ö3*" Jaargang
Zondag 1 Januari 1911
ï€g. 13498
Derde Blad
Bijtijds gewaarschuwd.
iPLATSTN'EN.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering ran. Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen f 1.1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
I
Adrertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan ïiet Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (Koek Korte Haven).
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fL 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prjjs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
liet is niet de dag om over plannen voor
de toekomst te schrijven. Hoeveel plannen
zijn plannen gebleven en in liet afgeloopcn
jaar nis plannen ten grave gedaald. En hoe
veel goede plannen zullen het volgend jaar
weer gemaakt worden en plan blijven.
Over de plannen van liet verleden zouden
wij heden moeten spreken. Doch wat een on
vruchtbaar onderwerpZij zijn plannen ge
bleven en zullen dus ook in de toekomst
plannen blijven. Of zij zijn Verwezenlijkt
en uis geen plan meer.
Wij kunnen dus niet anders schrijven dan
over de plannen der toekomst en daarvoor
eer. oogenblik de aandacht onzer lezers
vragen.
Wij bedoelen nu plannen in don ruimsten
zin: een uitvinding, een nieuwe toepassing
van bekende feiten, een nieuwe combinatie,
dio nieuwe voordeelen voor de gemeenschap
zouden opleveren.
liet is natuurlijk volstrekt onmogelijk te
ramen hoeveel mcnschen met zulke plannen
rondloopen. Men zou daarvoor in het gebied
der fantasie meer thuis moeten zijn dan de
knapefa zielkenncr kan zijn.
DoJi wel kan men twee feiten vooropstel
len: dat er zeer veel mcnschen op plannen
loopen te broeden en dat ei' onder die vele
plannen heel vele zijn die bij de eerste aan
raking met do werkelijkheidssteen van geen.
deugdelijker stof zouden blijken te zijn dan
waarvan de zeepbel is samengesteld.
Kon men. al die plannen, die er zoo een
heel jaar in de breinen onzer landgenooten
rondspoken, eens zeven, dan zou er heel
wat meer kaf dan koren blijken te zijn.
Maar koren zou er dan toch zijn, koren, dat
nu improductief ligt te, verdorren, omdat
het niet vrucht kan schieten in de realiteit
^der levenwekkende aarde.
Zou er nu geen middel zijn om dezen
oronfgonnen akker der N'ederlandsche fan
tasie aan te snijden? Zou het niet mogelijk
zijn een instelling in het leven te roepen,
die zich belastte met liet afgeven van een
eerste, objectief en belangeloos, advies over
zulke plannen.
Wij ontveinzen ons niet de groote moei
lijkheid van dit plan over plannen. De staat
kan, voorloopig althans, zeer zeker niet de
verantwoordelijkheid op zich nomen voor
het oprichten van zulk een bureau. Van par
ticuliere zijde men weet het is over
iets dergelijks gedacht, doch groote bekend
heid is daaraan niet gegeven, als er ten
minste in deze richting iets wezenlijks tot
stand is gebracht. De moeilijkheden liggen
r' "i ook voor het grijpen. Wie is in staat al
,o nifeuwc idcècn op tedhnjsch, commer-
eicel, sociaal en ander gebied te bcoordee-
_Jen? Wie durft hier de verantwoordelijkheid
can voor een beslist advies? Waar zal men
de adviseusr vandaan lialon, die bevoegd
tot oordeelen, volmaakt eerlijk en belange
loos zullen zijn en alls zoodanig ook bij
iedereen bekend z,uilen staan? Want men
bedenke het welhier is niet alleen sprake
van een patentinstelling, hier zouden alle
plannen, welke men daartoe indiende, gewo
gen moeten worden.
Inderdaad er zijn hier reusachtige be
zwaren. Doch aan den anderen kant zouden
ook groote voordeelen verkregen kunnen
worden.
