A
g3,M laargang
Woensdag 8 Juni 1910.
No. 13322
LENTELIEFDE.
p
Kennisgeving.
Opening Zwemplaats.
Kennisgeving.
Intcrc. Telefoon
BUITENLAND.
1867.
i ver-
e be
ll.
ftlIO.
IW
5 -
5
5
5
5
5
n bij
ter-
SCHÜEDAMSCHE CDÜU MT
sar
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen 11.1.25 franco
post fl. 1-65.
prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middag3 vóór een
pan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
ate
Periodieke Vcrklexlng voor de
Provinciale Staten.
De Burgemeester van Schiedam,
hoofdplaats van het Kiesdistrict Schiedam,
brengt ter openbare kennis, dat de op heden
bij hem ingeleverde opgaven van eandidaten
voor het lidmaatschap van de Provinciale
Sinten, op de Secretarie der gemeente voor
een ieder ter inzage zijn nedergelegd, in
afschrift aan het Raadhuis zijn aangeplakt
en tegen betaling der kosten, afschriften
daarvan verkrijgbaar zijn gesteld,
Schiedam, den 7den Juni 1910.'
De Burgemeester voornoemd,
M. A. BRANTS.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam,
brengen ter openbare kennis, dat de nieuwe
gemeentelijke zwemplaats, gelegen aan de
Spuilmven, voor het publiek zal worden
opengesteld op Donderdag O Juni a
des namiddags 3 uur,
Schiedam, 7 Juni 1910.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris
1 V. SICKENGA..
Schietoefeningen.
De Burgeheester van Schiedam,
vestigt, op verzoek van den heer Staats
raad i. b, (1. Commissaris der Koningin
in deze provincie, do aandacht van be
langhebbenden bij do scheepvaart op de
hieronder volgende berichten:
Schietlootoni ng van het Eort
IJ m u i de n. 3 o District.
Volgens mededcoling van den Minisler
van Oorlog zal op 17 en zoo noodig ook
op 18 Jutii n.s. een schietoefening worden
gehouden van hef fort IJmtriden. Er zal
gevuurd worden met kanonnen van licht
kaliber (G c,M.), waarbij onveilig wordt
gemaakt een sector tot op ,4500 ALvan
bet fort en begrensd aan de N.zijde door
eeno lijn van af hoL fort in de ware
richting N.N.W. cn aan de Z.zijde,door
het Noorderhoofd en eene lijn in de ware
ricliting.W.ZAV. van bet uiteinde daarvan.
Dp N.grens van dezen sector zal op bet
lort aangegeven worden door een stel pa
len met rooden driehoek als 'toptcekcn.
Op do dagen, dat gevuurd wordt, zal
van het fort con roode vlag waaien, die
o uur vóór het begin der oefening half
stok en één uur* vóór de oefening geheel
voorgcheschen wordt. Bovendien zal op
11 ayond vóór en op de dagen, dat ge
Boman uit het Duitsch naar
MARIETIERS.
40)
Het was oen regenachtige morgen toen zij
•«trokken. Eveii kon hot zich bijna niet
'■ooistellen dat al die vroolijke gezichten mi
mus gingen, niet voor even, maar voor
oPpu. Hoe zou z,ij bei y.oudcr hou allen stel
Adolfliaiti' beste vriend mot wion
Z,'J Mi0 graag mocht rederieoren on dan de kin
deren
Do kleine Ansa huilde bitter en
11.
,LES-
sper
iten-
,P)kte 7,ich vast tegen haar aan. Eveli ducht
j'D afuj dat Anga den dag toon zij kwam* op
<Wischoot in den wagen had gezeten. Toen
Anga nog schuchter en verlegen en nu
a' l'i. Hch aan haar 'geheeld.
oen volgde taille AViote met haar kin-
deren.
jIoc eenzaam was hot, nu plotseling gvvor-
a cn hoe stil rondom de grootc tafel.
