M'
W
(Vfi«Ast
U'
1.'
Us.
Ji
tdM
fe+
i%>4 Wi
fltsé
&- f
'Ere
fe v
(i
Esperanto.
(eespeerddntoo.)
IV.
„Esperanto und Pazifismus sind
Geachwisterkinder."
Bertha von Sultner.
Do gestadige drop holt den steen.! Dat
wist de „goeie ouwe tiid" ook al; en hij
wendde die wetenschap aan, niet juist om
steenon uit te hollen, erger, het vernuft van
dien tijd vond de lugubre straf uit door den
gestadigon drop Itrankzinnig te maken.
Laat ik u evenwel gerust stellen; wanneer
ik begin te zeggen, dat de gestadige drop
den steen holt, heb i k minder gevaarlijke
bedoelingen. Ik meen, dat liet Esperanto een
rde belangrijk verschijnsel is van dezen tijd,
en zijn. beweging zoozeer de aandacht waard,
dat ik het bij de reeds verschenen artikelen
over Esperanto niet mag laten, maar, uw
belangstelling, mocht ze reeds gewekt zijn,
wakker houden moet mocht ze nog slapen,
wekken
Daarom op den achtbren schedel van
„m ij n slachtoffer" een nieuwen „drop".
Om nu maar dadelijk met de deur in huis
te vallen, do beweging van het Esperanto
gaat tegenwoordig in krachtig tempo excel
sior
Zij en ik geef het woord aan mej. N,
B(oon) die zich in het bezit van een Esp.-
bibliotheek verheugen mogen, zien zich wel
onophoudelijk genoodzaakt, nieuwe planken
voor hun verzameling in te ruimen, daar het
aan Esperanto-werken, nu dedeugdelijk-
heid en 1 evensvat!b aa,rih.eid de
zer hulptaal afdoende feiten ge
worden zijn, steeds grooter wordt."
„Op het gebied van kunst en wetenschap,
van politiek, godsdienst enz,, streeft de schrij
ver- of vertaler Esperantist, die nu tijd en
gelegenheid gehad, heeft de internationale
hulptaal volkomen te beheerschen en in haar
even gemakkelijk uiting kan geven aan zijn
voelen en denken n!s in de nationale, de
moedertaal, voor zijn medc-Espérantisten van
heinde en ver, datgene te geven, waartoe
do geest hem dringt; op kunstge bied
mee te sleepen tot bewondering, op weten-
ech appel ij k gebied vei 1 landelingen to
schrijven over de nieuwste .uitvindingen (de
bekende Fransche iuebtschippcr Archdeacon
is vurig Esperantist), op politie k tea-
rein te critiseeren of aan te sporen, en in
zake don godsdienst, belijdenissen af te
leggen, te overtuigen, op te wokben en wat
dies meer zij. Couranten, tijdschriften, vak
bladen, kunstbladen, enz. (het aantal in Es
peranto geredigeerde gaat de honderd reeds
vei re te boven) leveren hiervan de meest
sprekende bewijzen."
Ik vestig hier de aandacht op het bestaan
van een zeer belangrijk wetenschappelijk tijd
schrift „Intemacia Scienca Revuo", uitge
geven bij Kundig, te Genève.
In gevallen, waai" de p e r s het Espe-
xanto eerst als het ware doodzweeg, verandert
haar houding beslist ten gunste Van die
taal, zoodra ze er nader mee in aanraking
komt.
Op het vierde Bulgaarse!ie Esperantisten-
congres, op 19, 20 en 21 Aug. gehouden
in Sofia, waar biina 300 personen tegen
woordig waren, waaronder een re
geer i n g b af ge v aa r d i sr d e, nam een
vertegenwoordiger der pers 't woord en ver
klaarde dat van nu af de Bulgaarsche pers
altijd gaarne haar kolommen voor Esperanto
zal openstellen.
liet Chineesche blad „Gi-bao", beveelt
zijn lezers het Esperanto aan als een middel
om met alle cultuurvolkeren in geestelijke
verbinding te komen. Het bind eindigt zijn
artikel met den wenscH, dat het Esperanto
op alle middelbare en hoogero scholen in
China worde ingevoerd,
Het bekende blad „Le Petit Periston",
geeft driemaal 's weeks een Esperauto-ru-
briek, welke zeer in den geest van do lezers
schijnt te vallen.
