I
Na 13425
SS*" laargang
Vrijdag 7 October 1910
De 'zilveren beurs.
i
i
Kennisgeving.
4'
ft
i
ii
1
Deze courant verschijnt d ag'el ijk s, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam.en Vlaardingen fl. 1.25 franco
per post tl. 1.65. i
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke, nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor hot eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn,
Bureau: Lange Haven No. 141 (boek Korte, Haven).
Prijs der Advertentiën:, Van 1—6 regels fl. 0.92ieder© regel meet
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden, Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan bet Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
AANGIFTE
BEVOLKINGSREGISTER.
Het GEMEENTEBESTUUR van Schie
dam herinnert de ingezetenen aan hunne
verplichting om steeds t ij d i g aangifte
te 'doen voor het bevolkingsregister.
Bedoelde aangifte moet worden gedaan:
lo. wanneer men de Gemeente
gaat verlaten;
alsdan moet een getuigschrift van woon-
plauieverandoring (verliuisbiljct) worden
gevraagd en meegenomen naar de Gemeente
waar men zich gaat vestigen, ten einde
aldaar uiterlijk binnen éón maand te wor
den ingeleverd;
2o. wanneer men zich in de Ge
meente vestigt;
alsdan moet menoverleggen eeu getuig
schrift van ivo onp 1 aatsveran dering (ver-
huisbiljct), afgegoveu in de vorige woon
plaats
3o. Wanneer m tón binnen de Ge
meente van wjoning verandert;
alsdan is het hoofd van een huisgezin
verplicht aangifte te doen, doch tevens
Wanneer in dat gezin oenige verandering
plaats grijpt, bijv. wanneer iemand komt
inwonen en ook wanneer dienst- en iverk-
boden komen of vertrekken.
Verzuim van aangifte kan Wor
den gestraft met HECHTENIS of
GELDBOETE.
Voor zooveel noodig wordt medegedeeld
dat het Bureau van het Bevolkingsregister
gevestigd is Schoolstraat 12 (voorma
lig Kantongerechtsgebouw).
Schietoefeningen.
Do Burgemeester van Schiedam,
vestigt, op verzoek van den lieer Staats
raad i. b. d. Commissaris der Koningin
m de provincie Zuid-Holland, de aandacht
van belanghebbenden bij de scheepvaart
op do hieronder volgende berichten aan
zeevarenden:
Sell iotocf oning van het font
Pampus. Zn idler zee.
3 de D i c tri o t.
Volgens mededeeling van den Minister
van Oorlog zal op 6 Oct. 1910 een schiet
oefening worden gehouden van het fort
Pampus. Er zal gevuurd worden mot ka
nonnen van licht kaliber (8 o.M.), waarbij
onveilig wordt gemaakt een sector, be
giensd door de ware richtingen N.W. door
Noord tot Z.O.L.Z, (191°) tot op 4500 M.
van het fort.
Door
EMILE RICHEUOURCr.
Op 12 en zoo'noodig ook' op 13 Oct. a.s.
zal een dergelijke schietoefening gehouden
worden, waarbij onveilig wordt gemaakt
een sector, begicnsd door de ware lich
tingen O.N.O. door Oost tol Z.O.t.Z. (78°)
tot op 4500 M, van hot fort.
Op de dagen, waarop gev'uurd wordt,
zal van h'et fort Pampus oen roede vlag
waaien, die 3 'uur vóór het begin der
oefening halfstok en één uur vóór 'de oefe
ning geheel voorgchcschen, wordt. Boven
dien 'zullen tegclijkeitijd en op dezelfde
wijze xoodo vlaggen, waaien van de bat-,
torijen Diemerdam en Duigerdam, de West-
batterij' nabij Muiden en den kerktoren te
Muiderberg. (Zie „Ncd. krt." No. 212.)
Schietoefening van het fortt
IJ m u i d e ji. 3de district.
Volgens rnededeeling als voren zal op
en zoonoodig nok op 8 October a.s.
een schietoefening worden gehouden,' van
het fort IJmuidan. Er zal gevuurd worden
niet kanonnen van licht kaliber (6 o.M.),
waarhij onveilig wordt gemaakt een sec
tor tot op 4500 M. van het fort en
begrensd aan do N.zijde door een lijn vanaf
hel fort in 'de ware richting N.N.W. en
aan de Z.zijde door het Noorderhoofd en
een lijn in de ward richting W.Z.W. van
het uiteinde daarvan. De N.lijke grens
van dezen sector zal op het fort aange
geven worden door een stol palen met
roode.n driehoek als topteeken.
