1* e m centeraa d.
w
STADSNIEUWS.
V
w*
terdain, le secretaris; D. Hans, 's Graven-
hage, 2e secretaris; jhr. A. WL G. van
Riemsdijk, Haarlem, penningmeester; A, G.
C. van Duijl, Jr. en Mr. G. Keiler, beiden
te Amsterdam; A. G. Biemond, te Znt-
phen, en M. A. Sipman, te Arnhem.
De heeren Mr. L. J. Plemp van Duive-
land, A. Voogd en D. Hans zullen te
zamen het dagclijksch bestuur van den
kring vormen.
Holl. Mij. van Landbouw.
In een pistoren gehouden algemeene ver
gadering der nfdeeling Rotterdam,-Schiedam
en Omstreken dor Holl. Mij. van Landbouw
kwam in een verzoek vun 1T landbouwers
uit I'ooriugmd, om daar een landbouw-
cursus op io richten.
Het bestuur verklaarde zich daartoe be
reid.
Verdere aanvragen van dien aard moeten
vóór 1 October worden ingeleverd.
Besloten werd het subsidie voor de> stnl-
widstrijclen dit jaar 25, thans te bepalen
op 15 en dat van het Rundvee-stamboek op
10 als begunstiger.
Door den heer P. Lnrnnison van Ilcen-
liet, werd verslag uitgebracht over de ver
gadering der Maatschappij op 21 Maart ge
houden te Amsterdam.
Xaur aanleiding van den beschrijvings
brief voor de vergadering, den 13n Sept. te
Leiden te houden, werd besloten aan do af
gevaardigden op te dragen het adres van
het hoofdbestuur aan de Regeering tegen de
Tnriefwet krachtig te steunen.
Tot afgevaardigden werden benoemd de
herren J. de Snoo en ,T. v. d. Hoek.
VLAARD1NGEN, tl Sept. Loop der bevol
king van deze gemeente van 1 Januari tot en
met 31 Aug. 1911.
M. V. Tot.
Bevolk, op 1 Jan. 1911 10976 11148 22124
Vermeert!.: M. V. Tot.
Geboorte 226 202 428
Vestiging 331 346 67?
557 548 1105
11533 11696 23229
Vermint!.: >1. V Tot.
Overlijden 73 80 153
Vertrek 375 421 796
448 501 949
Bevolk, op 1 Sept. 1911 11085 11195 22280
Aantal huwelijken in Aug.: 14.
Vermeerdering in Aug.3.
A'LAARDiXGËN, 6 Sopt. Ia de gister
avond gehouden raadsvergadering waren
alle leden aanwezig, alsmede do nieuw-
gekozenen, nl. de heeren H. tie Bordes,
A. Hoogendijk, AI, Vursleve, A. tie Haan,
G. M. den Hartogh, Chr. J. de Bruijn, -I
.IV. Maassen, L. 1', v. d. Drift en B. Pot,
Nadat zij de vereischto eetlen hadden afge
legd, werden zij door den voorzitter ge
ïnstalleerd met een toespraak, waarin spr,
ten slotte nog zich mot eenige van groote
waarilecring getuigende woorden speciaal
lot tien hoer Verste va wendde, die dezen
dag 't feit herdacht, da. hij gedurende 25
jaren zijn beste krachten aan tie gemeen
tebelangen had gewijd.
Do loting voor do aftreding der in dis
trict 1 gekozen leden had tof resultaat,
dat de heeren do Bordes en Hoogendijk
in 1917, de heer de Haan in 1913 zal
aftroden.
Onder tie ingekomen stukke» bevonden
zich twee verzoeken om eervol ontslag,
nl. van den heer (j, J. .Mol, onderwijzer
aan school B, zulks met ingang van
December, en van mt*j, v. d. Sloot, helpster
in de nuttige handwerken aan school A
met ingang vim 1 Der. Beide verzoeken
werden ingewilligd.
Tot wethouder werden herbenoemd de
hoeren M, Verst eve on L. van Dam. In
de nieuwe functie van derden wethoud.i
werd gekozen tie heer H, de Bordes.
De vaste raadseommissiên werden als
volgt samengesteld;
Commissie voor strafverordeningen
Ambtshalve voorzitter: de burgemeestei.
Leden: A. WSchippers, J. L. AL I.fzer
mans, A. Iloogervverf en W. Brouwer.
