F 5
5
63"* Jaargang.
Dinsdag 2 Augustus 1910.
ojo. 13369
Edela van der Eichen.
W.
Reis-Abonnementen,
fSjf
SM
f
41
fl
Doze courant verschijnt d a g o 1 ij K s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingeii 11.1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week': Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advcrtentiën voor h'et eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
i Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek' Korte Haven).
Prigs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 80 cent per regel. Groote letters naar de plaats "die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeeligo voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intorc. Telefoon
j voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
De administratie van de „Sehiedamsche
Courant" is gaarne bereid om tegen ver
goeding van porto's aan haar abonné's
die voor korten of langen tijd op reis gaan,
de Courant aan hun tijdelijk adres te zen-
'dcn.
Ook abonnementen voor den tijd van
een halve of heele maand worden gedu
rende het reisseizoen gesloten.
BUITENLAND.
Schiedam, 1 Aug. 1910.
SPANJE EN HET VATIC A AN.
De houding van het Vaticaan tegenover
het Spaansche rninisterie-Canalejas tracht
de Romeinsche correspondent van de Pa-
rijsche „Matin" door de volgende beschou
wing te motiveeren.
„Op h'et Vaticaan heeft men steeds liet
afbreken der onderhandelingen door Span
je als zoor onwaarschijnlijk geacht. Als ik
met toonaangevende personen uit Vaticaan-
sche kringen deze mogelijkheid besprak,
dan zag men mij glimlachend aan, als
wilde men mij zoggen: „Breekt Spanje met
liet Vaticaan, dan komen de conservatieven
weer aan het bewind. Niemand is in Spanje'
sterk genoeg om mot den II. Stoel te kun
nen breken."
Ook de gebeurtenissen der laatste dagen
hebben de ïneening der Pauselijke diplo
maten niet gewijzigd. Kardinaal Merry del
Val is vast overtuigd, dat een breuk met
het Vaticaan de regeering aan het gevaar
van een revolutie blootstelt. Hij laat Gana-
lejas de volle verantwoordelijkheid over,
maar hij is overtuigd, dat het liberale ka
binet den stap niet zal wagon.
Te Rome gaat het gerucht, dat De Ojeda
roeds teruggeioepen zou zijn. De gezant
was niet tegenwoordig bij de gewone we-
kelijksche receptie van het corps diploma
tique.
De „Figaro" behelst de mededeeling, dat
de jheer De Ojeda reeds 'teruggeroepenwerd.
Minister Canalojas heeft den Spaanschen
gezant 't hevel (zijner terugroeping gezon
denna eerst te San Sebastian een onder
houd gehad te hebben met koning Alfonso.
Do minister kreeg den indruk, dat hij het
vertrouwen der kroon blijft genieten en he
sprak met den koning het antwoord, dat
de Spaansche regeering aan het Vaticaan
zal doen toekomen. In dit antwoord zal
Verklaard worden, dat Spanje de door hot
.Vaticaan gestelde voorwaarden piet kan
aanvaarden.
De „Figaro" beschouwt een volledige
breuk tusschen Spanje en hAt Vaticaan als
een „fait accompli".
Dat het onderhoud tusschen koning Al
fonso en minister Canalojas werkelijk het
door den minister gewenschle gevolg had,
blijkt ook uit oen tafelrede, die Canalejas
hij een te San Sebastian gegeven foestmaal-
Roman naar het Duitsch van
IIEDW1G ABT.
9)
„Zoo, zoo dat komt zijn vader ook
nog beleedigen, of het niet mooi genoeg was.
Maar ik zeg je, als jo nog eens zoo iets
durft zeggen, dan sta ik niet voor de gevol
gen in en slinger ik je naar het hoofd wat
mij in handen komt."
Hij zwaaide met zijn vuist in do lucht en
liep toen langs zijn zoon het huis binnen.