In Brazilië mag Esperanto er zich op be
roepen van regeeringszijde voort
durend ondersteund te worden.
Een commissie, die onder presidium van
den Minister van Binnenkndsche Zaken, do
hervorming van het openbaar onderwijs be
studeert, betodnde zich zéér gunstig ten op
zichte van de invoering van Esperanto op
de schoolprogramma's.
In Oostenrijk zond de Minister van Spoor
wegen aan alle ambtenaren een circulaire,
waarbij zij opmerkzaam gemaakt werden op
bet groote nut van Esperanto voor het inter
nationaal spoorwegverkeer.
Te Chemnitz legden 38 p ol 51 i ©-agenten,
in bijzijn van een commissaris, getuigenis
af van hun vaardigheid m het spreken der
wereldhulptaal.
Den Haag heeft eenige politio-agerten, 'die
de taal vlot spreken.
In Stockholm, Kopenhagen, Dresden,
Braunschweig, Barcelona, Cambridge en
Washington, zijn, reeds flinke gr oepen.
Te Augsburg stelde de gemeenteraad lokalen
en leermiddelen ten dienste van die agenten,
die de hulptaal wilden leeren, en te Parijs is
üe'hoofdcommissaris Lépine zelf ijverig Es
perantist.
In Hannover stond de wethouder van on
der w ij s toe, Esperanto op 3e openbare
v scholen, facultatief te onderwijzen.
Ku in Berlijn de „Humböldt-Academie"
- Esporanto-c'ursussen geopend heeft, voerde
ook de „Freie Hochschule Berlin" Espe
ranto in. t
In Bela-Slatina, Bulgarije, is het Espe
ranto als facultatief leervak ingevoerd op het
'"gymnasium.
Een 'groote beweging is in Frankrijk aan
gevangen ter ondersteuning van het wetsont
werp Justin Goddart, Kamerlid voor de
Rhóne-streek. Dat wetsontwerp bevat de in
voering (facultatieve) van het Esperanto op
die onderwijsprogramma's, waarop de studie
van weerode talen is vei meld.
Bijzonder groot is de belangstelling, die do
Esperanto-beweging geniet, in de h a n d e 1 a-
en n ij v e r h e i d s kringen van Duitsch-
land. Esperanto geniet den steun der han
delskamers van Liegnitz, Dresden, Schwerd-
nitz, Kassei, Hannover en Augsburg.
Een lezing te Leipzig van prof. Schmidt
over het onderwerp: „Verdient Esperanto do
aandacht van de wetensch appel ij kc
kringen?", door vele bekende personen uit do
wetenschappelijke weield aangehoord, was
een prachtig manifest voor de weield hulptaal.
Groote bedrijvigheid spreiden de Bel
gische Esperantisten ten toon, nu reeds druk
in de weer met de voorbereiding van het 7e
Internationale Esperantisten-congres, dat van
2027 Aug. 1911 in Antwerpen zal
gehouden worden. Zeven dor bekendste Espe
rantisten van België hebben een organisatie
comité gesticht, dat zich van den moreelen
en financicelen steun van den Antwerpsehen
gemeenteraad en van de vereeniging „An-
vers-Réclame" heeft verzekerd. 10.000
elegante en fraai geïllustreerde brochures
(32 pagina's) omtrent Antwerpen en het
congres liggen gereed ter verspreiding onder
Esperantisten van alle landen. Altisten van
den Vlaamschem schouwburg zulteffln de
congres-week een tooneelstuk, in Esperanto
vertaald, opvoeren.
Dit zijn de allereerste berichten, waaruit
mon kan nagaan met welk een encigïe onze
zuidelijke naburen weten te werken.
„En nu het verband van de boven dit ar
tikel geplaatste aanhaling van Bertha von
Suttner met het verder meegedeelde?" vraagt
daar iemand?
Da's 'n mysterieOok voor mii.
K. C. MINDERHOUD.
Ingezonden Mededeelin gen.
Waterzucht.