'm e Schlick plaatste nu Eveli tot haar
Ca J|°n so'u'®c ruuist dokter Candes. Maar
it es was minder spraakzaam dun, ooit cn
I C(' rc,-'do. zich door met Ottomar te pru
ik't r t 'laar '10uu" "aar den'overkant van
do» ifi £ev°'o(i was. Ottomar bleef steeds
0 'Ja, spotlustig en vol grappen,
j. duurde liet niet of ook Ottomar en
tiiii>0p'Cr P^torn Hun koffers cn met hen
j 'f WnW ook weer naar huis. Ewald was de
s e dagen nog verlegoner dan in het be-
Prijs der Advertentiën: Yan 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar do plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op votydeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen, t 1 i I
In de nummërs, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschenen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
voor de Redactie No. 123.
I voor de Administratie No. 103.
vuurd wordt, een waarschuwingsbord wor
den geplaatst aan den ingang der vis-
schcrshaven.
(Zie „Ned. krill Nos. 222, 226, 227.)
Schietoefeningen van h'et fort
ILoek van Holland.
4 d o District.
V olgens mededcoling als voren zal op
ll Juni a.s. eene schietoefening wórden
gehouden van liet .fort Hoek van Holland.
F,v zal gevuurd worden met kanonnen van
licht kaliber (6 c.AL), waarbij onveilig
Wordt gemaakt een driehoek, gevound 'door
liet fort, een roode vlag beN. en een boZ.
het zoogat, tot op 3100 Al. van het fort.
Op 14 en zoo noodig ook op 15 Juni
n.s. zal gevuurd Worden met kanonnen
van zwaar en middelbaar kaliber (24 cn
15 c.AL), in de ware richting AV.t.Z., waar
bij onveilig wordt gemaakt een sector, ge
vormd door het fort, eene lijn in de rich
ting van oen roode vlag op het vuurpijl-
toestel nabij den Z.dam, cn eene lijn in
de ware richting W.N.AV. van het fort;
do afstand wordt 9000 AL van hef fort.
Op do dagen, dat gevuurd wordt, zal
van het fort een roode vlag Waaien, die
3 uur vóór het begin der oefening half
stok en één uur vóór do oefening geheel
voorgelieschen wordt.
(Zie „Ned. krt." Nos. 218', 202, 227.)
Schiedam, 7 Juni 1910.
De Burgemeester voornoemd,
AL A. BRANTS.
Schiedam, 7 Juni 1910.
DUITSCHLAND.
AVo hebben gisteren het een en ander
meegedeeld van de verontwaardiging van
het Protestantscho Duitschland over de
jongste pauselijke encycliek, Welke passa
ges bevat, waarin een allesbehalve ver
draagzame toon tegenover andersdenken
den wordt aangeslagen. Tot juist begrip
van onze lezers laten we hier de meest
geïncrimineerde passages uit hot pause
lijke schrijven volgen. De vertaling is ont
leend aan een onzer katholieke dagbla
den,
„In dien tijd (gemeend is het tijdperk
der reformatie), waarirn aan allo harts
tochten de teugel werd gevierd, en de
kennis der waarheid bijna in baar ge
heel verkracht en verduisterd werd, vlam
de onafgebroken de strijd op met de dwa;
lingen, en scheen de menschdijke maat
schappij, aldoor dieper wegzinkend in de
boosheid, naar den afgrond des verderfs
heen te spoeden. Te midden van deze ram
pen stonden er hoogmoedige en oproe
rige mannen op, vijanden- van Christus'
kruis'mannen, die alleen bezield'wa
ren met aardsehe gevoelens, cn wier God
hun buik was.
„Dezen legden er zich niet op toe de
zeden te verbeteren, maat de geloofsarti
kelen le loochenen, en zoo vermeerderden
zij de verwarring, verslapten voor zicli-
zelven on voor andoren de banden van
gin. Deze afscheidsdng bracht nog een kleine
verrassing ook.
Toen doktci' Candes afscheid luid genomen
van den heer cn de vrouw des hui/.es, ging
hij naar Eveli, gaf haar de hand en zei, ter
wijl hij in de wagen -staple, op zijn gewo
nen, koelen, hoogmoedige» toon:
„Misschien zal ik het genoegen hebben,
ji rif rouw Eveli, li het volgende jaar hier nog
weer te ontmoeten."