Met vast op elkaar gedrukte lippen zag
Bernard hom na. Christiana Iluvcstrand had
wat Eieheukamp betreft, inderdaad zijn laat
ste woord gesproken dat was liern tlians
duidelijk geworden. Een loodzwaar gevoel
drukte Bernard. En steeds was er deze eene
gedachtewat zullen zij nu moeten beginnen?
Zij wisten het zelf ook niet, de beide wan-
pige vrouwen op Eiehenkamp. Droevig lie
pen zij door het groote huis en dwongen
zich tot lachen, als zij elkaar moesten ont
moeten en voor elkaar wilden verbergen dat zij
geweend hadden. Halve .dagen zaten zij naast
elkander en maakten plannen, maar idle plan
nen bloken onmogelijk Van uitvoering.
En dan schudden zij droevig hot hoofd en
troostten zich tijdjijk door te zeggen dat de
verkooping op het laatste oogenblik misschien
nog afgelast zou worden. OF zij veronderstel-
tijd der liberale partij uitsprak. O. in. zeide
de minister het volgende:
„Nooit had ik zulk een zWaie verantwoor
delijkheid en nooit Was ik Vneer bereid aim
do moeilijkheden het hoofd te bieden. De
liberale partij in Spanje voeit thans haar
1 aalsten strijd. Wij rekenen op het leger,
op de meerderheid in 'de Kamers en op ons
zelf. De door ons aanvaarde strjjd is niet
anti-godsdienstig, maar slechts anti-cleri-
caal. Wij willen geen vervolging van het
oude geloof. Maar het gaat Piet aan dal er
hij ons in de twintigste eeuw geen gewe
tensvrijheid zou bestaan. Arm Spanje! Als
wij do nederlaag lijden zou dat liet verval
van het land beteekenen. Spanje zal ech
ter niet ten ondergaan, maar op de hoogte
komen waarop andore naties slaan. De
regcering, die de verantwoordelijkheid
draagt Spanje te ontrukken aan dereactie,
en die het vertrouwen des konings bezit,
zal Spanje redden ondanks alles en tegen
allen.
Onmiddellijk na den maaltijd vertrok Ca
nalejas naar 'Madrid, Vaar een ministerraad
belegd werd, die zich' bezig hield met het
opstellen van een antwoord aan liet Vati
caan. Alvorens dit beslissend antwoord der
Spaansche regecring naar Rome gezonden
wordt, zal het eerst ter kennis van koning
Alfonso gebracht worden.
De „Osservatoro Romano" schrijft naar
aanleiding van de uitlatingen van don
Spaanschen mimstor-prosideul Canalejas
over de laatste nota van het Vaticaan:
Indien de uitlatingen juist zijn weergege
ven, kan niemand zich verbaken, dat de
Heilige Stoel weigert de onderhandelingen
Voort te zetten. De Heilige Stoel heeft niet
verklaard geen verdere onderhandelingen
te willen voeren, maar heeft alleen voor
verdere onderhandeling de voorwaarde ge
steld, dat do Spaansche regeering ophield
maatregelen te nemen in een quaestio, die
nog onderwerp van bespieking is. De Hei
lige Stool heeft het recht en den plicht
zijn autoriteit to handhaven, en kan niet
dulden, dat in strijd met do eerste regelen
van diplomatieke correctheid, de Spaan
sche regecring in quaesties, die nog onder
werp van onderhandeling zijn, maatrege
len treft, die de religieuse orden builen
het gemeene recht stellen. Do Heilige Stoel
kan dus'niet onverzoenlijk genoemd wor
den, hij draagt alleen zorg voor zijn eigen
waardigheid en de gewichtigste belangen
der Kerk.
Do autoriteiten ,to Bilbao hebben met
het oog op do hcerschende opwinding, ver
boden op heden, naar aanleiding van den
geboortedag van Ignatius yan Loyola, een
katholieke betooging te houden.
Don Jaime de Bourbon, de Carlistisoho
kroonpretendent, rieht een schrijven tot de
clericalo senatoren en afgevaardigden en
wenscht hen geluk met hun verknochtheid
aan den Paus.