Blaten onder de oogen, opgezivollen enkels
en handen, en gezwollen ledematen toocn
-an, dat de nieren nalatig zyn in het uit
het lichaam afmeren van de vloeibare on
zuiverheden en opgeloste vergiften,
Waterzucht is een zeer ernstig verschijnsel,
omdat dit aantoont, dat de nieren en blaas
hun werk niet behoorlijk doen. Langzamer
hand vet liezen zij hun kracht oifl de vloeibare
onzuiverheden en opgeloste vergiften uit het
1 ihaam af te voeren. Het buitensporige wa
re i in uw lichaam verarmt het bloed en het
via zwaait aanmerkelijk het werk van het hart.
De oogleden van den patient worden opge
blazen en bijna doorschijnend. Uw gelaat
zwelt op, voornamelijk onder de oogen. Het
wat-er veizamelt zich in de handen, enkels en
boenen. Daarna zwellen uw ledematen buiten
gewoon op door liet water, en wordt de huid
gespannen en glimmend, en wannee" men
met den vingci op de zwellingen drukt, blijft
die indruk eenigen tijd zichtbaar.
Vroeger dacht men, dat herhaaldelijk af
tappen van het water het cenige middel was
om de ernstige waterzucht te doen verdwij
nen. Maar de verlichting, die men door af
tappon kriigt, is slechts t ij d e 1 ij k. De ge
nezingen door Foster's Rugpijn Nieren Pil
len zijn blijvende genezingen, omdat dit
geneesmiddel de werkelijke oorzaak van
waterzucht namelijk de nieren bereikt
en geneest. Poster's Rugpijn Nieren Pillen
wei kon rechtstreeks op de nieren en blaas,
zij voeren hen zachtjes tot gezondheid en
kiacht terug, zoodat het opgehoopte water
door de natuurlijke kanalen woidt ontlast, en
dc vloeibare onzuiverheden regelmatig uit liot
lichaam worden 'verwijderd.
Let vooral op de juiste spelling van den
naam Foster's. De échte Foster's Rugpijn
Nieren Pillen zijn te Schiedam verkrijgbaar
bij de hceren Kappelhof Ilovingh. Toe
zending geschiedt franco na ontvangst van
postwissel h 1.75 vooi dén of 10.voor
zes doozen.
Gemengd Nieuws.
Reisdeclaraties.
De Hangsche correspondent dor „L. Cit."
meldt
Naar ik verneem, is men ook aan andere
departementen door de onthullingen van
bhmenbmdsche zaken wakker geroepen, om
eens mi te gaan wat er door ambtenaren en
particulieren, in Rijksdienst reizende, on
danks de gebruikelijke verklaring, te veel
was gedeclareerd.
liet bedrag, door bemoeiingen, van bin-
nenlandsehe zaken weer in de schatkist te
ruggestort, moet, naar ik hoor, al eonige
duizenden bedragen. Tiet "onderzoek aan de
andere departementen van algemeen bestuur
duurt voort. Dit laatste hoofdzakelijk wat
Waterstaat betreft. Wat do verdere departe
menten aangaat, moet bedoeld onderzoek tot
geen noemenswaard resultaat aanleiding heb
ben gegeven.
Staking in de Zangstraat
Nog steeds is het in de Langstraat zeer
woelig, Te Kaatsheuvel móesten do mare
chaussees van 'de sabels gebruik maken,
wegens het optreden, der lederbewerkers,
die met-staker» trachtten te beletten te wer
ken, ook ging men, de jpolitio te lijf. Bij
do firma Van Schijndel te Waalwijk is
de staking nog in volle werking. De af-
deoling van het Ned. Werkliedenverbond
„Patrimonium" protesteert per circulaire
tegen k'et verrichten van diensten door
l'rotestantsch'e arbeiders en spoort aan tot
staking. In alle plaatsen zijn' steuneoaniié's
opgericht onder protectoraat der katholie
ke organisaties.
De h'eeren Van Schijndel blijven bij' hun
besluit om de aanvoerders der staking niet
terug te nemen. i v 1
Eindelijk gesnapt,
Het is aan de Rilversunisclie politie ge
lukt, een der vele rijwielen, die den, laat-
sten tijd in Bussum gestolen werden, in
beslag te nemen.
Terwijl een rechercheur aldaar op on
derzoek was naar vermist lood, vond hij
h'et rijwiel op zolder verbolgen bij een
goede bekende der politie. De man is naar
Bussum overgebracht, en de fiets herkend
als van diefstal afkomstig.
