63"* Jaargang
Woensdag 26 October 1910.
No. 13441
De Heidemolen,
K
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingen fi 1.25 ftanco
per post II. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen woiden dagelijks aangenomen.
Advertontiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan hot Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Parijs der Adv er ten tién: Van 1-6 regels fl. 0.92;-iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letter's naar- de plaats dia zij
innemen, 1t 1
Advert en tiën bij abonnement op voordeólxgo voorwaarden, tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen,
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau to voldoen.
ïnterc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
KENNISGEVING.
Inrichtingen welke gevaar, schade
of t tnder kunnen veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders van SclJin-
dam;
Gelet op de bepalingen der Hinderwet;
Brengen ter algemeene kennis, dat op
heden aan B. P. H. WUISMAN en zijne
rechtverkrijgenden vergunning is verleend
tot oprichting van een cokesbreker ij,
gedreven dooi een ga-motor van 3 P.K., in
het pand aan de Schie no. 26, kadaster seaie
A no. 20.
Schiedam, den 24 October 1910
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M, Lr. IIONNERLAGE GRETE.
De Secretaris,
V. SICKENGA
STADS-ZIEKENHUIS.
Aanbesteding.
De Commissie van Administratie van het
Slads-Ziekenhuis te Schiedam, zal op Vrijdag
28 October 1910, aanbesteden de levering
van
40 hectoliter Aardappelen, teil
dienste van dat gesticht.
De monsters moeten op den dag der aan
besteding vóór 's morgens 9 uur aan het
Ziekenhuis bezorgd zjjn.
De voorwaarden van aanbesteding liggen
inmiddels aldaar ter lezing op iedere» werk
dag, des morgens van 9—12 uur.
De Commissie voornoemd
W. A. BEUKERS,
waarnemend Voorzitter
Mr. H. M. VAN VELZEN,
Secr.-Penn,
~BÜÏTENLAND.
van Monte Carlo, maar
Schiedam, 25 Oct. 1910.
MONACO.
De jarenlange droom der Moncgaskcn om
ook een grondwet te hebben, zooals zoo-
velen hunner medomenschen, is, gelijk men
weet, verwezenlijkt. Vorst Albert, die zoo
kwaad nog niet is, heelt alle wenschen
van zijn volk ongeveer oen 1900 men
schel! vervuld. De volksvertegenwoordi
gers, tien mannen, die voor don zesden
Haait j 1. niet gekozen, maar door den
vorst weiden benoemd, hebben, behalve
het kicsiecht, thans ook het gemeentebe
stuur onder hun beheer gekregen, waardoor
voortaan Monaco niet meer afhangt van
de bostuunieren
zichzelf regeert.
liet is bekend, dat de oostelijke helft
van hot vorstendommetje Monte Carlo
heet, ^welkc heuvel door de ,,S. B. Af."
(Sociétó dos Bains de Mer, grappenmakers
maken er Speel-Bonde-Mannen van) is
gepacht en geëxploiteerd wordt. De eige
naar, vol'st Albert, ontvangt als pacht
jaarlijks 2 millioon gulden aan zakgeld en
bovendien ettelijke millioenen aandeelen-
dividenden van dit voordeehgc zaakjo der
„S. B. M.". "De maatschappij is bovendien
verplicht jaarlijks 9 nullioen gulden voor
liefdadigheidsinstellingen uit te geven en
aan de inwoners bij alle vacante baantjes
de voorkeur te geven. De meeste Alone-
gasken zijn croupiets der speelzalen, of in
den schouwburg aangesteld. De posterijen
zijn in Fransche, de kerkelijke functies in
Italiaansche on Spaansche handen, en se
dert vorst Albert, onder den invloed dei-
vredesbeweging, zijn 80 man troepen op
pensioen heeft gezet, restte den trotsehen
ingezetenen slechts de keuze t.ussehen ca-
labinier, brandweerman of croupier. Maar
dabstrookte met met hun gevoelens. Ze wil-,
len sedert jaieu niet meer door de„S. B. M.'",
door vreemdelingen worden geregeerd,
maar een gemeenteraad vormen, over scho
len, marktaangelegenhjeden enz. zelf be
raadslagen en beslissen.
