64*" Jaargang.
Zondag 11 Juni 1911
No. 13632
Derde Blad.
Z[JN EXA.MEN.
1 T f
Aangifte Tan LeerMngen
FRANSCHE BRIEFEN.
A LLERLEI.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prigs per kwartaal; Voor Schiedam en Vlaardingen fl.1.25 franco
per post fl. 1.65.
Pïgs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 oent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen,
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven),
OURANT.
Prijs dar Advertentiën: Van 1—6 regels a 0.92; iedere regel meet
15 cents. Reclames 30 coat per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen,
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, b§ vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
v«er de Openbare Scholen voor Meer Uitge
breid Layer Onderwijs.
Ouders, Voogden of andere verzorgers,
welke leerlingen voor bovengenoemde acho
Jen wenschen aan te geven, worden verzocht
zich vóór 1 J u 1 i a.s., aan te melden bij
het Hoofd van School A, den heer A. II
E. TijJ, voor jongens vanaf liet 4e leer
jaar en hooger,
het Hoofd van School B, Mej. A. S. vat
Andel, voor jongens voir het le, 2e ei
3e leerjaar en voo- ulc isjes voor alh-
leerjaren.
1 De cursus vangt aan circa 1 8 e g t a.s.
De leerlingen voor het le leerjaar moetei
derhalve geboren zijn vóór of op 1 Maait
1906.
Belanghebbenden worden er t opmcrkzaan
op gemaakt, dat gedurende het loopendt
cursusjaar een aanmerkelijke wijziging heef.
plaats gevonden in de schoolgeldhef
fing voor deze schalen.
Behalve voor onvermogenden bedraagt dit
schoolgeld voor:
a) hen, die niet in de inkomstenbelasting
zijn aangeslagen en voor hen, die daar
in zijn aangeslagen in de klassen 17
ƒ15.per leerling;
b) hen, die als boven zijn aangeslagen in de
klassen 812 20.per leerling
e) hen, die als boven zijn aangeslagen in de
klassen 1317: ƒ25.per leerling:
d) hen, die als boven zijn aangeslagen in d<
klassen 18—22: 30.per leerling,
e) hen, die als boven zijn aangeslagen in dr
klaseen 2327: 35.per leerling:
f) hen, die als boven zijn uangeslagen in de
klassen 2832: ƒ40.per leerling;
g) hen, die als boven zijn aangeslagen in dt
klassen 3337: ƒ45.per leerling;
h) hen, die als boven zijn aangeslagen in de
klassen 38 en hooger50.pei
leerling.
Voor meer kinderen uit één gezin, welke
één der scholen of beide scholen bezoeken,
wordt een lager schoolgeld geheven.
Voor het leeren van talen is g e e n extra
schoolgeld verschuldigd.
Nadere inlichtingen worden gaarne ver
strekt door de betrokken Hoofden der Scho
len A en B.
PARUS, 4 Juni 1911.
Het was heden juist veertien dagen ge
leden. Parijs (voor zoover de bevolking er
De vijftienjarigo Karei van Hasselt zou
dit jaar examen doen voor de cadetten
school te Alkmaar. Slagen moest hij, schit
terend slagen dat had hij zich 1 ei lig voor
genomen, opdat zijn moeder althans eeni
go oogenblikken van vreugde zou hebben,
zij, wier leven do laatste jaren dof en
kleurloos was geweest. Deze belofte hield
hem staandë gedurende al die zware cn
moeilijke uren van studie, sterkte hem in
die lange avonden, wanneer er aan huis
werk schier geen einde kwam, en bezielde
hem met nieuwen moed, als na een korte
nachtrust de onverbiddelijke wekker hem
weer tot werken riep. Vlug overzag In
dan nog even dijn lessen, en op klokslag
van zessen was hij weer 't eerst van al
ien op school aanwezig.
„Hij zal een schitterend succes hebben,"
meenden zijn onderwijzers; „geen onzer kan
rich met hem meten," bcweeiden zijn ka
nieraden. Karei alleen, eenvoudig en nedn-
riii «Is hij was, twijfelde; was hij nie!
h.jna de jongste van allen, en was de
kans niet zoo slecht, dit jaar?