Ik geloof, schrijft hij verder, dat de dag
niet meer ver is, Waarop de aanhangers
vair de orde in Spanje evenais het Spaan
sche leger, zich om onze Vaan zullen scha
ren om don vijanden der werkelijke vrij
heid een grooten .veldslag te leveren. En
dan zal ik de eervolle positie innemen,-
die mij door mijn geboorte toekomt.
Een telegram Van 30 Juli meldt: In
den gisteren gehouden ministerraad deed
de minister van Binnenlandsche Zaken
mededeelingen over den toestand in Bil
bao, die bevredigend is.
Na afloop van den ministerraad weid een
perscommuniqué gegeven, Waarin gezegd
wordt, dat do premier Canalejas de overige
ministers op de hoogte stelde van de ter
men, waarin de nota vervat was, welke
aan den gezant te Rome, Ojeda, geseind,
was als antwoord op de laatste nota van
het Vaticaan. Deze nota Van het Vaticaan
achtte het voor het voortzotten der onder
handelingen noodzakelijk, 'dat de Spaansche
regecring allo jmaatregelen, welke zij in
de religieuse kwestie genomen heeft, zou
intrekken.
De regeering echter kWam, na een nauw
keurig onderzoek, tot h'et resultaat, dat zij
een dergelijk verzoek moest afwijzen en was
Van oordeel, dat zij het recht heeft alle
verantwoordelijkheid voor den toestand, die
door zuiver persoonlijke redenen van den
Heiligen Stool is geschapen, af te wijzen,
daar het Vaticaan tot nu toe alle verzoe
nende voorstellen van de regeering ont
weken heeft. De regeering Verklaart dan
ook, dat, daar zij nu tevergeefs tot alle
mogelijke middelen haar toevlucht geno
men heeft om tot overeenstemming te ge
raken inzake de beperking der orden en
godsdienstige inrichtingen, zij haar gezant
te Rome, Ojeda, zal uitnoodigen een andere
nota aan den kardinaal Merry del Val te
richten, waarin bij mededeelt, dat hij door
zijn regeering naar Spanje is teruggeroepen
om Verdere orders te ontvangen, terwijl een
attaché van de ambassade in zijn plaats
als zaakgelastigde zal geaccrediteerd w,or
den.
Een telegram aan „Paris-Journal" meldt:
De Spaansche ambassadeur bij het Vaticaan
is vandaar verliokken. Hel Vaticaan heeft
don nuntius te Madrid gelast Spanje te
verlaten.
En uit IV oenen wordt geseind:
Het is zeer waarschijnlijk, dat, als er oen
definitieve breuk tusschen Spanje en het
Vaticaan ontstaat, Koning Alphonso NIH
onmiddellijk don koning van Italië zal be
zoeken,
De liberale bladen in Spanje juichen de
mannelijke en onafhankelijke daad van de
Regecring toe, imaar zij beschouwen die
niet als eindpunt maar als uitgangspunt,
Zij zetten Voorop dat de breuk veroorzaakt
is door de weinige meegaandheid van de
Roomscho Curie en niet door liet Spaansche
gouvernement, dat yoor zijn waardigheid
dc roomscho voorwaarden niet kon aan
vaarden.
De republikeinsch'e en de onafhankelijk
liberale bladen steunen Canalejas en drin
gen aan op doorzetting door onmiddellijke
uitvaardiging van decreten, betreffende de
kerkelijkehervormingen, waarmede hij be
gonnen is.
De „Universo" daarentegen wijdt alle
schuld aan de houding van Canalejas en
verklaart, dat de katholieken den strijd zul
len aanvaarden. Het voegt er hij, dat de
Paus noch in noch voor Spanje een vreem
de macht is. Hij is even nationaal, even
Spaansch als de koning en de Cortes, Wat
betreft de wereldlijke zaken. Daarom is
een breuk met de Paus een breuk met
Spanje. i
Volgens het orgaan van Canalejas is het
aan het Vaticaan gezonden antwoord Vervat
in krachtige, duidelijke en slechts voor één
uitleg vatbare' tonnen en schuift het alle
verantwoordelijkheid van een breuk op het
Vaticaan. i 1
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
den dut de verkooping zooveel zou opbren
gen, dat, ids idle schulden betaald waren, er
nog genoeg zou overblijven om samen een
voudig van, te leven.
