ue
63** Jaargang
Zondag 5 December 1909.
No. 13170
Derde Blad,
#f§Tfe
'De bruid van Kandanos,
';4"P V':
9*° VOLKSTELLING-
Schrijf-, Bureau- eu School-
Imliool'ion, Leor- en Leesboeken,
Atlassen, enz.
Openbare verhuring
WEI- EN HOOILAND.
SCHIEDIMSCHE IHURJV
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vla ar din gen £1,1.25 franco
per post £1.1.G5.
Prijs per weekVoor Schiedam cn V1 a a r d i n g e n 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
AdverEenüën voor liet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Biu-cau: Lange Haven Mo. 141 (hoek Korte Ilavcn).
Tl-F
Prijs der Advertentiën: Van 8 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel, Grooto letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeeiige vooiwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau to hekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Z a t e r d a e a v o n 'l
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
j voor de Redactie Mo. 12.1
i voor de Administratie No.
103.
(Wet van 22 April 1879, Staatsblad no. (53).
Koninklijk besluit van 10 April lOOp,
Staatsblad no. 109).
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam
brengen tor nlgemecnc kennis, dot dit jaar
zal gehouden worden de Dde Algemcene
Tienjnariijksehe Volkstelling.
De/.e beeft ten dool de aanwijzing van
allen, die te middernacht tusschen 31 Decem
ber 1900 cn 1 Januari 1910 hunne weike-
lijke woonplaats binnen Nederland hebben.
Deze allen worden aangewezen, onver
schillig ot zij op genoemd tijdstip in hunne
woning al dan niet aanwezig zijn.
Ook worden aangewezen zij die, zonder
werkelijke woonplaats binnen Nederland tc
hebben, op genoemd tijdstip aldaar aan
wezig zjjn.
Omtrent deze allen moeten do opgaven ver
strekt worden, die gevraagd worden op kaar
ten, welke tusschen 20 December 1909 en
1 Januari 1910 zullen worden rondbezorgd
en dadelijk na Nieuwjaar zullen worden te
rm? o-cliaald.
Door of voor ieder moot aan zijne woning
worden ingevuld
cene GELE KAART voor een man (of
jongen) niet in gestichten of instellingen
cene WITTE KAART voor conc vrouw
(of meisje) niet in gestichten of instel
lingen
cene BLAUWE KAART voor een man
(of jongen) in gestichten of instellingen
cone GRTJZE KAART voor cene vrouw
(of meisje) in gestichten of instellingen.
Bovendien moet door of voor ieder aan de
woning waar hij lijdelijk aanwezig is inge
vuld worden
conc ORANJE KAART voor een tijde
lijk aanwezigen man (of jongen)
of cene ROSE KAART voor cene tijdelijk
aanwezige wouw (of meisje),
liet hoofd van ieder gczên, elke afzonderlijk
levende persoon of do bestuurder van iedere
instelling, gebouw, geslicht of schip, waar
de kaarten worden bezorgd, is verplicht voor
de behoorlijke invulling zorg Ie dragon.
Deze zorge er dus voor, dat aan den tel
ler, wanneer hij du kaarten bezorgt, worde op
gegeven hoeveel gele, witte, blauwe, grijze,
oranje on rose kaarten, er in de woning
noodig zijn.
Overtreding van de voorschriften betref-
fende de lolk-mdling wordt krachtens arti
kel 20 der wet van 15 April 18S(5 (Staats
blad no. 61) gestraft met hechtenis van ten
hoogste veeitien dagen of geldboete van ten
hoogste honderd guldon.
Re nauwkeurige, door do volkstelling te
verkrijgen kennis der bevolking is cene zaak
van algemeen belang. Tot het verkrijgen dier
keniiE is noodig, dat a'lc vragen op olke
kamt mol de meest mogelijke nauwkeurig
heid n witlediglmid worden beantwoord.
Op yct.'z ek tier Re geering noodigen Buvge-
mcerter er Wethouders allen met aandrang
uit, door nauwkeurige en volledige invulling
d# kaarten tot liet welslagen der volkstel
ling mede re werken.
