63"* Jaargang.
I
Donderdag 28 Juli 1910
Wo. 13365
I
Tweede Blad.
I
I
Een gezelschapsreis per komeet
van Halley,
4
fl
I
n
'!j
4
Deze courant herschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingcn fl. 1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingcn 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advcrtentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan liet bureau bezorgd zijn.
i i Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advcrtentiën: Van 16 regels fL 0.92; iedere regel meel
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Grooto letters naar de plaats 'die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In do nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
STADSNIEUWS.
Uit den Gemeenteraad.
De behandeling der korte agenda werd in
de gistermiddag gehouden zitting van den
Gemeenteraad voorafgegaan door de mede-
decling van een niet lange lijst van ingeko
men stukken. En van de punten der agenda
gat er slechts óén aanleiding tot een ernstige
discussie, doch het was dan ook een discus
sie waai bij het gchecle onderwerp wci'd be
handeld. Wij schatten den tijd die daaraan
besteed werd op minstens f uur. De vergade
ring werd te 2i uur geopend en te 31 uur
gesloten.
M. U. L. O.
Wij hebben in ons nummer van Vrijdag
avond de Missive van B. en W. met de bei
de voornaamste aitikelen uit de ontwerp-ver-
ordening op de heffing van schoolgeld aan
de M. L. O.-scholea in deze gemeente in
extent medegedeeld.
Algemeene Beschouwingen.
De heer Gosling a wenscht, nu deze
onlwerp-verordening aan do orde komt, een
woord van dank te richten tot het College van
B. en AV., in de voornaamste plaats aan
den Wethouder van Onderwijs, die deze ver
ordening zoo spoed ig aan den Raad heeft
aangeboden. Spr. ziet daarin een tweede stap
op hot gebied der .schoolgeldheffing, waar
van de eerste stap werd gedaan door de in
diening en vaststelling der verordening, rege
lende de schoolgeldheffing aan de H. B.
Scholen en het Gymnasium, en dat ingeluid
werd bij de behandeling der begiooting voor
dit jaar.
Spr. gelooft inderdaad dat met deze rege
ling dor schoolgelden, waarbij hot school
geld voor de eene inrichting van onderwijs
wat hooger, voor de andere wat lager ge
steld is, de Raad op den goeden weg is en
dat daarmede gegaan wordt in de richting
door de aancenschnkelingscoinmissie aange
wezen, n.l. dat de hoogere onderwijsinrich
tingen slechts be/ocht moeten worden, de een
door lien die een universitaire opleiding zul
len ontvangen en de andere wier opleiding
rekening moet houden met de eischen van het
praktisch leven.
Toch, niettegenstaande dit alles, inoct het
spr. van hst hart, dat deze verordening niet
geheel naar zijn zin is. Spr. heeft daartegen
twee bezwaren, of liever een bezwaar met
twee kanten.
Het hoofdbezwaar is dat spr. het niet kan
goedkeuren dat gebroken is met het systeem
dat meer schoolgeld wordt betaald bij hot
leeicn van vreemde talen. Tot nog toe was
dit wel liet geval, n.l. voor de eerste vreem
de taal 10.voor de tweede 20.
xoor de dei de ƒ30.
Spr. betreurt dit in de eerste plaats om
dat men nu een toeloop zal krijgen naar de
1 door MARK TWAIN.
Naar het Engelsch door T. E. H,
Ik breng hiermee ter kennis van het ge
eerde publiek, dat ik, in vereeniging mot
don heer Cook, voor de eerstvolgende drie
couwen de komeet van Halley heb afge
huurd. Wij wenschen daarmee een grooto
icis door het heelal te ondernomen en
verzoeken het publiek beleefd ons plan
moreel en financieel te steunen. Van on
zen kant zal niets verzuimd worden, om
het den reizigers zoo aangenaam en ge
makkelijk mogelijk te maken.
Ons voornemen is in de komeet zooveel
geriefelijke en zelfs weelderige woningen
in te richten als er personen en gezin
nen zijn, dio ons willen vergezellen! Juist
met het oog op don eenigszins langen duur
van do reis is het van 't grootste belang,
dat er aan do inrichting rriols ontbreekt.