De eerste demonstratie in 't begin van
dit jaar h'ad een vrij gunstig verloopvoor
den vorst, omdat hij alles beloofde. Ver
volgens echter ging liij op reis en liet
niets meer van zich hooren. Toen nu bij
do inwijding van het Oceanisch museum
Fransch .n alle mooie baantjes kregen en
in de plaats van den bij het volk zeer
gezienen zoon van den vorst, prins Louis,
een neef van den vorst, do Duitsche hertog
van Uracil als voorloopig opvolger werd
aangewezen, werden ook do oudste mannen
door de gisting aangegrepen. De ingediende
petities bleven echter op het slot liggen,
en do don vorst nagereisde doputaties wer
den niet ontvangen. Den tienden October
stelden do tien mannen het ultimatum: Of
hun eisclien moesten vervuld worden, of
Maar zoover liet do te Parijs vertoe
vende voist het met komen, en den 13dcn
October veischecn de bijna verbannen
prins Louis als afgezant zijns vaders in
het vorstendom en deelde mede, dat de
vorst in alles toegaf.
Het is niet weinig wat de tien mannen
hebben vorkregen. Ten eerste krijgen de
Monegaskische burgers 3 pet. van de zui
vere winst dor speelbank; ton twoede be
komen de burgers, d. w. z. do gemeente
raadsleden, do vnjo beschikking over 5
pet. van de 9 'millioon, welke voor do
welvaart des kinds door de speelbank moe
ten worden uitgekeerd, bovendien uit do
andere staatsinkomsten een stedelijk bud
get, dat tot li'ot stichten van een nationa-
len schat moet dienen, terwijl de tegen
woordige gouverneur wei'd afgezet en in
zijn plaats prins Louis werd benoemd.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Roman naar het Duitscli van
OSWALD BERGENER.
8>
„Ook op den heidemolen weten zij mee te
praten over verloren geluk," zoo onderbrak
eindelijk de predikant de stilte. „Alleen zij,
onze zonnige G ibtdu, gaat nog vroolïjk en
ongetroffen dooi hot leven. Zij is het die me
nig oogcnblik vult geluk heeft gebracht in
het huisgezin ia den molen, dat zoovee! duis
tere dagen heeft gekend. Zij doel mij altijd
aan de lente denken, die over de weiden
komt, stiooieude bloemen van velerlei kleur
of aan een leeuwerik, "die zijn dankbaarheid
tot den Vinier uitjubelt in de blauwe zomei
lucht. Dc anderen echter, Wolkensteiu
de zwom beproefde, en nog veel meer Wal-
purg, de oudste dochter, gaan nu door lipt
leven met gebogen hoofd, ernstig en in zich
zelf gekeerd. Hun gedachten zijn in het ver-
loden en bij dc dooden die hun zoo lief
vvaion."
Hij zweeg weer even en rookte.
„Toen ik ongeveer in achttienzestig hier
kwam," vervolgde hij, neer met dien humor
in zijn stem die hem eigen was, „en hier
zoo vast raakte dut ik hier nóg altijd zit
in dien tijd dan wns hel eerste drama dat zich
op den molen -afspoelde reeds eenige jaren
geleden. En de vader van onze tegenwoor
dige dienstmaagd, de houthakker Pieter
Knnrrhahn, die in liet heicfcdal woonde, een
man die al heel wat booze daden op zijn ge
weten hoeft, droeg voor een groot deel de
schuld vim die tragedie.
Frankr ij k.
De onder de wapenen geioepen spoorweg
beambten zullen op 2G en 27 dezer met
groot vei lof woiden gezonden. De beambten
der Westerspoorwegendie aan den mobili-
SBtieoprvT ''fen gehoor hadden gegeven en
deswege door de militaire autoriteiten met
tweo tot acht dagen piovoost zijn gestraft,
hebben zich gisteren in optocht naar de
Pepinièrc-kazeme hegeven tot het ondergaan
van hun straf.
Het mislukken van den Franschen wijn
oogst wordt wel het scherpst geteekend door
vetkooping v an don beroemden Bourgogne-
wijn van het hospice de Beauvre, waarop
dezen keer slechts een half en een kwart vat,
in 't geheel 171 liter, werden geveild, terwijl
het vorige jaai 110 gioote stukvaten met
250 4/5 II.L. vei kocht werden. Sinds 1812
is nog geen enkele maal de oogst van deze
hospiee-wijnen zoo mislukt als thans.
Portugal.
De minister win justitie heeft den ambte
naren van het O. Af. gelast het strafwetboek
in toepassing te brengen op de priesters,
die den nieuwen regeeringsvorm en de
nieuwe autoriteiten aanvallen.
Een besluit tot volkomen secularisatie
der scholen, zou gisteren in de Portugeesehe
Staatscourant zijn afgekondigd. Van af dit
oogenblik zal op geen enkele staatsschool
meer eenig godsdienstonderwijs worden ge
geven.