Commissie voor financiën. Voorzitter: de
Bordes. LedenL. 1'. v. d. Drift, J. AYt
Maassen, L, van Gel-deren, A. Hoogendijk
en B. Pot
Commissie voor gemeentewerken en be
zittingen. Leden: A. de Haan, AL do Heer,
A. Hoogendijk, H, van der Windt en 1!
Breedcrveld-,
Commissie voor de gemeentega.sfabriek
en waterleiding. Voorzitter: de burgemee«
ter. Leden: Al. den Hartogh, A. W.
•Schippers en L. .T. AI. J.lzermajis.
Commissie voor de zeevischhal. Voorzit
ter: L. van Dam. Leden: L. v. (leldereii
A. Hoogendijk. J. L. At. Uzennans. Advi
snerende leden; (I. v. d. Burg, Nijs en
D. van der Heul.
Tot leeraar in vakteekenen voor smeden
en machinist-Bankwerker aan do burger
avondschool met voortgezotteu cursus
(vac.-.Meijer), werd benoemd de heer B.
.1. v. d. Wal, te Botterdam; tot leeraar
in rechtlijnig teekenen aan diezelfde
school de heer A. Alaarleveld Azn., alhier
Tot leden van de commissie van toezicht
op de scholen van middelbaar onderwijs
werden benoemd de heeren PI. v. d. Berg
J. Griffijn, en L. II. E. v. Hijlckama Vlieg.
Het stembureau voor de periodieke ver
kiezing van leden der Kamor van Koop
hamhd en Fabrieken werd aldus samenge
steld: Voorzitter: do burgemeester; leden
de heeren 11. do Bordes on J. AV. -Maas
sen.
Nadat do sectiën voor het onderzoek
der gemeentebegrooting 1912 waren, sa
mengesteld, ging men tof de eigenlijke
agenda over.
Met het oog op het verkrijgen van rijks
subsidie werd besloten de verordening,
regelende de heffing van schoolgeld aan
do burgeravondschool met voortgezetten
cursus, aldus te wijzigen, dat onvermogeh-
den geheel en minvermogenden gedeeltelijk
kunnen worden vrijgesteld van het betalen
van schoolgeld.
Met het voorstel van B. en W. tot aan
schaffing van een tweede motorbrandspuit
bleken lang niet allo leden accoord te kun
nen gaan. Ecnigen twijfelden aan de accu
rate werking der motorl,.andspuiten en ga
ven do voorkeur aan een stoombraridspuit,
terwijl weer anderen meenden dat de groo
te capaciteit van de aan le schatfen mo
torbrandspuit niet in evenredigheid zou zijn
met den watertoevoer der waterleiding.
Deze bezwaren werden zoo goed mogelijk
door den voorzitter en den lieer Ver-
stovo weerlegd, edoch de Baad vereenigde
zich met een voorstel van den heer Schip
per, waarbij aan B. en W. wordt verzocht
een nader onderzoek in le stellen naar
motorbrandspuiten, stoonvbrandspuiten en
drijvende stoombrandspuiten, en hot re
sultaat van dit onderzoek aan don Raad
mee te doelen.
Verder werd besloten tot het onttrekken
aan hun tegenwoordige bestemming
(vlceschhal), van de gebouwtjes tegen de
Nodei'd. Herv. Kerk en tot verhooging met
f 100 van het voor 19tl aan de verceni-
ging „Flaulinga" toegekend subsidie en
om zoo noodig ook volgende jaren f 400
subsidie beschikbaar te stellen. De heeren
de lieer en den Hartogh bleken tegen deze
subsidieverhooging gekant.
Nadat nog een aantal erfpachtzaken wa
ren afgedaan en een eredict van f 300
was beschikbaar gesteld voor de inrichting
van het gebouw Paterstraat no. 7 als
spijskokerij, werd de vergadering gesloten.
OVHlBélILE, 5 Sept. Gistermorgen tus-
schen 31 en 5 uur hebben ongenöode gasten,
terwijl de veehouder A. \nn der Vliet tuin
het melken was, zich toegang tot diens wo
ning verschaft. Nadut zij eerst getracht had
den om hel slot te verbreken, wat niet ge
lukte, zijn zij, vermoedelijk met een valschen
sleutel, binnen gekomen. Niets wordt echter
vermist.
OVERSOITIF, 6 Sept. In de gisteravond
alhier gehouden openbare raadsvergadering
werd tot wethouder gekozen de hoer A. van
Vliet, in de plaats van den heer Jac. Post,
die bij de jongste verkiezing niet nis raads
lid werd herkozen.
