64 jaargatij
Donderdag 21 September 1911
No. 13718
i
DE OPRIJLAAN
if
Bericht.
BUITENLAND.
tor
BINNENLAND.
d°
SCHIEDIMSCHf COURANT
Deze courant verschijnt tl ag e 1 ij k a.met uitzondering van Zou- sn Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingaa fl. 1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Tg' W ri"
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór eeu
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
-6 regels fl. 0,9'2
Groot# letters naar
Prijs der Advertsntian: Van 1
15 cents. Reclames 30 cent per regel,
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelig#
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
iedere rogel meer
da plaats dia zij
voorwaarden. Tarieven
n'vi 5* mmm
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen cot den pnj»
van 40 cents per advertontie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Zij, die zich met ingang van I Oct.
a.s. op do „Schiedamsclio Courant" abon-
neeren, ontvangen do tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Rehiodnin, 20 Sept.
SPANJE.
liet ziet er ernstig uit in Spanje, zoo ern
stig, dal de regeering zich genoodzaakt heeft
gezien den staat van beleg al te kondigen.
Het land maakt op het ©ogenblik een ern
stige crisis door, waarvan niemand voorspel
len kan wat het einde. Zin zijn. Terwijl -in
Xoonl-Afrika het grootste deel van zijn üoe
pen (T.'l.UOO van de 112.000 man, die vooi
cea gioot Scei nog allesbehalve volmaakt zijn
liitgerusl) zich in een verwoeden strijd tegen
de Rifbewoners bevindt, zijn er over het ge
lieele land stakingen uitgebroken, die ven
volslagen revolulioniiiiir karakter dragen.
Aleer en meer blijkt, dat te Bilbao, waai
de beweging i.s ont-taan, andere drijfveerou
aan het werk waren, en zijn, dan alleen het
verlangen naar liooger loon en km ter arbeids
tijd, de eisch tot erkenning van liet linven-
arbcideiv-syndicaal. Alen liet de patroons
nauwelijks den tijd zich een denkbeeld te
vormen van de, hun voorgelegde weii.-rhen
in een oogenblik verkreeg de beweging
een gevaarlijken omvang, en sloten zich ar-
beideisverecnigingen erbij aan, die niets mei
ile eci-lo stakers cn dc door hen gestebb
jbcliPi! te maken hadden. Jle werkgever.-
vroogen onmiddellijk per draad aan den mi-
ni-ter-president krachtdadige be.-ehermi ng
van de vrijheid van arbeid. De premier ant
woordde, dat hij den patroons dringend ver
zocht, met liet oog op den toestand in liet
Pdffgebicd, aan do gestelde eischen tegemoet
te komen,
derde hij
troepenmacht naar Bilbao - toen echter had
do beweging zich reeds gezet. Het geheelc
revolutionaire leger wn.s intus.-che.n gemobili
seerd. Uit hef, mijngehied van Bilbao plantte
de beweging zich voort, liet geheelc Noor
den van het land is in agitatie, in tiet Zui
den slaan ook reeds hier en daar do vlam
men uit. Tn de piovincie Valencia, met name
te Alcira cn (Jnreajenta is dezer dagen zelfs
de commune uitgeroepen. Te Alcira kregen
de opstandelingen do overhand, oenigen
trachtten met dynamiet oen klooster in
brand te .steken. Het .stadhuis is er afge
brand en omtrent het lot der burgerwacht
is niets bekend. Hen later telegram meldt,
dat Aïeira en (Julleru gireren (hor de tux-
pen op fje* nppandelingen z.ijn heroverd.
Blijkbaar is hetgeen thans ge-ehied! ge
durende den zomer voorbereid. Toen liet
parlement in duni uiteong.ng, zetten dt
rcpublikeinselie afgevaardigden een prote.-t
beweging op touw tegen de jMarokkaiuisehc
politiek der regeering cn eiken Biiropcc.-ohoi
of Afrikaan-ellen oorlog. In elke stad. in elk
dorp werd in dien geest propaganda gevoerd
De socialistische leider, I'uhlo Tglosias, et
Roman naar
GIJSTAF af GEIJERSTAAl.