De ambassade van Portugal bij het Vati-
kuan is teruggebracht tot den rang van
legatie.
De Argcntiinsche republiek zal aan haar
vertegen woord iger te Lissabon geloofsbrieven
zeilden, waarin de voorloooige regeering
woidt erkend.
T u r k ij e.
De „Borl. Lokal Anzeiger" verneemt uit
Konsttiintinopel, dat de Porte heeft besloten
ia Duitschland en Oostenrijk een leening van
77 millioeu gulden te plaatsen, wanneer de
onderhandelingen met Frankrijk geen resul
taat zouden hebben, hetgeen thans 't geval is.
Het bendewezen in Macedonië neemt weer
krachtig toe. Een telegram uit Saioniki
meldt, dat in het vilajet Uskub weer een
groot aantal benden zijn veisehenen, eu dat
o. a. te Tstib zes voorname muzelmannen
zijn vermoord.
Bij Preveza en Kyprio zijn verder twee
Giieksche benden, resp. 8 en man sterk,
door de Turksche grenswacht afgemaakt.
Aan de Montenegrijnsehe grens zijn eenige
Turksche gemeenten door Montenegrijnen
ovei vallen. Er had een gevecht plaats mot de
Turksche grenswacht, dat drie uren duurde.
Zes Turksche soldaten werden doodelijk, een
aantal dorpsliewoners meer of minder ern
stig gekwetst.
Griekenland.
De nieuwe minister-president Venizelos
heeft, zooals gisteren is gemeld, den koning
zijn ontslag aangeboden. Deze heeft echter
geweigerd het ontslag aan te nemen, omdat
volgens zijn mecning de sremming van don
vorigen dag lang niet gelijk stond met de ver
werping van een motie van voltrouwen, üe
koning moet den minister-president hebben
verzocht nogmaals in de Kamer te verschij
nen en alsdan de kwestie van vertrouwen te
stellen. Venizelos zou gisteren een beslissing
nemen.
Over de oorzaak van het conflict wordt
gemeld, dat deze ontstond, toen over de
staatsrechterlijke positie van het parlement
werd beraadslaagd. Een spreker had nl. tot
de iegetvring de v raag gericht of de kroon
of de Nationale Vergadering zelf het recht
tot ontbinding had. Het antwoord van de
ministerieele tafel was niet geheeL bevredi
gend. üe vraag werd derhalve meermalen
door verschillende sprekers en dan met wat
meer temperament herhaald, zoodat de minis
ter de kwestie van vertrouwen meende te
moeten stellen. Of nu op dit oogenblik een
aantal afgevaanligden, waarop de regcering
kon rekenen, de zaal heeft verlaten, of dat
ze reeds te voren waren verdwenen (het was
zeer laat in den avond) staat op 't oogenblik
niet vast, maar in elk geval was het parle
ment niet in staat een besluit te nemen. De
regcering is van meening, dat de incompe
tentie met voorbedachten rade is veroor
zaakt en dat deze handelwijze gelijk staat
met een motie van wantrouwen.
Onder de bevolking van Athene at van
den Piraeus heeft het voorval in de Kamer
levendige verontwaardiging verwekt. Op het
Concordin.plein te Athene had Zondagmiddag
een moeting plaats, die door do handelsver-
eenigingen en door de universiteit was ge
organiseerd. Ongeveer 10.OOG personen na
men urn deze meeting deel en tal van spre
kers vilden in heftige bewoordingen de lei
ders der oude politieke partijen aan.
Verschillende moties werden aangenomen,
waarin het gedrag der partij-politici werd
afgekeurd en den koning verzocht werd Ve
nizelos in liet bewind te handhaven, er-
volgens begaf zich de menigte naar het ko
ninklijk paleis en naar het Grand-Hotel,
waarin Ven ''dos zijn intrek heeft genomen.
Ofschoon d, houding der betoogers eenigs-
zins \oron1ui.-tend werd, is toch de orde
niet ei fatoord geworden.
China.
De Chincescho regcering heeft, om aan
het ontwakend volksbewustzijn tegemoet te
komen, in haar programma opgenomen om
na een overgangstijdperk van zeven jaren
het autocratische staatsstelsel in een consti
tutioneel om te zetten. De beweging om dezen
overgangstijd te bekorten is in de laatste
maanden zoo machtig geworden, dat de Chi-
ueesche nationale vergadering reeds met al
gemeene stemmen haar goedkeuring heeft ge
hecht aan het verzoek tot een spoedige bijeen
roeping der werkelijke volksvertegenwoor
diging. Bij de besprekingen dezer motie ver
klaarden alle sprekers zich voor de spoedige
invoering van een constitutie, welke zij als
het eenige middel beschouwden om liet land
te redden uit den botreurenswaardigen toe-
j stand, waarin het zich bevindt.
