V No. 13429 Q3"" Jaargang Woensdag 12 October 1910. Ben zonderling. f Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen. Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25 franco per post fl. 1.65, Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen woiden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven). scheiden salaris genieten. De offervaardig heid der republikeinen is gioot. Zoo heeft o. a. een zekere Grandella zijn geheele vermogen, bedragende 30 millioen, ter beschikking der nieuwe regcering ge steld, wat Mach a do aanleiding gaf te ver klaren „Go ziet, do monarchisten ontna men den staat alles, do ïepublikeinen ge ven hem al wat zij bezitten." In overeenstemming mot de gezindheid van het volk, hebben tal van financieele, in dustrieels- en handelsinstellingen inschrij vingen geopend om hen, die geleden hebben ter wille van de ïepublick tor hulp te komen. Zaterdagavond is een ministerraad gehou den, waar zeer belangrijke besluiten werden genomen. In de eerste plaats werd besloten amnestie te verkenen aan veroordeelden we gens politieke misdrijven en aan degenen, die in hechtenis waren genomen als leden van geheime genootschappen, Wijders zal de wet op do anarchisten, die uitsluitend ten doel had de republikeinen te treffen, daar Portugal geen echte anarchisten kent, wor den ingetrokken en dan zal, zooals wij reeds mededeelden, de eed worden vervangen door een belofte. De gezanten in de voornaamste hoofdste den van Europa zullen teruggeroepen wor den, daar men vieest, dat velen hunner mis schien zouden samenspannen met de monar chisten. Tegen de geestelijke orden. Een dor eerste daden van het nieuwe bewind zijn zijne maatregelen tegen de geestelijke orden, welke voornamelijk te gen de Jezuïeten zijn gericht. Gistermorgen is, naar uit Lissabon wordt geseind, het besluit tot verbanning der Jezuïeten en verbeurdverklaring hunner goederen, zoo mede tot verbanning der buitenlandsch'e monniken, afgekondigd.Door dit besluit worden ongeveer vijf a zes duizend mon niken en zusters, tot verschillende cmigre- gaties behoorend, getroffen. Het opperbestuur der Jezuïetenorde te Rome, heeft reeds een telegram uil Lissa bon ontvangen, waarin wordt gemeld, dat do congregaties verdreven zijn en een aan tal monniken geairesteeid. Bij de aanvallen op do kloosters door het volk en de soldaten is het ernstiger toege gaan, dan de eeiste telegrammen deden ver moeden. De censuur schrapt nl. alle voor de nieuwe ïegecring ongunstige dingen uit de telegrammen. Maar de conespondent van den „Berk Loknl Anzeiger" te Lissabon is aan die censuur ontkomen door zijn telegram naar hot Spaansche V igo te laten brengen en van daar te laten overseinen. Volgens hem heerschte er tot Vrijdagavond mst en orde te Lissabon, maar al spoedig kwam de demo ralisatie, welke onder de troenen tengevolge van het rondslenteren was ontstaan, aan dèit dag. „Een soldatesca, zoo zegt de correspon dent, heeft zich nog nimmer "van het gezag meester gemaakt, zonder ten eciste loon te eischen, in den vorm van buit en slachtof fers. Hier werden priesters als slachtoffers uitverkoren. Zij kregen Vrijdag bevel, op het Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl. 0,92; iedere regel meet 16 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bg abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, wo-rden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bg vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Interc. Telefoon f voor de Redactie No. 123. voor de Administratie No. 103. Burgemeester en Wethouders van Schie dam, geven kennis, dat bij de op den 10 Octo ber jl. plaats gehad hebbende UITLOTING van aandeelen, ieder groot f 1G0Q.van de eefste serie ad f 1.500.000.