Jeugdig avonturier
Eenigen tijd geleden verdween een 15-
jarige kellner, in dienst van' den pachter
van 't buffet gevestigd in h'et station der
H, IJ- S.-M- te IJaailom. De jongen had
zich met f125 van zijn baas uit do voeten
gemaakt. Nu is hij in hechtenis genomen,
meldt het „Hbld." Volgons zijn beweren
is hij eerst naar Antwerpen geweest; van
daar ging hij met een jongen uit den Haag
naar Parijs, en vervolgens loopende naar
Interlaken, Bern 'en, Bazel. Daar werd hjj
over de grenzen gezet en is toen in
Duitscliland met een circus gaan reizen,
tot zijn familie hem liet overkomen. De
jongeman wilde na zijn terugkomst de zaak
met den pachter schikken, maar do recht
bank had reeds een bevel tot gevangen
neming uitgevaardigd.
Behekst.
Te St. Joh'annesga, (Fr.) werd hot kind
van den arbeider R. ziek en wilde maar
niet beteren. Al spoedig zei men, dat het
kind belooverd was. In hel dorp Rnijpo
■woont een duivelbanner en besloten werd
deze te laten, komen. Deze onderzocht het
kind heel geheimzinnig en constateerde,
dat h'et jongske botooveid was en de moe
der ook wel eens behekst zou kunnen wor
den. Wie do toovenares was, kon hij niet
met zekerheid zeggen, toch liet hij wel
zooveel los, dat de grootmoeder als de da-
deres wordt aangewezen. Nu is het kind
gestorven, de moeder is ongesteld gewor
den en natuurlijk nu. ook behekst I
Goede vangst.
De gemeentepolitie te Holten heeft aldaar
aangehouden een Belg, die verdacht wordt
een horloge gestolen te hebben te Bathmen.
Het uurwerk werd nog in zijp bezit ge
vonden.
Toen h'ij aan de politie te Zutphen werd
overgeleverd, ontdekte deze in h'em den da
der van den diefstal met inbraak, die Za
terdagnacht te Voorst bij den timmerman,
Klein Molenkamp heeft plaats gehad en
waarbij hout en gereedschap werden ont
vreemd.
De aangehoudene wordt tevens verdacht
van diefstal van een rijwiel, gemerkt B
S, A-, dat hij te Zutphen heeft verkocht
De eigenaar dezer fiets heeft zich tot he
den nog niet bekend gemaakt.
De mam is voor nader onderzoek ter
beschikking van de marechaussee aldaar
gesteld.
Verdronken,
Te Utrecht is een kindje van 4 jaar
in een kuip met water gévallen en' ver
dronken
Te Dedemsvaart is bij sluis 7 de echtge-
noote van P. J. bij het water halm ver
dronken.
Herkomst van verscheiden hoornen, planten,
vruchten enz., tegenwoordig in Europa
vrij algemeen in gebruik,
In „De Navorsch'er" vinden wij de we
dergave van oen zeer oud handschrift,
waarin o. a. de herkomst van verschil
lende groenten wordt besproken. Ziehier
wat wij In het tijdschrift lazen:
De Meloenen zijn wij verschuldigd aan
de veroveringen van Carol den VIII, die
dezelve uit Italién medebragt. In Frankrijk
werden zij gemeen, en in den jaio 1586
het onderwerp van een verhandeling van
Jacques de Pons, volgens welken zij
oosprohkelijk uit Afrika in Spanjen en
Italië zijn ovorgebragt.
Do Canteloupen zijn pit Armejnio her
komstig.
Italië heeft ons de soort van Komkom
mer geleverd, de slangachtige genoemd;
te Toulouse werd zij1 "hot eerst gekweekt.
Van de Kauwoerde zouden Napcis en
Spanjen het vaderland zijn; hat laatstge
noemde Koningrijk leerde ons hét gebruik
dor Truffels of Aardbuilen, en schonk ons
do ScKorsonnoer. Omheint het jaar 1651
werd zij in Frankrijk hél eerst geplant.
Do Spinazie uit Klein Azia herkomstig,
word ons door de Arabieren geleverdvol
gens sommigen zou dit wol do Chrysolaca
der Grieken kennén' wezen,
'Do ArticKokken, zeer zeldzaam ten tijde
van Plinius, en die uit Andalusië scjhijnan
herkomstig te zijn, waren vervolgens Ver
geten; ,in den jaro 1473 waren zij1 te Vene
tië eene nieuwigheid. lp den jaro Mb'G
waren zij van Napels naar Florence, over-
gebragt, van waar zij naaf Frankrijk over
gingen in hét bégin' der zestiende eeuw,
en naar Engeland onder Hendrik don VIII.