Door B. en AV. zijn tijdelijk benoemd:
tot onderwijzeressen aan schooi F (hoofd
de heer II. van Bochove) mej. A. Kuling
en mej. J. Th. Warmink; tot onderwijzer
aan school G (hoofd de heer Al. Martens)
do heer W. G. J. Boer, en tot onderwij
zeres aan school H (hoofd de heer C.
Ruiter) mej.1 Al. T. de Grooth.
De heer T. P. Krijger, ontvanger der
directe belastingen alhier, hoeft, naar wij
vernemen, eervol ontslag verzocht met in
gang van 1 Januari 1912, op grond van
het bereiken van de leeftijdsgrens.
De 6-jarige Lemson, wonende in de Gor
zen, is aan de politiewacht aan de Hoofd
straat verbonden. Door een anderen jon
gen was hij tegen de straat geworpen
en dftarbjj was hij met het hoofd op den
trottoirband terecht gekomen, tengevolge
waarvan hij een bloedende wond bad ge
kregen bij het linkeroog.
is gedaan en hij 'deot 't voorstel om de aanbe
veling aan B. en AV. terug te zenden, om
deze te veranderen.
Dit voorstel werd venvorpen met 13 te
gen 5 stemmen.
Benoemd worden de heeren: om af te tre
den in 1912, ,T. van Katwijk; om af te tre
den in 1913, G. van Meurs; om af te treden
in 1914, J, A. M. Meijer; om af te treden
in 1915, M. de Vries, en om af te treden
in 1916, A. J. M. Zoetmulder (geb. 1887).
6. Benoeming van een lid der Commissie
voor liet Aluseum.
Benoemd wordt de heer F. A. C. Lechner,
Rekeningen.
7. Gemeenterekening over 1910, met ad
vies der Financieolo Commissie.
Nu door rectificatie aan de opmerking van
de Financieelo Commissie was tegemoet geko
men, werd deze rekening, bedragende in ge
wone ontvangsten 662,5S8,98A, m gewone
uitgaven 647.420,28, sluitende dua met
een batig saldo van 15.168,70k, op den
gewonen dienst ca in buitengewone ont
vangsten 535.813,691, iu buitengewone
uitgaven 904.027,134, sluitende den bui
tengewonen dienst mot een muleelig saldo
van -428.813,44, voorloopig vastgesteld.
De heeren AA'ethoudera namen aan de
stemming geen deel.
8. Rekening over 1910 der Huishoud
en Industrieschool, met advies der Finan-
cieele Commissie.
Overeenkomstig het advies der Financioele
Comrnifwie werd deze rekening, bedragende
in ontvangst 20.247,92^, in uitgaaf
31.13-), 121, sluitende dus met een nndee-
lig saldo van 880,60, goedgekeurd.
O n g o v r a a g d e e r v o 1 o n t a 1 u g.
9. Voorstel tot eervol ontslag van mevr.
AI. C. BoerSonneveld als onderwijzeres.
Zooals we reeds mededeelden, heeft de
Raad in 1909, door aanneming der motie,
indertijd voorgesteld door den heer mi'. AA7.
TL Jansen, besloten om onderwijzeres
son, die bij haar in het huwelijk treden geen
ontslag vragen, daartoe voor tc dragen.
Daar nu ook mevr. Boer—Sonneveld op
een bij schrijven tot haar gerichte vraag om
ontslag te nemen, "heeft geantwoord dat zij
hieraan niet kon voldoen, stelden B. en AA7,
voor haar eervol ontslag tc veileenen.
Na een uitvoerige discussie, waarvan liet
verslag onder Uit den Gemeenteraad" in dit
blad is te vinden, werd het voorsfol van
B. en AAL aangenomen met 12 tegen 6
stemmen.
De heeren De Bruin, Smit en Nolct ver
laten de vergadering.
A rn btenaren Gemeentewerken.
10. Aroorstel tot vaststelling eener nieu
we verordening tot regeling van de indee
ling en bezoldiging van de ambtenaren bjj
Gemeentewerken.
Na eenige algemeene beschouwingen werd
de verordening nrtikelsgewijze vastgesteld.
Tengevolge hiervan verkreeg do heer A.
Buhltermnn den titel van inspecteur van het
Bouw- en Woningtoezicht; de heer K. Huis
man dien van opzichter bij 't Bouw- en Wo
ningtoezicht beiden op hun tegenwoordige
jaarweddende hoer II. AVichern dien van
Hoofdopzichter van Gemcontowerken, op een
jaarwedde van ƒ.1500, en de heer J. K.