— der 3 pCt. geldleening ten laste dier gemeente, groot f3.000 000,ter aflossing zijn aangewezen de aandeelen 56, JUÖ„ 331, 331, 333, 634, 1135, 1189, 1333 en 1469, welke, allen 31 December a.s. aflosbaar, als dan betaalbaar zijn gesteld ten kantore van den GEMEENTE-ONTVANGER, alsmede bij de ICASVEREENIGING te Amsterdam en bjj de Heeren OPPENHEIM Sc VAN TILL te 's-Gravenhage. Schiedam, den 11 October 1910. Burgemeester en Wethouders voornoemd M. L. HONNERLAGE GRETE, De Secretaris, V. SICKENGA. BUITENLAND. Schiedam, 11 Oct. 1910. PORTUGAL. liet geheele land schijnt zich thans mot de republiek vercenigd te hebban. Van gevech ten wordt in de telegrammen niet ineor ge rept. Men viert thans feest over de zoo ge lukkig t geslaagde omwenteling, gelijk blijkt uit een beschrijving door den „Matin"-be- riehtgever te Lissabon van den toestand op Zondag. De geheele bevolking was er op do Leen. Overal zag men de republikeinschc kiemenop de japonnen dor vrouwen, de jassen der mannen, de hoeden der kinderen, op alle rijtuigen. En overal heerschte opge wektheid op de openbare pleinen speelden muziekkorpsen het nieuwe volkslied, dat voortdurend daveiond werd toegejuicht. En wanneer de helden van den opstand zich vertoonden, dan vormde zich onmiddellijk een geestdriftige start, die hen toejuichte en in triomf ronddroeg. De nieuwe r i c h t i n g. ITet stieven om thans alles in het voor malige koninklijk te demoeratisoeien, vet toont zich in nl zijn vormen. Het adjectief „koninklijk" en do koninklijke wapens wor den door de voormalige hofleveranciers ver loochent; alle koninklijke kastcelen vallen aan den staat toe. De katholieke godsdienst houdt op staatsgodsdienst te zijnde vrij heid van godsdienst is geproclameerd. De ministers heeten niet langer „illustrissiine" en met do voorrechten van den adel is het gedaan. De opheffing van de civiele lijst van den koning en der apanages aan zijn familie leden brengt een besparing voor de schat kist mee Van drie h vier millioen. De toe komstige president der republiek zul een be- sein van drie kanonschoten hun kloosters te verlaten. Toen op dal signaal, om 8 urn 's avonds, de monniken on nonnen toch in de kloosters bleven, begon eerst in de stra len een wilde jacht op de geestelijken. Tege lijkertijd verzamelde het giauw zich rondom het op don heuvel in de stad gelogen Je zuïetencollege. En -het waren niet de Jezuïeten, die den strijd begonnen, zooals de door do republi keinen beïnvloede pers beweert, maar het jan hagel wierp het eerst met steenon naar de vc-nsteis. Eerst toen de menigte op de deu ren begon (o hameren, maakten de geeste lijken zich geieed om tegenweer te biedon. De correspondent van het Duitsche blad vertelt dan verder, dat het grauw de soldaten begon op le hitsen en dat nu een geweervuur volgde, dat de sporen van honderden kogels op de rnureh bij de vensters naliet. Bij de nu volgende bestorming vielen een pater als doode en twee als gewonden. De Jezuïeten namen de gewonden mede, toen zij zich terugtrokken in een onderaard- schen gang, die hun klooster met twee buiten de stad gelegen, eveneens belegerde kloosters verbindt. In deze gangen liouden de monniken zich verborgen, en de soldaten en het grauw doen pogingen, hen door rook te verstikken De monniken, die men te pakken kon krij gen, zijn, voor een deel niet dan zeer onvol doende gekleed, als gevangenen naar het arsenaal gebracht. De weenende nonnen zgn op wagens geladen, het plunderend gepeupel en de plunderende soldaten drongen echter de kloosters binnen. Men ziet er vernielde gebedenboeken, waaraan het janhagel zijn woede heeft gekoeld. De muren zijn met revolutionaire opschriften bezoedeld en van alle versierselen beroofd. De regeering verzekert aan deze moord partij geen schuld te hebben en bekent daar door, dat zij de macht over de troepen ver loren heeft. Men tracht op het oogenhlik de soldaten van verdere moord partgen ,af te houden, Het gepeupel verkoopt in de buurt van de kloosters soutanes en met goud geborduurde f priestergewadeneeuwenoude boeken van onschatbare waarde, liggen bevuild op den vloer van de bibliotheek. 