Nog slechts zbs jaar geleden was het
gezin van notaris Van Hasselt een dor ge
lukkigste, die men zich denken kon. Als
notaris gevestigd op een kiein dorp in Zuid-
Holland, bewoonden zij een ruim huis met
giooten tuin, en hun vroolijk zestal, allen
,'an niet naar het Vliegveld van lasy was
getogen) luid hij het opstaan de verpiette-
ende tijding vernomen, dat Berteaux ge
dood en Monis zwaar gewond was. Als een
aardschok bij een onbewolkten hemel, had
dat nieuws ieder getroffen. Naar gelang van
stand, positie ol persoonlijke betiekkingen
had het ontsteltenis, medelijden of droefenis
gewekt, maar algemeen werd ingezien, dat
le mooie Meizondag voor Frankrijk een
dag van rouw was geworden. Dit belette
natuurlijk niet dat de Boulevards en de
Champs Elysées, als eiken Zondag, zwart
waren van de foulc, maar al'e feeste'ijk-
heden waaraan slechts een schijntje van of
ficieel karakter verbonden was, waren in
der haast afbesteld of hadden, waar dit niet
doenlijk was geweest, zonder redevoeringen
of muziek, zoo eenvoudig mogelijk plaats.
Een dergelijke houding was betamelijk, zoo
niet geboden, en niemand verwonderde zich
dan ook, toen in den namiddag op de ko
lommen langs den Boulevard, die sedert
drie weken prijkten met zekere gele affiches
van buitengewone afmetingen, een daarover
heen geplakte aankondiging zichtbaar weid,
inhoudende dat de „generale repetitie" niet
gehouden zou worden. Het betrof namelijk
rle eerste opvoering van het „mysterie van
den Heiligen Sebastiaan", en die, was in
vollen zin wal hier heet een „Parijsche ge
beurtenis", d.w.z. een feit, waarin alle groote
rinjeurs en (even, of ook minder groote,
muur in elk geval, zeer bekende) dames
van Frankrijk's Hoofdstad belang stellen en
waarbij ze voor geen geld ter wereld zouden
willen mnnkeeren. En ziellier waarom de
Heilige Sebastiaan, die, in Zuid-Frankrijk
'geboren, maar te Rome (op het laatste, der
3e eeuw meen ik) gestorven was en om
wien zich sinds dat oogenblik geen menseh
meer (behalve de kerk, die hem heilig ver
klaarde) bekommerd had, op eens de hoof
den op hol gebracht luid vari verschillende
categorieën van lieden, die waarlijk wel an
dere dingen hebben om over te babbelen oï
zich mede te amuseeren. De beroemde Ita-
linansche dichter d'Anvunzio, die te Parijs
even bekend is om zijn avonturen, zijn hy
per-esthetische wijze van doen en zijn aan
zienlijke relatiën, had bedoelden Heilige tot
onderwerp gekozen voor een, in 't Fransch
op de leest der oude mvrter-spc'cn ge
schoeid drama. Dc moderne componist van
Pelléas cn Mólisande (tegenwoordig ten He
mei geheven door dezelfde critici, die hem
acht jaar geleden uitfloten) had voor dat
drama muziek geschreven.
De bekende impressario Astruc, die sinds
een jaar of zes in de maanden Mei en Juni
te Parijs, met medewerking van rijke melo-
manen, festivals organiseert, waarop groote
sterren beroemde werken uitvoeren, had be
sloten do vrucht van d'Annunzio's en De-
bussv's samenwerking ten tooneele te bren
gen. Niemand wist er iets anders van af.
dan wat bovenbedoelde groote aanplakbiljet
ten over dc vertolking vermeldden, doch dat
was alleen in staat opzien te wekken. Dc
vermaarde, reeds uit vroegere, door Astruc
flinke gezonde kinderen, maakte hun hoög
sto geluk uit. „Mocht het maar altijd zoo
blijven," zeiden ze menigmaal tot elkaar,
„maar wie weet, hoe spoedig ons troepje
reeds uit elkaar moet gaan."