Maar als er niets overbleef? Wat dan?'
Die vraag duiklen zij elkander niet luide
te doen, maar daarom dachten zij er niet
minder over. Wat dan? dat was de vraag,
die 'haar als een spook vervolgde waar zij
ook gingen. En steeds ïiiader kwam dat
spook, steeds duidelijker zagen zij dc armen,
die hot. naar haar uitstak. Het was er 's mor
gens als de zon vriendelijk lmar eerste Jicht
in de kamers van huize Eiehenkamp wierp en
het was er 's middags als het stil was in de
gungen en kamers. En 's av'onds stond hot
daar nog in het avondlicht der scheidende
zonne. De barones staarde er onafgebroken
heen en Edela zag het ook, niet minder
dreigend en angstwekkend als zij.
Edela haalde verschillende laden van haar
kiusten open en woelde in de snuisterijen, die
hierin waren, geborgen. Dan overlegde zij bij
zichzelf wat' zij mee zou nemen als de ver
schrikkelijke dag kwam en wat niet. Al dio
kleine zaken daar in de laden wekten herin
neringen bij haar op van gelukkige uren op
liet oude Eiehenkamp dooigebracht en
nu zou /.ij van dat alles moeten scheiden.
Zoo gingen do da gen voorbij en eindelijk
kwam de laatste. Nog vier-en-Lwintig uur en
alles zou voorbij zijn, voorgoed voorbij,
's Middags kwam hun oude notaris. Hij had
geen bemoedigende berichten meegebracht.
Het scheen niet waarscliijnüik dat er den
volgenden dag veel kooplustigen zónden ko-
dan
zou er niet hoog geboden
men -
worden
„Maar mevrouw, u moot den moed maar
niet geheel verliezen."
„Neen, neen," zei de barones en lachte
vreemd.
Edela hooide alles en zij zag ook den lach
op haar mocder's gelaat. Stil ging zij de ka
mer uil naar buiten. In de gang sprong
Lord haar tegemoet, drukte zich tegen haar
aan en keek lmar met droeve oogen in het
gezicht, als begreep hij bet verdriet van zijn
meesteres,
„Lord och, Lord
Edela knielde bij hem neer oil nam zijn
kop in haar armen. Zoo zaten 7,ij nog bijeen
toen de notaris u.it dc kamer kwam. Zij had
hem hier willen opwachten en hem zoo vele
vragen willen doen. Maar van alle vragen
wist zij er nog maar eenWat /al er van
ons worden.? En weer streelde zij Lord en
steunde
„Lord och, Lord
„Don hond zul men u als uw persoonlijk
eigendom niet kunnen ontnemenaldus
trachtte de notaris haar te troosten, die haar
gedachten, meende te daden
„De hond mij ontnemen
nep
Edela ontsteld, die nog geen oogenblik aan
dio mogelijkheid gedacht had.
„Bedoelt go dat men den hond ook zou
kunnen verkoopen," zei ze met trillende stem,
terwijl zij verbleekte.
„Neen, neen, freule dat zal mon niet
doen. Gij hebt mij verkeerd begrepen," aldus
trachtte de notaris haar gerust te stellen.
eenstemming is met zijn belangen. Maar er
zijn andere belangen, die eerstgenoemde bij
tijd en wijle de baas kunnen zijn. De Tut'co-
philc gevoelens in Bulgarije kunnen aan
veranderingen onderhevig zijn. De vervol
gingen cn de slechte behandeling, waarover
di Macedonische Bulgaren zich lubben te
beklagen, kunnen de politieke gevoelens der
Bulgaren natuurlijk beïnvloeden, maar hot
s niettemin vooibarig om aan een. gewapend
conflict te gclooven.