400 nonnen zijn op goed geluk over de grens gezet Kardinaal Netto, oud-patriarch van Lissabon, is Zondag aan het station te Cacem in hechte nis genomen. De prelaat protesteerde en be riep zich op de parlementaire immuniteit, daar hij pair van het koninkrijk was. Maar zijn protest baatte niet Zoodra de minister van justitie de inhechte nisneming vernam, spoedde hij zich narr het hoofdkwartier, waarheen de kardinaal was gebracht en gaf onmiddellijk bevel hem in vrijheid te stellen. De koning. Het bericht van de Madrileensche »Heraldo" over het vertrek van koning Manuel uit Gibraltar met den Amerikaanschen kruiser ïDesmoines", blijkt op onjuiste onderstellin gen te zijn gebouwd. Een gisteren uit Gibraltar afgezonden tele gram meldt nl,, dat de koning en de koningin moeder naar Engeland zullen gaan. De Italiaansche kruiser sRegina Elena" is te Gibraltar aongekomen om de koningin grootmoeder, Maria Pia, en den hertog van Oporto naar Italië te brengen. Voor hg het land verliet heeft de koning een eigenhandig geschreven brief gericht aan den eersten minister, waarin hij zegt, dat hij, nu de omstandigheden hem hebben ge dwongen zich in te schepen, tegenover zijn volk de verklaring wenscht af te leggen, dat hij zich niets te verwijten had en dat hij altijd heeft gehandeld als een goed Por tugees en steeds zijn plicht heeft gedaan. Hij verklaarde verder, dat hij steeds met geheel zijn hart Portugees zou blijven en dat hg hoopte, Jat het land hem recht zou laten wedervaren en zgn gevoelens zou begrijpen Door zijn vertrek, voegde hij daaraan toe, heeft hij geenszins te kennen willen geven dat hfj afstand doet van de regeering. Er zgn in den loop der geschiedenis wei nig onttroonde koningengeweest, die hun land zoo arm hebben verlaten als Manuel II. Hij heeft zoo goed als geen vermogen Zijn moe der echter, die een piinses van Orléan-s is, is gefortuneerd De hertog van Oporto, de broeder van koning Carlos, is eveneens zonder middden Toen hij het schuitje betrad, dat hem naar het jacht zou brengen, waarmede hij naar Gibraltar zou vluchten, moet hij den schip pers twee biljetten van 100 francs hebben getoond met de woorden nDat is alles wat ik uit Portugal medeneem en tevens al wat ik bezit". Dat Maria Pia, de grootmoeder van den onttroonden Koning, zich in treurige finan cieele omstandigheden bevindt, is \an xlge- meene bekendheid De republiek erkend. Brazilië zou volgens een naar zijn zeg gen absoluut betrouwbare mededeeling aan ,'ules Hedemnn, den x> Matin"-berichtgever liet eerste land zgn, dat de nieuwe republiek erkende. De Braziliaansche gezant zou aan de regeering een desbetreffende verklaring hebben overhandigd. De oude regeering. De oud-president van den ministerraad ligt thans met een kogel in de dg, te bed de oud-minister van buitenlandsche zaken houdt zich verborgen de minister van open bare werken is gevlucht ten huize van een repubükeinsch leider. Het verblijf van de andere leden der vroegere regeering is on bekend. Maar volgens de nieuwe regeering hebben zg niets te vreezen en zal er geen enkele represaille genomen worden. GEMENGDE MEDEDEELINGEN. E ngel and. De kiesreebtvrouwen beloven zich ge durende het aanstaando pailementsjaar duchtig te zullen weren. Haar aanvoer ster, mrs. Pankhurst, heeft o. a. een be tooging aangekondigd, welke bij do opening van het Parlement zal plaats hebben. Een deputatie van vrou,wen zal dan naar het Lagerhuis gaan en vragen, waarom niet voldoende tijd aan de wet op het vrouwen kiesrecht is besteed. Deze deputatie zal wel met geweld verwijderd worden, maar, verzekerde Mrs. Pankhurst, daarop zijn we voorbereid en op de gevangenis bovendien. En baar collega Mrs. Cobden Sanderson heeft verklaard, dat de dames, wanneer er geen verbetering in haar toestand komt, tot lijdelijk verzet zullen overgaan en geen belasting meer zullen betalen. Dóór Ed. STILGEBAUER. (Naar hot Duitsch.) 