Ia den staart der komeet zijn 1,000,000
prachtig gemeubileerde kamers, betimmerd,
ieder met heet- en kopdWa tergcleiding,
olectrisch licht, spiegels, valscherm, para-
pluie, enz. Do stookplaats voor decentrale
verwarming bevindt zich in de kern. Als
wij door 't publiek Voldoende gesteund wor
den, kunnen nog meer vertrekken, worden
gereed gemaakt en zullen wij nog meer
gemakken aanbrengen. Biljart- en speelza
len, concertgebouwen, kegelbanen^ ruime
schouwiburgcn, openbare leeszalen en bi
bliotheken, sportterreinen voor voetbal enz,
hoogere klassen, in welke de drie talen zul
len worden onderwezen en dat daarvan op
den duur gebruik zal worden gemaakt door
leerlingen welke niet de lagere klassen dier
school zullen hebben bezocht, zoodat her; lage
schoolgeld zal ten goede komen aan hen die
de vreemde talen willen leoren, doch eerst
op de gewone lagere scholen hebben gegaan.
Daardoor zullen deze scholen topzwaar wor
den en de kosten voor de school hooger
stijgen.
Het tweede bezwaar is dat ook op de bij
zondere scholen niet met het vroegere systeem
is gebroken.
Onlangs is hier wel uitgesproken dat de
Raad niets te maken heeft met de bijzondere
scholen en dat ze met wat daar is geen reke
ning heeft te houden, maar spr. is het met
die opvnttitng 'niet eens.
Bij die gelegenheid is gezegd dat geen be
palingen moesten worden gemaakt waardoor
de openbare school zou komen in ongunstige
.'c-rhouding tot de bijzondere school, maar ook
moet geen bepaling gemaakt worden die ten
nadeele zou komen van de bijzondere school
liet ligt niet op den weg der gemeente een
bepaling als deze te maken waardoor der bij
zondere school den strijd moeilijker gemaakt
zal worden. Do concurrentie is er eenmaal
en dnnimede behoort men rekening te hou
den.
Waar dus aan de bijzondere school het
oude systeem gehandhaafd wordt, acht spr.
het niet goed, daarmede aan de openbare
school te brekeru
Een ander bezwaar, met het eerste in ver
band staande, is dat het schoolgeld te laag
is opgesteld. In de lagere klassen zou hot
op zich zelf niet te laag zijn, maar wel voor
de hoogere klassen, nu voor dat zelfde geld
ook de talen zullen worden onderwezen.
AVaar men ziet dat de kasten aan school
A per leerling is 101, en dat daarop 67
leeilingcn gaan, zoodot voor die school de
gemeente een tokoit van bijna ƒ5000 heeft
bij te passen, terwijl de opbrengst van het
schoolgeld aan school II slechts 50 dei-
kosten opbrengt, meent spr. te mogen zeg
gen, dat het schoolgeld wel wat te laag is
opgezet.
Het is voor een raadslid, zegt spr., uiterst
moeilijk om voorstellen to doen tot wijziging
van het ontwerp, omdat zij niet beschikken
over de noodige gegevens en ook niet in de
gelegenheid zijn geweest daarnaar onderzoek
te doen, doordat het vooistel zoo laat in druk
verschenen. Spr. zal dan ook wel zijn stem
aan het ontwerp geven, maar hij zal, de wer
king der verordening nauwkeurig nagaan en
niet schromen om, wanneer hij daartoe aan
leiding vindt, alsnog voorstellen tot wijzi
ging te doen.
De heer II o n n e r 1 a g e G r e t e zal
trachten den heer Goslinga in diens betoog
op den voet te volgen.
In do eerste plaats wil spr. zeggen dat het
hem aangenaam was, dat de heer Goslinga
een woord van dank heeft gericht aan het
College dot zoo spoedig deze zaak heeft ge-
zullen dan niet ontbreken. Op het dek zal
over een lengte van 100,000 K.M. een baan
voor automobielen worden gelegd, stofvrij
en volgens do nieuwste constructie. Een
komeetcourant met morgen- en avondbla
den zal dagelijks verschijnen, behalve op
zon- en feestdagen.