Dominions dien van Hoofdopzichter van
landerijen en plantsoenen, op een snlaris van
1600.
B. en AAL vragen machtiging om aan
,T. van der Steen onderhands te verkoo-
pen do twee oude sluisdeuren voor de som
van 40.
De gevraagde machtiging wordt verleend.
Niets meer aan de orde zijnde sloot de
Voorzitter de vergadering.
Gisteravond omstreeks 7 uur voor een
kolenaak door de Schie en kwam daarbij
zóó dicht bij den kant, dat 7 cemlon, die
tussehen den kant en de mik zwommen,
werden (h>udgedrukt.
Vergadering op Dinsdag den 5en Sep
tember 1911, des namiddags ten 2 uur.
(Vervolg.)
8. Trekken der afdcelingen voor het on
derzoek der Gemeentebegrooting voor 1912.
Ingevolge het bepaalde hij art- 43 vnn het
reglement vim orde voor den Raad, worden
achtereenvolgens bij loting heuoemd tot voor
zitter der le afdeeling do Wethouder de lieer
P. Al. J. A. Lagervoij, der 2e afdeeling de
Wethouder dc heer T. S. Gosiinga, en dei-
de jifideelmg, tie Wethouder de heer J. If.
v. Westendorp J.Dzu., terwijl tot leden der
le iP'deeling Lij loting worden benoemd de
hoeren: X. van der A'elden, G. Houtman, A.
J. Sell render, P. de Bruin, AA". C. Gerlach,
15. AV. de Jong;
tot leden dor 2e afdeeling de heerenAV.
A. Beuker*, B. A. d. AVrttknmpf, d. II.
Kvers, F. J. Smit, K. Koop mans. II. v. d.
Drift;
tot leden dor 8e -afdeeling de brevenC.
Klein, J. .m der Alen'. A. G. A. Nolet, J.
II. AL de Graaft', 1). Ris Jzn., mr. AA'. II.
Jansen
4. Benoeming van een lid der Commissie
voor het Algemeen Handels-Entrepot, we
gens aftreding als raadslid van den heer
AL Kranen.
Benoemd wordt de heer C. Houtman.
5. Benoeming van vijf leden, der Commis
sie voor het Burgerlijk Armbestuur.
Alvorens tot een beiuxuning over tc gaan
maakte de heer Do Bruin de opmerking dat
nu wederom manr een eenzJjdige aanbeveling
Uit den Gemeenteraad.
Do zitting van don gemeenteraad op den
eersten Dinsdag van September is gewoonlijk
oen langdurige en voor het grootste gedeelte
tamelijk vervelende zitting, omdat daarin tal
van benoemingen moeten plaats bobben voor
raadscommissies, welke benoemingen veel tijd
in beslag nemen, terwijl zooals nu, als merk
waardige bijzonderheid alle wethouders moes
ten worden herbenoemd, wat zonder verzot ge
scbiedde. Maar al die benoemingen namen
den Ijjd tot 4.20 uur in beslag.
Toen kwam liet onderwerp aan de orde, dat
zeer de algemeene aandacht heeft getrokken,
en oorzaak was dat do publieke tribune nogal
bezet was:
liet ongevraagd
eervol ontslag
aan mevr. M. C. BoerSonneveld, op grond
dat zij in het huwelijk is getreden.
Dit ontslag is daarom zoo merkwaardig, om
dat tiet voorstel daartoe niet berust op eop
wet of op een wettelijk tot stand gekomen
regeling, maar enkel geschiedde naar aanlei
ding van een voor een paar jaar aangenomen
motie-mr. Jansen, en een toezegging van tiet toen
malig collego van B. en W., dat du onderwij
zeros tot ontslag zou worden voorgedragen, z,oo
dra zij in het Iniwelyk treedt.
Zooals men in ons nummer van gisteren heeft
kunnen zien, hebbon zich, behalve de onder
wijzeres in kwestie, zich tegen het voorstel ver
zet do afd. Schiedam van den B. v. N. O.
en de Vereen, tot behartiging van de belangen
dor Vrouw.
De Voorzitter merkt op, dat de zaak
van het geven van ongevraagd eervol ontslag
hij hmvelyk indertijd uitvoerig is besproken.