Schiedam. December 1909.
Burgemeester en Wclhoiidci voornoemd,
M, A. BRANTS.
Ue Secretaris,
V. SICKENGA.
BURGEMEESTER F.N WETHOUDERS VAN
tCtlIEDAM,
zijn voornemens op 23 December a.s.
de levering aan te besteden van de voor
4 Januari 4910 tot 31 December 1912 voor
de gemeente benoodigde
De voorwaarden van aanbesteding en model-
inschrijvingsbiljet zijn verkrijgbaar ter ge
meente-secretarie (afdeeling A) alwaar de
modellen ter bezichtiging liggen.
van
Burgemeester on Wethouders
van Schiedam,
zijn voornemens op Woensdag 15 De
cember a.s., des voormiddags ten 10 ure,
in liet gebouw „Musis Sacrum", aan de
Lange Ilavcn. altlaar, in het openbaar te
verhuren voor zeven jaren ingaande
Kerstmis 1909, cn eindigende Kerstmis
191(5:
eenigo perccolcn 1Vei-en Hooiland, gelo
gen in het Oud- en Kieuw-YTost-Fran-
kelnnd, benoien? den lYest Franke»
laudschen dijk on den Groenendijk.
Dc voorwaarden van verhuring zijn ver
krijgbaar ter gemeente-secretaris (afdee
ling A).
Schiedam, 2 December 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretarie,
Y. SICKENGA
Ilebbcn onze manLchappelijkc irde'lingen
cn ons verkeer zich in den loop der laatste
honderd jaren in een ongeëvenaarde mate ont
wikkeld, reeds vaak re de opmerking ge
maakt geworden, dat de ontwikkeling onzer
rechtsinstellingen hiermede in verschillende
opzichten geen gelijken rt'od gehouden heeft.
liet gaat als met een kind in een periode
ven bijzonder snellen groei: het is zaa_c dat
men zijn Meetlij voortdurend „uitlegge" en
nanvulle, dat men oude stukken die te klein
worden voor nieuwe verwisseld laat men
het na, dan zal liet kind alras door de klec-
ren, waaraan hei ontgroeid is. in zijn bewe
gingen belemmerd worden, om niet te spre
ken van de scheuren, die zich op de meest
ongelegen ©ogenblikken in zijn pakje zullen
v oordoen.
Niet anders dan met zulk een uit zijn
kleertjes groeiend kind is het met een uit
haar wetten groeiende menscbenmnalschappij
gesteld.
Wij sukkelen voort met rechtsinstellingen
die ten dcole maar ook slechts ten deele
„bij" zijn. En zoo ziet men jaarlijks, Lij
do schriftelijke en mondelinge behandeling
van het hoofdstuk „Justitie" van de staats-
fccgrooting, onze Kamerleden met ware ver
langlijsten voor den dag komen, omtrent
rechtsinstellingen die vernieuwing en her
ziening en die aanpassing aan de moderne
toestanden behoeven. Waartegenover dan de
opeenvolgende ministers hun zwaarbeladen
werkprogramma's toonen. Terwijl uit de
rechtskundige wereld telkens weer stemmen
kreten vaak! opgaan, wanneer door
een oE ander frappant geval uit de practijk
gebleken is hoezeer onze wetgeving op dit
of dat gebied ten achter as gebleven
Een der rcgelngcn ,die eigenlijk niemand
meer bevredigt., is de in ons Wetboek van
Strafvordering voorkomende regeling betref
fende do instelling der preventieve hechtenis.
Ook hierover is er jaar op jaar gedachten-
wisseling tusschen Parlement cn Minister,
kreet op kreet, uit de gelederen der rechts
geleerden, maar wet en practijk, voor
schrift en toepassing blijven inmiddels
ongewijzigd.
Wat ten onzent te dien aanzien thans
rechtens is?
liet aloude beginsel dat „de kerker dient
om te bewaren, doch niet om te. puniceren"
(dit laatste deed men indertijd middels
galg. brandmerk en dergelijke meer!) is
sedert lang verhücn. Do kerker dient thans
juist in de eerste plaats om te straffen, maar
ook om degenen te bewaren, tbc van een
Vergrijp verdacht worden en tegen wie men
bezig is nader bewijs bijeen Ie garen, waar
op men verwacht hun vcroordeeling en be
straffing tc 7.ullen kunnen gronden.