ïn de eerste plaats zouden wij een voor
dcel van publieke hygiëne willen noemen
dat men zoo gauw mogelijk verlost zou
kunnen worden van het \oortbrocdon over
improductieve plannen. Een gesprek met een
humaan en veelzijdig ontwikkeld deskundige
zou velen plannen een voor den bezitter
uitermate gc/onde aanraking met don wer-
kclijkhcidasfeen geven.
Aan den anderen kant zou men hier ech
ter ook een uitmuntende gelegenheid hebben
om hot particuliere initiatief te bevorderen.
Ieder, dio „een plan", een „uitvinding" of
iets dergelijks had, zou het advieo van het
advies van hot bureau moeten kunnen
krijgen voor een luttele som, die zelfs
voor den minder bemiddelden man
geen bezwaar zou moeten zijn, ter
wijl zij aan den anderen kant zóó hoog
zou moeten zijn, dat een al te lichtvaardig
beroep op het bureau vermeden werd.
„Natuurlijk zou een dergelijk advies niets
moeLen zijn dan een raadgeving. Het zou
goenerlei rechten moeten geven, geenerlei
waarborgen. Het zou net gelijk moeten, staan
met een patent, Het zou hoogstens moeten
kannen dienen als een eerste verklaring
van een deskundigen onpartijdige, dat het
plan, de vinding niet h priori hersenschim-
ming of onpractisch was, niet, een onder
werp bettof, dat al zoo dikwijls elders gewo
gen en te licht bevonden was. En. als zoo
danig zou het groote waarde hebben.
Nu staat de onbemiddelde vindingrijke
man. geheel hulpeloos tegenover de maat
schappij. Geld om voor zijn vinding reclame
to maken, om haar te vervolledigen, om pa
tent aan te vragen heeft hij niet. En bij
geldbezitters zal hij in den regel aan eens
doovemans deur kloppen en bovendien de
risico loopen, dat men hem zijn plan afhan
dig maakt.
Dal zou bij de invoering van ons plan ge
heel anders worden. Dan zou do vinder in
iet advies een middel hebben om aan te
toonon, dat hij een ernstig man isj, terwijl
ook de ondeskundige geldschieter meerdere
zekerheid zou hebben.
Wij gclooven dan ook dat het ernstige
overweging verdient, dat een of andere
groote vereeniging van algemeen nut het
initiatief neemt tot de inrichting van een
dergelijk bureau. Want al zullen de moeilijk
heden talrijk zijn, daartegenover staaf dan
toch dat men zoodoende voor den Nederland-
schen geest een gebied ontsluit, dat tot nu
toe daarvoor vrijwel gesloten, was.
Het bezwaar, dat in het buitenland niet
iets dergelijks bestaat, geldt niet meer, sinds
men in Zuid-Duilscliland doende is om
op een ecnigszins andere wijze de vin-
Buiten zag alles er even vervelend en
treurig uit. Een kille regen sloeg tegen
do ruiten en nu en dan schudden hevige
windvlagen do bijna kale takken der hoo
rnen, en deden de enkele blaadjes, die er
nog aanzaten, over den grond dansen.
Het scheen Elisabeth, die vóór hot raam
zat, toe, dat het in haar eigen binnenste
niet veel beter gesteld was, dan daar liui-
ton, want de regen der ontevredenheid
kwam in haar ziel op, en do rukwinden
van tegenspoed ontnamen haar Keur ge
loof aan do mannen en deden de doodo
blaren van haar vernietigde idealen door
de leegte dwairclon.
Morgen zou zij naar huis teruggaan
terug naar de boerderij op het land, waar
zij gezwoegd en gesloofd had, haar gc-
heele jonge leven terug naar hot zware
werk, het eeuwigdurende bakken on naaien
oil do duizenderlei andere kleine plichten
van het landleven; en toch hield zij in haar
liand eon brief, die haar een toekomst
voorspelde 'van weelde en gemak, waarin
zjj bevrijd zou zijn van liet eeuwigdurende
werken, dat baar, zoolang zij zich maar
ecnigszins herinnoren kon, als een Instop
do schouders had gedrukt.
