De Hollaitele waterlinie Mreiil,
63'" Jaargang.
Dinsdag 16 Augustus 1910
No. 13381
Edela van der Eiahen.
Reis-Abonnementen,
Deze courant verschijnt dage 1 ijks, met uitzondering van Zon-enFeestdagen'
iü r?T«cWa Sch^dam en V] aard in gen f 1.1.25 Sn co
per post Q. 1.65.
Prijs por week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
'Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor Eet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
1 i Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats 'die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordcelige voorwaarden. Tarieven
biervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
j voor de Redactie No. 123.
1 voor de Administratie No. 103.
De administratie van de „Schiedamsche
Courant" is gaarne bereid om tegen ver
goeding van porto's aan haar abonné's
'die voor korten of langen tijd op reis gaan,
do Courant aan bun tijdelijk adres te zen
den.
Ook abonnementen voor den tijd van
'een halve of heele maand worden gedu
rende het reisseizoen gesloten.
BUITENLAND."
i Schiedam, 15 Aug. 1910.
RUSLAND.
Men is er in Rusland in de laatste ja
ren aan gewoon geraakt, dat men in den
zomer een bezoek der cholera heeft to
wachten. Men beschouwt met een Oos-
torsch fatalisisme ook de cholera als een
onuitroeibaar inventarisstuk uit oude tij
den en vat het verschijnen der moord
dadige ziekte niet meer zoo tragisch op.
De welgezeten en beschaafde bevolking
assimileert zich aan de in Rusland blijk
baar onafwenbaro schikking van het nood
lot, drinkt nog slechts gekookt water, eet
minder fruit en laat liet aan het arme
volksklassen over om te sterven. Sterven
moet immers tenslotte iedereen, de een
vroeger, de ander later. En tenslotte leent
men nog nauwelijks hot oor, wanneer van
de cholera en haar vernielende werking
sprake is.
Maar dezen zomer trok de cholera toch
de haar toekomende opmerkzaamheid.
.Want zij kwam aangestormd, zooals dit
slechts bij de ernstigste epidemiën in vroe
ger jaren heeft plaats gehad op het eind
der regeering van Alexander III. Op dui
zenden plaatsen tegelijk vertoonde zij1 zich
en duizenden offers sleept zij dagelijks
weg. Zoo luiden reeds de officieele mede-
deelingen, achter welke zich nog een veel
grootero ellende verbergt dan openbaart.
Naar de berekeningen van prof. Rein, die
naar het Dongobiod is 'gezonden om de
ziekte te bestrijden, bedroog het aantal
slachtoffers der cholera twee jaar gele
den 17.000, in het vorige jaar 2S.000, ter
wijl dat gedurende dezen, zomer reeds lot
57.000 is gestegen. Prof. Rein verklaart
dientengevolge, dat deze epidemie een
groot gevaar voor het gcheele rijk oplevert,
omdat do ziekte zich' over tal van dorpen
.verder zal verspreiden Waar de allereen
voudigste medische hulp ontbreekt.
In de verschillende dorpen spelen zich reecis
bedenkelijke tooneelcm affanatisme en bijge
loof spelen een belangrijke rol bij deze eeuwen
lang verdrukte hoeren. Uit vele plaatsen
komt hel bericht dat de hulp van aangeko
men dokters en gezondheidscommissies op
den volhardendsten tegenstand stooten, een
verzet dut zelfs met lijfsgevaar gepaard gaat.
Roman naar het Duitse li van
HEDW1G ABT.
21)
Edela Eoorde hem komen, hoorde zijn
bespijkerde schoenen schuren over den
grond.
Nu drong het tol haar door dat daar
iemand kwam om haar te helpen en nau
welijks had zij' daarvan de zekerheid, of
haar onzekerheid was weg. Zij, wilde niet
zwak en angstig zijn, zij 'wilde niet laten
blijken dat zij een oogenblik verward was
geweest door li'ol gevaar. En terstond daar
op ging zij weer met vasten stap voort over
den bergweg.