Die bewaring is alleen bij meer ernstige, in
de wet nauwkeurig omschreven vergijpen toe
gelaten.
Kooit, in geen enkel geval, is ze gebie
dend voorgeschreven; in elk bijzonder gevat
staat het aan de autoriteiten om te bcooixice-
len of vrees voor ontvluchting of enige
andere gewichtige reden van maatschappe
lijke veiligheid" grond voor toepassing en an
oplevert.
Welke die autorileten zijn?
Z.g. „voorloopige aanhouding" kan in ver
schillende gevallen bevolen voiden door dc.i
rochter-cormnissaris voor strafzaken. (In ge-
va' van ontdekking op hecterdaad door den
ofucier van justitie). Het bevel geldt voor
zes dagen, behoudens mogelijkheid van vcr-
Ungimr, door de arrondisremenls-ïcchtbank.
voor hoogstens nóg zes dagen
ITol voorjaar van 1R97 bracht voor
Kreta, waar de christenbevolking zich reeds
meermalen tegen dc Turksche heerschap
pij had verzot, weder een bewogen en Moe
digen tijd. Tengevolge van een on beduid en
den twist tusschen ccnige Turksche sol
daten cn christonboerca kwam iiei tot een
heftige botsing, die eon steeds grooteven
omvang kreeg. Mot l.!;!:„e:n,snelheid ver
breidde zich de brand van het oproer over
liet, gchecle eiland. Het ergst verging net
hierbij de in liet binnenland wonendeTurk-
scho bewoners, tlio zich niet door een
tijdige vlucht konden redden; zij werden
zonder erbarmen neergesabeld.
Do Europeoscho mogendheden besloten
de orde op Kreta te herstellen, cn zonden
naar allo grootcrc havens van het eiland
h'un oorlogsschepen mot troepen, welke
laatslcri de kust cn de daar liggende hoog
ten bezetten.
Hot was in do eerste dagen van Maart,
toen tweo Mohammedaanscho hoeren in
Kanoa aankwamen cn daar het bericht ver
spreidden, dat het in hot zuidwesten van
Kreta gelegen stadje Kandanos met zijn
Turksche inwoners cn zijn klein garnizoen
door een oppermachtige schaar opstande
lingen was ingesloten en dat er groot ge
vaar was, dat do plaats door de belegeraars
werd ingenomen. Hot lot der inwoners zon
dan vrceselijk zijn.
Er werd besloten terstond een expedi
tie tot redding van Kandanos uit tc zen-
tien, Nog denzelfden dag kregen, verschei
dene Franschc en Oostonrijkschc oorlogs
schepen het bevel, om onmiddellijk het
bevrijdingswork te beginnen.
Ik bevond mij destijds als zoeeadet op
do „Stephanie". Den 7en Maart begon do
landing der troepen. De Engelsehc kapi
tein Rainer voerde het opperbevel. Bij dc
expeditie was ook ik gecommandeerd.
's Voormiddags tien uur zotte de troep
zich in beweging. Des avonds sloegen wij
onze voorposten op bij tiet doip Sjaniabos.
Ik ging eens op verkenning uit in do heu
vels, en bemerkte bij een boom, waar ik
langs kwam, plotseling con menschelijke
gestalte. Ik trok mijn revolver, do gestalte
kwam nader, Ui droeg do kleeding van
een opstandeling. „Robert," klonk het toen
in het zuiverste Duitsch uit zijn mond,
„ben je het dan werkelijk?"
Ik vond van verbazing geen woorden.
„.Ie kent mij niet. meer?" ging hij voort.
„Mijn naam is Emit Clerhopulos!"
„Emilriep ik. „Jij? Is het mogelijk?"