B. en W. konden naar aanleiding van de door
den Baad aangenomen motie-mr. Jansen en de
daarop gevolgde toezegging van li. on W., thans
niet .aiders dan voorstellen, aan mevr. Boer
Sonneveld, op grond van haar in hot huwelijk
treden, eervol ontslag te verleenen.
Den heer Koop mans doet het leed, dal
het adres van mevr, Boer—SonnevoSd en de
heide andera adressen niet ter visio hebben go-
tegen. Wel heeft spr .met de grootste belang
stelling on aandacht do voorlezing daarvan ge
volgd, maar ieder zal toegeven, dat men bij
eenvoudige voorlezing niet den vollen omvang
van die adressen kan zien en beoordoelon.
Spr. meent voorts, dat men met aanneming
van het voorstel van B. en W. niet den goe
den weg opgaat.
Het is volstrekt niet goed om aan oen motio
terugwerkende kracht to geven, zooais hier zou
geschieden. Mevr. Boer is meer dan 12 jaar
hij het onderwijs hier werkzaam geweest, ter
wijl do motio nog geen 2 jaar oud is.
Maar hot verschrikkelijke van dit voorste!
is, dat daarmede een straf zou worden gesteld
op het aangaan van een huwelijk.
Het is volstrekt nog niet bewezen, dat een
gehuwde vrouw mindenvaardig zou zijn aan
een ongehuwde; integendeel, dë gehuwde vrouw,
vooral de moe-der, zal veel beter den takt heb
ben tiet kind in do school te leiden.
Het Wil er bij spr. niet in, dat met aanneming
van 't voorstel niet iets zal worden bereikt, wat
men niet bedoelt, dat daarmede een premie
zal gestold werden op het met-huwen.
Maar bovendien is het niet rechtvaardig, om
dat do dame, wier ontslag nu wordt voorgesteld,
bij haar aanstelling niet heeft kunnen weten,
wolk gevolg een huwelijk voor haar zou hebben.
Den heer Do Bruin kwam het voor, by
de mededeeling van den Voorzitter, dat B. en \V.
met loode schoenen met liet voorstel bij den
Baad zijn gekomen.
Het is best mogelijk, dat B. en AV. niet
zuiko warme voorstanders "zijn van het op straat
zendon dezer dame.
Do donkbeelden gaan steeds vooruit, en wat
men vóór 2 jaar heel erg heeft gevonden, kan
men nu wel als dood-gewoon beschouwen. En
hier vooral lijkt "het spr., dat do toen als zoo
gevaarlijk beschouwde zaak, thans niet moor
als zoo scherp gekant wordt bezien.
Bovondicu vindt spr. het voorstot tamelijk
hardvochtig, waar men daarin maar eenvoudig
een ambtenares tot ontslag voordraagt, die 12
jaren dienst bij het onderwys heeft en op WH
nooit dom- de autoriteiten eenige aanmerking
is gemaakt.
Spr. zou wel gaarne willen hooren do mo
tiveering van het voorstel. En wanneer B. enAV
zelf geen krachtige voorstanders van het voor
stel zijn, dan behooft er toch ook geen reden
voor den Raad to zijn om dat aan te nomen
Do Voorzitter zegt, dat hot niet de be
Booting van zijn woorden is geweest, welkt
de heer De Bruin daarin meent te kunnen zien
Spr. heeft gezegd, dat het voorstel is eer
gevolg van do vroeger door B. en AV. gedane
belofte; dat heeft spr. op den voorgrond ge
steld. Maar spr. heeft niet gezegd, dat behoefd!
hy niet en dat wilde hij ook niet, of B. en AY
vóór of tegen liet voorstel gestemd waren, tb
belofte is indertijd gegeven en die woult ver
vuld, dat is afgescheiden van dc vraag of mei
er vóór of tegen is.
Toen dc motie-mr. Jansen werd behandeld
en toen door B. en AA", de belofte is gedaan,
is er een uitvoerig principieel deba,t gevoerd
Spr. hoopt, dat daarvan thans geen herhaling
gegeven zal worden. De lieer De Bruin was
meent spr., toen reeds raadslid, en was ld
het niet, dan zal hij van dat debat het versla-
wel hebben gelezen.
Toen zijn do hoofden van scholen gehoord
alle autoriteiten waren van meening, dat lie'
niet gewenscht was, dat do getrouwde vrouw
in de school bleef. B. en AV. hebben toon
op een vraag van mr. Jansen toegezegd, met
een voorstel tot ontslag te zuilen komen zoo
dra een onderwijzeres in het huwelijk trad, die
geen ontslag vroeg.