•Verbaasd za.g do vreemdeling liet aan.
Zij wilde nog verder gaan, wilde niet door
bom geholpen worden.
Maar toch liep zij' langzamer. Dc weg
Werd moeilijker en plotseling gaapte er
een afgrond aan haar voeten op het meest
onVorw'achto oogenblik., Edela deed eer,
scliredo terug, een rilling liep haai' door
do leden bij liet zien van het groote go-
vaar Waarin zij verkeerde. En nu was hot
baar een aangename gewaarwording te we
ten, dat zij daar niet goh'eeli alleen was, te
liooren het kletteren Van 'do schoenen "an
den grootcai, sterken man, die haar tot
hier met Vasten voet was gevolgd. Zij
keerde zicE om en zag hem aan,
IIij Was nu vlak bij en bleef staan. Hoog
.was zijn gestalte en. scherp, keek' bijt haar
pan, .Hot waren dozolfdo oogen, zag zij
Men onttrekt hier dikwijls de patiënten met
geveld, men verbergt anderen en van 66 n
plaats weet men zelfs te berichten hoe de
arisen een cholernlijder moesten naloopcn om
hem te kunnen afzondoren. In vele dorpen
van het gouvernement Jeknterinoslaw zijn
de hoeren aangegrepen door een paniek, waar
door zij hun huizen sluiten on in massa's
wegtrekken. Dit vluchten werkt even aan
stekelijk als de epidemie zelve. Uit Jusowska
en omliggende bergwerken stroomen de arbei
ders als gek met duizenden tegelijk naar de
treinen die niet in staat zijn al die men-
schcn te vervoeren.
Slechts de kwakzalvers en toovenaars
maken goede zaken. Dc hoeren wenden
zich liever tot hen dan tot artsen, en do
middelen, die hen worden opgelegd, le
veren een nieuw gevaar.
Een voorbeeld uit veleOp last van
zoo'n toovenaar verzamelen zich alle vroi'
won uit een door cholera reeds besnm
dorp 's nachts te 12 uur, spannen zich
dan voor den ploeg en snijden dan in
langen optocht den bodem open. De fan-
taisio dezer onwetenden schildert hun bij
zondere gevarendikwijls gelooven zij dat
levenden begraven worden en dan hooren
zij zelfs hel kloppen der begravenen boven
de graven uit. Zelfs heeft een vrouw na
eenigo dagen nog het lijk van haar man
opgegraven, omdat zij beweerde zulk klop
pen gehoord te hebben.
Ongeloof in de dorpen, verschrikkelijke
woningtoestanden in de steden 1 Is het won
der, dat de cholera in Rusland zoo'n vrucht
baren bodem vindt? Integendeel, een won
der is het, dat Rusland er bij andere ge
legenheden nog zoo goed is afgekomen.
Evenals de oorlog met Japan is de cho-
lera-epidemie, die ongeveer eenzelfde ge
tal offers eischt, een Mene tehel voor de
machthebbers, die van het groote rijk
slechts een mesthoop weten te maken.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Natuurlijk is hierbij de wonscli de vader
der gedachte.
De uitsluiting is Zaterdag ook te Kiel
doorgevoerd. Op dc Germaniawerf werden
bijna duizend, op de Ilowaldtswerken 1200,
bij Stocks en Kolbe honderd arbeiders uitge
sloten.
Op de Germaniawerf legden zeshonderd
niet uitgesloten werklieden den arbeid neder.
F r a n k r ij k.
Wegens de duurte der levensmiddelen heeft
do socialistische Kamcrgroep besloten een
deputatie naar den minister-president te zen
den om tc vernemen welke maatregelen de
regoering denkt te nemen om alle oorizaken
der tegenwoordige duurte op te sporen en
aan dc duurte paal en perk te stellen. Voorts
dmrkt de partij over de resultaten van haar
t i en onderzoek in dezen een interpellatie in
de Kamer in te dienen.