Op 14 en zoo noodig ook' op 15 Octo
ber zal gevuurd worden, mot kanonnen
van zwaar en middelbaar kaliher (24 en
15 c.M.), waarbij' onveilig wordt gemaakt
eenv sector tot op 9000 M. van het fort
met dezelfde grenzen en op dezelfde wijze
aangegeven.
Op den dag, waarop gevuurd wordt,
zal van het fort eeno roode vlagwaaien,
die 3 uur vóór het begin dor oefening
halfstok en één uur vóór 'de oefening
geheel voorgeheschen wordt. Bovendien
zal op den "avond vóór en op den dag,
dat gevuurd wordt, een waarschuwings
bord worden geplaatst op hot terrein van
den Rijksvischafslag.
(Zie „Ned. krt." Nos. 222, 22G.)
Schiedam, G October 1910.
Do Burgemeester vernoemd
M, L. 1IONNERLAGE GRETE.
non, waarin een gioot aantal bommen en an
dere ontplofbare stoffen weiden gevonden. De
voorbctciding van den opstand was toen
bijna ge;eed. Verder vernam mén echter wei
nig in het buitenland van wal er in het land
gaande was, want de regeering oefende een
strenge censuur uit. De verkiezingen hadden
blijkbaar ecu heel'rustig verloop en er wer
den twee-en-ncgcntig aanhangers van de re-
gocring gekozen togen ncgen-en-veeitig leden
van de oppositie en veertien republikeinen
maar de hoofdstad Lissabon zelf vaardigde
niet minder dan tien republikeinen naar de
BUITENLAND.
ftgp'
Koning Manuel.
een zeer gevoelige slag was
1)
Op do derde verdieping in do Trois
frèresstraat lo Montmartrc, in een kleine
tvonihg, bestaande uit twee kamertjes en
een keukentje, woonde Berlin met zijn
vrouw en drie kinderen: een jongetje van
zeven, oen meisje van vijf en een ventje
van nog geen vier jaar.
Van hun mcubolljos kan ik u niets bij
zonclors vertellen, licol eenvoudig, maar
keurig netjes; men kon zien, dat moeder
dc vrouw ze uitstekend onderhield.
De Berlins waren, zoodra zij getrouwd
waren, daar komon wonen, het waren nette
menschop, volkomen gelukkig met elkaar,
dol op hun kindoren en door iedereen ge
acht.
Berlin was slotenmaker van zijn am
bacht; hij was een oppassend man en bracht
goiegeld iedere veertien dagen al zijn loon
thuis. Dat moest ook wol, als hij er op
gesteld was dal zijn vrouw cn kinderen
netjes voor den dag kwamen. Mario Berlin
werkte ook flink mco, niet alleen in haar
huishouden, zij naaide voor een kleermaker
en. was een,zeer ervaren naaister van ves
ten; van wat zij verdiende, gevoegd bij do
zeven franc per dag van haar man, kon
den zij heel aanlig en fatsoenlijk leven.
Schiedam, G Oct. 1010.
PORTUGAL.
Do revolutie is dan eindelijk losgebroken
ii. het rijk vu.n den jeugdigen koning Manuel.
Zi was, we beweerden het gisteren reeds,
gei nimen tijd voorzien. Ze scheen onvermijde
lijk, onafwendbaar. Jarenlang gistte liet on
der de bevolking, in liet leger zelfs. Samen
zweringen kwamen in don hiatsten tijcKann»
't licht, waarin zelfs een groot, aantal officie
ren waren betrokken, en men herinnert zich
ongetwijfeld de ontdekking ian eciiigo for-
rnoclc boinnioiibergplaalsen van ïepublikei-
Maar overleggen, daar kwam niet voel van.
Zij betaalde alles uit do hand oil had
dus gelukkig niet van die kleine schulden,
die iemand het leven zoo lastig kunnen
maken. 1
Dal was de toestand, waarin de familie
Berlin zich bevond, toen togen de tweede
helft van de maand November de sloten
maker te bed moest blijven wegens onge
steldheid. Hij weid ernstig ziek,'kreeg'long
ontsteking, en zijn leven, zoo onuitspiokclijk
veel waard voor vrouw en kinderen, kwam
ernstig in gevaar. Dank zij de trouwe zor
gen van den geneesheer en de toewijding
van zijn vrouw, die dagon en nachten aan
het ziekbed doorbracht, werd zijn leven
gespaard. T
•Maar zelfs nog langen tijd 'daarna vor-
cischto hij groote zorgen, hij moclit niet
onvoorzichtig wezen, en do doktor ver
klaarde dat hij voor het eind van Januari
er niet aaii mocht dénken zijn werk te
hervatten.