Vicr-on-twintig uur later veran-
zijn houding; on zond oon sterke
do republikein Soriano toefden langen tijd
in Bilbao.
Minister-president CumilejiH heeft in den
minisjprraad vrklnard, dat hij sinds hing op
de hoogte is van hetgeen geschiedt, dut hij
tijdens z.ijn jongste bezoek aan Bilbao een
helder inzicht heeft gekregen in de arbeidere-
bewiging. Volgens hem gehoorzaamt de be
weging aan de bevelen van een gemengd
comité, samengesteld uit Spanjaarden en
M-eemdelingen, met het doel het volksleven
te verlamméii. TV Barcelona waron de deel-
nomers naar Frankrijk gevlucht. F.en-eit-
derig aanstokers waron niettemin gear
resteerd. De regeering was nu besloten de
orde snel te hor.-tellen, wat het ook moge
ko=ten.
In verband mot dit alles, is het onvoiklaar-
buur, waarom de regeering, d:e van alles op
de luxtgle heweeit te zijn, het zoover heeft
'aten komen, dnt zij thans tot zoo scherpe
maatregelen als de staal van beleg moet
overgaan, en door die, lakshchl in een bui
tengewoon moeilijke positie is geraakt. Zot
zij alle beschikbare troepen -- en dat is niet
/oo heel voel, gelijk biet boven werd aange
toond tegen dc rovolutionnairen in
brandpunten van de beweging, dan moot -/ij*
het binnenland ter bewaking overlaten aan
de 3 tot 4 duizend gendarmen, die, ver
spreid, weinig zullen vermogen tegen een
werkelijk ernstig Verzot. Daarbij komt, dat
in den loop der laatste jaren gebleken is,
dat ook in het leger de propaganda een
vruchtbare bodem heeft gevonden. Het leger
m het moederland vcn-teikon ten kcretc van
de naar Afrika gezonden troepen, zou een
zekere nederlaag tegen de Marokkanen bo-
tookonen en een bekentenis van onmacht te
genover Europa. En thans begint het ook in
Barcelona, de bakermat Van alle revolutio
naire woelingen, tc gisten.
Do koning heeft zijn voorgenomen ver
trek naar San Sehnstiaan onbepaald uit
gesteld.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
F r a n k r ij k.
Een ernstig geval Van sabotage heeft op
de xpoorveglijn van Parijs naar Bretagno ift
do huurt van hot station St. Cyr plaats ge
luid. Do .stationschef bemerkte, dat een loco
motief op eeu spoor reed, welks signaal op
gesloten stond. Onmiddellijk gingen de be
ambten op onderzoek uit en bleek hei dat 14
telegraafdraden langs de spoonveglijn doorge
sneden waren. Daaronder bevond zicli ook dc
draad van het signaal voor het rpoor. Het
gerecht tn Versailles heeft onmiddellijk een
streng onderzoek gelast, naar de daders van
deze sabotage, waardoor zeer ernstige onge
lukken hadden kunnen ontstaan.
Du i t s o h 1 a n d.
De j.Nonld. Alig. Ztg." van gisteravond
zegt, dat do gezamenlijke borids-regceringen
ei' mee accoord gaan, de verwerking van
graan, dus ook van mare, ten gebruike der
branderijen, gemakkelijk te maken. Door dc
grondstof, welke de distilleerderijen gebrui
ken, goedkooper ami te voeren, hoopt men
meer spoeling verkregen zal worden en
..dor een bijzonder geschikt voedsel voor
het vee gewonnen zal worden. Dit sil ook
tengevolge hebben, dat oen deel val den
aardappeloogst, die anders in dc branderijen
verwelkt wordt, als voedingsmiddel voor dn
men«<Tien behouden blijft.
ties legen de duurte in verschillende plaat
sen van de monarchie plaats hadden. Zoo in
AViorier Noustadt, I'raag cn Hcichonborg.
