63"" jaargang
Donderdag 29 September 1910
No. 13418
n
Eerste Blad
■Edela van der Eichen,
1
I
w
Ét%t'
I*
K'
BüiTOLAJSH.
BIMENLAm
H - e t w - i -H
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en.Feestdagen.
Pnjs per kwartaal: oor och ie dam en. Vlaardingen £1,1.25 franco
per post il. 1.65.
Prijs per week: Foor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
1
BureauLange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Orooto letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
I*!
w
5$
five?
Schiedam, 28 Repl. 1910.
DUITSCHLAND.
Tc Berlijn zijn Maandag en Dinsdag in liet
noordwesten der stad opstootjes, men zou in
dit geval kunnen sproken van onlusten, uit
gebroken, welke, wat omvang en ernst, aan
gaat, nog nooit in de hoofdstad zijn voorge
komen. liet begon Maandagmiddag met rol
letjes, door stakers hij dei- kolenhandel der
tinna Kupfer el C'o. tegen arbcidswilligcn
op touw gelei. Tegen den a\ond echter na
men de ongeregeldheden toe en het slot was,
dat van 's r.mnds tien uur af tot nachts
twee uur loc tusschcn de Borliimohe politie
en de betoogers, hij wie zich een groot aan
tal straatslijpers had gevoegd, eemoudig
slag word gelovcid. Do menigte, waaronder
kb--'aders, die, door kinderen op den arm
te '.ragen, zich poogden te beschermen, bom
bardeerde de politie, welke mol de blanke
sabel zich verweerde, met uitgebroken straal-
steunen, glazen, !le-schcn, borden en zelfs
v.etd er geschoten. Uit de naburige huizen
tegenden eveneens allerlei puveetielen neer.
Dt wouwen weet den /.ich dapper door bloem
potten, asch, z.nnd en water uit de ramen en
van balcons op de politie te gooien. Om hot
tuin lilt tc verhoogen, waren alle straatlan
tarens vernield. Van een warenhuis werden
tie ruiten ingedrukt en de uitstalkasten leeg-,
geplunderd. Van een café, waarin oen politic-,
agent zijn toevlucht had gezocht, weid alles
kort en klein ge-slagen. Men vreest voor het
loven van den caféhouder.
Voorts liatl een bestorming plaats van do
Reformationskerk. To half twaalf stonden
daat ongeveer 3000 personen. Kwajongens
klommen in de lantaarnpalen en draaiden de'
vlammen uit, smeten dp ruiten in van pas-
seerondo trams en sleurden uit do train een'
geestelijke, den pastoor van de RoFormations-
kork. Deze geestelijke wik te ontkomen in'
zijn woning en grendelde de den:Tiet. volk
werd daaiop zoo woedend, dat hel de geschil-
dei de ruiten van de kerk insmeet 011 vooi1
duizenden marken aan kostbaarheden ver
nielde.
De politie had niet op dergelijke uitgc-
hieidc en langdurige wanordelijkheden ge
rekend. Zij stond rnachteloos tegenover do
duizenden.
'liet aantal gewonden, dien nacht aan beide
zijden gevnllcni, is aanzienlijk, Van de politic
werden SS'ntan buiten gevecht gesteld; hoe
veel burgers er gewond werden kan nog niet
met nauwkeurigheid worden vastgesteld. ITet
aantal wordt echter ver over de honderd ge-
ttumtd. Tn een lokaal, vva.tr hulp verleend
wordt aan men&chen, die oen ongeluk krij
gen, werden er 22 opgenomen.
Gistermorgen vroeg ontstonden er op
nieuw relletjes, maar niet van dien omvang
'als don avond Ie voren. De uitrijdende wa
gens det firma Kupfer werden door con poli-
tie-eseoitc- begeleid, z.oodat ze, hoewel door een
joelende menigte gevolgd, hun doel kondon
hotelkon. Maar in den avond begon hot lieve
lev on opnieuw. Kerst kwam hot om zeven
uur tot een botsing tnsoclieu politie en onge-
vooi 3000 rustverstoorders. Do agenten tc
voet en dc 15 beiedon agenten trokken de
sabels- en sloegen kiaehligop do menigte in.