2) (Slot,) Zoo was hot gegaan, vijf on twintig jaar lang; zoo was het ook gebleven, iil dien tijd. Steeds stiller, steeds moor in zichzelf gekeerd legde Justus Jeremias lïaberland viermaal por dag denzelfden weg naar zijn kantoor af. Zijn lange, sluike haren waren Van blond, grijs geworden; de heldere, blauwe jon- gensoogen waren door het lange staren op do eentonige cijforlijsten mat geworden en zwak; de boonenstakorige rug was door het voorovergebogen zitten aan éénzelfde les senaar gekromd on steeds langzamer/steeds langzamer ,was zijn gaan geworden, zóó, dat liij ton slotte een vol kwartier noo- dig had om het eindje weg af te leggen tussclien zijn woning en het kantoor, oen wandelingetje waar lüj vroeger nog geen vijf minuten over deed. iWoning en kantoor lagen midden in de stad; op zijn weg naar het kantoor pas- soerdo Justus ioderen dag een klein plant soentje, met aan beide kanten een paar lindeboomen. Lindeboomen groeien langzaam, maar in 45 jaar tijds groeien lindeboomen tóch; en naarmate Justus' haar grijzer, zijn oogen matter, zgn rug krommer, zijn gang trager was geworden, waren do lindeboomen krachtiger geworden, met telkens broeder kruin. Dirt had Justus Jeremias Haberland wei- gemerkt. Hoe ouder hij w;erd, hoe langer hij deed over zijn kantoorwandel ing en hoe langer hij ook het plantsoentje in oogenschouw kon nemen. Vooral de oude lindeboomen. Die Waren zgn vrienden gowoidcn. Zij wa ren de eenige getuigen van zijn leven in do vrije natuur; met die lindeboomen leef de hij mee hot wisselen der jaaigetijden, der seizoenen. Zij verkondigden hem in het zw,ellen der knoppen de komst der lente, in bet dorren en vallen der bladeren do komst van den winter. Zij alleen konden nog stemmingen opwekken in zijn oude ziel. Zij maakten do eerste lentedagen tot eon feest voor zijn innerlijk loven, zij dre ven met hun gele najaarslinten een zachte, droeve melancholie door zijn hart, zij zon gen hom het lied van dood en sterven, ioderen herfst hij het vallen dor blaren. Een van al doze lindeboomen was er óón, waarvoor' Justus Jeremias lïaberland een bijzondere genegenheid voelde. Die vooral noemde hij zijn „lentebodo"; hij was ouder dan do andere hoornen, veel ouder dan Justus zelf. Hij stond op den hoek van het plantsoentje en bijna iederen dag ging. Justus rakelings langs zijn lievelings boom heen. Soms sprak hij met den boom, heel geheimzinnige gesprekken, en het was dan soms, of de boom antwoordde, troostte. Ook scheen deze lindeboom grooter, krachtiger, alsof hij een bijzonder krachtige, sterke natuur bezat; eon o vei winnaars na tuur zou men haast zeggen. Voor Justus tenminste deed hij zich voor als do vcr- lichaming van datgene, wat hij zelf zoo zeer gemist h'ad: 'doorzettingsvermogen, Machtigen wil, vasten moed. Het eerst van al de andere boomen ver toonde deze lindeboom zijn bottende knop pen, zijn tecre, groene blaadjes cn in No vember was liet weer deze zelfde oude boom, die het langst ziju bladertooi wist te behouden. Een Ontroering maakte zich steeds Van Justus meester als het regende en de dikke regendroppels zoo melancholiek van dc oude takken afdropen; dan was hot hom, of dc oude reus weende, dui zenden glinsterende tranen weende om heengegane lente on heengegaan geluk. Dc audeie boomen van het plantsoentje waren Justus' kennissen; die éóne, do oudste, al- loen was zijn vriend. Doch er kwam een oogonblik, dat Jus- lus ook dezen vriend zou vcihezon. Op een Maandagmorgen, toon Justus Je remias lïaberland op zijn moigenwande ling naar bet kantoor hot plantsoentje pas scenic, had hij een ongewone bedrijvigheid E r a n k r ij k. Te Rouaan is de afgeloopen week het congres der radicale en radicaal-socialistische partij gehouden. Het heeft zich tegen Briand's bevrafigingspolitiek veiklaard, tegen de kies- ïechthervorming in den geest van evenredige ie i tegen voordigi ng en heeft Emile Combes tot voorzitter