Overal verliepen deze demonstralie.-, rustig,
alleen in Salzburg kwam liet tol ecu luid
ruchtig optreden voor het gebouw \,«i den
gouverneur. Tn den loop van den nacht w- r-
den te AVccnen 150 personen gein ie*teerd>
J
Oostenrijk. j
liet geruchtmakende interview met de
„Xoue Frcie f'rc-rec" zal den Kngelselien ge
zant tc Woenen, Sir Fairfax Carlwright, z.ijn
haantje kosten.
De „Aliinchonor Xe'.iost Naehriehten'', die
verbindingen heeft met het ministerie van
hinnenlaiKlsehe zaken in Weenen., drukt op
zeer in het oog vallende plaats af, dat Sir
Fairfax Cnrtwright op zijn laatst over een
paar maanden zijn post in Weenen zal ve.r-
lnten.
Aan het „Berliner Tagcblatt" wordt uit
Weenen geseind, dat or Maandag demonstra-
R u s Hui d.
Gistermorgen heeft de f jnir in. het zieken
huis te Kiew dc doodennus voor den over
leden minister-president bijgewoond.
Een volksmenigte van eenige duizenden
deed later op den dag de keizerlijke familie
uitgeleide bij haar vertrek naar F-ebaHopul
en bracht haar een geesdrit'tigeouUie.
Do begrafenis van Stolypin zal plaats
hebben op Vrijdag 22 dezer.
Uit Kief werd gisteren aan dc ..Ber
liner Loknl Anzriger" ge-eind, dat
de geneosheeren overtuigd zijn, dat liet
pistool, waaruit Bagref op Stolypin schoot,
met dumdum-kogels geladen was. Dit Wa
pen had Bagrnf gekregen van den elief
van de geheime politie. Bacrof genoot van
do geheime politie een salaris van L85 roe
bels- in de maand.
Tn Kief hoerseht oen paniek. T)o doodnelic
bevolking vlucht uit de stad. Militaire hulp
troepen zijn ontboden om ongeregeldheden
te voorkomen.
Te Lodz viol gi-fovon een afdeoling politie
met een kapitein aan hei hoofd, die wn huis
zoeking wilde doen, een warme ontvangst ten
deel. Ze werden met revolverschoten begroet,
welke den portier en één agent doodde, één
agent zwaar en den kapitein en een onder
officier licht verwonde.
Een der misdadigers werd hij een poging
om over het dak te vluchten gedood, twee
anderen werden gevangen genomen.
De overigen ontkwamen in de duisternis.
ziaak moede en zelf zenuwachtig begint ta
worden, en de geldmarkt bij dit alles krapper
wordt, zet het' Eran-chc leger in Marokko
zijn actie tegen de op-tnndige stammen voort.
Zoo weid gi-tereu uit Sefroe aan de „Temp.-"
ge-eind, dat majoor Brftnond met ongeveer
duizend man op 14 dezer den vijand tege-
m'vt trok, die een aanval trachtte tc doen
óp In t kamp van luitenant Mctzingor, maar
loot- dezen door kanonschoten werd lerugge-
eveii. Daarbij wils hij genoodzaakt onder
iet vuur van de co'onne Brémond te komen
011 met het gevolg, dal hij ten slotte met
gtvote vei liezen werd terugge-lagen. Van de
«joi ifijn-ohe colonne werden vier man gedood
en vijf gewond.
Hofbericht.
II. AI. de Koningin en Z. K. H. do Prin»
begeven zich Donderdag per auto naar d©
manoeuvres.
Tan het hof.
Z. K. 11. Prins Hendrik
te 6 uur 51 min., vergezeld
dunt majoor jhr. G. E. nn
de llaare, te Apeldoorn amigo
i- gisteravond
in Zijn adju-
Sucbtelen rail
men. Per
E u g o 1 a n d.