Wjj willen hier, aanmerken, dat de Ar
tichokken tot het geslacht der Distelen be
horende, zulks onze aloude' Historieschrij
vers deed zeggen, dat men' in Frankrijk
Distels at.
De groote Boonen en zélfs de witte boon
tjes waren pi van ouds in, Gallië békend,
en de Cicefs of bruine Boonëii weiden
eeuwen verleden derwaarts ovorgebragt. Do
groene Kool, in Frankrijk tegenwoordig zoo
algemeen, word door de Romeinen in Gal
lic gébragt, zoo'wel als'de roode kool,
bij de Egyptinaars Koog geacht, ja aan
gebeden, en bij de Grieken voor hét ge
zondste voedsel gehouden; doch de witte
kool is uit de noordelijke landen afkom
stig en de kunst om dezelve te doen slui
ten, was ten tijde van Carol dein Grooten
nog niet bekend. Omtrent Ket laast der
zestiendo eeuw werden de spruitjes of
kleine groene kool uit Italië en Frankrijk
overgebracht. Do Bloemkool, uit-de Levant
in Italië gebragt, ging van daar naai- Frank
rijk en vervolgens naar Duitsehland. De
Salade was reeds voor eeuwen in Frank
rijk bekend; veel later do kunst om zo
te doen sluiten.
Koloniën.
Atjeh.
De schrijver der bileven van Noord-Su-
matra in de „Sumatra Post" meldt, hoe
een maiéchaussee, die van Lbo Seumawé
naai" Booloh' Blang Ara wilde gaan, door
met stokken gewapende z.g. bevriende
Atjehers werd gevolgd, zoodat hij het raad
zaam vond maar terug te koeren.
Verder lezen wij, dat Pang Nanggroë
in het gebied van Lho Soekon, pog altijd
een lastig héérschap is, die de met ons
bevriende hoofden het leven lastig maakt,
o. a. door het schrijven van dreigbrieven.
De hoofden daar maken zich er gelukkig
niet erg druk over.
Anders in do Gajoe .Laoëos, waar de
hoofden minder flink zijn en waar de op
Rodjó Boekit gepleegde moord grooten in
druk heeft gemaakt, zoodat de bevolking
maar liever bevriend blijft met de niets
ontziende djahats. Onze patrouilles, door
de bevolking verrubn, hebben dan ook
geen succes den la dsten tijd.
„Ook in andere streken, ik noem fret
Bineuënsche zegt de schrijver voider
laat de verzetspartij nog al van zich
hooren. Zoo schijnt er ergens diep in het
gebeigte een vergadering te hébben plaats
gehad van verschillende benden, om te
beraadslagen wat hén verder te doen staat,
je reinste krijgsraad. Nummer een van, de
agenda luidde: verkiezing van een bénde-
hoofd, leider van het verzet irf Reusaji-
gan ter vervulling van de vacature, ont
staan door hét neerleggen van, dep berach-
ten Habib Achmat. Bij acclamatie schijnt
gekozen te zijn zekere Habib Areubi, die,
vereerd met hét in hem gesteld hertrou
wen, de benoeming moet hébben aanvaard.