Het komt spr. met het oog op dit alles voor,
dat men zich ditmaal kan bepalen lot tiet
enkel stommen over het voorste!.
Toen waren alle hoofden van schoten tegen
do gehuwde vrouw op de school. Dezelfde kwes
tie is in verschillende plaatsen ter sprake go
komen en overal was men van gevoelen, dal
de gehuwde vrouw niet in de school past
Ten slotte moet spr. den heer Do Bmin dc
illusie ontnemen, dat B. en A\r. niet vóór het
voorstel zouden zijn. Zij wilden niet gaarne
iemand onaangenaam zijn. Mojuftr. Sonneveld iv
bij B. en AV. geweest om te vragen of haar ont
slag zou wordon gegeven. B, en AV. hebben
geantwoord dat zij dit niet konden zeggen, maai
wel kondon zij de verzekering geven, dat, als
zij niet zelf ontslag vroeg, B. en AV. een voor
stel zouden doen het haar ongevraagd te geven.
Daarom noodigde het Collego haar uit lievoi
zelf ontslag to vragen.
De heer B i s kan begrijpen, dat B. on AV.,
zich houdende aan dc door den Baad aangeno
men inotie, het voorstel tot het verleenen van
ongevraagd ontslag, doen; hij kan ook begrij
pen, dat er personen zijn, die de gehuwde
vrouw in de School niet wenschelijk achten.
Maar spr. zou daarom dan een regeling wen
schen, en de gehuwde vrouw pas uit de schoo'
houden, wanneer zwangerschap is ingetreden.
Er zijn regelingen, waarbij na een zeker aantal
maanden van zwangerschap aan die onderwij
zeres verlof wordt verleend. Als daarentegen
zwangerschap geheet uitblijft, dan bestaat he'
groote bezwaar tegen do gehuwde vrouw niet.
Maar in geen geval behoort oen dergolijki
maatregel terugwerkende kracht to hebben. Ah
iemand 12 jaar lang in dienst der gerneent'
is werkzaam geweest, zonder dat oenige wette
lijk tot stand gekomen bopaling omtrent ontsla;
bij huwelijk bestaat, dan gaat hot niet aai
hyt ontslag op dien grond to geven.
Die bepaling geldt nu voor een onderwijzeres
maar allen, die in dienst der gemeente zijn, be-
tiooren naar gelijke bepalingen te worden be
handeld. Gesteld nu eens, dat oen besluit to
ontslag werd genomen bijv. ten aanzien var
den machinist der waterleiding, enkel op groni
dat deze in het huwelijk treedt
Ilot blijft toch volmaakt gelijk, of de ge
me e n te -a m b te naar is man of vrouw. De gemecnt<
beeft alleen too to zien, of de ambtenaar, mni
of vrouw, het werk, dat hem is opgedragen
goed verricht. Andero overwegingen hebben bi,
do gemeente niet te gelden; zij behoort geoi
voogdij over tiaar ambtenaren uit te oofe
nou. Spr. is in. het algemeen tegen alle terug
workende kracht van besluiten en vorordenin
gen, dio de positie van do gemeenteambtenarci
kunnen aantasten. Eenmaal in dienst getreden
mag niet meer aan het contract want ge
meente-ambtenaren sluiten met de in dien-,
treding toch feitelijk een contract gelarni
worden. 'Do gemeente mag niet rauwelijks di
rechten aantasten, die eenmaal verkregen zijn
AA'erd dit toegelaten, dan zou elke overeenkomst
tussehen de gemeente en haar ambtenaren aan
gegaan, elk oogenblik omvergeworpen kunnei
worden.
Spr. vindt het voorstel dan ook onbillijk ei
onrechtvaardig.
De hoer AA' i 11 k a m p f zal geen principieo
debat beginnen. Hij venvacht daarvan niet da
er een van de andersdenkenden zal wordei
bekeerd. Alleen wil hij zeggen, dat bij tegei
een verordening, als de heer Bis blijkt te wil
len, sterk gekant zou zijn, omdat daardoor iet,
in de hand gewerkt zou wordon, dat spr. zee,
sterk afkeurt.
En het door den heer Bis genoemde vooi
beeld gaat in liet geheel niet op. Als men aai
den machinist ontslag gaf, zou men hein ui
zijn brood stooten. Dat is by het aangaan vm
een nominal huwelijk niet het geval, wanneo:
aan de vrouw ontslag gegeven wordt. Gewoonlijk
za! bjj een normaal huwelijk do positie de
vrouw verbeteren, zy zal in zoo'n gevat dooi
don man worden onderhouden, op beteren voet
dun zij zich dit zelve kon doen.