De meeste onderkou nu. n hebben rich bo-
I vendien aan de zijde der publ eke opinie ge
schaard, terwijl men vol vertrouwen is over
de houding door den prins regent in dezen
aan te nemen. Hei heet re d- dat de opening
van het eeiste parlement nu zal worden vast
gesteld op begin 1913, misschien nog wel
vroeger.
BBÏiLASOL
Onze Marine.
Blijkens bij het departement van marine
ontvangen bericht5 is de divisie, bestaande
uit Hr, Ms. pnnteerschepen de Ruyter, Her
tog Hendrik en Koningin Regentes, onder
bevel van den kapitein ter zee W. van Voss,
23 dezer te Adelaide aangekomen.
(„St.-Ot.")
„Het eerste jaar, dat Wolkenstein getrouwd
was, reed hij eens met zijn jonge vrouw uit
ui den hondenwugen zoo noemden zij een
klein wagentje dat Wolkenstein toebehoorde.
Lachend en grapjes makend inct elkaar re
den zij den zandweg door het bosch langs
naar Altheide. Plotseling viel er een schot,
vink bij hen m het bosch de paarden be
gonnen woest te steigeren en holden mot hot
jonge paar weg. liet gevolg van dit voorval
was dat do jonge vrouw ernstig ziek werd
en nooit meer recht gezond is geweest. Hun
eerste kindje, een jongentje, dat koit daar
na te vroeg geboren werd, stierf spoedig na
de geboorte. Dit was liet eerste groote ver
driet dat de bewoners van den heidc-
molen trof.
„Hij, die het'schot loste, was do arbeider
Knnrrhahn. Hij beiveeide nnnr een vogel ge
schoten te hebben. Maar men zei in die
dagen dat hij geschoten had om het geluk
kige echtpaar te doen schrikken."
„De jonge vrouw werd zorgvuldig ver
pleegd door tante Eveline en het gelukte
met uiterste inspanning haar in het leven te
houden. Maar vader Wolkenstein is na liet
.schot in het bosch de laatste mannelijke dra
ger van, den familienaam gebleven.
„Later werden er nog twee dochters ge
boren, de beide meisjes die jo nu kent. Wnl-
juu'g had een eigeiuumlig, somber karakter,
liet scheen of al' het leed over het cerate ver
lies in Irnar vleescli was geworden. Zij is
altijd zeer in zich gekeerd geweest uan
den oenen kant verlangt zij naar het heer
lijke zonlicht en aan den anderen kant
schuwt rij dien vriendelijken schijn. Een zon
derlinge mengeling van tcijonstrijdige nei
gingen Is haar karakter. Giro la is een ge
heel andere verschijning zij is levenslus
tig. zij doet als 't ware licht en leven oni
zich ontwaken. Maar kort nadat Gisek in
den molen was gekomen, stiei f de moeder
„Daar hebt go het eerste deel vun het fa
miliedrama,
„Niets teekont den zoo vroeg tot weduw
naar gemaaktcn man beter, dan de wijze,
waarop hij ziin leed heeft verzet. Al het
kwaad dat hij in dit land vim heide heeft
ondervonden, heeft hij mot goed vergalden:
met zegen en altijd weer zegen is zijn werk
bekroond. Ilii heeft van de dalbewoners, die
voor het meerendeel deugnieten waren, die
dagelijks niet vee! goeds bedreven, eerlijke,
arbeidzame metischen gemaakt. Dat was rijn
wraak voor het verdriet dat hij hier heeft
geleden. Maar een man van de mannen, die
hem zooveel leed aandeden, Peter Knnrr
hahn, die met zijn schieten de eerste ziekte
'van zijn vrouw veroorzaakte, is na dien tijd
nooit weer op den molen verschenen.
„Zoo wat vier jaar geleden kwam er toen
een bekwaam opzichter als hulp in het huis
van don opperhoutvester in Altheide. Een
voorganger dus van u. De toenmalige opper
houtvester was een bejaard vrijgezel,Ha-
lucht heette hij, en hij was niet altijd in
good humeur. Zijn beste vriend tvas name
lijk do jicht en jaren lang heeft hij met de
hevigste pijnen moeten worstelen. Hot was
een bijzondere gunst, van het bestuur van het
büschivezen dat hij een bekwame assistent
'naast zicli kieeg om hem zijn werk te ver
lichten. De beambte Wiesenreitor was dan
wik ivat meer dan gewoon opzichter.