Punt 2 was: dé wijze van aanwerving van
bendegenooten. Een der sprekers is hét
roerend eens met dan, geach'ten1 afgevaar
digde van Peusangan, die verklaard heeft,
dat er meer pressie moet worden geoefend
op het recruteeren, van djahats. Zonder
hoofdelijke stemming wordt besloten in
dien geest werkzaam te zijn (en de on-
deivinding heeft geleerd, dat reeds in, een
tweetal kampongs lieden met geweld zijn
medegevoerd om zich' bij 3e verzetspartij
aan te sluiten. Niets meer aanj He orde
zijnde, sluit de president de vergadering
en keeron de benden naar hén schuilplaat-
-sen terug. Het bovenstaande geeft eenigs-
zins een beeld, dat het verzet nog lang
niet denkbeeldig is en dat mén, niet al te
haastig moet zijn met victorie te kraaien,
al gaan de zaken, vergeleken, bij .vroe
ger, naar wensch'." i
En verder heet het: 1 I
„Minder gunstig zijn de betichten pit
Serbödjadi eri thans ook Tamiang. Zoo
als bekend, h'eerscht in die streek de be
ruchte Pang Arip; oorspronkelijk huisde
deze bende-aanvoerder in de Gajo Locos,
werd daar verdreven, toen de colonne Ka-
niess daar den bezem hanteerde, en zocht
daarop Seibódjadi op, waar hij ook veel
onrast stookte. Nu ook daar flink gepa
trouilleerd wordt en Pang' Arip. geen mo
ment met rust wordt gelaten, schijnt hij
naar Tamiang af te zakken. Het laatste
berichtis, dat hij do Simpang! Kianan-
rivior afzakt en al de aan, die rivier ge
legen kampongs vereert. Als belooning
voor die attentie oischt hij f20 van elk
kamponghoofd; toevallig waren alle kam
ponghoofden naai" Koeala Simpang opge
roepen, en kon Pang Arjji alleen met de
vrouwen onderhandelen. Zijn verzoek ging
gepaard met de noodige bedreigingen. Wie
weet, wat voor onrast dat heerschap nog
in Tamiang kan veroorzaken'. Het bestuur
tracht vermeerdering van militaire bezet
ting te krijgen, liefst een, maréchausaée-
colonne, doch' of het gelukken zal, betwij
fel ik, Mméch'aussée-colonnes zijn niet
voor het opscheppen in Atjeh."
Cholera.
Te Semarang waren op 22 September 23
cholera-gevallen.
De algemeene gezondheidstoestand is zeer
ongunstig, dit meldt de Sumatra Post.
Rijkskas in Solo.
Wjj lezen ia de brieven, getiteld lEen en
ander uit Midden Java", in het Soer. Hbl
dat in Solo binnenkort door den Soesoehoenan
een Pranatan zal worden uitgevaardigd, waar
door de instelling van een rijkskas en de
inrishting van een begrooting voor 's Rijks
uitgaven en inkomsten worden geregeld. Er
wordt nu nog een flink boekhouder gezocht
die de zaken in orde zal brengen en toezicht
zal moeten houden op de financiën. Verder
ligt het inderdaad in de bedoeling in Solo
een rijksraad te vestigen, die o.a. over de
begrootiDg zijn advies zal hebben uit te
brengen!
Overval ep Florcs.
Wij lezen in een telegram aan de„Beli
Ct." dat bij de overvalling der benting
in Larantoeka door ean driehonderd man
sterke bende de le luitenant der infante
rie D'. B. van Arderene gewond werd (leeds
uit een telegram in de Staatscourant be
kend). Hem werd een arm verbrijzeld, die
naar de „Deli Ct." verder weet te melden
zal moeten worden afgezet.
Onv«lli(>lield in Soerakarta.
De correspondent te Solo van de „Java
Bode" heeft aan dit blad een lang stuk
gezonden over de onveiligheid in S.oeia,-
karta. Hij eindigt met te zeggen:
Laat men er van overtuigd zijn, dat een
einde te maken aan de een, ieder demora-
liseerende onveiligheid, de grootste wel
daad is, die men aan de ongelukkige be- -
volking kan bewijzen. En dat wjj daarvoor
meer respect afdwingen, dan dooi; pasar
circulaires I
Sluiting t#« de Qout. pandhuizen op Zondag,
Naar wij vernemen, lezen wij in do „Lo
comotief", heeft do gouverneur-generaal,
een aanschrijving tot de hoofden' van ge
westelijk bestuur gericht, waarin wordt
gelast, den beperkten pandhuisdienst op
Zondag om te zetten in een goheele sluiting
van dien dienst.
Hier dus geen onderzoek naar mogelijk
heden of naar mogelijkheid van onderzoek,
hier kortweg een bevel "tot opheffing Van
den Zondagschén pandhuisdienst. Dat op
treden van desn gouverneur-generaal vindt
het blad wel sympathieker, maar even
erg als de pasarcirciilaires.
Sluiting van don pandhuisdienst op Zon
dag beteekent aldus de „Loc." op
zettelijke verijdelmg van de geheele berei
king van het dool der panShuisrègie, is
een poging van den G. G. tot cthiseh-
politieken zelfmoord.' Men jaagt nu de
inlanders op Zondag paar de „commis-
siehuizen", naar do woekeraars. Het blad
ziet in dit optreden alweer dwang op de
inlandsché ^samenleving en tevens onder
mijning van het eigen politiek beleid.