De lerscho spoorwegstaking neemt ern-
.-tige afmetingen aan. Te ITolyhned wordt
gevreesd dat de geheelc stoomvaartdienst
tus-ehon Ierland en Engeland zal moeten
worden gestaakt.
Groot» hoeveelheden aan liederf onder
hevig*1 levensmiddelen liggen aan het station
te Dublin on de stoomschepen met markt
waren iarï Ierland voor grooto Engebche
.-leden bestemd, worden verhinderd to ver
trekken.
Het uitvoerend comité der vereeniging
van .spoorwegbeambten in Engeland hield
'zisteravond te Dublin een vergadering en ta*
dool dat, tenzij de mauLsehappijen ophielden
met liet ont-hum en straffen, men zou weige
ren goederen te ®>rvooren van firma's wier
omlergesehiktim staken, en zoft niet. alle be-
amliten zonder bestraffing weer in dion-t
worden genomen, zou hor comité tot een al-
gemoene staking adviwrcii.
S o r v i
Eenigen tijd geledon mankte de te Bel
grado verschijnende „Nowo AMremft" eenige
too-pelingen op een nieuwe samenzwering,
die op tomv zou zijn gezet, thans vork buut
het blad onomwonden, dat dit complot
werkelijk tot stand is gekomen. Dc bedoe
ling zou zijn kroonprins Alexander, die in
do glmonzw ©ring 1*•trekten is, den troon
te plaatsen. De prins zou zic'i n.I. nog Dij
hel, leven van zijn vader den troon wi
len verzekeren, daar zijn broeder, prins
George, nog steeds de hoop om koning Peter
op te volgen, niet heeft opgegeven.
De „Nowo Wromc" laat het niet hij deze
mededeeling, maar knoopt daaraan oen be
toog vast, waarin het blad wijst op de nood
zakelijkheid om in het belang van Senië
het plan der samenzweerders tc verijdelen.
auto reed de Prins naar het paid-.
Consulaire (lienst.
In aansluiting aan een bericht, vooiko-
mende ia dc „Wiet. van '2 December,
brengt de mini-ter van buiten!.md-elte za
ken ter nlgerncenc kennis, dut de heer E.
■Tude Ij Kon. besluit benoemd re tol con
sul der Nederlanden te Tamatave, buiten
bezwaar van *'s lands «ehatki-t.
liet ressort van het consulaat omvat Ma
dagascar, de Comoren en Mavottc.
(„Stek")
Onze Marine.
Blijkens bij het departement van mn.rina
ontvangen bericht z.ijn Hr. Ms. torpedo-
bootjagers Wolf en Fret, onder bevel van
den luitenant ter zee 1ste klasse A. J.
Breda Kleynonberg, 19 dezer te Suoz aan
gekomen.
Tb, de Meester.
De gezondheidstoestand van
Do Moesten, lid der Tweede
in den laatsten lijd zoodanig
an, dat hij thans een piuir
dag uit z.ijn hotel, lange wandelingen kan
maken in de Scheveningsche Boschjes.
den heer
Kamer, is
vooruitge
maal per
De Eerste
uur haar eerste
zittingjaar,
Eerste Kamer,
Kamer hield gistermiddag 3
in het nieuwe
voorlezing van liet Koninklijk Besluit
-benoeming van den voorzitter, J. E.
Scliimmelpennnck v. d. Oyo, werden
geloofsbrieven van de. nieuw
ingekomen
Af a r o k k o.
Tcnjwij! de onderhandelingen te Berlijn
met groote geheimzinnigheid nog steed;
voortduren cn de Frausehc en Duit-elie bla
den allerlei vermoedens uitbuiten en exp
teren, zoodat het publiek in heide landen de
Na
van 1:
baron
gekozen leden prof. Bavinek, mr. ito De
venter en Zijlina gestold in honden oener
commissie, bestaande uit de heeren Böell,
Yam Lansehot en Van den Bergli, die tot
hun toelating concludeerden, waartoe beslo
ten werden. Zij .werden daarna beèedigd en
geïnstalleerd.