En spoedig kwam er verandering, doch
anders en veel droeviger dan men zich
had gedacht.
Op een morgen, een uur nadat do kin
deren allen als gewoonlijk met een „dag
Pa, dag Moe" naar school waren gegaan
gevoelde notaris Van Hasselt zich plotseling
ernstig ongesteld. Hevige pijnen ondermijn
don hem, en de ijlings toegeschoten, ge
neesheer constateerde sporen van vergif
tiging; de eene flauwte volgde op de an
dere, en weldra trad bewusteloosheid in.
Geen tegengif mocht moer baten, en toen
de kinderen tegen koffietijd huiswaarts
keerden, vonden zo niets dan het zielloos
lichaam van hem, die hen zoo kort geleden
nog een „tot straks, kinderen," toeriep, en
oen moeder, die, gebroken door smart, hen
geen woorden kon toevoegen.
Arme weduwe! gisteren nog gelukkige
vrouw en moeder van kinderen, wie zulk
een sehooiie toekomst beidde, en thans
üieen staande met de zorg voor een zes
tal I Wat ging er om in 't hart dier vrouw
gedurende de dagen die volgden op den
ontzettenden slag. Alleen moest ze al die
moeilijke jaren dor opvoeding doonvorste
Ion; met zichzelve kon ze slechts te rade
gaan. Wel had ze haar ouders nog, maar
dat waren hoogbejaarde lieden, zusters en
broers, allen geplaatst, sómmigen in den
vreemde, maar wat waren die allen, ver-
voorbereide Slavische balletten, te Parijs be
kende Russische danseres zou de titelrol
vervullen, mevrouw Dudlay, oud-pension-
nuire der Coinédie Francai.se (dezelfde die
bij den brand van tien ja ai' geleden langs
e.en ladder door ccn pompier gered was) die
van geboorte een Belgische dame is, mejuf
frouw Ventura, Fransche tooneelspeelster,
die in Roemenië het levenslicht zag, zouden
hoofdrollen spelen. Een Russisch decoratie
schilder van groot talent had de schermen
vervaardigd, er zouden zooveel honderd cos
tumes zijn en zooveel andere honderden zan
gers en musici zouden de partituur uitvoe
ren. Wanneer men daarenboven bedenkt
dat er-loges waren die 300 en meer franken
kostten, dat men voor een fauteuil d'orches-
tre voor het minst 50 franc moest neertellen
en dat er slechts 10 opvoeringen van het
uerk zouden gegeven worden, begrijpt men
de nieuwsgierigheid van het gioote publick
en den ijver, waarmede de gelukkige inillion-
nairs die in de lentemaanden Parijs als lust
oord hebben uitgekozen om het wonderwerk
te zien en te hooren. Tot zoover was alles
goed gegaan. De plaatsen voor de tien op
voeringen werden grif genomen. Doch daar
liet de Aartsbisschop \an Parijs op eens zijn
stem hooren. Er. verscheen een manifest,
waarbij aan do Katholieken verboden werd
d'Annunzio's mysterie te gaan zien, daar
deze daarin een gewijd onderwerp op zeer on
gewijde manier behandeld had. Natuurlijk
weid het bisschoppelijk, manifest beantwoord
met een protest van schrijver en komponist.
