdurend er op uit is,
teneinde het volk oen rustige, krachtige
ontwikkeling te verzekeren, met de andere
mogendheden vreedzame en vriendschap
pelijke betrekkingen te onderhouden en aan
lo knoopen.
„Het geruststelling zie ik" zoo heet
het daarover „dat het Marokko-verdrag,
mot Frankrijk gesloten, uitgevoerd wordt
op een wijze, waaruit duidelijk de bedoe
ling spreekt, beider belangen gelijkelijk te
behartigen.
Zoowol in. bot Duitsche rijk als in de
Oostenrijksch-Ilongaarschc monarchie is
dankbaar dc tijd herdacht, toon een men-
schcnleeftijd geloden, het bondgenootschap
tusschen beide rijken werd gesloten, het
welk later door hot toetreden van Italië tot
den Driebond word uitgebreid. Ik heb ver
trouwen, dat ook verder het bijeonblijven
dor drie verbonden rijken de welvaart hun
ner volken en hot behoud vatï den vrede
bevorderen zal."
De Rijkskanselier verklaarde vervolgens
dc zitting geopend.
De zitting van den Rijksdag werd bij
gewoond door do keizerin, prinses Victoria
Louise, do kroonprinses, dc prinsen cn
hel diplomatieke korps.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
hef hun door Pataud voorgelegde, nieu
we arbeidscontract teekenen.
Spanje.
Alle bisschoppen van Spanje heblien een
uitvoerig gemeenschappelijk schrijven tot
don premier Mo rot gericht, waarin zij ver
zoeken, de naar aanleiding van den .Tuli-
opstand gesloten vrije scholen, onder geen
omstandigheden meer toestemming te ver-
lceneu tot wederopening.
F r a n k r ij k.
Het hoeft Maandagavond weinig ge
scheeld of Pataud, de secretaris van den
Algomeenen Werkliedcnbond had koning
Manuel van Portugal een poets gebakken.
Terwijl do coning in de Parijsche opera
een Faustvoorstelling bijwoonde, eischtcn
dc elcctriciens der instelling, daartoe dooi
den chef van hun syndicaat Pataud aange
zet, eensklaps Vvrhooging van salaris onder
de bedreigir. .at zij anders het licht
zouden uitdr,i,in>n.
Do zeventien machinisten verklaarden
zich solidair met do 35 oloctriciens en de
directeuren Broussan cn Messager moes
ten, wilde zij een paniek vermijden, wel
cu hoe goed Lisbeth zich ook hield, Ilerta
kan toch niet geheel hot beangstigende ge
voel van zich zetten, dat Herbert een trens
rig lot tegemoet ging. Hij vermoedde daar
misschien niets van, zoo dacht ze, mis
schien ook was hij zich liet gevaar, waaraan
hij zich ging blootstellen geheel bewust -
wie weet, misschien zelfs was liet dat gevaar
wat hem aantrok.
Die gedachten drukten zeer op Ilerta.
Steeds weer moest zij denken aan "Niedcggto
laatste verzoekof zij zijn vrouw tot steun
wilde zijn, cn steeds weer zag zij den blik
waarmee hij baar aankeek toen hij dat
vroeg. Iloe meer zij daarover nadacht, des
te sterker werd het vermoeden hij haar dat
dat verzoek als 'l ware een „laatste wil"
van Niedegg was ten opzichte van Lisbeth.
Ilerta verzonk in diepe gedachten; maar
plotseling werd zij daaruit wakker geschud
door eenig gerucht dat van de straat kwam,
een kort, steeds herhaald geroep. Zij kende
dat. geluid wel; zoo riepen altijd de verkoo-
pers van extra-bladen, die dm hoofdinhoud
daarvan aan het publiek bekend maakten.
Ilerta was niet dikwijls nieuwsgierig; Vooral
scnsationeele berichten lieten haaf koud. Doch
vandaag was zc an (tors dan gewoonlijk. Het
was baar of datgene wat in dc straat in de
ooren van het publiek geroepen werd, haar
persoonlijk aanging, on toen even later dc
verkoopms voorbij waren cn lnm stemmen
steeds zwakker werden, kwam er een lievig
angstgevoel over haar. Zij sprong plotseling
op, snelde naar liet raam, rukte dat open en
boog zich daaruit om beter te kunnen ver
staan wat geroepen werd. Zij zag de courtin-
tonwnlers met grooto pakken papier onder
den am nog staan, vele huizen verder zij
Rusland.