Ofschoon Marie niet had opgehouden
mot werken en dikwijls een gedeelte van
den nacht over haar naa'werk hcengebogen
zat, had zij niet in alle behoefte kunnen
voorzien.
Bij bakker, slager en andere leveranciers
had zij schulden moeten maken. Men had
vertrouwen in haar, en men gaf haar op
crcdiet, mot het oog op do ziekte van haar
man.
Hot was ecu verdriet voor Marie om niet
to betalen, zij schaamde zich; zoodra zij
haar geld van den kleermaker ontvangen
Kamer af, wal
loor de regeering.
Dr. Alfonso Costa, dc leider der repu
blikeineu te Lissabon, verklaarde toen, dat
dc uitslag der verkiezingen door den ko
ning beschouwd moest worden als een aan
wijzing om maar „heen te gaan" en hij
dieigde reed» destijds met de ïevolutie. Hij
moet gezegd hebben, dat do dag der af
rekening nullij was, maar dal liet daarbij
niet al te erg zou toegaan. „IVij zullen zoo
weinig mogelijk mensclien dooden," zoo liet
hij zich uit.
Toen koning Manuel op 23 September
lieL parlement opende met een rede, waar
in hij liberale, zelfs radicale en anti-kleri
kale maatregelen in liet, vooruitzicht stel
de, was geen enkel lid van de oppositie aan
wezig, men hechtte blijkbaar weinig waar
de mm de beloften, cl ie men tc hooren zou
krijgen. Men vertrouwde haar niet meer,
want in het vorige zittingsjaar had zij onder
den dekmantel van een wet tot bescherming
flor arbeiders haar beloften hberanl te zullen
rcgeeien, verbroken door een artikel binnen
Ie smokkelen, dat dc verwerving van grond
door geestelijke orden gedoogde. In liet par
lement verhieven zich toen hiertegen niet
alleen de republikeinen, maar ook de liuksehe
moiiarehnlen met zooveel kracht, dat men
destijds voorspelde, dat dit de monarchie
duur to staan zou komen, liet vooretcl werd
weliswaar naar de commissie uuwezen, om
daar te worden heg ra mui, maar het onheil
was iceds geschied. Een geweldige straatbe-
tooging en volksvergadering weul door de
liberale Junta op touw gezet en eveneens
eon verzoekschrift om vernieuwing der Je-
had, haastte zij zich dan ook steeds eon
gedeelte van haar schuld af to doen. En
het ging de arme vrouw bitier aan 'thart,
dat zij do kindoren nooit eens iets lekkers
kon geven en ook hot Kerstfeest onopge
merkt moest laten voorbijgaan.
Toen de kinderen dien morgen niets in
bun schoentjes vonden, had zij dc tranen
niet kunnen weerhouden.
„Wees maar niet bedroefd, lievelingen,'
zei ze sclneiende, „het is bijna Nieuw
jaar, en ik denk zeker, dat er dan wat
in jc schoentjes zal komen. Wat zou je
het liefst hebben?"
Do traantjes waren spoedig gedroogd, en
de oogjes schitterden.
„Ik een wagentje met een paaulje," riep
dc kleine Andté.
„Ik een pop, die met haar hoofd kan
draaien en slapen, en ccti lcdekantje."
„Ik een hansworst!"
Moeder rekende uit, dat dit alles bij
elkaar vijf ofzes francs zou kosten. Daar
kon zij het in een goedkoopen winkel wel
voor krijgen.
„Nu, kinderen I wie weet wat je krijgt!'
Do kinders klapten in de handjes, juich
ton van vreugde en gingen allo drie han
gen aan don hals van hun moeder.
Do gcheele iveok,' die volgde, spraken de
kinderen over niets anders dan over dien
heerlijken Nieuwjaarsdag, En hun moeder
vroeg zichzolvo droevig af of hot haar mo
gelijk zou wezen haar belofte- tc houden,
Ofschoon zij vier vesten bij den kleer
maker kon brengen van 8 franc het stuk.
zuitenivetten van den groeten minister Porn-
bal. Toen hierover in de Kamer gesproken
werd, kwam het na een ledevoering van pro-
lessor Bomhardos tot ongeboeide scènes.
Republikeinen en linksche nionarchalen
kwamen tegen de meerderheid, die een be-
preking vari de petitie wilde afketsen, in
opstand ea toen de afgevaardigde Alfonso
Costa „leve dc republiek" riep, schreeuw
den honderden toehoorders op de publieke
tribunes met hem mede. Dit is do bodem,
waarop de gebeurtenissen die thans grijpen,
egroeid zijn.