,,Ja misschien," zei Eveli wat ver
legen, maar zij had geen tijd cr op te ant
woorden, want reeds trokken de paarden aan
en kwam het rijtuig in beweging.
Wat bedoelde hij daarmee. Zou hem/dat
•werkelijk een genoegen z.ijn haar hier tonig
te vinden hem I Och, onzin, wat kon
het haar ook schelen. Waarom was zij zoo
verlegen geweest terwijl hij dat, zei hij kon
nu wel denken dat dat bij zon de ren indruk
op haar had gemaakt.
liet duurde nu niet lang meer of de zomer
was voorbij. Weldra woei een koude wind
over stoppelige korenvelden en de eerste
heifetneVcIs streken over de wei.
Het kerkbezoek dat in den zomer zoo
druk geweest was, werd nu allengs minder.
Eveli ging iedere» Zondag- ter kerke, nu eens
met juffrouw Bolcit, dan eens met oom AVer-
nor, terwijl tante Schlick ook altijd meeging
Zij ging er heen uit behoefte. De geheele om
het geoorloofde, of verwierpen met min
achting de gezaghebbende leiding der Kerk
om do hartstochten der meest bedorven
vorsten en volken te steunen cn ondermijn
den als ware tirannen Ifaar loer, Ilaar
grondslagen en Haar tucht. In navolging
van die boozen, tot wie de bedreiging
is gericht: AVee u, die het goede kwaad,
en' het kwade goed noemt, noemden zij
dit opstandige rumoer en dit bederf van
geloof en zeden hervorming, en zichzel-
von hervormers. In werkelijkheid echter
waren zij verkrachters, zóó zelfs, dat zij,
de krachten van Europa uitputtend door
giuwelijke tweedracht cn oorlogen, den
geesl van opstand en den geloofsafval der
moderne tijdon voorbereidden, waarin die
drie, voorheen van elkander gescheiden,
soorten van strijd voeren, waaruit de Kerk
steeds zegevierend is te voorschijn geko
men, zicli nu gezamenlijk tot een enke
len gelijktijdigen aanval vorcenigd hebben,
n.L de bloedige strijd der eerste eeuwen;
vervolgens de pest der ketterijen op eigen
erf; en eindelijk, onder den naam van
evangelische vrijheid, het bederf der deug
den en de verkrachting der tucht, waar
toe de middeleeuvv'sche tijd nog niet ge
komen was,"
Juist in Duitschland, waar de evangelh-cho
conservatieven met het centrum in regeerings-
z.aken samengaan, moest een dergelijke taal
pijnlijk aandoen. De protesten z,ijn dan ook,
gelijk reeds gemeld, niet uitgebleven. Op tak
looz.e plaatsen worden protest vergaderingen
van hot evangelische verbond voorbereid. Ater-
schilleride bladen, ook conservatieve, overwe
gen of liet tegenover de pauselijke beschim
pingen op de hervormers niet 'dienstig zou
z.ijn, een zondeuregister van de pausen en van
hoofdmannen van de katholieke kerk open
haar te maken en het gesjacher mot kerke
lijke ambten en de c.ideugden van den tijd
voor de Hervorming weer eens op te delven.
Afnar de „Köinisclie Zeitung" betoogt, dat
't verkeerd zou zijn tegen den furor catholicus,
liet woeden der katholieken, een fnaor pi'otes-
tanticus te ■-tellen. Dan zou men den paus
in z.ijn onverdraagzaamheid navolgen en den
ultmmont.men gelegenheid geven, het verwijt
terug te geven. Dan zou hot confesrioneele
krakeel met al de: onaangename gevolgen
\nn dien opnieuw opvlammen. Beter vindt het
blad het langs diplomatieke» weg. de pause
lijke aantijging af'te wijzen. Langs dien weg
kan men mol inachtneming van den vorm een
voldoende druk op het Yatikann oefenen, ten
einde een herhaling van dergelijke gcbcurtc-
nisren to voorkomen. Abm de Pruisische re-
geering' f mag men verwachten, dat zij haar
plicht zal "vervullen.