Het rapport over het door senator Garin
geleide onderzoek in zake de verduiste
ringen bij de Russische militaire inten
dance is dozer dagen gereed gekomen. Een
berichtgever van den „Öorl. Lokal Anz."
heeft inzage van dit. interessanto stuk ge
had en daaruit voor zijn blad merkwaar
dige staaltjes van Russische1! ambtenaars-
root' opgediept. We laten er hier iets van
volgen:
Er hecrschtc onder <lo ambtenaren een
tot in bijzonderheden uitgewerkt roofstel-
sel en do rooverijen werden zolfs van lioo-
gerhand bevorderd. De ambtenaren koch
ten elkander onderling om en werden al
len weder door de leveranciers omgekocht.
Gedurende de laatste jaren waren or slechts
enkele eerlijke ambtenaren en hoe hun
minder nauwgezette collega's over dezen
dachten, blijkt voldoende hieruit, dat zij
door tien met den naam „doerak" (dom
oor) worden bestempeld. Er bestond te
Petersburg een bijzondere organisatie, die
ten doel had, doze lastige dwarskijkers te
verwijderen, en deze werd geleid dooreen
assurantie-ambtenaar en een gewezen kun
stenares. Voor 10 tot 20.000 Rbl. werden
deze „doeraks" na een promotie, waarop
zij volstrekt niet hadden gerekend of ge
hoopt, overgeplaatst in betrekkingen, waar
zij geen kwaad(l) konden doen.
Dat de dieven zich niet met kleine som
men tevreden stelden, kan blijken uit het
feit, dat ambtenaren met een maandelijksch
salaris van 100 Rbl., binnen twee of drie
jaren huiseigenaren of kapitalisten worden.
Dij Narwa is oen geheel villapark ont
staan, waar uitsluitend ambtenaren van de
intendance wonen. Do diefstallen bereik
ten hun hoogtepunt tijdons don laatsten
oorlog. Toen waren het, om met boven-
genoemdon correspondent to spreken, geen
verduisteringen meer, maar roofbacchana-
len. En toen do vrecto geteekend was,
waren de ambtenaren woedend en ver
ontwaardigd, want nu was het gedaan
met de verduisteringen in het groot en
moesten zij zich bepalen tot moer be
scheiden dieverijen.
liet „Bcrl. Tagebl." zegt, uit goede bron
tc vernemen, dat Ma-ritn Gorki, do bekende
schrijver, Zaterdag bij besluit van het cen
trale comité der Russische socialistische
partij uit do partij is gestooten. De aan
leiding tot deze uitsluiting schijnt tc zijn
een polemiek, gevoerd tusschen den schrij
ver en hot comité over een arbeiders
school, die do schrijver te Capri had op
gericht. Het besluit wordt echter nog ge
heim gehouden, daar een invloedrijk lid
van de partij zich naar Capri hoeft bege
ven, om oen verzoening tot stand te
brengen.
De Finscho Senaat hoeft van den tsaar
het bevel ontvangen, maatregelen tc tref
fen tot opheffing van het Finsche mili
taire hooggerechtshof.
zwaaiden met do bladen door do lucht en
duidelijk verstond ze nu dat de stemmen
riepen
„Oproer -in de koloniën Wenselijke
moonltooneelen in Zuidwed-Afrilat!"'
Ilerta was een oügcnblik verlamd van
schrik. Toen wankelde zij naar den wand
om te bellen. Zenuwachtig en ongeduldig
wachtte zij tot het dienstmeisje kwam.
„Ga eens gauw naar benedon Fanny en
naar buiten en haal een der extra-nummers
van dc couranten, waar ze mee loopen tc
vemen maar haast jc wat V'
Zij wilde nl les weten om beter te kunnen
oordeeton Toen ging zij veer naar het raam
dat nog open stond.
Wat duurde dat weer lang voor dat zij
Fanny op de trap hoorde. Gejaagd op én neer
gaande door do kamer wachtte Hert a op dc
tenigkomst van het. meisje. Eindelijk kwam
Fanny binnen en reikte haai' buiten adem
van hel harde loopen do courant loc. Snel
greep Ilerta het blad en las haastig wat daar
in met vette, opvallende letter gediukt was:
„Dc opstand in Zuidwest-Afrika! liet go-
heolc Hcrerovolk is in oproei', meer dan
achtduizend man zijn onder do wapens. Dc
Duitsche kolonisten zijn op veto plaatsen door
Horero's overval® Trouwen en kinderen
werden vermoord, liet blijkt dat onze troe
penmacht daar veel tc klein is om de op
roerlingen tot rust te brengen. Patrouilles
Duitsche soldaten zijn neergesabeld, geheele
troepen worden door de ITeroro's omsingeld
en van achteren neergeschoten. Op 't oogen-
hlik is hol aantal dooden nog niet met zeker
heid op to geven." Dan volgden nndore be
richten, Waaruit te conclndeercn viel, dal de
versterking der troepen die lieden uit Ilanr-
T urk jja.