„Nauwelijks vier maanden latei' vond ik
's morgens bij het ontbijt een verlovingskaart
naast mijn bordWnlpurg Wolkenstein en
Wolfgang Wiesenroiter.
„„Vier W.'s" zei mijn vrouw. „Geluk
kig dat wij niet bijgeloovig zijn." Het volk
gelooit immers dat zooveel w.'s niets dan
wee, dan ongeluk voorspelt. Wij verheugden
ons van harte over dc goede tijding en waren
al nieuwsgierig hoe die twee elkaar zoo
spoedig gevonden hadden.
„Ik herinner mij het Verlovingsfeest in
den heidemolen nog zoo goed of het gisteren
gevierd was. De bruid zag er allerliefst uit,
zij geleek eein bloeiende roos dio door do
stralen der zon gekust wordt. Haar geluk
was zoo groot dat geheel haar persoonlijk
heid veranderd scheen. Haar oogen sehhtere
den, huar geheelc gelaat.had iets zeldzaam
liehts. Dat viel des te meer op naast den
ernstigen, correcten persoon van den bruide
gom. Want hij had een ernstige natuur.
Toon .echter de goede, oude tante Evclino
ook al tegen mij fluisterde over de vier
w.'s, die niets goeds voorspelden, werd ik,
toch ernstig boos. Als men steeds over on
geluk praatte, zei ik, dan zou het inderdaad
nog op ongeluk uitloopen. Waar moest hot
heen als man zulke toevalligheden ging be
schouwen als vingerwijzingen van het lot!
Dat jaar ging de opperhoutvester Habichi
als gewoonlijk naar Bad-Nauheim om daar
genezing van zijn pijnlijke jichtiianvalk-n te'
vinden. Op do terugreis" is hij plotseling aan
hartverlamming gestorven. Wij hebben hem
nooit weer gezien on ik weet niet waar het
hem overkomen is. Op hot kerkhof te Alt
heide hebben zij hem een laatste rustplaats
bereid. Daar sluimert Hij, teiwijl de winden
hem een graflied zingen.
„De opzichter Wiesenroiter word kort
daarop tot opperhoutvester in do plaats van
Habicht benoemd en hij bracht spoedig zijn
jonge vrouw uit den molen in het dal ■naai
de opperhoutvestorij daar boven in Altheide.
„Aanvankelijk scheen het een zeer geluk
kig huwelijk, hot was blijkbaar een huwe
lijk uit liefde. Maar wat later gekomen is,
deed toch iets andera vermoeden. Ik denk
dat dat een gevolg was vnn het verschil m
aanleg van de beide jonggehuwden. Zij waa
nat eigenzinnig cn niet standvastig, hij was
nauwkeurig, wilde alles in de puntjes hebben.
Hij hield van vasten regel, zij niet.
„Ook tot ons drongen ten slotte de ge
rechten van huiselijke twisten in de opper-
houtvcsterij to Altheide door. Wij maakten
ons wel eons bezorgd over die geruchten, maar
op praatjes kan men slecht vertrouwen en af
eu toe vernamen wij er niets meer over en
dachten dnn dat alles weer in orde was.
Maai' plotseling hoorden wij dan weer wat.
Zoo kwam op zekeren dag een vrouw uit
Altheide in do pastorie en vertelde ons dat
mevrouw Wiesenreiter haai- man zoo kwaad
had gemaakt, dat deze haar zijn bord met
eten naar het hoofd had geworpen. Een an
der vertelde dat Wtcsemroiter in wanhoop
over do plagerijen van zijn vrouw haar de
trap opgesleurd had, in een zolderkamertje
geduwd en de deur op slot had gedaan.
Dooi het venster had zij gekeken den gan-
seheu dag. Hij was uitgegaan en driemaal
terug gekomen om te zien of zij een vrien
delijk gezicht zette. Tweemaal kwam hij te
vergeefs en keek zij nog steeds duister voor
zich heen het raam uit. De derde maal,
tegen den avond, was zij van houding veran
derd. Zij keek zeer vriendelijk en zag heul
niet meer minachtend aan. Toen liet hij haar
weer vrij.
(Wordt vervolgd.)
SCHIEDAMSCHE COURAINT