Bater op don avond moest de politie nog
maals de wapens gebruiken om een troop van
ongeveer 500 personen uiteen te jagen.
Toen uit de luii/cn met flcsschen, briket-
ion en scherven naar de politie werd gewor-
pt u, iScltolcn do agenten met Brovvningspisto-
len op de vensters.
[11 de Wnld,»tra«sc dtong de politie een
woning binnen, vvaauiit met bloempotten
en andere vooi .vvei'pcti naar de politie werd
geworpen. Een "vrouw slingerde een branden
de petroleumlamp naar de agenten toe; de
lomp ging echter uit,.
I Leihaaldelijk werd uit de menigte op dc
politie geschoten. Er luidden vele inhechtenis
nemingen plaats.
Bij deze botsingen werden in *t geheel
90 personen gewond, 13 ernstig en één ar
beider luvl ernstig. Voor zoover bekend is,
zijn twee politie agent "gewond, één aan het
hoofd door een steenworp en een ander door
een vul op straat.
Tegen middernacht hielden dc samen
scholingen op. Een gioot aantal winkels zijn
enrield.
Volgens de politie zijn deze opstootjes niet
dixtr toevallig samenrot tend gepeupel veroor
zaakt, maar heeft men te doen met wel-'
001 liereide buitensporigheden van georgani-,
seci'dc weiklicden tegen de politie. Maan-1
den achtereen zijn de in de wijk Mohabit wo
nende werklieden tegen de firma Kupücr, de
onderkruipers en ook tegen de politic opge
hitst, totdat het tot de ongehoorde onlusten
in de heide Imitate nachten is gekomen. Zoo-
,tls ge. dmgclijke gevallen, verloren
ook hier dc leider» tenslotte alle gezag over
de tniututiV en kwam hel tot bloedige bot
singen.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Roman naar het Duitsch van
IIEDWIG ABT.
58)
Walter alleen was even aardig tegen haar
als hij van het begin af was geweest. Hij
had haar vaak in stilte gadegeslagen en zoo
was hot hem niet ontgaan dat or iets was dat
linnr hinderde cn dat do oorzaak moest zijn
van haar vertrek. Hij trachtte echter niet
achter haar geheim te komen, maar meen
de loch to moeten beproeven haar' wat Je
helpen.
Ken paar dagen voor haar vertrok vroeg
hij:
,,Ivan ik' tt misschien ergens mee helpen
juffrouw? ITebL u al pogingen gedaan om
ooit andere betrekking 1e krijgen of weet
gé nog niet wat ge doen zult'als ge bij ons
weg. bont? Tk Wang liet niet uit nieuwsgie
righeid, "maar uit éérlijke belangstelling."
„Dal weet ik," antwoordde z.ij. „Neen, ik
jteb nog geen nieuwe betrekking. Tk wil
alles eerst op mijn gemak overdenken. Mi
schion ga ik wel naar het buitenland."
Dat was het inderdaad waar zij over daclil
-Landen en zeeën wilde z.ij lus-ehen zich en
het verleden -loggen.
Soms dacht z,ij dal. zij het niet goed heb
'ten kon otn heen tc gaan, dan weer tolde
zij de uren die nog moesten verloopen voor
het eindelijk zoover was.
En nu was het zoo ver.
'Do' laatste nacht was Voorbij.' TT aar koffer
had zij den vorigen avond gepakt on toen
E r a n k r ij k.
De Zuid-Fiansehe gemeente Corneille-de-
la-Bivière heeft een bijzonder revolution-
nairen burgemeester in den sociaal-demo
craat Author. Iiij noodigdo dezer dagen de
wijnoogsters op het stadhuis, wees hen
op de grove winsten, welke de landeige
naars dit jaar zullen maken, betoogde dat
ook do nfbeiders daatvan hun fleel be
hoorden te hebben on wekte de aanwe
zigen op in staking te gaan, indien hun
salarissen niot worden verhoogd volgens
oen door hem uitgewerkt tarief.