Vertrok van de komeet
De komeet zal den 18en Mei, 's avonds
tien uur van do aarde vertrokken. Ofschoon
er ruimte in overvloed is en een talrijk
personeel aanWezig zal zijn, moet men zich
bij het instappen zooveel mogelijk haasten,
Gedrang en verwarring moet evenwel voor
komen worden, daar dit do noodlottigsto
gevolgen zou kunnen hebben, en wij ons
alleen voor do goederen en hot leven dei-
passagiers aansprakelijk kunnen stellen,
wanneer allen behoorlijk zijn ingescheept
Wenschelijk zou bet zijn, als de reizigers
zich reeds om acht uur gereed hielden. Of
er passen noodig zijn, is ons niet bekend,
maar voor alle zekerheid raden wij heeren
passagiers aan, zich van officieele papieren
to voorzien. liet is niet geoorloofd honden
en katten mee aan boord te nemen ,in ver
band met de plechtigheid der nachtelijke
stilte. Kanai-ievogels zullen worden tocge
-laten.
Voor do veiligheid der reizigers wordt
voldoende gezorgd. Om de gelicelc komeet
is een zwaar ijzeren hek aangebracht. Hel
is ten strengste verboden daar- gedurende
de Vaart op to gaan zitten.
Bte posterijen
zullen Volledig Worden ingericht. Natuur
regeld. Het is zeer waar dat dit voorstel,
spoedig is ingediend; de goedkeuring der
Koningin is nog niet eens op de wet verkre
gen en reeds ziin B. en AAr, met deze ont-
werp-verordening bij den Raad gekomen, die,
naar het College meent, is samengesteld in
den geest als de Raad dit wenscht.
Het hoofdbezwaar van den heer Goslinga
is, dat gebroken wordt met het oude systeem
waai bij voor het onderwijs in talen het school
geld werd verhoogd.
Mam- dat systeem is indertijd zeer krachtig
aangevallen in de schoolcommissie, waarvan
spr. de eer had de besprekingen bij te wonen,;
en dat geschiedde waarlijk niet zonder reden.
Ofschoon het waar is dat aan de bijzon
dere school dit systeem nog bestaat, is het
evenzeer waar, wat de schoolcommissie in
een brief over dit onderwijs zegt, n.l. dat de
school als inrichting van ondetwijs als óén
geheel moet beschouwd worden, dus dat het
schoolgeld voor die school wo -dt bepaald
en niet voor de klossen dier school.
Dat is het systeem der schoolcommissie en
het is het College bekend dat spr. daarmede
ten volle instemt. Spr. vindt, het van de beide
systemen verreweg het beste.
AVaar hier bovendien op geen enkele school
dat oude systeem wordt toegepast,, dat bij uit
breiding van liet aantal vakken of voor hoo
gere wetenschap meer schoolgeld moet be
taald worden', daar achtte spr. dit ook hier
niet noodigdat komt spr. volkomen logisch
voor, en het College hoeft zich daarmede
vereenigd,
B. en AV. hebben gezegddo school kost
zooveel per leerling en dat cijfer moet als
maatstaf dienen voor de bepaling der bijdrage
in de kosten. Voorop sta de bedoeling dat de
leerling de geheele school zal afloopen.
De heer Goslinga meent dat van de hoo
gere klassen waarin de talen onderwezen
worden te veel gebruik gemaakt zal wor
den. Maar daarom is het toch juist te doen
Nu is er in de eerste klasse een tamelijk aan
tal leerlingen, maar daartegenover zijn de
hoogere zeer dun bevolkt. Bij het 6e of 7e
leerjaar beginnen ze reeds de school te ver
laten en voor het 8e tot 1 Oe leerjaar blijft er
haast geen een.
Kon men het dus gedaan krijgen dat alle
leeilingen tot het 10e leerjaar bleien, dan
zou dat het beste zijn. Spr. meent dat het de
wcnsch van den Raad en ook van den 'heer
Goslinga was, om dit te bereiken.