Met den Turksch'en postdienst was het
tot dusverre zoo treurig gesteld, dat een
aantal Europeesche groote mogendheden
genoodzaakt waren zett' een dienst in te
richten. Turkije is 'langzamerhand gaan
inzien, dat dat oen toestand is, een mo
dernen Staat niet. waardig, cn heeft nu den
directeur-generaal van dc Belgische poste
rijen, don heer Sterpin, die in Turkschcn
dienst is overgegaan, belast met de reor
ganisatie van het postwezen.
De Servische gezant te Ifonstantinopcl
heeft gisteren aan den Turkschcn minis
ter van builenlandscho zaken meegedeeld,
dat het gemeld, dat Servië oen togen Tur
kije gericht verbond wilde sluiten, allen
grond mist.
Corps diplomatique.
In Hotel Bcïlovuc is aangekomen dr.
Carlos Grisanti, gevolmachtigde van Vene
zuela, met zijn secretaris, dr. José Ro
driguez.
Gelijk men Aveot, is liet doel van zijn
komst, onderhandelingen tc voeren mot
do Nederlandsche Itcgeering, inzake dcVe-
nozolaansclie quaeslio.
De Drucker zalen in het Rijksmuseum.
Van bevoogde zijde wordt liet volgende
geschreven:
Op de Staatsbegrootiug voor het dienst
jaar 1906 werd de le termijn (hoofdstuk
V, art. 200), uitgetrokken, voor een nieu
wen aanbouw van het Rijksmuseum, waar
in o. rn. de destijds in bruikleen afge
stane schilderijenvei'zamelmg van den heer
J. C. J. Drucker te Londen, zou worden
opgenomen. Diens uitdrukkelijk beding was
dat in do nieuwe schouwzaten dc schil
derijen „goed tot hun recht zouden .ko
men"; tot meer zekerheid, dat aan die
voorwaarde zou worden voldaan, werd een
commissie een weinig talrijke be
noemd, met wie de bouwmeester van het
Rijksmuseum, dr. C. Cuijpers, overleg
pleegde bij het uitwerken der bouwplan
nen van de nieuwe zalen. De samenwer
king is uitnemend geslaagd; op Vrijdag
3 December a.s. zullen de Druckerzalen
opengesteld worden. De eigenaar bad zich
verbonden dc verzameling bij testamen
taire beschikking aan het Rijk to verma
ken, indien do zalen aan het hierboven-
vermelde vercischtc voldeden. In stede
daarvan hebben de heer Drackcr, diens
cchtgenoote, vrouw M. L. Fraser, hunne
thans in hel Rijksmuseum hangende schil
derijen door middel van schenking, in vol
len eigendom overgedragen aan hctNeder-
.indschc vol..
De beidt' gevers van die vorstelijke
schenking, tomben zich hiermede den na-
tionalcn da c, waardeering en hulde ver
worven.
Van de eerste bloeiperiode onzer schil
derschool, nilmineeionde in Lucas van
Lcijden, h i' Nederland zeer weinig; van
den twcciu-n bloeitijd kan do belangstel
lende, om er een overzichtelijk beeld van
te krijgen, niet volstaan met een bezoek
aan onze vaderlandscho verzamelingen,
maar ziet hij zich genoopt dc landsgren
zen over te trekken en heinde en ver
buitenlandsche collecties op te zoeken. Die
zelfde leemte zoude zich hebben voorge
daan ten opzichte van don derden roem-
tijd, ware bet niet, dat de echtelieden
Drucker van onze groote meesters van do
'2e helft der 19e eeuw met milde hand
gepaard, aan buitengewone, ja, hartelijke
belangstelling, een representatieve verza
meling hadden bijeengelezen en die aan
onze natie ten geschenke hadden gegeven.
Een nationale St. Nicolaasverrassing,
waarvoor alle Nederlanders dankbaar zul
len zijn, inzonderheid zij, die gevoelen,
dat de Iiollandscho schilderkunst een der
edelste uitingen is van ons nationaal
leven.
Bij de gedachte van deze gift, rijzen
twee herinneringen.