Duitschland.
Do „Tagl. Rundschau" schrijft onder
den titel„"Merland, Oostenrijk en dc
Duitsche sclnepvaarttollon"
Thans hoort men eindelijk, dat dorijks-
regeering toch ook er reeds een Weinig
aan heeft gedacht, hoe ze wel den tegen
stand Van Nederland en Ooslonrijk-Honga-
rije zou kunnen oveijwinnen. Er moet
thans over de toetreding van Nederland
en Oostenrijk tot invoering der schcep-
vaarttollen een in het ministerie van bin-
nenlandscho zaken uitgewerkt bijzonder
staatsverdrag in ontwerp gereed liggen, dat
zoowel voor Nederland als Oostenrijk aan
zienlijke voordeden mot zich brengt en na
aanneming der voornaamste punten de toe
treding dor heide staten tot de scheep-
vaarttollen-wet zeker doet zijn.
nu, die baar hadden aangestaard in de
berghut.
Er was iets in dozen man, dat haar een
gevoel van onmacht gaf. Edela deed een
stap achteruit maar aan ontwijken viel
hier niet meer te donken, en daarom deed
zij dadelijk daarop een schrede vooruit.
Hot was alsof hij haar wijde aanmoedi
gen tot grootore vertrouwelijkheid n kalm
te. Zoo knikte hij haar toe en zei:
„Tot hier toe en niet verder, zoo is
het hier. Er is goon springer, die hier
over zou komen en wie mist valt zich
ten pletter. Maar wanneer gij den sprong
toch' wilt wagen, dan wil ik u gaarne 1 e-
frulpzaam zijn."
Hij ging tot aan den rand van den af
grond, stootte zijn bergstok mot vaste hand
in den grond en keek baar een beetje
uitdagend aan.
Zij keek hem mot groote oogen in rijn
open gezicht, Waarin geen spoor van ocni-
ge- bewoging was.
Was dat scherts of ernst? Kon hij dat
Werkelijk mconcn den sprong te wogen
over dezen diepen afgrond? Misschien kon
hij liet als geoefend klimmer, maar hoe
moedig zij ook was, bij de gedachte aan
dien sprong liep nogmaals een rilling over
haar lichaam.
„Gij hebt gelijk," vervolgde hij, alsof
hij haar gedachten gelezen had. „liet zou
voor een jonge dame Wat te kras zijn zoo
iets te wagen. Ia 't algemeen moet een
jonge dame steeds voorzichtig zijn waar
het een sprong in hot onzekere betreft.'
Edela werd vuurrood. Zijn woorden klon
ken haar als een b'eleediging, zonder dat
zij kon zeggen Waarin die bestond. Ook
Zw edem
Op een interpellatie naar aanleiding van
een ontwerp tot de versterking van Nar
vik en do Alamlseilanden, antwoordde de
minister van buitenlandscbe zaken, Trolle,
„dat Zweden bij zijn algemeene politiek
slechts de handhaving zijner neutraliteit
in het oog behoefde te houden." De on
langs tor hand genomen versterking van
Stockholm en de eveneens reeds begonnen
verbouwing der onmiddellijk bij de hoofd
stad gelegen vlootbasis Skepsholmen, heb
ben in het licht van dit beginsel slechts
de beteekenis van een natuurlijken maat
regel van landsverdediging. Hetzelfde doel
beoogt de versterking der kuststreek van
Luie, nl. do defensie togen Rusland. Op
don eilandengordel rondom Stockholm zul
len de versterkte forten op Sandö, Warm-
dö en Kodjupet oveneens betrouwbare de
fensieve positios vonnen. De vroegere oor
logshaven Karlskrona daarentegen behoeft
niet meer versterkt te Worden, daar zij "in
het vervolg slechts dienen zal tot vredes-
haven der oorlogsvloot, die thans uit 12
nieuwe en 6 oudere pantserschepen, met
een bemanning van 5100 koppen bestaat.