Ook cenige katholieke bladen geven lucht
aal hun ontstemming over de encycliek. Zoo
zegt de üoitrmuidsche „Tremonia" o. a.
„Do Duitsche pers van het centrum be
waart min licht begrijpelijke redenen terugkon
ding. AA'el is de vertaling die de Korrcspon-
ilenz van het Evangelische A'erhond eerst
van de encycliek hooft gegSen, op verschil
lende plaatsen vervnlscht, maar ook in de
juiste vertaling blijven" zinswendingen be-
-taan, die tegenspraak vooral uit protestant
scho kringen goed begrijpelijk maken. Bij alle
liefde en vei poring voor den persoon van den
heiligen Aradet' zien wij er geen bezwaar in te
zeggen, dat het in liet belang van den confcs-
sioneelen vrede in Duitschland beter geweest
waie, indien in de encycliek zekeic uitdruk
kingen vermeden waren."
In het Vftticaan drukt men thans, naar uit
Rome wordt gemeld, zijn grooten spijt uit
over den indruk, dien do encycliek heeft
gemaakt. Het meest moot de paus er door
getroffen z.ijn. Niemand minder dan hij
wenscht een hernieuwd oplaaien dor harts
tochten van een godsdienststrijd in Duit-ch-
l.ind. In dezen zin had hij zich ook tegen
over den rijkskanselier bij diens jongste be
zoek aan Italië uitgelaten, en den inhoud
zijner redevoeringen tol de Duitsche, uit Je-
tiz.nlem teruggekeerde pelgrims, waarin hij
dankbaar de vegeering van den Duii.-ehen
keizer hei dacht, was toch oen openlijk bewijs
van zijn vieedzamo gezindheid.
De prelaat, die dit aan den eoirespondent
van den „Berl. Lokal An/.eigor" meedeelde,
meende, dat men zich niet over de oudker-
kelijke tan! der encycliek mocht opwinden.
AALit niet tot het dogma behoort, meet de
kc-ik veubannen, en dat gohcurde immers
met deze encycliek niet voor de eerste maal.
Ongetwijfeld ware het beier geweest, indien
men de beide Duitsche kardinaals eerst om
raad luid gevraagd, want slechte enkelen in
de curie konden Duitsche z.aken behandelen,
en tot deze enkelen behoorden niet do helaas
geheel wereldvreemde raadgevers Van den
paus.
Op do vraag,, wat er nu zou gebeuren,
antwoordde do prelaat: „Een opmerking in
de „Osservatore Romana" van heden, dat de
conservatieven en liberalen niet hun inter
pellaties (tot de regeering) op een dwaalspoor
waien, daar ze op onjuistheden stiunde". le
vert het indirecte bewijs, dat op het Vatreaun
de dwaling werd ingezien. Men zou goed doen
haar gouden bruggen voor den terugtocht te
liouwen, dos te meer, daar van Duitsche pro
testanten in de encycliek ook niet met een
enkel woord wordt gesproken.
"Inzake de interpellaties over do ency
cliek zal het centrum zich tot een korte ver
klaring beperken. Daarin zal hot de ency
cliek als een zuiver kerkelijke aangelegen
heid voorstellen en de bevoegdheid van den
Landdag om de encycliek te hoooidcelen, be
strijden.
GEMENGDE MEDE DEELINGEN."
geving hïei stemde haar tot denken, vaak tot
ei list en zoo mocht zij gaarne zitten luiste
ren in liet kleine dorpskerkje. Tante Schlick,
/ooate gezegd, ging altijd of hot regende
of woei altijd was zij op haar oude
plaatsje.
„Dat is een behoefte geworden, kind, il;
zou er niet buiten kunnen -7- och, zoo jaren
lang heb ik die wandeling naar de kerk op
Zondagmorgen al gedaan."