van het partijbestuur gekozen. Het congres is daarom van belang, om dat het de machtigste partij betreft. Even- nel ondervinden de genomen besluiten niet veel sympathie. Op het congres zelf bleek een vrij krachtige mindeiheid niet geheel on gezind om het voor de kiesrechthervorming op te nemen. De indruk, die men over 't al gemeen heeft verkregen, is, dat het opzeg gen van de vriendschap niet de regeering niet ul te tragisch moet worden opgevat, Zoo «ehiijft Bérenger in do „Action": „Wanneer de radicale cn radicaal-socialis tische parlementsleden liet onredelijke besluit van het congres volgens de letter en den geest opvolgden, zouden zij onmiddellijk an tiministerieel worden en Briand in Kamer en Senaat bestrijden. Nu is er sinds de laatste motie van ver houwen in de regeering niets in Frankrijk'a L-innenlandsche politiek geschied, dat een dei gelijke frontverandering van de republi- keinsehe meerderheid zou kunnen rechtvaar digen." De stationschef van het noorcferstation re Parijs verwachtte gistermiddag een uitbrei ding der staking van het personeel. De dienst was op dat oogeriblik nog volkomen normaal. Gisteravond heeft de Ixmd van machinis ten en stokers en de nationale bond van spoorwegpersoneel in de arbeiclslieurs te Parijs vergaderd. De pers werd ten strengste geweerd. op het grasveld bij de oude lindeboomen opgemerkt. Toen hij om twaalf uur weer huiswaarts keerde, begreep hij, wat er gaande was: men was bezig zijn ouden lindeboom to vollen. Een snerpende noord-oostenwind joeg over het plantsoentje zijn snuivende wind vlagen en Justus Jeremias lïaberland in zijn dunne, versleten demisaison bleef maar toezien, almaar toezien op het omverhak- ken van zijn geliefde boomen. „Wat doen jullie toch?" vroeg hij met bevende stom aan de houthakkers. „De boomen moeten omvergehakt; de gemeento wil hier bloemperken aanleg gen." „Ook die daar op den hoek...?"' vroeg Justus angstig. „Ja, die ook," was het korte antwoord. Justus stond verslagen. Een oogonblik weid er iets in hem levendig, dat op woede geleek. Protesteeren wilde liij tegen deze barbaarschlieidbeletten zou hij, wie dan ook, dat hier vernield zou worden wat jarenlang zijn conigo vreugde, zijn trots, zijn leven was geweest; hij wilde hij zou Maar Justus Jeremias Haberland zweeg, zooals hij zgn hcole leven gezwegen had. En zwijgend bleef hij staan om don dood strijd to aanschouwen van zijn besten, eeni- gon vriend. Voor het eerst in zijn leven vergat hij zijn middageten, vergat hij zijn oude moe- dor, dio wachtte. In zün dunne overjas, met koortsigon gloed op de wangen, zag hij, hoe hun bijlslagen.nc e rk wam e n op don ouden rag van den lindeboom, hoe diepe kerven drongen in de oude bast En het was hem, of die slagen hemzelf troffen, of ze hem door merg en been gingen of zo hem doodmartelden, met iederen bijlslag de genadeslag verwachtend. En toen de trotsche reus gevallen was, zwaar en plechtig als een held neerstort, doodelijk getroffen, op het Veld van eer toon was Justus naar huis gerend, in een wilden angst en den dood in het hart. Do droevigst'? teleurstellingen had hij in zijn loven stil en deemoedig gedragen; de vernietiging van zijn lindeboom zou de oude heer niet meer te hoven komen. Nooit meer is Justus Jeremias Haber land langs het plantsoentje gekomen. Een aanval van inflgenza, die hij zich door den scherpen nooidoostenwind op den hals had gehaald, hield hem dagen lang thuis; Justus zou niet moer beter worden, een longontsteking volgde op do influenza en acht dagen, nadat de linde boom ontworteld was geworden, werd Jus tus Jeremias Haberland op zijn laatstcn rit naar het kerkhof voorbij het plantsoentje gereden, waar rijt en veertig jaar lang de conigo vriend had geleefd, die in hot een zame loven van Justus Jeremias Haberland wat kleine vreugde had gebracht. SCHIEDAMSCHE COURANT

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1910 | | pagina 1