In do praktijk is or dus een zeer groot ver
schil tussehen het verleenen van ontslag, of di
aan een man dan wel aan een vromv gego
ven wordt, al stemt spr. gaarne toe, dat men
liefst geen verkregen rechten moet aanranden
Do heer Ris constateert, (kt do heor Witt
kampf toch toestemt dat verkregen rechten wor
den aangerand. En hier geschiedt dat met het
recht van den sterkste. De gemeente is sterker
dan do ambtonaar.
De heer 'AVi 11 k a rap f zegt, dat hij het oog
had op bij-omstandigheden. De zaak die spr.
bedoelt, is zoo belangrijk voor hem, dat dit
hem aanleiding geeft, die bij-omstandighedea
eenvoudig op zijde te schuiven; daarom stapt
hij tiierbij over het bezwaar heen, dat misschien
verkregen rechten worden aangtast.
De lieer Gosiinga wit een onkel woord
zoggen, maar ook door hem zal niet over het
principe gesproken worden. Dat is in do jaren
190G, 19Ü7 en 1909 zeer uitvoerig behandeld.
Er is gesproken over verkregen rechten on
er is op gewezen, dat mevr. Boer vóór de
motie aangenomen werd, reeds jaren in dienst
der gemeente was. Maar er is geen sprake
van verkregen rechten.
Als do redeiieeiing van den heer Ris op
ging, dan zon nooit iemand ongevraagd kunnen
worden ontslagen en. nooit do verhouding tas,
schen do gemeente en een ambtenaar- verbroken
kunnen worden, tonzy deze ontslag vraagt.
AA'ant alle gevallen noemen, waarop ontslag
gegrond kan zijn, is niol_ mogelijk.
Do gemeente heeft het' recht te heoordeeh-n
of do voortdurende verhouding zal zijn ia het
bolang der gemeente. Als zij meent,- dat hand
having niet iu het belang is, dan heeft, zij
hel recht de verhouding te verbreken.
En bovendien is do damo in kwestie benoemd
als mejuffr. Sonneveld; thans is zij mevr. Boer
en is dus in een anderen burgerlijken staat
overgegaan.
Den heer De Bruin komt het voor, dat
men tocli in 't geheel niet bang behoeft te
zijn voor een principieel debat.
Spr. wil or op wijzen, dat bij vroegere ge
legenheden uitsluitend over het principe is ge
sproken, maar nu komt bij liet principe liet
feit, dat oen slachtoffer zal gemaakt worden.
Dat kan misschien in de toepassing van hot
principe aan enkele heeren een ander stand
punt doen innemen, want zij zullen zicli af.
vragen af het doen vallen van een offer nood-
zake! ij k is.
Toen het belangrijke priilcipieele debat plaats
had, waren hier velen, die er thans zijn, nog
niet, 'en het is ook niet zeker, dat zij toen
reeds zooveel voor die kwesties gevoelden, zich
daarin zoo inwerkten, dal zij daarvan de uit-
gebreide verslagen mot volle aandacht lazen.
Zij zijn dim misschien niet ten volle tot oor-
doelen in staat.
Spr. geeft toe, dat geen lid mag stemmen
over een zaak, die hem niet helder is, maar
daarom"* moet die ook helder gemaakt worden.
AA'at dc heer AVitlkampf heeft gezegd, is ge.
vaarltjk voor het vormen van een zuiver oor-
deel, en met zulke argumenten wordt diens)
oordeel minder waard dan zonder die argu
menten. Waarom zot hjj zijn principe niet eens
duidelijk uiteen? Vooral principieele debatten
kunnen het bost gevoerd worden; dat lijkt spr.
heter dan het spinnen van intriges tegen per-
sonen.
En dat het in deze kwestie om een principe
ging, wist spr. niet.
\roor een onderwijzeres, die wil aanblijven,-
kunnen verschillende motieven bestaan. E ij kan
dat willen uit liefdo voor den werkkring; een
dergelijke overweging behoort te worden ge
respecteerd en eer to worden beloond dan ge
straft. Ook kan zjj willen aanblijven, voor een
maatschappelijken welstand. Dat kan de heer
AVittkampf nu wel met een breed gebaar ter-
zijde schuiven, en zeggen 3at bij een nominal
huwelijk de man wel zooveel zat verdienen
dat hij zijn vrouw wolstand kan aanbieden,,
maar zoolang er nog werkgevers o£ lichamen
van "specialen aard zijn, die aan hun werk
nemers loonen betalen, waarvan zo temauwer-
nood of niet eerlijk rond kunnen komen, zullen
huwelijken voorkomen, die dan niet normaal zijn.