Eveli vond iets heel eigenaardigs hier in dit
kleine kerkje, zij voelde zich altijd zeer aan
getrokken tot de breedgeschouderde boe
ien, en de eenvoudig geldende vrouwen met
haar .zwarte doeken, die hier Zondags samen
kwamen. Zij vond iets geheimzinnigs aan
deze mcii.-clicil. Iets dergejijks vond Eveli al
tijd bij de zee zij werd daar altijd stil en
kreeg vele gedachten.
lederen Zondag of liet slecht weer was o'
niet, e ging om Schlick naar dc zee. Dat
was een wandeling van twee uur heen en
terug, maar ondanks zijn ouderdom zag hij
dnlir'niet tegen op. Sinds tien jaar maakte hij
die Zondagswandelingen.Tn de week kwam
hij er nooit:'iian toe.'Hij had zooveel te doe»,
bezocht zooveel mensehen in het dorp'. Ook
studeerde hij nog, las veel en vertaalde ook
alsof het zijn plan was binnenkort een exa
men te doen. Maar de 'Zondagmiddag was
vcor de zee, daarvan werd nooit afgeweken
Dan was allés gedaan, de preek, de doop, cn
voordat de nieuwe week met nieuwen arbeid
begon, werd deze wandeling gemaakt 0111 weer
gisteravond geeft noch het bericht, noch een
tegenspraak.
Het",,Berl. Tagebl." meent te mogen zeg
gen, dat het bericht juist is. Dernlntrg heeft
den loen Mei verlof genomen voor 14
degen. Na afloop van het verlof is hij niet
vei.-ebenen in het ministerie Van koloniën,
liet verzoek om ontslag is reed» begin Mei
ingediend, üe reden is in de eerste plaats
hierin te zoeken, dat Dernberg's algemeene
politieke opvattingen in vele opzichett ver
schillen van die van hen, die thans in de
regecring van het Rijk en van Pruisen den
doorshur geven.
Dat juist het ..Berl. Tagebl." met een be
vestiging komt, is hierom van belang, zegt de
Berlijnsche correspondent van liet ,JTbkL",
omdat Dernburgs vader een der medewer
kers van dit blad is en deze krant dna
uit de beste bron ingelicht kan zijn.
Dan heeft Dernburg, na de aanvallen van
het consei vatief-klerikale b'ok van de laatste
tijden schitterend afgeslagen te hebben, toch
voor dit blok moeten wijken. En met hem
verdwijnt de laatste herinnering aan de
eenig&zin= liberale politiek, die prins Biilow
wtracht heeft in het Rijk door ie wren.
Rusland.
T11 do Rijksdocma is gisteren het debat
o\er liet wet,-ontwerp omtrent Finland voort
gezet. Bij die gelegenheid gaf de beruchte
heer Poeriskewilsj van dc uiterste rechterzijde,
zijn afkeuring te kennen over de inmenging
van buitenlanders,'speciaal uit -zulk een wei
nig beteekenden staat als Nederland, dat be
kend is wegens zün kaas en visch, maar
niet wegens zijn parlementaire zaken.
Hij scheurde het Ncderlandsehe verzoek
schrift op de tribune in stukken en ver
klaarde, dat. liet leger gereed behoort te
staan om in Finland zijn plicht te doen.
Duitschland.
De „Münchener Neueste Nachriehten" ver
neemt uit koloniale kringen in de Rhijnpro-
vincie, dat daar met groote zekeiheid verteld
wordt, dat dé staatssecretaris van koloniën
Dernburg een verzoek om ontslag iiceft inge
diend, en dat hij binnenkort zal aftreden zon
der een andere otfieieele betrekking te aan
vaarden. Hot Berlijnsche Nieuwsbureau van
AAhilf deelt, rlif. bericht onder voorbehoud me
de, omdat het nog niet den tijd had een on
derzoek in te stellen naar de waarheid ervan.
De offieieuse „Nordd. Allgem. Ztg." van
kracht te verzamelen en wat frissche lucht
te happen.