Door deze maatrogelen zal het zwaartepunt
der maritieme landsverdediging worden
verplaatst naar de hoofdstad, die slechts
80 zeemijlen van do Finscbe kust Yam
Rusland verwijderd is en tot dusver onbe
schermd was togen aanvallen der Russi
sche vloot.
Oostemrij k-II o n g a r ij e.
Keizer F rans Joseph zal bij gelegenheid
van zijn tnehtigsten verjaardag op 18
Augustus aan alle staatshoofden een herin-
neiingspkiquctóe schenken met. zijn borst
beeld en het onderschrift„Uit trouwe toe
genegenheid''.
De Oostenrijksch-IIongnarsche staatsamb-
'c naren krijgen een afslag van deze plu-
puette nis aandenken.
in zijn houding was niets onbetamelijks
en toch schoen or van dezen man iet
beloedigends uit te gaan. Misschien was
het zijn onverstoorbare kalmte, zijn koude,
onbewogen toon, misschien was het de
koele hoogmoed, die uit zijn geheolen per
soon sprak. „Het is een van onzen
standdacht Edela en zij zag nu
ook dat hij dezelfde man was die haar
eens op de wandeling voorbij gereden
was.
Maar waarvoor zag hij haar aan? Ze
kor, een jonge dame van haar stand gittg
in cos tal niot als zij in de eenzaamheid
ver van allen die haar gemak konden
aanbieden. Ilad hij daarop gedoeld toen
hij van een sprong in de onzekerheid
sprak.
Een bittere trok kwam' er om haar mond
en op zeer koelen toon zei ze:
„Ik ben niet bang, maar ik zoek gewoon
lijk wogen, waar ik mij alleen redden
kan en de hulp van anderen niet noodig
heb."
Zij boog even het hoofd en draaide zich
om met do bedoeling den terugweg tc
aanvaarden. Een paar schreden deed zij,
toen trad hij vastberaden aan haar zij en
zei op onverwacht hoffclijken toon:
„Gij wilt op eigen kracht vooruit, niet
waar dat is een edele gedachte. Echter
men kan niet altijd door eigen kracht zijn
doel bereiken hot is soms te moeilijk
alleen allo bezwaren te ovenvinnen. Zoudt
gij mij daaiknn thans willen toestaan u
voor te gaan en u eon Weinig te hel
pen?"
(Hij wachtte haar antwoord niet af, maak
te een korte buiging on ging haar, terstond
Spanje.
De toestand in Spanje neemt, volgens do
berichten van Fransche correspondenten, een
steeds bevredigender verloop. Onder de Bas-
ken dreigt weliswaar nog steeds een uitbar
sting van religieus fanatisme, maar in alle
andere doelen des lands komen zelfs de meest
militante ultramontanen tot de overtuiging, I
dat het Vaticaan aan de eischen van het
ministerie Canalejas in enkele opzichten
moet toegeven.
De pauselijke nuntius aan het hof te Ma
drid heeft Zaterdag een bezoek gebracht aan
den minister van buitenlandsche zaken, die
op 't oogenblik te San Sebastiaan vertoeft.
Dc minister wees er den pauselijken ver
tegenwoordiger op, dat de verklaringen, die
aan minister-president Canalejas in den mond
worden gelegd, somtijds de opvattingen weer
spiegelen van de journalisten, die met den
minister hebben gesproken.
De nuntius sprak de meening uit, dat
enkele verklaringen van Canalejas radicaal
waten, andere daarentegen verstandig en
billijk.
II e t V a t i c a a n.
Naar het heet, zal het eerstvolgende con-
sistorium aanstaanden October of November
laats hebben, daar de paus moet hebben
lesloten, liet volgende jaar, het jaar der
jubileumfeesten van het koninkrijk Italië, in
't geheel geen consistorie meer te houden.