Men moet ook niet de gevolgen van een
kwaal bestrijden, maar de kwaal zelve, anders
wordt toch niets bereikt.
Do onmogelijkheid, n.l. dat niet alle. gevallen
op grond waarvan ongevraagd ontslag kan wor
den verleend, door den heer Gosiinga genoemd,
bestaat alleen hij onderwijs niet, Dc wet op
het L. O. geeft juist aan, op welke gronden
onlslag kan worden gegeven, en daarbij is niet
het huwelijk. Er is indertyd een besluit geno
men om onderwijzeressen by haar hmvelyk te
ontslaan en daarop hebben Gedep. Staten hun
goedkeuring geweigerd. De. motie is dan ook,
naar spr.'s meening, alleen bedoeld om langs
-dinksche wegen te bereiken wat rechtstreeks
niet verkregen kon worden.
Spr. was in zijn onschuld van meening, dat
de hooggeroemde eerbied voor de wet het be
wandelen van slinkscho wegen verbiedt. En
zoolang de wet op het L. O. nog niet is ge
wijzigd, is tiet voorstel van B. en AA7, in strijd
met do wet.
Het spijt spr. dat do he AVittkampf het
principe niet wil bespreken.
Als men meent, dat de gehuwde vrouw in
het gezin behoort, dan is dat te respccteeren.
Dat grondbeginsel is goed, maar is het ook uit
voerbaar? En nu wil men met de toepassing
laarvan gaan beginnen met diegene, voor wie
Jat het minst noodzakelijk is. Do onderwijzeres
is vrijwel in staat haar plaats als huisvrouw
in eèro te houden, en toch haar functie naar
bobooien lo vervullen.
Spr. heeft naar een principe zitten verzinnen.
Merkwaardigerwijze? heeft men juist hier in
lo stad een voorbeeld gegeven, dat het met dat
principe niet zoo erg gesteld is. Aan de bijzon
dere (gereformeerde) school aan de Tuinlaan
is een gehuwde juffrouw voor de klas gezet. En
dat haar onderwijs slecht is, heeft spr. nooit
gehoord.
Ook aan school G is een gehuwde onderwij
zeres, en voor zoover hem bekend is, werd
nooit aanmerking gemaakt op haar ouderwijs,
In de praktijk, die wij hier hebben, is dus
niet gebleken, dat er aanmerking Ie maken is
op hot onderwijs der gehuwde vrouw.
Ook zal het wel gelijk zijn voor het principe
of men raadslid is of minister. De Minister van
Koloniën heeft heelomaai geen bezwaar om ge
huwde vrouwen hij het onderwijs te plaatsen. Als
er zóó met het principe en de toepassing daar
van gesold wordt, waarom moet dan hier een
dame als slachtoffer van dal principe vallen?
Spr. is het met den heer Ris eens, dat een
ongevraagd ontslag na 12 jaren dienst onbillijk
en ongemotiveerd is.
De heer Ris vraagt liet woord.
De Voorzitter merkt op, dat dit voor
,1e 3e maai is. Echter als de Raad zich daar
tegen niet verzet zal spr. hem het woord als
nog verleenen.
De lieer Gosiinga verklaart er zich tegen.
Dc A7 oor zit ter meent dat men aan de
bepaling van het Reglement van Orde dc hand
behoort te houden. l)c discussies krijgen door
tiet dikwijls het woord voeren een te grooto
uitbreiding.
De heer Bis wilde juist sproke.n over wat
do heer Gosiinga heeft aangevoerd.
Geen dor loden verzet zich overigens
er tegen om den heer Ris hot woord le geven,
waarom do voorzitter hom het woord geeft.
De heer B i s wyst erop, dat door den heer
Gosiinga is gezegd, dat 'mot het systeem-Ris
nooit een ongevraagd ontslag zou kunnen wor
den gegeven. Maar dit behoort naar spr.'s op
vatting ook een zeldzaamheid te blijven.
De gemeente benoemt iemand óf voor tijdelijk,
óf voor ynsst, By tqdelyke benoeming ioopt dia
m-