Inderdaad, hij was het, do zoon vaneen
rijken Grickschen koopman uit Korinthc,
door zijn vader twee jaar geleden naar
zijn filialen le Fiume gezonden. Daar had
ik hem loeren kennen en vriendschap met
hem gesloten. En nu stond de rijke pa-
trieiërszoon voor mij in de wildernis als
insurgent, het geweer in dc hand.
„Nu, wat is daar voor vreemds aan?"
antwoordde hij. Voor 3 weken verliet ik
1 ziiifho en liet mij hij ccn opslandclingen-
<ep inlijven, om do Erotische stambron.
fiers in hun .heiligen strijd voor de vrij
heid bij to slaan.
Ik keek onafgewend in li'ot gelaat van
mijn vriend cn meende, trots zijn woor
den, do schaduw van sombere zwaarmoe
digheid op zijn voorhoofd to zien liggen.
Voorts kan „gevangenneming" door Je
rechtbank bevolen worden. Doch niet voor ze
„rechtsingang-" verleend heeft. D. w. z,niet
voor ze, op vordering van den Gl'ficier van
Justitie, besloten heeft dat een nader onder
zeek gehouden zal worden of ecti bepaald per
soon zich aan een bepaald vergrijp schuldig
heeft gemaakt. Zoodanig bevel van gevan
genneming geldt voor dortig dagen, behou
dens nadere verlenging, door de rechtbank,
voor nogmaals dertig dagen. Een verlenging
die de rechtbank zoovele malen verleenen
kan als ze zulks noodig acht.
Men heeft alzoo: „gevangenneming" op
bevel van de rechtbank, voor dertig dagen,
of, krachtens nadere bevelen van de recht
bank, voor een aantal achtereenvolgende ter
mijnen van dertig dagen elk, zulks al dan
niet voorafgegaan door „aanhouding" op be
vel van den rcchter-commissaris (of officier
van justitie) van hoogstens zes dagen duur,
behoudens verlenging, door de rechtbank,
voor hoogstens nóg zes dagen.
Deze „annhoudng" nu op ha..r beurt wordt
soms, in geval van hecterdaad, bovendien
nog voorafgegaan door „politiebcwaring" van
hoogsipns enkele dagen -een maatregel
waaromtrent onder rechtskundigen groot ver
schil van gevoelen hcerscht, zoowel wat haar
al dan-aiet-weltighoid als wat haar nl-dan-
niet-gewenschtheid aangaat.
Ziedaar, in 't kort, de feitelijk geldende
toestand die niemand bevredigt. De klach
ten erover zijn tweeërlei.
In dc eerste plaats: klachten, clr.t de auto
riteiten in menig geval te weinig macht
hebben tegenover dc verdachten, vooral ook
tegenover de op heeterdaad betrapten. Stel
iemand pleegt een overtreding, Ier zake
waarvan geen aanhouding is toegelaten. Hij
blijft cehter niet ter plaatse afwachten tot
die overtreding zal worden berecht. allicht
is hij, bij onze tegenwoordige middelen van
verkeer, morgen reeds ver over de grenzen.
Men tlcnko b.v, aan éón overtreding der mo-
torwet. door oen chauffeur. Wil de wet, ook
waar ze feilen verbiedt ter zake waarvan
geen opsluiting is toegelaten, voor zoo iemand
uwer zijn dm een doodc leticr. dan behoort
- althans zeker in geval van heeterdaad
zijn «sLhonding mogelijk te «vezen, waar-
boeren er hij zijnci/.ijds dan ook redelijker
wijze op een lugger afdoening van zijn
/„tak aanspraak zon kunnen maken, dan bij
oii/o thans geldend® in kleine zaken wel
w..'. omslachtige procedure mogelijk is.