Bulgarije is nog niet zoover om een ge
wapend conflict te wenschon, ten einde hot
resultaat der militaire voorbereiding te vei'-
krijgen. liet beschouwt dit leger als een
noodzakelijk element voor den vrede op den
Balkan, welke vrede evenzeer onmisbaar is
oor zijn voorapocdige ontwikkeling als het
handliaven der verkregen positie in Europa.
H o n g a r ij e.
In de Ilongaarschc Kamer is Zaterdag
besproken het ontwerp over de leening van
560 millioen. De minister bestreed de ano
nieme aanvallen, die blijkbaar systema
tisch in de buitenlandsche bladen tegen het
ciedict van Hongarije gedaan worden. De
financieele toestand van Hongarije is in ern
stige kringen te goed bekend, dan dat deze
aanvallen kunnen schaden. Hongarije is al
tijd niet zorg zijn verplichtingen jegens het
buitenland nagekomen. De minister bestreed
de bewering, dat de leening voor militaire
doeleinden gevraagd wordt, Het doel van de
leening wordt in het ontwerp nauwkeurig
aangegeven. Zij, die de politiek van Oostem-
rijk-llongarije kennen, weten, dat dit land
geen oorlog wenscht. De regeering vraagt
volkomen vrijheid van handelen wat betreft
liet oogenblik der emissie, en de plaats waar
dc uitizilie L'i-'chieden zal. Het ontweqi werd
vervolgens met groote meerderheid aange
nomen.
Spanjee
Een officieel telegram uit Fernandopo.
een onder Spaansch gezag staand eiland aan
de W.-kust van Afrika, meldt, dat de inboor
lingen de Spaansche troepen hebben aange
vallen. Een Eiuopeeseh korporaal sneuvelde
on verscheidene soldaten werden gewond
terwijl aan de zijde der inboorlingen 1 opper
hoofd en 3 inan sneuvelden.
Bulgarije.
Generaal Baprikoff, de Bulgaarsche minis
ter van buitenlandsche zaken, heeft zich door
een medewerker van de „Matin" laten inter
viewen.
„Of het waar was, dat Bulgarije van plan
i« af te zien van de Turcophile politiek, die
het op raad der mogendheden volgde?"
„Dat is niet geheel juist", werd geant
woord. „Bulgarije wenscht een vredelieven
de politiek to volgen, omdat zulks in over-
Maar zij hooide het niet. Ilaai' oor ver
nam iets geheel andersstemmeurumoer en
daarbovenuit de stem van den af roeper
„een echte Newfoundlander ecu prachtig
beest wie biedt er geld voor eenmaal,
tweeman'
Edela greep Lord bij zijn hakband en
stormde met hem de kamer, waar haar moe
der was, binnen.
„Moeder moeder, dat is toch niet waar
he? dat is toch niet mogelijk, moeder Zij
zuilen toch Lord niet duiven verkoopen aan
den meestbiedende moeder?"
„En waarom niet?" zei de barones koud
Zij zat daar nog steeds zoonis strak toen de
notaris haar het slechte bericht luid gebracht,
rechtop, strak vooruit kijkend, met dien zelf
den vreemden lach om den vast gesloten
mond.
„Waarom niet, kind?" herhaalde zij„Al
les wat gold waard is, wordt ten gelde ge
maakt alles. En een echte Newfoundlander
- - zoo'n kostbaar die-r, dacht je dat zij die
zouden vergeten
„Neen neenriep Edela. „Dat mogen
zij niet doenDat duld ik nietDat kan ik
niet. toestaan!"
De barones stond op.
„Kind, wij zijn machteloos. Alles wat mor
gen verkocht wordt is ons lief maar wij
moeten er afstand van doen. Wij kunnen
er niets tegen doen."
Edela staarde haar moeder aan en viel
toen luid snikkend bij haar trouwen hond neer
hem vast aan zich drukkend. Lord bromde
zacht, 't klonk bijna als mensehelijk steunen.
Turkpe.