Het optreden van den heer Idenburg,
aanvankelijk een blijde boodschap, wordt
nu een wezenlijke bedreiging van. den In-
disch'en godsdienstvrede.
Waar is bij dezen landvoogd de nuchtere
kijk van den minister gebleven,? vraagt de
„Locomotief",
SiaHdellmliedrïjf.
Uitlotingen.
CONGOLOTEN b fr. 100 van 1888.
Trekking 20 Oct. Betaalbaar 15 April 1911.
1351 2537 4692 4873 4923 5179
8165 11493 11554 15847 15888 24737
30240 30911 32312 32984 35178 38665
38932 42043 50939 52983 55035
Serie 35178 no. 21 fr. 100,000; serie
24737 no. 22 fr, 1500 serie 4873 no. 18,
serie 55035 no. 10 en serie 52983 no. 19,
elk fr. 750.
De volgende Nos. elk fr. 400
Serie 1351 no. 24, serie 4692 no. 4, 7,
en 9, serie 4873 no. 3, serie 4923 no. 24,
serie 5179 no. 22, serie 11554 no. 8, 14
en 16, serie 15847 no. 7, serie 24737 no. 1,
serie 30240 no. 11, serie 30911 no. 15 en
16, serie 32984 no. 8 en 7, serie 38665 no.
14, serie 38932 no. 2, serie 52983 no. 8.
De overige Nos., vervat in bovenstaande
serum, elk fr. 215.
ALLERLEI.
PIETER ELBEKFELDT,
In hét oudste gedeelte van Batavia vindt
(of vond) men een muur, liet overblijfsel
van een reeds lang verwoest huis, waar
aan de afbeelding van een menschénsche
del is vastgespijkerd. Daaronder leest mon
op een blauwen steen een inscriptie van
den volgenden inhoud:
„Ter afschrikwekkende herinnering aan
den gestraften landverrader Pietor Elber-
feldt zal Kot niemand geoorloofd zijn op
deze plek gronds te bouwen, te timmeren,
te metselen of te planten, nu niet en ia
der eeuwigheid niet, Batavia, 24 April
anno 1722."
Ter verklaring Van die eigenaardige
strafoefening vinden wij bij' de vermelding
der inscriptie de volgendetoelichting ge
voegd.
Pieter Elborfeldt was de zoo-n van con
Europeeschén vader en een inlandscho
moeder. Hij' was zeoi vermogend, had hei
melijk het M ali om ed aans che geloof aange
nomen, en met verscheidene inlandscho
grooten oen samenzwering gesmeed tot uit
roeiing der Hollanders, op voorwaarde), dat
hij na het gelukken van den aanslag vorst
van Batavia zou worden. Dochde sul
tan van Bantam gaf den Nederland-
scheti Gouverneui-Generaal Hendrik Zwaar-
dekioon oen wenk omtrent het dreigende
gevaar, "en deze nam do muiters in hech
tenis, nog vóór de opstand tot uitbar
sting Was gekomen. Het laatste uur dei
gevangenen was spoedig geslagen, want de
Gouverneur-Generaal liet in zulke geval
len niet met zich' spotten.
Do wijze echter, Koe en waarop hij aan
dezen Pieter Elberfeldt en eon van diens
medeplichtigen de doodstraf liet voltrek
ken, herinnert aan de afgrijselijkste terecht
stellingen der middeleeuwten.
Do Indische kroniekschrijver Valontijn
verhaalt or h'et volgende van: „Den 22on
April 1722 werd een mesties Pieter El
berfeldt gehéetep, oud 59 jaar, on eon Ja
vaan, Cantadyia, alias Raden (eon adellijke
titel der inlanders) genaamd,, met glooien-
v*
«fr*2 1 Af j f* M 'T
riCEFi
1 K-
•j'iiém1
i
sV~
f*»j
I
*4
l&W
0»»*
£**ft,
y** v
1 \}f
sft
j
It 4
A? r-st*"* i,
W v
Sk-
A? u>
AJv -
-■W
wi* v k a 1
j, t «.s,,
5-
y rib
5iUt
LVvt
f fh i