Het vermoorden van genoemden professor
Bomhardos op Maandag j.l. door een zeke
ren luitenant. Rebello, die tot de kerkelijke
pai tij moet behooren, schijnt de onmiddel
lijke aanleiding tot den opstand te zijn ge
weest. De republikeinsehe professor, die
een bekende specialiteit voor zielsziekten is,
ontving Maandag bezoek van genoomden lui
tenant, dien hij vroeger in het ziekenhuis had
behandeld. Hij vroeg hem tiaar den staaft van
zijn gezondheid, waarop de dolleman een re
volver voor den dag haalde en driemaal
schoot op den dokter, die gewond werd in
den buik. De bedienden kwamen op het ge
raas toeschieten. Zij vonden hun meester ba
dende in zijn bloed en wierpen zich woe
dend op den aanrander. De dokter echter
richtte, zich me.t moeite op, ging voor den of
ficier staan en riep uit: „Doet,hem niets,
hij is krankzinnig." Toen viel hij achter
over. 's Avonds te G uur gaf hij den geest.
De bevolking der hoofdstad heeft niette
min dezen moord als eenHdaad van politiek
fanatisme beschouwd en de schuld ervan
op de klerikalan geworpen. Het gevolg
was groote botoogingen, die weldra een
novolutionnair karakter aannamen en waar
bij zich tenslotte "het leger en de marine
grooteaideels aansloten. Het kwam tot bloe
dige botsingen lussclien de menigte en
de politie, do ontboden troepen weiger
den tegen hot volk op te treden en een
gedeelte der in de haven liggende oorlogs
schepen eveneens. De onlusten hielden
den geheelen nacht dat was van Maan
dag op Dinsdag aan en gedurende don
geheelen dag on avond van Dinsdag werd
met afwisselend geluk vorder gestreden lus-
schen het volk met de opstandige troepen
«enerzijds en de aan de regeering trouw ge
bleven troepen anderzijds, terwijl van dc
oorlogsschepen op het paleis Nee ess id ad es
word geschoten. Verschillende regimenten,
twee oorlogsschepen en dc marinierska-
zerne hadden zich toen (Dinsdag) reeds
voor de republiek verklaaid, daarentegen
hielden de regeeringstroepen liet centrum
van de stad bezet. Gedurende den nacht
werd hevig geschoten mot geweren, ter
wijl van de opstandige schepen het bom
bardement op do regeeringsgobouwen, in
zonderheid op het paleis, hot marine-ar
senaal en op de ministeriegebouwon, aan
hield, De toren van de kerk van Nccessi-
dados werd o. a. vernield. Het aantal doo
deng flat er bij deze gevechten is geval-
Tan, wordt op honderd geschal, hot aantal
gewonden op veel meer.
Bij het aanbreken van "den dag van
Woensdag nam hel geweervuur nog toe.
totdat 's .morgens om 8 uur de troepen,
die de regeering trouw waren gebleven en
op het Dom Pedro-plein waren opgesteld,
gomeene zaak maakten met de revolution-
nairen en naar de kazernes terugtrokken,
opder het gejuich der menigte: „Leve de
republiek I"
Lissabon was hiermede in handen der
opstandelingen. Van allo openbare gebou
wen, van het legevarsenaal en het stad
huis werden nu de vroegere Portugeesche
vlaggen afgescheurd en deze door republi
keinsehe vervangen. Om 12 uur 's middags
hield de republikeinsehe leider Eusebio
Leao vanaf 'tbalcon van 't stadhuis 'n rede
voering. Hij zeide, dat hij de orde in, de
stad aan de zorg van de burgers en de
politie toevertrouwde. Eerbiedigt, zeide
hij, de openbare en particuliere gebouwen
en het leven van alle personen, wie dan
ook, want de republiek is edelmoedig en,
groot van ziel. Een groote menigte juichte
deze woorden levendig toe.
Op de straten, waar eenige uren tevoren
nog gevochten werd, heersclite thans alge-
meene vreugde en geestdrift. Van alle
openbare gehouwen en ook van talrijke
particuliere woei de nieuwe rood-groene
nationale vlag, waaraan de vloot en de
veldartillerie een saluut bracht en liet ge
wapende volk, dat zich met de troepen]
verbroederde, doorliep onder het zingen'
van de Portugeesche Marseillaise, welke
het Portugeesche volkslied wordt, de stad.
De Spaansche gezant bracht 's namiddags
in uniform met zijn secretaris een bezoek
aan do republikeinsehe leiders op het
stadhuis.