Gaan do patroons niot op deze voor-
waardon in, zoo sprak deze merkwaardige
huigemeoster, dan zullen zij geen druiven
in hun vaten krijgen: we zullen do, wegen
versperren on opbreken, on vreemde pluk
kers beletten in. de wijnbergen te komen.
Gij kunt u op uw burgemeester verlaten:
ik zal aan uw hoofd de wegert bewaken
on eiken pluk verhinderen.
Do landeigenaars vondon dit optreden
van don burgervader al to kras eu z.c be
klaagden ziel; hij den procureur der repu
bliek, terwijl de prelect van liet depar
tement Oost-Pyreneeëp zich genoodzaakt
heofl gezien den burgemeester voor ont
slag voor Je dragon.
te noodigen bij zijn bezoek ïe Peking zijn
intrek te nomen in de „Verboden Stad",
in het paleis van wijlen keizer living
Hsoe, oen schilderachtig gelogen verblijf
óp een eiland 111 oen van ,de drie schil
derachtige Jotusmeron", binnen de om
muurde „verboden stad".
dat er onder de republikoinsche partij on-
ralijkc lieden z.ijn geweest.
„Onze eerste plicht," zoo vervolgde hij,
,,i« den strijd aan te binden tegen oneerlijk-
j beid in de politieke en handelswereld. Zeden
bederf van eiken aard is dc groote vijand van
de ïepubliek."
Spanje.
De clericalo betooging, welke Zondag 2
October to Bilbao zou worden gehouden,
en waarvoor de paus zijn. apostoliscben
zogen had gezonden, is door don kapitem-
gcneraal verboden, liet katholieke comité
heeft daaiop een proclamatie uitgevaar
digd, die zóó belcedigend "is voor het le
ger, dat de onderteekenaron voor den
krijgsraad gebracht zullen worden.
Hofbericht.
Prins 1 lendrik is met jhr. Hooft Graaf
land met den trein van S uur 38 gisteravond
tc Apckloorn aangekomen en per rijtuig naar
het paleis geiedcn. Z. Iv. II. vertrekt liodcn-
nioigen met den trein van 0 uur 4 naar
LuwigHusL en keert vvaar-chijnlijk vioeger
terug, dart aanvankelijk het plan was.
Engeland.
Lord Citatie» Beresford herrit oen open brief
gelicht aan minister-president. A«quith, waar
in hij \ei klaart, dat de veiligheid doe rijks
oiecht, dat er onmiddellijk maatregelen, wor
den genomen voor den bouw van nog zeven
Dread no nabis hoven do vijf, die in het vol
gende jaar op stapel worden gezet.
De schrijver grieft liet aantal Dread
nought» op, over welke het Drievoudig Ver
bond in 1913 en 10 l-l zal beschikken, om
daardoor te bewijeen, dat als zijn voorstel
niet woult aangenomen, do positie van
0 root-BritL,uiilie een gevaar zal loopcn, dat
niet onderschat mag worden.
Tot dekking mui, de onkosten beveelt hij
aan onmiddellijke uitgifte
lerning.
van een groote
Duitsch land.
Het staat blijkbaar heel goed met de kan
sen opbij legging van bet geschil in dc me
taalindustrie.
!n de Maandag op voorstel van den Bond
van J udiistrieelen te Berlijn gehouden verga
dering van directies en arbeiders, bleken
beide partijen geneigd een einde aan den
strijd te maken en door wederzijd.-ch toege
ven werd dan ook ten aanzien van verschil
lende punten o\oroen»tenuning bereikt.
Heden woult de veigadering voortgezet,
nail.it vooraf de vertegen w oord igeis der
werkgever» en arbeidcis afzonderlijk de be-
miridel 1 ng-w 001 ,-tellen zullen hebben hespro-
Ecu,
De Wuritemliorgsehc melaalindustricelcn
daarentegen hel dien in een gisteien te Stutfc-
gait gehouden vergadering besloten de uitslui
ting door te zotten. De' machinefabriek te
Esslingen en de Daimlerwercke te Unler-
Ltukheim hebben hun georganiseerde werk
lieden leeds tegen 8 October gedaan gegeten.