Hun repliek was zoo waardig mogelijk. Ze
was daarenboven vrij logisch, want er werd
zeer ter snede op gewezen dat niemand be
halve de vertolkers van het stuk vorm en
inhoud van liet werk kenden en dat de gees
telijkheid dus bezwaarlijk aanstoot kon vin
den aan iets waarvan ze misschien den titel,
doch zeker niet de „iota" kende. Hierbij is
het gebleven, en het is niet waarschijnlijk
te achten dat het optreden van den eer-
tegenvooidige'- der Kerk veel invloed gehad
hoeft op het bezoek van het groote Chatelct-
thenter, waar de voorstellingen plaats had
den, Wellicht heeft de inmenging der gees
telijkheid eer de nieuwsgierigheid doen stij
gen. Vóór de general» repetitie toch deden
allerhande geruchten de ronde. Ida Rubin
stein zou in een zoo luchtig mogelijk ge
waad allerlei dansen uitvoeren, die mis
schien een mysterieus, maar zeker geen ge
wijd karakter zouden dragen, en natuurlijk
heeft die verzekering menig bewoner van
het moderne Babel 3es te meer aangetrok
ken. Het behoeft evenwel geen betoog, dat
de waarheid heel anders was. De bisschop
pelijke inmenging was geenszins gebaseerd
op zuivere zedelijkheids-motieven. Naar alle
waarschijnlijkheid heeft zij haar grond daar
in gevonden, dat de Joodsehe Tda Rubin
stein (die overigens don gek eel en avond in
zoo decent mogelijke fantasiouniformen van
een Romeimseh officier uit het decadente
tijdvak gekleed is, wanneer ze eenige mi
nuten, als het ware, in gecstcsverrukking
veikeort, het lijden en sterven van Christus
geleken bij dien éénen, die van haar was
weggenomen, dio steeds haar steun en
raadsman was geweest, der kinderen lief
devolle vader 1
Toen zij weer in staat was geregeld na
te denken, besloot de weduwe Van Hasselt
zich te vestigen in de woonplaats harer
ouders en haar kinderen allen op te leiden
tot een of andere betrekking oï ambt. Haar
geluk was onherroepelijk vernietigd; voor
taan kende zo maar één hartstocht, dia,
om haai* kinderen een goedo opvoeding te
verschaffen, maar één plicht, die, om voor
haar kinderen te leven.
En voort rolde de tijd.
De vier oudste kinderen zijn allen reeds
geplaatst, en trachten elk naar vermogen
do zorgen hunner moeder te verlichten.
Het jongste meisje belooft, in de toekomst
naam te maken, maar deze laatste weken
dacht de moeder nauwelijks aan do vijf
aanderen, haar en aller blikken zijn thans
op Karei gevestigd, een Hinken jongeling,
die eer en roem wilde behalen, niet' voor
zichzelf, maar om nog eens een glimlach
to kunnen toovoron op het gelaat dor aan
gebeden moeder.
Het schriftelijk examen is reeds lang
voorbij, ook het mondelinge gedeelte ie
Alkmaar is geëindigd, en lieden wellicht
kan do uilslag bekend zijn.
't Is een prachtige Augustusdag, jnaar
moeder en zoon merken 3at "niet op, nu
ze in groote spanning bijeen zijn in hun
eenvoudige doch gezellige huiskamer.
„Kom jongen, houd moed," zegt do
mimisch voorstelt. Ieder zijn inzicht en over
tuiging latende, behoeft men het bisschoppe
lijk verbod daarom niet te kritiseeren, doch
voegt het niettemin op de hoofdreden er van
te wijzen.
Hek is 'duidelijk '&),t door het gebeurde,
gevoegd bij de reclame en het mysterie, die
het „mysterie" omhulden, de verwachting te
Parijs hevig gespannen was op den dag de:
generale repetitie, d.w.z. de p'echtige feeste
lijkheid, waartoe alleen de genoodigden van
het Tout-Palis der letteren, kum-ten en
financiën benevens de Pers toegang hebben.
Groot was derhalve de teleurstelling toen
tengevolge van het vliegongeluk al de ge
noemden zich van het schouwspel versto
ken zagen. Het was echter bekend geworden
dat. de generale repetitie in weerwil der aan
kondigingen op de aanplakbiljetten cn in
de „Temps" toch zou plaats hebben, maar ai-
ken voor de journalisten, leder ander zou
streng geweerd worden. Aldus was geant
woord aan hen, die den impressario om in
lichtingen getelefoneerd hadden. Maar
thans zag men iets gebeuren, wat men als
„echt Parijsch" kan brandmerken, althans
qualifieerenverreweg de meerderheid dei
genoodigden waren, in spijt van de maat
regelen ter afzegging, toch naar ret Chate-
let gegaan en hadden zulk een sncktakel ge
maakt, dat de administratie niets nn!er«
had kunnen doen dan hen binnenlaten.