Tot vóór korten tijd was zij tevreden ge
weest in dien toestand, want zij wist niet
dingrijkhoid der'burgers productief te ma
ken.
Of zal ook dit plan plan blijven en bijge
zet worden bij de vele andere plannen, die
1910* ontwijfelbaar heeft zien verschijnen en
verdwijnen?
ALLERLEI.
HET GEZICHT EN HET GEHOOR BIJ
DIEREN.
Krokodillen kunnen een rnensch niet on
derscheiden op een afstand, die tienmaal
hun lengto overtreft. Visschen zien slechts
op korten afstand. Het gezicht van de
meeste slangen is slecht, de boa-construc-
tor bijv. ziet niet verder dan een derde
van zijn eigen, lengte.- Sommige slangen
zien niet verder dan een achtste van haar
eigen lengte. Bij kikvorschen is het _gc-
zichtsvermogen wat beter, want zij kun
nen duidelijk voorwerpen onderscheiden op
een afstand van twintigmaal hun eigen
lengte. Het gehoor van bijna allo kruip
dieren is even slecht als hun gezicht- De
meeste zijn volkomen doof, in. de eerste
plaats de boa-constructors.
HET VANGEN VAN APEN.
Een zeer vernuftige methode wordt aan
gewend bij het vangen van de aardige
kleine ringstaaxt-apen, dio zoo menigvul
dig in Madagascar voorkomen.
Een cocosnoot wordt in tweeën gesple
ten, en een banaan met een stuk hout er
door, wordt in de lengte in de noot ge
plaatst, waarna de tw-ee helften met ijzer-
draad weer op elkaar gebonden wonden,
Dan wordt er een gat in gesneden, juist
groot gefioeg om den poot van de aap
er door te steken. De aap ziet de verlei
delijke noot van uit zijn boom. Hij huppelt
naar beneden, bekijkt de noot eens, ziet
het gat en ruikt de banaan, die er bin
nen in zit Hij is dol op bananen. Zijn
poot in het gat stekend, grijpt hij de ba
naan, maar kan er die, door het hout, niet
uitkrijgen. Dan verschijnen de jagers, en
de aap loopt naar een boom. Maar hij
kan niet klimmen door de cocosnoot aan
zijn poot, en daar hij niet los wil laten,
wordt hij gevangen, terwijl hij woest begon
den boomstam slaat.
dat hij in deze moeilijke aangelegenheid
uitspraak zou doen. 1
„Yang-ki," zei de rechter tot de vrouw,
„welke van deze twee mannen was nu
beter voor je?"
„Het waren beiden uitstekende eehtge-
nooten voor me, mijnbeer de rechter,"
antwoordde de vrouw" verlegen.
Toen zei de rechter tot de beide man
nen, dat bij de vrouw eeu week bij zich
zou houden, opdat hij haar op zijn ge
mak zou kunnen ondervragen. Zij zou
goed behandeld worden, en na verloop
van een week zou hij uitspraak, doen in
de zaak. De week ging voorbij, en nog
eens verschenen de beide echtgonooten
voor den rechter. Hij schudde ernstig het
hoofd en zei toen:
„De vrouw, Yang-ki genaamd, is over
leden. Ik behoef dus geen uitspraak te
doen. Laat haar eerste echtgenoot nu het
lijk meenemen en haar begrafenis betalen."
„Volstrekt niet," sprak de man; en dit.
zeggend snelde hij het gerechtshof uit en
was spoedig uit het gezicht verdwenen."
„Dan zult gij de begrafeniskosten moe
ten betalen," zei de rechter tot den an
deren man.
„Dat begrijp ik," antwoordde de man,
„dat is rechtvaardig, en ik zal deze vrouw,
die zoo goed en vriendelijk was, een be
grafenis geven, zoo mooi, als mijn beurs
maar ecnigszins toelaat."