In het op handen zijnd consistorie zullen,
naar een üuitsch blad verneemt, vier gees
telijke waardigheidsbekleeders den kardi
naalshoed dragen, nl. de patriarch van Lis
sabon, blendes Bello, de aartsbisschop van
Parijs, Ametre, de majoidomus van het Vati-
caan, mgr. Bisleti en prins Granito di Bel-
monte, die nuntius te Wecnen is. Bij het
aanstaand consistorium zal dus geen kardinaal
uit het Duitsche of Engelsche grondgebied
worden benoemd. Zooals men weet, zijn op
't oogenblik IS kardinaalszetels vacant, en
in November zal het drie jaar geleden zijn,
dat de paus geen nieuwe kardinalen heeft
benoemd.
P er zi
Uit Teheran wordt geseind dat de regent
Effad-ul-Mulk, die de regeering waarneemt
voor den minderjarigen sjah, verklaart hooft
dat hij het regentschap nederlegt, wijl hij het
bloedbad van verleden Zondag niet kan
goedkeuren. De regeering tracht hem van dit
besluit terug te brengen, omdat zijn aftreden
zeer waarschijnlijk weer tot- nieuwe onlusten
zou leiden.
Dertig man, die aan de dezer dagen ver
melde muiterij van de kozakken-brigade te
Teheran hebben deelgenomen, zijn gevan
gen gezeteenige andere zijn gevlucht naar
Schalxloelasim, waar zij een toevlucht heb
ben gevonden in de heilige moskee.
Droczen, waarhij zich een gering aantal
wocstijnhedoeïnen hebben aangesloten, bedrei
gen de Iledscha-spoorlijn teil Zuiden van
Deraa. Zij hebben reeds een 10 kilometer
van dc spoorlijn gelegen dorp verbrand en
geplunderd. De bezettingen der stations
werden reeds versterkt, terwijl naar Damas-
kus bevolen werd onmiddellijk de reeds vol
gens vroeger bevel gei'eed staande 14 batal
jons naar Ilauran te doen oprukken.
Turkse.
Nieuwe, hoewel niet talrijke benden van
China.
De „Agcnce cl'Extrême Orient" zegt, dat
do tijding van de aanstaande reis van den
Duitschen kioonpiin.s naar Oost-Azië in China
zeer gunstig ontvangen is. De Chineesche
bladen publiceeren artikelen ter verheerlij
king van Duitschland. Zij herinneren aan het
onlangs gesloten Russisell-Japansche verdrag
pa beschouwen Duitschland en de Vcveenigde
Staten als de natuurlijke bondgenooten van
China. Een groot aantal particuliere vereeni-
gingen bereidt allerlei feesten ter cere van den
kroonprins voor.
Uit Tibet is te Darjeeling bericht ontvan
gen, dat de toestand daar verbetert en dat
de militaire actie van Chineesche zijde begint
tc luwen.
Te Simla, de zomerresidentie van den on
derkoning van Engelsch-Indië, wordt er nu
aan getwijfeld of het er wel toe zal moeten
komen, dat de Engelsche troepen, die in ge
reedheid werden gehouden, de Tibetaans iie
grens overschrijden.
Men schrijft ons uit Amsterdam:
Een ieder, die in den laatsten tijd hetzij
per spoor, per fiets of wandelend, den weg
tusschen Bussum en Hilversum afgelegd
heeft, zal het opgevallen zijn, dat de hoe
veelheid rails en dwarsliggers, gestapeld
op de terreinen van het depót der Roll.
Spoorwegmaatschappij (tusschen den wa
tertoren aan den Bussumergrintweg en de
Crailooscho brug) steeds aangroeit. Alles
wijst erop, dat de groote opslagplaatsen
weldra nog meerdere spoorbaanbenoodigd-
heden zullen bergen. Zooals men weet,
werd vroeger het materieel in de Rietlan
den bij Amsterdam bewaard, tot de H. S.
M. de beschikking kreeg over deze, inder
daad technisch uiterst geschikte, velden.