De Grifksche gezant protesteerde bij den
minister van buitenlandsche zaken tegen de
uitlatingen, welke de Turksche gezant te
Athene in een intci view gedaan heeft, daar
hierin dingen voorkomen, die voor den koning
van Griekenland bclcedigend zijn. De minis
ter van buitenlandsche zaken antwooiddo,
dat hij eerst wenschte te spreken met den
Turkschen gezant te Athene, voordat hij een
beslissing in deze zaak nam.
Griekenland.
Theotokis, die "Vrijdag te Athene is aan
gekomen, deed zijn vrienden, naar de bericht-
ge\er van de „Voss. Ztg." meldt, eenige
belangwekkende mededeelingen over zijn op
zijn reis in het buitenland opgedane ervarin
gen. De openbare ineening in Europa en
bijna alle regeeringen der groote mogendhe
den, waren Griekenland niet welgezind, daar,
zooals de Fransche minister-president Briand
op scherpen toon opmerkte, Griekenland
voortdurend de aandacht van Europa in be
slag neemt, vooral tengevolge van de Kreta-
kwestie, aan welker gewelddadige of over
haaste oplossing niet is te denken. In plaats
\an de rechten van Turkije op Kreta kalm
to laten rarjaren, brachten de Kietensers
door voortdurende incidenten, zooals de vlag
gen- en eedskwestie, en door memories
Europa in stadige onrust. Daarom betreurt
Theotokis, dat Rallis de eandidatuur van
Venizelos en andere Kretonsische partijlei
ders voor dc Grieksche Nationale Vergade
ring bepleitte. Dal zou ongetwijfeld de ver
houding van Griekenland tot den nabuur-
staat verscherpen en Europa nieuwe reden
geven, zich met Griekenland bezig te hou
den. Zijn raad zou dus deze zijn, dat geen
Krctonser afgevaardigden naar Griekenland
zouden komen. Hij zou persoonlijk Venize
los verzoeken, zijn eandidatuur bij de ko
mende verkiezingen op te geven en geen
vei kiezing te aanvaarden, omdat daardoor
do nationale zaak ernstig beuadoeld zou wor
den. Venizelos was een goed patriot en zou
ongetwijfeld zijn raad volgen, opdat de in
menging van Europa worde vermeden.
Theotokis verklaarde verder, dat na het
Zacht ging de barones de kamer uit en
liet Edela met haar hond alleen.
Iliervan had Edela al deze weken geen
vermoeden gehad. Wat er ook gebeurde on
waarheen zij ook moesten gaau, voor Lord,
had zij gemeend, zou altijd nog een plaatsje
te vinden zijn. Hij zou meegaan, hij zou
haar metgezel blijven, zooals hij het al jaren
lang geweest was. Eu nu hoorde zij dat hij
Laar ontnomen kon worden, dat de eerste de
beste het dier kon koopen, wegrukken ran
haar. Weer hoorde Edela in haar verbeelding
steinmengerucht en daar bovenuit weer die
cone stem:
„Een echter Newfoundlander wie biedt
er geld voor!"
En zij zag veel meer, zij zag hoe er dan
een ruwe mtm naar voren trad, betaalde en
Lord bij den halsband greep cn liem meetrok
ondanks zijn verzetLord zou Ind
ien, maar zou meegesleurd worden hij zou
trachten los te komen en geslagen worden.
„Lordo, LordNeen, neen, dat zal en
dat mag niet gebeuren dat zal ik voor
komen jongen, wees maar gerust. Wil ik je
daarvoor sparen Lord ja? Omdat ik zocr
veel van je houd, zal ik het kunnen
Lord keek haar aan alsof hij alles begreep.
Zacht, likte hij de hand van zijn meesteres.
Toen stond Edela op.
,,Jn ja, hé Lord als ik het doe, zal
het je geen pijn doen, wél?"
(Wordt vervolgd.)
f-M
i HL
j "i
1'
I1 r
I I
rif'
t M
,tti
COURANT.
.1 V
!1 l
i
r
f{
t [i
- 'ff
f t y j