Te Frankfort a. d. Odor is da sociaal
democraat Faber tot lid van den Rijksdag
gekozen mot 15.797 stemmen. Do natio-
naal-liberaal dr. Winter bok wam 15 625
stemmen.
Zooals men weet, zal de Duitsche kroon
prins een reis naar hot verre Ooston ma
ken. Daartoe zal hij don lOen November
^a.s. aan bootd van don kruiser „Geiseaiau'1
uit Wilhelmshaven vertrekken.
Het Oliineesche Hof heeft den prins do
tot dusverre nog zeldzaam aan iemand
te beurt gevallen oer aangedaan hom uit
T u r k e.
De directeur der Turksche Nationale
bank is, paar uit Konstantinopcl wordt ge
meld, vandaar naar Parijs vertrokken, om
aan de onderhandelingen over do leening
deel to nemen. Bet gerucht loopt thans
dat de leening toch te Parijs zal wor
den gesloten. Voor het grootste deel zou
Frankrijk, voor een kleiner bedrag Enge
land cr aan deelnemen. Aan beide kanten
heeft men iets toegegeven, zoodat de voor
waarden van Frankrijk thans gunstig ge
noemd kunnen worden. Indien deze ge
ruchten waar zijn, bewijzen zij dal Frank
rijk heeft ingezien dat Turkije ook wel
bij anderen hel geld dat het noodig heeft,
had kunnen krijgen.
De Prins von Wied.
De Pt ins van Wied is gisteravond om 6
inu 10 uit Apeldoorn vertrokken, uitgeleid
door kolonel Van Hoogstraten, adjudant van
H. M. do Koningin.
Voreonigde Staten.
Roosevelt heeft op de republikeinselie
conventie, welke met het oog op de verkie
zingen in den staat New-York gisteren te Sa
ratoga i» bijeengekomen, een aanzienlijke
overwinning behaald.
Na een zeer woelige vergadering werd hij
nl. door de conventie lot voorloopig voorzitter
gekozen mot 507 tegen 445 stemmen, met
ooi bijgaan win vice-president Sherman, die
door het voorloopig comité den avond te
voren candidaat was gesteld.
Voor de stemming dood kolonel G ruber,
de voornaamste redenaar van de oude garde,
een heiligen aanvul op Roosevelt, waarin hij
verklaarde, dat. ten gevolge win diens rede-
uieringen een paniek hecr-ehl in de han
delswereld.
Ten slotte trachtten de aanhanger» van
den oud-president den «preker te over
sein ecu wen, maar Roosevelt kwam tusschen,
beide en ter/ocht, dat men Gruber zou laten
uitspreken.
"Na liet bekend worden van den uitslag der
stemming hield Roosevelt oen redevoering,
waarin hij wees op de vooruitstrevende
maatregelen, door hel congres onder liet be
stuur win Tuft. genomen en op den wetgc-
veilden arbeid in den staat New-York on
der liet bestuur win gouverneur Hughes,
maar daarbij stelde hij tevens in liet licht,
Audiënties.
De gewone audiëntie van den minister
van koloniën zal op Vrijdag 30 dezer niet
plaats hebben.
Personalia.
Bij Kon besl. van 19 dezer is benoemd,
buiten bezwaar van 's Rijks schatkist, tot
vertegenwoordiger van <le regeering op het
van 37 October te Berlijn te houd'
vierde internationale congres voor de verzor
ging van krankzinnigen, J. van Deventer Sz
arts, inspecteur voor het Staatstoezicht op
krankzinnigen en krankzinnigengestichten te
Amsterdam.