Do rechter klapte in de handen. Op
dit te-eiken. kwam! Yang-ki, blozend en
lachend de gerechtszaal binnen, in een
kostbaar kleed van goudbrocaat
„Neem haar," zei de wijze rechter,
„want gij, en niet de andere, verdient haar
liefde en hulp."
anders; maar toen was cr een uitnoodiging
gekomen van haar zuster, die haar ver
zocht geruimen tijd to komen doorbrengen
in haar mooie huis te Londen. Margreet,
haar oudere zuster, was tor wille van hot
geld getrouwd door do vriendelijke be
moeiingen ecnor familie, dio een zomcr-
vacantio op de boerderij had doorgebracht
en belang was gaan stellen in het aardige,
mooie meisje.
Haar echtgenoot, de heer Tobbin, was
verplicht dien zomer in Londen te blijven,
opdat hij voortdurend onder behandeling
zou kunnen zijn van oen beroemden spe
cialiteit, cn daar zij nu afstond moest doen
van haar gewoon jaavlijksch uitstapje naar
de boerderij harcr ouders, had Margreet
gevraagd, of Elisabeth bij haar wilde
komen.
Gedurende vier maanden nu had Elisa
beth zich bewogen in een droomwereld,
te midden van het kostbaar ingerichte huis
der Tobbins. Er was een meid om haar
tc bedienen, ze had niets dan weelde om
zich heen gekend, cn het leven was tijde
lijk een en al genot voor haar geweest,
's Avonds waren er altijd gasten, want
Richard verstond de kunst, zijn vrienden
gul te onthalen, ofschoon het hem zelf
verboden was te genieten van het ïijke
voedsel, dat hij vóór liet zetten aan hen,
die zijn gastvrijheid genoten. Een zijner
vrienden had dit genoemd: „Tobbin's diner
voor hom opeten."
Elisabeth had indertijd om dio opmer-
DE WIJSHEID VAN WANG.
Wang was een Chiucesch rechter, die
in zijn tijd iets van de wijsheid van Sa
lomo bezat. Do volgende geschiedenis
wordt van hein verhaald.
In het hof to Pekin, verschenen voor
Wang twee mannen en een vrouw. De
oudste man was de eerste echtgenoot van
do vrouw. Hij was opgeroepen voor den
militairen diensf en als gesneuveld gerap
porteerd; nu kwam hij levend terug om
zijn vrouw op te eischen. Maar zij had
in dien tusschentijd een jongeren man ge
trouwd, die weigerde haar op te geven.
Daarom gingen allo drie naar Wang, op-
VREEMDE VERDWIJNINGEN MET
KERSTMIS.
De feestelijke tijd omstreeks Kersltmis
heeft zijn mysteriën niet minder dan de
andere tijden van het jaar, en het minst
verklaarbaar is wel het plotseling verdwij
nen van sommige mensehen. Sommigen
komen terug of worden later ontdekt, daar
zij de slachtoffers waren van het verlies
van het geheugen of van het verstand;
maar van het meerendeel, helaas, word t
nooit meer iets gehoord, de familie in
onrust latend over het lot, dat hen ge
troffen heeft.
Tot de laatsten behoort het geval van
een heer te Liverpool, Rcbiuson genaamd,
die een paar jaar geleden op Kerstavond
uitging om wat sigaren te koopen in een
winkel in het midden van do stad gelegen
Stellig moet hij er weer uitgegaan zijn,
want de winkelier, die liem hielp, her
innert zich duidelijk, hem, met het ge
kochte onder den arm, uit den winkel te
hebben zien gaan.
Maar zoover als iemand anders kan
nagaan, is lvij nooit meer gezien, nadat
hij den winkel is binnengegaan, en heden
nog is zijn verdwijning een even groot
mysterie, als het altijd geweest is. Voor
zijn familie is Kerstmis allesbehalve een
king gelachen, maar zij had in haar hart
toch wel medelijden met den slecht-uitzicn-
den man, die niets anders mocht gebrui
ken dan zijn thee cn geroosterd brood,
terwijl zijn gasten van de heerlijkste ge
rechten genoten.