Mr. Victor de Stuers verloste ons op
kunstgebied van „Holland op zijn smalst"
en gaf den eersten stoot tot het verrij
zen van het grootc museum, voor vader
landscho kunst, waarin do kunstschatten
van het echtpaar Drucker thans worden
geherbergl, in ccn nationale behuising.
Dr. A. Bredius blijft met jeugdigen ijver
vooitgaan de nevelen te verjagen, die la
gen uitgespreid over onze tweede bloei
periode; hij schenkt een overzichtelijker
beeld van de groote meesters van dat
tijdvak, door onze nationale verzamelin
gen te verrijken mot de heerlijke doeken
van Rembrandt cn van tijdgenooten van
dozen wereldberoemdcn grootmeester.
luirg vertrok
geheel onvoldoende was. Zij
zou vrij zeker, schreef liet bind, spoedig ver
slagen worden en dc manschappen zouden
mccrendecls worden vermoord. Duizenden
zouden noodig zijn, (luizende soldaten, om
den op-land werkelijk, tc ondeulrukken.
Een zoo groote expeditie zou helpen, terwijl
wat nu daar hoon was gezonden, geheel on
machtig zou zijn tegenover den tienmaal ster
keren vijand, die bovendien steeds uit liin-
doniiseon cn van achteren op gemcene wijze
do dappere Duitsclieg aanviel.
Ilerta liet haar hand met de courant zak
ken, als verlamd zat 7e in haar stoel. Nu
v.erd liet baar duidelijk, nu voelde zij dut
haar vrees bewaarheid werd Herbert Niedegg
bad dat alles geweten, nl lang vooi dat dit
blad liet meldde, hij lmd het geweten en w.n
desniettemin toch naar Afrika vertrokken
om er den dood te vinden, dien hij
zocht
Doch zij
deze
tegen
wilde zich nogmaals verzetten
verschrikkelijke geduchte. Wie
zou uitmaken dat dit werkelijk zoo was?
Maar luiar vermoeden dan? Ivvvam dat niet
litor nice o vei con? Had hij aan den anderen
kant niet hier in deze zelfde kamer zijn
vrouw beloofd spoedig te zullen lenig koe
ren? Was baar vermoeden dan toch onjuist?
Er kwamen immers zoo velen ongedeerd uit
den oorlog terug waarom zou bij nu juist
door ccn kogel den dood moeten vindon?
Maar daar zag zij in haar verhc'riding weer
dien treurigen blik, waarmee Niedegg zijn
vrouw laatst 's middags had aangezien
keek hij toen niet als iemand die voor altijd
afscheid neemt.
Hot was hnar oi zij een visioen kreeg. Zij
zag daar voor zich uitgestrekt een einile-
loozen, steenaclitigen woestijn, waar alles dor
was door de wreed verbrandende zon. En
midden in die troosteloo2c eenzaamheid trok
een troepje soldaten voort dat er treurig uit
zag door lange ontbering, met kleoren die
door doornstruiken verwin urd waren en stop
pelige baarden. Toen stonden zij stil, in een
kring om een heuveltje, oen pas gedolven
graf, en zij staarden daarin met stomme ver
twijfelende blikken. En in (lal graf lag een
krijger daar juist door een kogel, die van
achter rolsen geschoten werd. gedood. Nu luid-
don zc hom begraven begraven ver van
zijn vaderland. Weer een gesneuveld
dal is dc oor'og. Vandaag gij en morgen wij
En ze wierpe. zand op het lijk van lum mak
ker Maar wat was dat? Klonk daar op
het laatste oogenblik niet een snerpenden wan
hoopskreet. n slem die riep met begraven
te wachten?
Ileita S| "ong op zij glooide als Van
koorts. TT-ad zij zelf gegild daar juist? Zij wist
liet niet. M-mi' één ding wist z.ij wel: dat
Herblgt Niedegg voor lmar den dood legomoet
ging.
De geheime wroeging die bij met z-ich om
drong, omdat hij do vrouw van een ander
lief bad - hij luid dien strijd niet langer vol
kunnen houden, zijn gevoelens voor haar kon
hij niet onderdrukken en ook niet uitspreken,
omdat dat met zijn Irotscli, met zijn eer in
strijd was. Die strijd mol zic.li zelf lind zijn
levenskracht geknakt, hij was moe 'geworden
tenslotte, hij kon niet meer en wilde sterven
om een ein'd aan zijn lijden te maken.
(Wordt v*rvolgd.)t