In de tweede pluals klachten, dat de vrij
heidsbeneming vaak onnoodig wordt toege
past, vink te Lng duurt, en dikwijls oneven»
red'g veel nadeel voor den verdachte (en
dien.» gezin) met zicii brengt. In on/.en tog<-
womdigen lijd van »ch vpen strijd om t be
staan ka., een o;nerw,.chle gevangenschap,
waarvan de duur - -n te voren met te voor
zien is, iemand licht zijn broodwinnmng kos
ten. Is hij werknemer niet licht zal zijn
werkgever er lang mee wachten, oen ander
in zijn plaats aan te stellen. Is hij onder
nemer dan bestaat alle kans dat zijn klan
dizie terstond verloopt en naar concurrenten
ov ergnal
liet tweeledige karakter dezer klachten
stemt overeen met het tweeledig na rak ter va.i
alle straf- (en strafproces) rechtbeveiliging
van een ieder's rechten en belangen, iuist
door een ieder in zijn rechten en belangen
re bedreigentoekenning, aan de over
lieden, van ver-reikende bevoegdheden tegen
over ^vollicht schuldige?) verdachten- en
daartegenover toekenning aan ('e (wellicht
onschuldige 1) verdachten van middelen tot
verweer. De strafwet beschermt ons allen
juist door ons allen te bedreigen.
Hoe het zij om op ons uit zijn klee-
ren groeiend jongetje terug te komende be
staande toestand vertoont gelijkenis met een
knaap wiens broekje hem op twee wijzen
tegelijk tc kort is geworden, zoodat het van
boven niet meer tot aan zijn buis, en van
onderen niet meer tot aan zijn kousen reikt;
ons provenlicv e-hechtenis-recht schiet te kort
zoowel doordien het den autoriteiten in som
mige gevallen te weinig macht geeft, als door
dien het, in andere gevallen, 3c verdachten
te weinig tegen onnoodig zware locpassing
beveiligt.
Dc wet omschrijft welke strafbare feiten
het zijn, bij opsporing en berechting waar
van den verdachte de vrijheid kan worden
benomenis zij in die omschrijving niet te
beperkt? M. a. w. bobben Justitie eu
Politie bier in een reeks van gevallen tegen
over de verdachten beperkter bevoegdheid
dan ze, ter beveiliging van hot publiek, be
hoeven? Tegenover dc verdachten, en voorat
ook tegenover de op heeterdaad betrapten?
Behoort de wet voorts do politiebcwa
ringte erkennen en te rogeion? Dan wel,
behoort zij, duidelijk en uitdrukkelijk, die
geheel en al te verbieden? Over deze en
soortgelijke vragen heeft meer bijzonder
lijk in verband tot de bepalingen omtrent
..hecterdaad" de Nedorland-ciu1 Juristen-
Ycrecniging in Juli van dit jaar te Utrecht
Ik uitio mijn gedachten. De Griek ant
woordde niets, toon zei hij: „Robert, je
hebt goed gozion. Luister. Acht dagen ge
loden, toen ik vroeg in den morgen op
verkenning uitging in de bosschen, zag ik
in het gras een mot bloed bedekt lirhaam
liggen, waarschijnlijk een muzelman, en
over hem heen hoog zich snikkend een-
jong meisje, eveneens in Turksche klce-
ding. .Haar sluier was teruggeslagen en
loonde mij een K" .-lijk gelaat met de j
liefelijkste trekken. Zoodra het meisje mij
zag maakte het een beweging om tevUicli-
lon. Ik greep liaar echter bij do hanu en
had haar weldra zoover gekalmeerd, dat j
ze mij haar leed klaag lc. Den vorigen dag i
was Deldi, haar lievelingsgeit, weggeloo-
pon. Haar vader, een rijke, zilversmid, Ali
llamdis, was 's avonds uit huis gegaan om
het dier op Lc zoeken. Hij keerde niet meer
terug. Dezen morgen was zij uitgegaan om
Jiaar vader tc zoeken. „Eu daar daar."
zij wees onder nieuw heftig weoneu naar
hol lijk „daar vond ik hem eindelijk
doodgeschoten."
liet ritselde in het boschje en in het
volgend oogenblik stond de aanvoerder
van do msurgentenafclccling, waarbij ik
diende, kapitein Papcnision, voor mij.
Aigya zoo heette het meisje hoefde
bij den aanblik van den ruwen, woeslcn
man, en snol verborg zij haar gelaat met
haar sluier. Maar een blik uit het oog
van Papcnision verried, dal hij haar
schoonheid reeds bemerkt had.