En nu stond zij op het punt om dit
alles te verlaten cn terug tc gaan naar
den vervelendon sleur op de boerderij, tot
dat, in het voorjaar, Bob Rawlings haar
als zijn vrouw zou komen halen.
Maar haar huwelijk met Bob zou op
nieuw werken beteekenen in een nieuw
tehuis; misschien nog veel harder, want
zijn boeiderij was maar klein, en er wa
ren zware lasten op gelaten door zijn
vader.
Maar ook Hugh Harper had haar ge
schreven cn een huwelijksaanzoek gedaan,
on die brief Ing op haar schoot, toen zij
uit het venster zat, te kijken in het park.
Harper was een intieme vriend van Tob
bin een droge, vervelende gold-man,
wiens eerste vrouw was gestorven zoo
als men zei door do ontberingen, dio
zij had meegemaakt in Harper's vroegere
dagen, toen hij nog bezig was het geld
bijeen to verzamelen, on te zuinig was
om con cent uit to geven, totdat Harper
opeens weduwnaar en rijk was.
En nu deed hij Elisabeth do oer aan,
haar zijn hand ca fortuin aan to bieden.
Hij had iemand noodig, die zijn huishou
den bestuurde, even bevallig als Margreet
hel voor zijn vriend deed. Hot was meer
feesttijd, daar het hen steeds herinnert;
aan het groote verdriet, dat toen in hun
midden kwam. Zij1 koesteren altijd nog de
hoop, dat vroeger of later zijn verblijf
plaats of althans zijn lot, hen bekend ge
maakt zal worden, hoewel totnogtoe allo
pogingen om hem op to sporen, nutteloos
geweest zijn. Hij kon niet spoorloozer ver
dwenen zijn als de aarde zich geopend,
en hem verzwolgen had.
Slechts één Kerstavond vóór bovenge
noemde gebeurtenis, "ging een heer te Man
chester naar een der plaatselijke schouw
burgen met zijn vrouw en haar zuster. In de
pauze ging hij even weg om iemand te
spreken en was hij zijn terugkeer na on
geveer 20 minuten erg verrast, de plaatsen
der beide dames leeg te vinden.
Na eenigen tijd gezocht te hebben, om te
zien of ze ook terugkwamen, informeerde
hij bij het personeel, dat haar evenwel
niet weg had zien gaan. In de overtuiging
ze thuis te zullen vinden, ging hij daar
heen, maar vond ze niet. Zij kwamen ook
dien avond niet, en zijn nog niet gearri
veerd.
Waar zij zijn, of wat haar lot is, is
nooit vastgesteld kunnen worden, hoewel
de man heel wat geld uitgegeven bcMi, om
ze te trachten te vinden. Het v, as even
wel hekend, dat hij met zijn betere lielft
in niet te beste verhouding leefde, zoodat
zij misschien de gelegenheid heeft waar
genomen, om aan een ongelukkige echt-
\erbintenis te ontkomen.
Op den lbatsten Kerstavond der negen
tiende eeuw verdween Miss Tryphena
Mandsley op geheimzinnige wijze uit het
huis harer ouder, het Fleece Hotel, te Wi-
gan. Er was geen reden voor haar geheim
zinnige verdwijning, die, het behoeft niet
gezegd te worden, groote sensatie en. angst
veroorzaakte.
Zij was nog maar twee en twintig jaar,
en in de hoop haar verblijfplaats te ont
dekken, of te hooren wat er van haar
geworden was, werd cr wijd en zijd een
beschrijving van haar, en de kleeren, dio
zij droeg, verspreid, maar zonder cenig
gevolg.
NIEUWTJES VAN HIER EN DAAR.
Een Japansche bruid geeft haar huwe
lijksgeschenken aan haar ouders, als een
kleine belooning voor de vele zorgen, die
haar opvoeding hen gekost heeft.