In do zaal gekomen, zag men echter
dat de groote lichtkroon niet aangestoken
was. Dat was het eenige verschil met elke
andere chique, algemeerie repetitie. Er wa
ren dezelfde dames in dezelfde schitterende
toiletten, dezelfde gerokte hecren maar
in het halfduister. Er waren geen ouvreuses,
geen suppoosten. Ieder .liep binnen en redde
zich gelijk hij kon met zijn p'antfdng en het
bergen van zijn goed. De repetitie was een
maal afgezegd en de convenances waren
gered.
Misschien heeft menigeen echter spijt ge
had van zijn gang naar het mvsterie. De
krititek toch, en de meeningen van het pu
bliek zijn uiterst verdeeld geweest. De meer
geavanceerden in de nesthetiek hebben het
werk hooglijk geprezen, de conservatieven
en de nationalisten (want die bestaan er
ook in de kunst) hebben het afgemaakt. De
meert en hebben het mysterie bijzonder on
duidelijk gevonden. Op den avond zelf heb
ik niemand gezien die er veel van besrreep.
Doch dit is-geen absoluut argument tegen
de kunstwaarde. Ontegenzeglijk komen er
mooie poeëtische fragmenten in voor. Noch
Anminxio's lofredenaars noch zijn beklad-
ders hebben dus volkomen gelijk. Stellig is
er buiten Chanteelor sinds jaren geen werk
te Parijs opgevoerd, dat zooveel beweging
gewekt heeft. En de datum van Berteaux's
dood heeft het misschien een plaats in de
Historie gegeven.
JUVENIS.
1 EEN ZEKERHEIDSMAATREGEL.
Een troep reizende muzikanten speelde
eens voor een Zwitsersch hotel. Nadat zij
eenige stukken ten gehoore gebracht had
den, trad een 'der leden van den troep
naar den leider toe, nam iets uit een kar
tonnen doosje en deed het in zijn linker
hand, terwijl de leider ieder zijner bewe
gingen met de oogen volgde. Daarna nain
hij oen bakje in de rechterhand cn ging
daarmede rond. Hij haalde een flinke som
op, maar iedereen was nieuwsgierig wat
hij toch in zijn linkerhand hield.
„Wel, dat is heel eenvoudig," z.ei de
leider, toen het hem gevraagd werd; „wij
staan allen aan verleiding bioot, en om
zeker te zijn van de betrouwbaarheid van
den collectant, moet hij vijf vliegen in zijn
linkerhand houden, die "wij dadelijk natel
len, als hij terugkomt. Daardoor zijn wij
zeker van het geld."
ER IN GELOOPEN!
Een beroemd Engelsch schilder staat be
kend als zieer zuinig en Jkort aange
bonden. Een zijner leerlingen brak eens
een ruit op "het atelier, en verving die
tijdelijk door een 'stuk papier over de ope
ning te plakken. Toen do schilder daarop
het vertrek binnentrad, 'duwde hij fijn stok
door dat hulpmiddel, met de opmerking:
„Wie breekt, betaalt!"
Geen van de leerlingen nam echter dien
wenk ter harte, en den volgenden morgen
was er over 'de ruit een ander vel rapier
geplakt. Dit ondervond hetzelfde lot, cn
evenzoo ging het 'den derden en den vier
den dag.
Den vijfden dag, toen de schilder in het
atelier kwam, zat het papier er weer, even
als de vorige 'dagen. Zjjn oogen flikker
den van toorn, en onder hei uitroepen, of
liever brullen, van: „Wie breekt, betaalt!"
stiet hij zijn stok door het papier en
door de ruit daarachter, dio dc leerlingen
qt in hadden laten zetten, terwijl zij er
weer een stuk papier over hadder geplakt.
zachte, lievo vrouw, ,,'t is immers je laat-
ste kans niet, je moogt nog tweemaal te
rugkomen."