Volgens de telegrammen werd geen en
kelen aanslag op den eigendom gepleegd.
Door het revolutionpairo comité werd
do voorloopige regeering als volgt samen
gesteld: Theophile Braga, minister-presi
dent; Alfonso Costa, justitie; Bernardino
Macliado, buitenlandsche zaken; Bazili El-
les, financiën; Antonio Louis Gomes, open
bare werken; kolonel Barreto, oorlog; An
tonio José Almeida, binnenlandsche za
ken; Amnro Azevedo Gommes, marine;
Eusebio Leao, consul-gouverneur van Lis
sabon.
Dit alles werd afgespeeld in de hoofd
stad. Over hetgeen er in' de provincie
is gebeurd blijft men nog in hot onzekere,
omdat alle verkeer is gestremd. Te Oporto
moot alles rustig zijn. Het heet, dat troe
pen uit de provincie, die voor de regee
ring willen strijden, op de hoofdstad aan
rukken.
De berichten omtrent de koninklijke fa
milie loopen nogal uiteen. Dat haar geen
leed is geschiedt, blijkt in elk geval ze
ker to zijn. Doch volgens do eene lezing
is koning Manuel gevlucht op het Brazi-
liaanscho oorlogsschip Sao Paola, waarop
do president van Brazilië, Hermes da Fon-
soca, van Europa naar Brazilië reist, vol
gons de andere is hij 'met do koninginnen!
Araalia cn Maria Pia in allerijl vertrokken
maakte zij zich ongerust, want onlangs had
zij een voorschot gehad van 40 franc, om
den apotheker te betalen. En zou'het loon
nu wol uitbetaald worden?
Het is 31 December. Ecu lekker vuurtje
brandt in de kachel, de dokter heeft voor
geschreven dal de herstellende het goed
warm moot hebben.
Marie heeft haar hoed opgezet en gaat
naar den kleermaker. Het vierde vest is
juist klaar gekomen.
Vlug loopt zij naar hot midden van de
stad en heeft weldra het huis van den
kleermaker bereikt. Een cóupeur bekijkt
het werk: „Hot is zeer goed," is zijn
uitspraak. w
„Krijg ik geen ander 'werk vandaag,
mijnheer?"
„Neen; kom over drie dagen terug."
Hij stelt haar een papiertje ter hand,
waarmee zij /laar den,,kassier kan gaan.
Men wist dat de slotenmaker ziek was
geweest; ,ook was men geheel op de hoogte
van de armoede, welke in 't gezin heersclite.
Marie dacht dat men medelijden had mot
dien 'treurigen toestand en dal dc kassier
bevel zou hebben gekregen, haar hetnaai-
loon te betalen.
Bevende wendde zij zich lot den kassier.
„O, is u hot, juffrouw Bortin?"
Hg nam het papiertje aan, keok het in
cn legde het onder de presse-papier.
Toen zij bevende voor hem bleef staan,
zeide hij kortaf:
„Nu, waar wacht u op?"
„Mijnheer ik dacht ik hoopte
„Wat?"
„Wij zijn aan 't eind van 't jaar en heb
ben geen cent in huis,"»
„Hot spijt mij wel, maar wat kan ik
daar aan doen?"
Zeer bleek en met tranen in de stem
fluisterde zij:
„Mijnheer, zou u mij die twee en dertig
fianc niet kunnen geven?"
„Onmogelijk. Ge hebt veertig franc voor
schot .gehad. En' 't. is 31 December van
daag, ik moet het boek afsluiten en kan
het nieuwe jaar niet met een voorschot
beginnen. Ge kunt gaan."
Aandringen zou niet veel helpen. De on
gelukkige vertrok, gebogen onder oen.wa
ren. last.
„Arme kinderen! mijn lievelingen,"sprak
zij hardop en zij zuchtte.
Op straat gekomen kon zij haar tranen
niet meer bedwingen. Zij liep waggelend
voort, het was alsof de teleurstelling, die
zij ondervonden had, haar liet loopen be
lette. In de Drouotstraat gekomen, zocht
zij steun tegen een huis 0111 niet te vallen.
Zij zag weldra twee steencn paaltjes aan
beide kanten van oen koetspoort aan den
.overkant, Zij stak dc straat over en ging
op een der paaltjes zitten. En zij snikte
van smart.
Het begon donkey te worden, de gas
lantaarns worden opgestoken, er waren wei
nig voorbijgangers en niemand lotto op
dc ongelukkige vrouw.
(Wordt vervolgd.)^
- \v
i£
a
ii
li
VOOR HET
rmvuzM/r i rui