1G)
Alaja werd bij die woorden door een gren
zenloos medelijden aangegrepen. Zij hud lie
gevoel alsof zij door Itv, juinr wixrrden hau
taan nader gekomen «in-, Hot waren niet
zoo/eer de woreden. Het wu« de tcxin, waar
op de woorden gezegd werden. Zij zag plot-
M'iing helder, zooals zij het nog nooit gezien
had, luie zwaar het hem viel ma andere mon-
tehen te naderen. Alaar zij moo.-j, dezen too
veiling ikxii'breken. Zij moest don eersten
•'•tap doen, daar h ij het niet kon. Snel nis
Pan sdik.-enilliu vloog haar een vraag ovei
de lippen en ademloos waehtto zij op het
antwoord
,.Ihx' z.ijn jelui van elkander vervreemd?"
'F had het gevix-1 dut zij een groot
Witagstuk ondernomen had.
ipHoc wij van elkander vervreemd, zijn?"
herhaald! Ohms Edvard. Het selieen dal hij
Web moest bedenken rd wist hij het zelf
niet precies.
„Het waren geldzaken,'' zei hij eindelijk
biet oen eigenaardig gebaar.
-.Geld herhaalde Alnjn, niet begrijpend.
„.la, geld zei hij op opgewonden toon.
Alen kon bemerken dat hij liever niet verder
>p dit thema inging. Verklarend voegde hij
er nog aan toe:
„Mijn vriend had zeer ongewoon opge
schroefde oerbegrippen eti wire uiterst ge
voelig.
Het wa« Afnja te moede ids had men haar
een terecht wijzing gegeven. Ahiitr daarin be
droog zij z.ieli. Bij Ghios Edvard was de be
hoefte tot vertellen veel Merker dan bij hnnr
de wrireeh om te weten. Doch de gewoonte
tand z.ijn tong.
Ztxilang ('lues Edvard nog ongehuwd was,
luid hij over zijri verleden gezwegen, omdat
er niemand was, dien hij vertrouwen kon. En
daarna bleef hij in z.iih z.elf gekeerd nis vroe
ger, omdat hij niet vermocht den 1 an, die
op hem lag, te breken. Glaes Edvard behoor
de tot die naturen, die reeds in hun kindertijd
dichtvriezen, die alles in zich opnemen, wat
pijnlijk is en neenbukt, maar niet do,
kracht hebben, zich dat, wat den wasdom tier
ziel kan bevorderen, toe te eigenen. Alles,
Wat eens in heni geleefd had en re vroeg
verstijfd was, kwam in roering in hem bij de
woorden van zijn vrouw. Hij vam. wat geprik
keld, omdat die wakkerschudding hom smart
had veroorzaakt. ATaja van haar kant ge
voelde z.ieli leruggestfxvten. Zij mat de te
rughoudendheid vnn httnr man af hij de
warmte, die haar beur vraag ontlokt had.
„Ik deug du eigenlijk alleen maar om he
keken te worden zei zo bits.
Ontstemd zag Chios Edvard zijn vrouw nn,
tenvij! zij, slank en met edele bewogingen,
op het pad naar het hoerenhui.- verdween.
Toen ging hij tang/aam het pad weer af
naar het badhuisje en bleef lang weg. Twee
maal moest de dienstmeid de gong in bewe
ging brengen, vóór hij eindelijk terugkwam.
Dien dag gingen de beide echt genanten
elkander uit Ion weg. Afaja werkte in den
tuin. Den gnn-eheu voormiddag liep zij met
een blauw 'ehorf voor. met haml.-elioenen aan
de handen rond, verzette planten en goot,
want liet was zeer droog.
Tegen den avond beg'onncn eenige drop
pels te vallen, liet was alsof de natuur zelf
gevoelde, hoe noodwendig.do regen was cn
zich nu inspande om dc dorstende aard te
helpen. Kon lult' uur en nog langer vielen
de droppen dunnetjes; maai' zij drongen noch
door het dichte loofwerk, noch in de ver
droogde grasvelden.