Er is onderwijzend personeel genoeg om
ook in de hoogere klassen meer leerlingen
te hebben. Hiermede heeft spr. eigenlijk reeds
beantwooid de vrees van den heer Goslinga
voor de hoogere kosten der school bij uitbrei
ding van liet aantal leerlingen. Spr. wil ech
ter, ter wegneming van die vrees, nog wel
zeggen dat er in de hoogere klassen ruim
voldoende plaats is voor meer leerlingen
zoodat er voorloopig nog niet te denken is
aan uitbreiding van poisoned. En als het
noodig is dat liet personeel zou moeten wor
den uitgebreid door een te groofen toeloop
van leerlingen, dan zouden ook de lokalen
giooter moeten worden en dan zouden geheel
andere maatregelen genomen moeten worden.
Dan zou de tijd gekomen zijn tot het ver-
eenjgen der beide scholen, als toch gebouwd
moet worden. En die vereeniging zou ook
worden voorgesteld als de nu genomen maat
regel niet het doel bereikt dat er mede be
oogd wordt. Spr. geeft toe dat school A met
skchts 67 leerlingen niet aan haar doel be
antwoordt en, niet rechtvaardigt de kosten
die daarvoor gemaakt worden.
Spr. gelooft echter niet dat hot cijfer van
5000, door den heer Goslinga genoemd,
juist is.
De heer Goslinga: Als ik even mag
interrumpeerende school kost ƒ6780.
er wordt aan schoolgeld ontvangen ƒ1932.
zoodat dit een verschil oplevert van ƒ4848.
Daar is de subsidie bij in aanmerking ge
nomen.
De lieer Honneriage Grete: Het
bedrag van het schoolgeld, dat stemt spr. toe.
is voor appreciatie vatbaar. Spr. meende
en het college is daarin met hem mede-
gegaan te moeten beginnen met 20.
B. en W. wilden aan deze school fair trial
geven cn als het schoolgeld niet al te hoog
gesteld wordt, dan komen we erg in de lijn
van de Ineenschakelingscommissie, waarop
de heer Goslinga reeds gewezen heeft.
Er bestaat nu ook een zekere climax in de
heffingen aan de lagere scholen. Aan de eerste
categorie wordt betaald 10 cent per wéék of
ƒ5.per jaar, aan de tweede categorie 20
cent per weck of 10.per jaar, en aan
deze scholen 20.per jaar.
Als een ander de verordening had samen
gesteld, dan zou die misschien ƒ25.als
laagste schoolgeld hebben gesteld, het is best
mogelijk, maar spr. meende met 20.te
moeten beginnen. Voor velen is dit toch
reeds een vrij hoog bedrag en B. en W.
meenen dat men niet tot een hooger bedrag
moet gaan.
Voor de beide scholen A en B is de kos
tende prijs niet de zelfde. Voor school A is
dat 101.en voor school B 58.— Men
zou dus alleen voor de eerste een hooger
schoolgeld kunnen heffen cn dus zoo dan een
dubbele regeling* moeten gemaakt worden.
Maar B. en W. meenen dat geen verschil
mocht gemaakt worden in do heffing van
schoolgeld voor dic/elfde-scholen.
Hiermede heeft spr. liet standpunt van
B. en AV. t-oegelicht en verdedigd.
AVil men in den Raad voorstellen doen
om het schoolgeld te verhoogen, spr. zal
die afwachten, maar de voorstellers moe
ten dan voor hun voorstellen een meer
derheid trachten te verkrijgen. Een aan-
meikelijkc verhooging zou spr. in elk ge
val sterk moeten ontraden. AVaar de meeste
leerlingen kinderen zijn van menschen uit
den netten burgerstand met een middelma
tig inkomen, zal het meerendeel wel een
behoorlijk schoolgeld in evenredigheid tot
hun draagkracht betalen. Het schoolgeld
begint wel laag, maar klimt toch spoc
dig op.
lijk zal men alleen kunnen gebruik maken
van diaadlooze telegraplrie en telefonie,
Reizigers, die 20,000,000 of zelfs 30,000,000
K.M. van elkander verwijderd wonen, zul
Ion alzoo in een dag of elf elkander be
richten kunnen doon toekomen. Nachtelijke
berichten kosten slechts de helft van den
gewonen prijs. Er worden nog sollicitanten
opgeroepen om aan 't hoofd te staan van
dezen reusachtigcn postdienst.