En hij, van zijn kant, zegt:
„Moeder, ik zou het zoo vreeselijk vin
den voor u, want ik weet, u hebt ook
gehoopt en geloofd als zoovclcn, en mijn
lief moedertje mag geen enkel uur van
smart meer hebben."
Lang nog zaten ze bijeen op dien war
men zomermiddag. De trouwe moeder kan
niet besluiten haar jongen in die span
nende uren alleen te laten, en Karei heeft
bovendien rust noch duur.
Eindelijk, om vier uur, plotseling eer.
hevige ruk aan de bel en do dienstbode
brengt een telegram binnen.
Met bevende hand verscheurt ze het ze
gel. Karei leunt over haar schouder, zoo
dat beiden op 't zelfde oogenblik met een
juichkreet uitroepen:
„Geslaagd met No. 3!"
„Hoera, moedertje," gilt de gelukkigi
jongen, „bent n nu tevreden? Ik had het
wol gehoopt en gedacht ook, maar ik
wilde u niet te veel hoop geven; 't mocht
eens verkeerd uitkomen! Maar Moes, waar
om zegt u nu niets, hadt u nog bete
verwacht: Zeg toch een. wooid tegen mij.'
Nog altijd staart mevrouw Van Hasselt
peinzend voor zich uit; 't is alsof ze we!
heelt gezien, hoe schitterend "haar jongen
is geslaagd, maar alsof ze het niet he-
gri pen, n'et opnemen kan. Doch eindelijk
als Karei haar een kus op het voorhoofd
drukt en tot de werkelijkheid terugroept
dan komt plotseling in haar oogen een
EEN EIGENAARDIGE FOUT IN DE WET.
Een eigenaardige fout is te vindon in
do wetgeving van de Vereenigde Staten.
Men Reteft daarin namelijk niets bepaald
omtrent de kennisgeving nan den gekozen
president van zijn verkiezing, üe stemmen
worden geteld, en de uitslag der stemming
wordt medegedeeld aan de beide Huizen
van het Congnes; maar de gekozen presi
dent motet den uitslag zien te weten te
komen op d'e ieen. of andere manier, die
hom het gemakkelijkst is, en gaat zich
dan den. 4tien Maart daaraanvolgende aan
melden, om geïnstalleerd te worden. De
persoon, die gekozen wordt voor het hoog
ste ambt in de Amerikaansche Republiek,
krjjgt dus kennis van zijn verkiezing door
de dagbladen. En ook voor zijn installatie
wordt hem geen oproeping gezonden.
blijde glans, en haai' stem klinkt tegel\jk
fier en krachtig, ah ze haar jongen ant
woordt
„Of ik tevreden ben? Mijn lieve kind,
moet je dat nog vragen? Hoe schitterend
heb je je belofte gehouden. God gaf je
talenten, maar je hebt daarmee gewoekerd,
je hebt getoond wat een vaste wil ver
mag. Ach, mijn jongen, dat je vader dit
nog had mogen beleven!"
„Kom, moeder," zegt de levenslustige
knaap, „nu geen droevige gedachten meer,
ik ga Grootpa en Grootma 't gelukkige
nieuws eens gauw mededcelen, en dan,
Moes, mag ik dan morgen gaan logeereu
bij mijn tweede moedertje, die ook zoo
trotseh op mij zal zijn, u weet, mevrouw
Meervekl en Wim zijn op 't oogenblik bui
ten, mag ik morgen met tie eeiste tram
daarheen gaan, dan kan ik hen daar mijn
gfoote nieuws misschien nog 't eerst mee-
tlcelcn."
En do trouwe moeder, ze klaagt niet,
dat hij nu al van haar af wil, terwijl
zoo'n lange scheiding hen hog wacht; ze
is gelukkig, dat Tiaar vriendin haar jongen
ook zoo liefheeft en vroolijk klinkt haar
antwoord
„Zeker, mijn jongen, ga morgen maar
zoo vroeg je kunt; ik weet, hoe je moe
derlijke vriendin naar je verlangen zal;
en vraag haar dan, of ze mij spoedig
ook eens een dagje hebben kan; dan kun
nen wo nog eens samen van je genieten."