Buiten, in de schemering, .stond ATaja en
zoog met diepe ademtochten den Tris.-ehen
geur van deze vochtigheid, die zich nog niet
aan de aarde vermocht mee te doelen, in.
Een zwaar, onbegrijpelijk verhingensgevocl'
kwam over haar, de gounnrvording lun oen
onherstelbare leegte en eenzaamheid, een
drukkend geloei, zoo Verlammend, dal zij liet
liefst ia de eenzaamheid gevlucht zou zijn,
alleen om te weenen.
liet was luiar te moede alsof zij één was
met do om lafenis roepende narde, die daar
vor-mnelitte onder den hemel, die haar
niets gaf. Rondom haar hoon stonden hoo
rnen cn struiken in de onbeschrijfelijke stilte
van de schemering. Ken wonderlijke geur,
te voorschijn gebracht door de wanne drop
pel-, 7,weefde van hun kant aan.
Alaja meende, dat z.ij voortvandelde tn
een droom, terwijl! z.ij toe.-chreod op de
groene bank onder den uitspringen gevel,
waarop haar man in de schemering zat en
nog pixigde te lezen.
„>Io moet niet boos op mij z.ijn, Glaes
Edvard zeide ze.
Verwonderd kook hij op.
„Afnnr ik ben toch immers niet boos
op je."
Alnjn schudde het hoofd.
„Neen lxros hen je niet. Alaar het mag
zoo niet tnsschen ons zijn al- lie| landanó
geweest is. Alles is zoo leeg."
s'laes Edvard legde zijn hoek weg en hoog
rich voorover.
„Kind-" zei hij.
Afaja. stond voor tam, tav-end in vrees.
Dat, waarop zij wachtte, kwam niet.
„Een vrouw mag loeh wel wat weten vnn
het intieme leven van haar man," zei /e
eindelijk. ..Het is hard als men zoo terug.
gestixiten wordt."
Glaes Edvard wa- legen de/e -itnatie niet
opgewassen. Hij had zijn rekening met liet
leven afaesloten of geloofde lenmin-te, de hij
dnt had. Dal er iets gebonden in hem lag,
lat naar vrijheid verlangde, dat wi t hij
z.elf wel. Afnnr hij wilde daar niet graag mm
herinnerd worden. AVel had ook hij eens i'-
Uisies gehad, maar hij had ze begraven, voor
hij trouwdeen hij wilde niet, dnt liet huwe
lijk zo weder zou opwekken. Daarom ant
woordde lüj vriendelijk maar lieMist
„fk bon geheel andere dan jij. Je moet
trachten mij zoo te nemen als ik hen.
„Dat 're jui.-t, wal ik graag wi'de" ging
ATaja voort. „Ik wilde je liethebben, precies
zooals je tank Afaar om dat te kunnen moot
ik loeh ook iets weten
Had Glaes Edvard begrepen, dat zijn
wouw naar een ziel verlangde, die haar te
gemoet kwam, mi«sehien was liet hem dan
mogelijk geweest, Alnjn te winnen. Afaar hij
waagde het niet haar geestelijk zoo te nade
ren. Het was oen zijner geloofsartikelen, dat
hij z.ijn vrouw ook niet een teedorhid mocht
-chenkon, zoolang er iels tus-chen hen bei
den stond, al va- hot ook maar de schaduw
van een schaduw. Daarom zei hij kalm
„Ik heli je Hef, zooweel als ik kan En
al- ik terughoudend ben, moot je, niet ge-
hxVM'ii, dat dat uit iels anders voorkomt dan
uit het karakter, 'lat ik uit eenmaal heb.
Haat mij -lecht- tijd."
Ma ja haalde diep adem.
,.lbx> tang zijn wij nu getrouwd?"
UWE zij.
Clues Edvard glimlachte cn dacht na.
..Ongeveer drie. jaar, als ik mij good her
inner."
,,lk vind dan, dal ik geduldig genoog ge
wacht heli," antwoordde z.ij.
(Worde vervolgd.)