John Eastop, te Runcorn, in Cheshire,
heeft in verschillende deelcn van zijn
huisje bijna 12.000 gulden gevonden, welke
daar verstopt waren door zijn vrouw, die
een paar weken tevoren stierf. Eastop wist,
dat zijn vrouw zeer spaarzaam was, en
na de begrafenis begon hij het huis to
doorzoeken. In -een kast vond hij een kom
met verscheidene honderden drie-penny-
stukken; in -een andere kast lag een stapel
halve kronen, en onder een steen vab
den keldervloer werd een jampot ontdekt,
gevuld met 552 souvereincn.
een zaken- dan een minnebrief, ma ir Eli
sabeth gaf daar de voorkeur aan.
Zij zou het niet hebben kunnen uitstaan
als hij van liefde' gesproken had, en nu
de omstandigheden zóó waren, stond zij
ten laatste op en begaf zich naar het mooie
schrijfbureautje. Er bestond geen bepaald
engagement met Bob, en in een paar korte
woorden zei zij, hoo zij Harper's aanzoek
op prijs steldo en hot aannam.
Zij zat nog aan haar lessenaar, de brief
verzegeld en van een postzegel voorzien
vóór haar liggend, toen Margreet binnen
kwam. Aan de houding harer zuster r.ag
zij, dat er iets niet in orde was, en in een
oogenblik was ze aan haar zijde.
„Wat is er. Greet?" vroeg zij, toen zo
haar armen om haar heen sloeg, „is er
iets niet in orde?"
Margreet boog zich tot haar zuster cn
drukte een kus op do witte lippen van
het meisje, terwijl ze eenvoudig zei
„Richard is gestorven, Goddank! Hij heeft
een beroerte gc-had en was dood vóór we
een dokter konden halen!"
Elisabeth schrikte van de hardheid van
toon, waarop dit gezegd werd, en mom
pelde zacht:
„Goddank?" Margreet keerde zich om en
riep hartstochtelijk; '„Ja, Goddank 1 Bets,
je weet niet, wat ik doorgemaakt heb, nie
mand zal dat ook weten behalve zij, die
eveneens haar leven voor rijkdom en weel
de verkocht hebben.
„Gedurende zes jaar ben ik verbonden
geweest aan een man, dien ik niet liefliad,
zelfs ieder woord van liefde afwees. Nu
heb ik mijn belooniug. Ik ben rijk en we
duwe, maar de hemel sta mij bij
ik heb geeu liart meer. Het is dood iu me
vermoord door mijn liefdeloos loven.'-'
Zachtjes leidde Elisabeth do zenuwach
tige vrouw naar de sofa, en terwijl het
huishouden hoewol ecnigszins in de
war gebracht door de onverwachte gebeurte
nis zijn gewonen gang ging, zat Elisa
beth bij haar zuster, en trachtte tevergeefs
de opgewonden vrouw te kalmeercn.
Ten slotte evenwel stond Margreet op,
zeggende: „Ik moet er voor zorgen dat
er bloemen besteld worden; ik moet de
comedie Lot het laatste toe, volhouden
Bets, jij gaat niet weg, he? jij blijft tot alles
achter den mg is?"
„Ik ga niet weg, voordat je me niet
meer noodig hebt," beloofde het meisje,
terwijl zo beschermend haar armen om
Margreet heen sloeg. Langzaam gingen zij
naar de deur, maar op den drempel hield
Elisabeth stil en liep terug naar liet bu
reautje.
In den kleinen liaard brandde een vuur
om de kilheid van het weer te verdrij
ven, en zij legde op do gloeiende kolen een
brief, dien zij aan den heer Harper ge
schreven had.
„Bob is niet rijk," fluisterde ze in zich
zelf, „maar ik bezit zijn liefde, en dat is
toch maar hot boste."
SCHIEDAMSCHE COURANT.
MMCTBWMMTTW TITHYWTMUI
a«nacutMwwaHiiWCTiiwrBTaxni