Eveli maakte deze wandelingen nu altijd
mee. Huur tante trok haar een ouden water
dichten mantel van AViete aan, zorgde dat
haar schoenen goed heel waren en bond haar
oen kapje over het haar.
,,Zoo, nu maar op -tap. Maar blijf goed
in den pa-, dat heeft je oom het liefste."
Do wandeling viel Eveli niet altijd gemak
kelijk. In het begin ging het altijd goed,
numr 00111 Schlick nam steeds giooter stap
pen en het kostte Eveli dan heel wat moeite
om mee tc komen. Aan praten viel meestal
niet te denken, want de wind woei zoo krach
tig, dat zij zich niet verstaanbaar konden
maken en vaak al moeite hadden om zich
staande te lmudon.
Om bij de'zee te komen,» ging de wande
ling eerst door de velden, langs de luitjes
die hier en daar stonden. Hier liepen nog
schapen le grazen. Ivort gras stond er op de
weiden.
Dan werd plotseling de hirozon zichtbaar.
Hot was een heerlijk ea groot-ch gezicht.
Eveli kon dan een uitroep van bowOndc
ring niet onderdrukken. Zij greep haar 00111
bij den arm en riep
,,0, kijk eens!"
Hij antwoordde niet en zij kook hem dan
aan om zijn gedachten ite weten. En dan
zag zij zijn oogen schitteren als van jong le
ven. Hij was zoo aangegrepen dooi- hot
schoon.» vergezicht dat hij niet spreken kon.
Kreta.
De consuls der beschermende mogendhe
den te Knnea hebben aan het Uitvoerend
Cnmité op Kreta twee nota's ter hand gesteld,
waarin vvoult geëischt, dat de Kretenzische
Alohaniedaansche ambtenaren hun functies
.■uilen kunnen blijven waarnemen, zonder dat
van hen een red van trouw aan den koning
van Griekenland vvoid geëi-cht en dat de
Afiiz.chnnnsehe afgevaardigden eveneens zon
der dien eed tot de Kretenzer Kamer zullen
worden toegelaten.
Uit Konstantinopel wordt aan de ..Frank
furter Ztg." geseind, dat het poovore resul
taat dor lange om1 «handelingen over het
Kroti-vraagstuk in Turkije vermoedelijk een
storm van verontwaardiging zal veroor
zaken.
ATan verschillende zijden wordt melding
gemaakt van een internationale Kretn-confe-
rentie, die ie Rome zou bijeenkomen.
Duitsch AV e s t-A f r i k a.
Volgons een te Berlijn ontvangen telegra
fisch bericht van den gouverneur van Kame
reen, is de koopman Brotsclmcider met 17
dragers bij Bef, aan den weg van Jaunde naar
Dan werd ook Eveli wonderlijk geioerd,
haar hart begon -nelter te kloppen en zij
kreeg tranen in de oogen, zoodat zij bijna
niet zien kon.
Later kwamen zij dan aan het eenzame
strand. Rechte zag men hier een bosch, links
de zee. Meeuwen vlogen over liet donkere
water.
Hier gingen ze dan zitten op groote stve
nen en keken over het water. Zij praatten
niet en bleven daar soms langer dan een uur
zitten; dan werd de terugreis ondernomen,
ook zwijgend.
Nooit sprak haar oom een woord als zij bij
de zee zaten. Hij kon het niet. Hier kwa
men veel gedachten tot hem. E11 die gedach
ten werkte hij in den loop van de week uit
cn Zondags preekte hij er over van den kan
sel. Hier hij de z.ee sprak con ander .hier
moest men stil zitten cn luisteren.
De dagen weulcn steeds korter en icde-
icn Zondag was het donkerder als zij thuis
kwamen. Het weid hertst.
„Oom? gaat u in den winter ook naar de
zee?" vroeg Eveli cn zij was bang dat hij
neen zou zeggen.
Maar hij zei:
,,lk ga altijd. Eu 's winters nemen wij
de lantaarns mee, want anders is het in de
duisternis moeibjk om den weg te vinden.
F.r liggen veil stccnou.cn wij konden dan
licht vallen."
(Wordt vervoitjd.)