Zooals bekend, is, afgezien van het be
lang der betrokken spoorwegonderneming,
groota beteekenis te hechten aan hot lij-
nennet uit een strategisch oogpunt. En nu
kunnen wij ons niet begrijpen, dat duizen
den meters rails, dwarsliggers en ander
voldoend en prima materieel voor spoor
wegaanleg, beschikbaar liggen voor een
mogelijken vijand, die ons land binnenge
drongen on tot de Hollandsehe Waterlinie
voortgerukt is. Ten koste van schatten
daarop voor alsof hij geen tegenspraak
duldo.
Maar Edela volgde Kom niet zooals hij
verwacht had. Bijna vijandig keek zij hem
aan. Zijn hoffelijkheid had zij voor scher
pen spot aangenomen. En al moest zij ook
uren lang hier wachten, zij weigerde be
slist in zijn gezelschap den terugweg te
ondornemen 1
(Hij keerde zich' om' en zei:
„Gij zoudt mij verplichten door wat
spoed te maken. Maar als gij dat niet
wilt, vind ik het ook goed. Ga dan alleen
ik zal echter zoo vrij zijn een oogje
in het zeil to houden tot ge voldoende
in veiligheid zijt."
Niets klonk er meer van de hoffelijk
heid van daar juist in zijn toon. Veel
eer was or nu iets Van ongeduld in zijn
stem, als begkm hot noodelooze getalm
van do eigenzinnige jonge vrouw", hem te
vervelen.
Edela Voelde dat. Hot scheen haar of
haar heele houding kinderachtig was.
Waarom weigerde zij eigenlijk de aangebo
den hulp; doze man schoen het als zijn
plicht te boschouwen haar tc helpen
waarom dan te weigeren?
Hij begon naar beneden te klimmen en
zjj volgde hem. Langzaam ging hij voort.
Het scheen of hij zich van Edela niets
meer aantrok. Hij keek niet om, alleen
meende Edela af en toe op te merken,
dat hij even stilstond om tc luisteren of
zij hem nog volgde. Er was dan iets eigen
aardigs in zijn houding, iets van den jager
die zijn wild bespied. Hij moest een goed
jager zijn, dacht Edela. En verder dacht
ze, dat het toch maar pleizierig en veilig
was, dat hij in de nabijheid was. Straks,
toen zij alleen hierheen was geklommen,
had zij het gevaarlijke van den weg niet
zoo bemerkt, maar thans zag zij hoe wei
nig hot hier kon schelen of men stortte
in den afgrond. Do weg werd niet gemak
kelijker, hoewel hij daarvan in het geheel
geen hinder scheen te hebben. Het kostte
Edela weldra moeite hem geregeld te vol
gen. Zij spande zich tot het uiterste in
om den afstand tusschen hen heiden gelijk
te houden, maar op den duur begon het
te veel van haar krachten te vergen, het
zweet brak haar uit en het duizelde haar.
Zij had eigenlijk een paar minuten moeten
rusten, maar zij durfde niet te blijven staan
uit vrees, dat zij licm dan uit het oog zou
verliezen.
Plotseling stond zij met oen ruk stil.
Zij waren nu op een plok gekomen, waai
de rotsrand bijna loodrecht naar beneden
ging nergens zag zij vooruitspringende
stcencn, nergens Iets om zich aan vast
te houden. Hoe zou zij' ooit daarlangs kun
nen afdalen?
Bijna op hetzelfde oogenblik, dat zij was
blijven staan, stond ook de man voor ham-
stil. Het was alsof hij vooruit geweten had,
dat zij hier zou blijven staan. Ilij draaide
zich nu om, voor het eerst gedurende den
tocht, en keek naar boven, waar Edela
stond. Toen zij dat zag, spande zij zich
voor het laatst nog eens in om verder
te gaan, ondanks de lievige duizeligheid,
die haar had bevangen.
(Wordt vervolgd.)
SCHIEDAMSCHE COUR! lil