Behoorlijke maaltijden zijn op ieder uur
van den nacht of den dag te bestellen.
Vijandelijkheden van den kant dergroote
planeten worden niet gevreesd. Voor bet
geval, dat we onvriendelijk zouden wor
den ontvangen, hebben we ons echter voor
zien Van 't nieuwste snelvuurgeschut,
luchttorpedo's en enterhaken.
Do geschiedenis leert, dat do beWoncrs
van afgelegen landen en kleine eilanden
meest do vreemdelingen, die heu komen
bezoeken, niet zeer genegen zijn. Dit is
dus ook te vreezen van do bewoners dor
sterren van de tiende of twintigste groot
te. AVij zullen echter de bevolking van
dio kleine Werelden nooit moedwillig be-
lecdigen, en nimmer togen een asteroïde
een houding aannemen, waarvoor we ons
tegenover Jupiter of Saturnus wel zouden
wachten. Ik herhaal, dat wo niemand zul
len aanvallen,, maar wo zullen ons ook
door geen enkel persoon en geen enkele
legecring op welke ster aan 't firmament
het wezen moge, laten beloedigen. Of
schoon afkeerig van bloedvergieten, zullen
we onze onafhankelijkheid handhaven, zij
't ook na veel strijd, zoowel tegenover en
kele sterren als tegenover geheele ster-
rengroepen. Wij hopen bij alle planeten,
van Arenus tot Uranus, een goeden indruk
van de Aarde achter te laten, en, kunnen
wij ook geen liefde wekken, wij wenschen
toch overal achting voor de aardbewoners
in te boezemen. Kosteloos nemen wij mede
een leger van onderwijzers
en zendelingen
om het licht der beschaving over alle he
mellichamen te verspreiden, daar deze,
hoewel in physisch opzicht helder stralend
uit een moreel oogpunt beschouwd nog in
de diepste duisternis gedompeld zijn. Over
al zullen scholen met leerplicht worden
opgericht en zullen de noodige boeken wor
den achtergelaten.
Do komeet zal eerst bij Mars aanleggen
en vervolgens Mercurius, Jupiter, Venus
en Saturnus bezoeken. Bij laatstgenoemde
planeet mogen automobilisten op eigen
erantwoording een tocht over den Ring
doen. Overigens zal er aan allen op elke
ster tijd gegeven worden voor uitstapjes
naar de merkwaardigste plaatsen.
De poolster
is van ,'t programma geschrapt, om ver
warring te voorkomen. Daarentegen zal
bij de Grooto Beer en bij andere bekende
sterrebeolden goruimen tijd vertoefd w_
den, evenals op den Melkweg. Uitstappen
op de zon is alleen geoorloofd voor hen,
dio zich togen matigen prijs a van 10,000
dollar voorzien van een pak klecren, dat
door ons speciaal voor deze gelegenheid
don handel is gebracht.
Ons programma is zoo samengesteld
dat
De ontheffing, waartoe de mogelijkheid,
in de verordening is gelaten, zal toch alleen
maar zijn ten behoeve der laagste inkomens.
De oude toestand is werkelijk onbestaan
baar. Die was er reeds toen spr. als wet
houder van onderwijs optrad. AVcl heeft
spr. getracht de bezwaren, daaraan ver
bonden, zooveel mogelijk weg te nemen,
maar dat ging zoo gemakkelijk niet.
De grootste helft der leerlingen zijn toe
gelaten voor half geld of geheel kosteloos,
zoodat er wel in naam een hoog school
geld werd geheven, maar in werkelijkheid
niet.