Hof Tan Arbitrage,
De Belgische minister van" s'aat, de lieer
A. Beernaert, een der scheidsrechters in het
geschil tusschen de Vereenigde Staten van
Amerika en Venezuela in de zaak van de
Orinoco, is gisteren per auto van Brussel
naar 's-Gravenhage gekomen, waar hij in
trek genomen heeft in het Hotel den Ouden
Doelen.
ProT, Staten-verklezing*.
Dc n rij/.innig-democratiscne t kiesVereem-
ging tc Zaandam lrceft gisteravond besloten
hij de herstemming voor een lid van de Pro
vinciale Staten op Donderdag aanstaande
den heer K. Prins («oc.-dem.) te steunen.
De anti-revolutionaire kïcsvereenigrug Ne-
derl.utd 011 Oranje besloot steun te verlcenen
aan de candid.itmir van den heer Van Tie
nen (liberaal).
Do berst enroling in Rotterdam District I.
Bij de herstemming, die gisteren plaats
gehad heeft ter verkiezinsr van' een lid van
den gemeenteraad voor int I, ter ver
vanging van jhr. van Git. den oud-wet-
liouder, die de gemeente metterwoon heeft
verlaten, is de heer D. de Klerk, de candi
daat der vrijzinnigen, met'een meerderheid
van ongeveer 170 stemmen gekozen. De chr.
had zij ook reed» afscheid van het echtpaar
Riefcilst.ihl genomen, want dc trein waar
mee zij vertrekken wilde ging reeds 'smor
gens vóór aclit uur. Het was nog schemering
toen Edela al op was.
Zij dacht or over dat het nu spoedig
v oorbij zou zijn, dat, Bernard Havestrand cn
zij onder één dak zouden wonen dien
brandenden last. 'Maar het werd hoog tijd om
tc gaan, want hij zou spoedig weer zoover
genezen zijn dat hij zijn kamer zou nrogen
verlaten. En dan zouden de pijnlijke ont
moetingen vvcor beginnen. Neen, neen dat
mocht niet en daarom was liet goed dat zij
nu ging.
Zij zou hem niet meer ontmoeten
nooit meer! Hij moest '111 de ziekenkamer
blijven en binnen twee .uur zou zij weg zijn.
Zacht ging zij dc trap af, deed voorzich
tig dc huisdeur ;opcn 011 trad naar buiten.
Zij wilde afscheid nemen, nog eenmaal in het
dal zien naar dc weiden ororele .rivier. En
ook naar boven, naar do bergen wilde zij een
afscheidsgroet zonden. -
Do zon lachte haar nu al toe cn uit het
dal klonken vroolijke stommen. Hot was ecu
gioep ai bolders, die naar hun dagtaak trok
ken, Zij moesten werken daar ginds bij do
nieuwe brug.
„Dnnn schwing' ich mcinen Wandcr-
qfnb zongen zij.
Edela sloeg linnr handen voor het gezicht
cn weende.
- Maar plotseling werd zij bij den mnam
geroepen, op eigenaardigen toon, droevig, cn
'toch juiohfcnd
•„Edela!" -
Zij liet linnr urmen zakken en zag Dei-
t - rtWvb.
naul Ilavostrand in het gezicht. Verschrik
ken oi veibazen deed haar z.ijn komst, niet
- het kwam overeen met haar verdriet dat
hij daar stond cn in zijn stem had hetzelfde
geklonken als wat haar tot tranen luid be
wogen.
Met een paar stappen was hij naast haar.
„Ik zag u het huis uitgaan cn dat dwong
mij 0111 ook naar buiten tc gaan. En nu zie
ik u in dc zon zitten vveenen."
Zij daclil er niet aan dc tranen uit haar
oogen tc wisschen.
„De zon cn ik bobben niets met elkaar te
maken, mijn weg gaat* door do duisternis.
Gij bent z.iok geweest en mocht nog niot
buiten 1 komen. Waarom komt gij achter
mij aan?"
„Omdat ik hot' moestHebt gij dat wel
ooit ondervonden, weet gij wat het is iets te
móeten doen, zonder redeneoron, zonder
denken te moeten, voortgedreven worden
daarheen waar 't hart heen trekt? Weet go
wat zulk moeten 'is?"