„Kapitein," zcidc ik, „dit meisje is de
dochter van dien doodc 'daar, den zilver
smid AU Hamuli uit Kanndos.
„Al wel," viel mij Papcnison iu de rede,
en wendde zich' tot het meisje„kom met
mij mcol"
n*wraraiffl«naoeirta»nraasJtS!
kust te brengen. Van daar breng ik dan
mijn meisje naar mijn vaderland. Help
mij dus, help mij!"
Ik gaf hem do meest geruststellende ver
zekeringen, hoewel ik voorloopig nog geen
raad wist. Het was reeds middernacht,
toen wij scheidden.
Vroeg in den morgen kreeg ik hevel
van mijn kapitein naar Kakodiki to rijden,
w var met de opstandelingen zou worden
onderhandeld. Een der afgevaardigden
„Excuseer, kapitein," zcidc ik tegelijker
tijd, „het moisjo zal onder mijn geleide,
ongedeerd naar Kandanos terugkeeren."
„Hobo," stoof Papcnision op. „dat wil
len wij toch zien." En hij vloog op Ai
gya. af.
„Weg daar." riep ik thans „raak het
meisje niet aan of.
„Hond," schreeuwde do kapitein, en hief
zijn ge\V(\r in d. reogte, „daar'"
liet r-riiot knalde, maar ik bleef onge
deerd. Dot volgende oogenblik vuurde ik j dezer lieden was Papcnision, die den arm
mijn pistool af, en getroffen zonk derech- in het verband droeg,
terarm van mijn tegenstander neer. „Voor- De onderhandelingen hadden eerst geen
uit beval ik. Hij sloop tandeknarsend weg. succes.
„i'hans vlug," vermaande ik, „voor hij De opst indelingen aren niet te bewo
ont zijn lui achterna stuurt." Ik greep i Sen het beieg voor Kandanos op te luvken.
den doodc onder do armen. Aigya hief Ten slotte eindelijk begonnen zij weer toe-
hem hij dc voeten omhoog en nu ging gefelijk te worden; Papcnision trad naar
hef zoo snel mogelijk in de richting van j voren en verklaarue zich bereid alle in-
Kandanos. In do nabijheid der plaats ge- 1 woners vrijen aftocht toe te staan, onder
komen, legde ik het lijk neer. liet meisje j voorwaarden echter,» dat de dochter van
dankte mij in wanne bewoordingen en '1"" :1—A1: 1
toen wij eindelijk scheidden, waren onze
harten hot eens.
„Wal verder gebeurde." ging Emil na
een pauze voort, „is spoedig verteld. De
terugweg naar mijn broeders was mij ver
speld, want ik had logen mijn kapitein
den gedooden zilversmid AH Hamdi, hem
ten deel zou vallen.
De kapiteins bespraken het geval. Ten
slotte kwam men overeen, dat men er zich
niet tegen zou velvetten, als Papcnision
het meisje uit Kandanos wegvoerde, en
haar tot zijn vrouw to maken, in het
mijn kapitein de wapens opgenomen, en i geval, dat het meisje, hem bereidwillig
zoo was mijn leven, naar ouzo krijgswet- volgde.
ten, vervallen.
Wel h'ad ik gelegenheid gehad, naar
mijn vaderland teing te koeren, maar het
gloeiende verlangen naar het meisje boei
de mij aan deze plok. „Robert" on hij
greep smeekend mijn rechterhand, „je moet
mij helpen! Hop, dat weot ik nog niet.
Maar je behoort tot do expeditictrocpen,
het kan je niet al to zwaar vallen, Aigya
aan Papcnision to ontrukken on naar do
Hen ging bevredigd uiteen.
Tegen den middag kwamen we weer in
Sjaniabos aan. Een sterke afdeeling, waar
toe ik ook behoorde, werd naar Kandanos
gezonden, om bij het ontzet aanwezig te
zijn.
Onder weg zon ik ,op de redding Van
Aigya, maai* geen geschikt, plan kwam mij
in do zin.
•„Eli, mon ami I" klonk naast mij eon