Er is in dit ontwerp, zooals spr. reeds
opmerkte, gelegenheid tot ontheffing gela-
l:en„ maar alleen voor de laagste inko
mens. De stroom van adressen om ont
heffing of kostelooze toelating zal nu niet
meer komen en de vastgestelde regeling
zal bij de toepassing ook regel blijven.
De heer Goslinga zegt, dat zijn hoofd
bezwaar tegen het ontwerp is het breken
met het oude systeem: extra betalen voor
liet onderwijs in talen. Nu zegt de heer
Honneriage Grete wel ,dat op andere scho
len die regeling niet voorkomt en dat die
scholen als een geheel moeten beschouwd
worden bij de bepaling van het school
geld. Maar het is niet mogelijk om op de
3e of 4e klasse van de H. B. School of
het Gymnasium te komen, als men te vo
ren op een goedkoope school heeft gegaan.
Bij deze scholen is het wel mogelijk kin
deren daarheen te sturen, die eerst op de
scholen F of G hebben gegaan en dienaar
de scholen A of B gaan om daar het on
derwijs in de talen te kunnen volgen.
Als het doel van den heer Honneriage
Crete bereikt werd ,n.l. dat alle leerlingen
de geheele school zullen afloopen, dan
zou spr. daarmede accoord gaan, maar hij
reest dat, als het onderwijs meer geld
gaat kosten aan de gemeente d. i. in
de hoogere klassen, waar beter gesala
rieerde onderwijzers zijn moeten dan
de leerlingen van andere scholen naar deze
school zullen komen cn de hoogere klas
sen zullen vullen.
Dat had spr. op het oog, toen hij zoo
even betoogde, dat hij het schoolgeld te
laag achtte. Spr. vindt op deze gronden
de fair trial, aan deze school gegeven,
wel wat al te royaal gesteld.
Echter, spr. heeft met genoegen gehoord
dat het denkbeeld van een vereeniging der
beide scholen A en B in den boezem van
het college nog leeft. Met genoegen ook
heeft spr. genoteerd, dat de groote toe
vloed van verzoeken om geheele of ge
deeltelijke ontheffing zullen wegblijven, en
spr. meent te mogen begrijpen uit de woor
den van den wethouder van onderwijs, dat
slechts weinig uitzonderingen op den regel
der schoolgeldheffing in de toekomst zul
len voorkomen.
De heer Ris staat, wat de opvatting
omtrent hot geven van gelegenheid tot het
wij slechts zelden een grooter afstand dan
100,000.000 K.M. zullen afleggen, vóór wo
weer bij een nieuwe ster stilhouden. Zoo
wordt de belangstelling der reizigers voort
durend wakker gehouden. Op iedere aan
legplaats kan gelost en geladen worden.
Personen, die ter besparing van kosten
slechts een deel van de reis wenschen mee
te maken, kunnen op iedere ster worden
afgezet, om daar de terugreis af to wach
ten. Het is zoor al te raden op andere
wijze do komeet te verlaten. Reizigers, die
zich willen vermaken met een luchtballon
of een vliegtuig hebben veel kans, dat do
komeet plotseling onder hen dooischiet»
Waarschijnlijk zullen zo dan spoedig in
de aantrekkingssfeer van een of andere
ster komen on daar ten eeuwigen dage om
been blijven zweven.
Het laatste gedeelte onzer reis zal wel
licht liet belang rijkste zijn, omdat we dan
een bezoek vullen brengen aan de nevel
vlekken en de niillioenon stenen, die nu
op aarde, zelfs met do grootste telescopen
en do gevoeligste photografioplaten niet
zijn te ontdekken. Op wetenschappelijke
gronden staat vast, dat wij ze zullen be
reiken. Immers onze komeet wordt op aarde
ook slechts een korten tijd waargenomen
en moet dus gedurende het grootste gedeelte
van haar omloop in do onbekende werel
den vertoeven.
Do prijs in do eerste klasse
van do aarde tot Uranus met inbegrip van
een bezoek aan de Maan, de Zon en alle
voornaamste planeten, woidl slechts bere
kend volgens een tarief van twee dollar
/V I
4
H
5CHIEDAMOTE COURANT.
in