„Tk weet het."
„Ik weet vrat ge bedoelt en hoe ge het be
doelt. Ge meent dat go móet hatenHet is
oen macht die zeer sterk is Edela, die tl
dwingttot dien haat. Die macht is sterk
werpt zich. op demenschen en .maakt hen
vaak tot dieren., Maar er is een .macht die
grootei' dingen, doet. Weet gij wel, Edela,
welke do macht. i« die. krachtiger is dan dc
macht, van don haat?"
Angstig afwerend bewoog zij haar lmndon.
rllij ging rechter niot heen, maar nam
zacht haar handen in de .zijne.
„In vredeswil ik jomvrimnden in de mijne
houden. Ik neem wat gij mij niot vrijwillig
geven wift. Laar er vrodc zijn tusschen ons,
Edela?"
Haar koude vingers deden geen moeite
om los tc komen.
„Vrede tus.-cheu u en mij waarom
zouclt ge daarnaar verlangen? Dat kan
siechts een vrede z.ijn zooals cr bestaat tus
sehen twee dooden."
„Ik geloof aan een opstanding en ik zal
wachten en ik zal ïocpen - tot al wat dood
i», is ontwaakt tot <x»k wij ontwaken,
Edela
„Nooit nooit
Luid riep zij dat, maar het was niet hot
antwoord og zijn woorden, het waren woor
den die zij uitte bij de gedachte aan het
dreigend gezegde van een andoren man, dien
vrccselijken manJe komt nooit vrij, je komt
nooit vrij. ik houd je vast
Bernard Have strand echter wees met breed
gebaar in het dal.
„Ik heb je dien dag over mijn brug zien
komen Edela dien dag toen de rivier zoo
hoog was. E11 het was niet de haat, die je
voeten bewoog. Daarvoor dank ik je dank
ik jo L
Hij was Voor haar neergevallen en hield
haar handen vast in de zijne.
„Ik smeek or je om niet .langer mij to
haten
,„Lnut mij gaan, laat mij sta
melde zij.
IXij stond weer op, langzaam, zag haar
vast an 11.
Toon, hief zij haar rechterhand op 011 stak
hem die toe
.„Hieris mijn handtu
vrede zooals gij gevraagd licht maar laat
mij nu gaan cn volg mij niet. Belooft gc
mij dat?"
Wachtend bleoi /.ij hem aanzVn.
Diep hew ogen hield hij haar hand vast.
„Ik beloof hot je. Wal gij wilt cn zooals
gij wilt, zoo zal het geschieden, Edela. Tk /.al
geduldig wachten tot dat mijn tijd gekomen
is. Want ik weet dat die tijd zal komen,
ik weet liet zoo zeker al» de zon daar boven
ons staal,."
Langzaam trok zij z.ijn hand uit de hare
eii ging liet dal in. Hij ging de bergen op.
Zij wist het nu, zij gevoelde het nu en zij
bekende hel zichzelf nu, wat zij nooit had
willen toegeven -- z.ij had hem lief Zij had
Item boven alles lief, hem, BernardHave
strand.
XXIV
„Komaan, komaan 1" riep Walter Riefen-
slehl v roolijk tegen Bernan! toen deze van
zijn vvimdoling terugkwam. „Dus weer voor-
het eeist oen» wat rondgewandeld. Wij keken
niet weinig op toen we de ziekenkamer leeg
vonden, daar straks. Komt ge van de ber
gen? Ik dacht eeist al dat ge aan het sta
tion waart geweest om de voltrekkende uit
geleide tc doen."
„Aan hei station? Is er dan iemand op
rei.» gegaan?"
„Juffrouw Eiohou, die ontslag heeft ge
vraagd uit haar betrekking bij ons."
Bernard maakte een heftige, beweging als
of hij weg /wilde loopèit. Walter (lacht dat
hij zou vallen.
(Wordt, vtrvaïgd.)