04"° laargang
Dinsdag 3 October
No. 13728
DE OPRIJLAAN
'■Ir'
KeimisgeYing,
sr
Deza courant verschijnt datolüki.M»! uitzaadsring ran Zon- on Eeefitdfcgga
Prijs per kwartaal: Voor. SckUdaai ea VlaardUgea ft.ljfé t$m§9
per post fl. 1.65,
Prijs per week: Voos Schiedam an Vlaardimgea 10 e«ftt.
Afzonderlijke nummers 8 ceat.
Abonnementen worden dagelijks asmgenoiaea,
Advertentiën root bet WRUÏTelgenfi ^naamer westffla de» BSddags vó$r em
pur aan ket Bureau bezorgd z§a.
Bureaa: Lang» Saven ïf». 141 (bosk Korte Haren).
de, door Turksche kanonneorbooten ge
kaapt wei-den.
Volgens een telegram der Turksche auto
toiten te Proveza heeft het Italiaansche
eskader heden de Turksche schepen „Ha-
midje", „Albogdt" en „Tarablous" gebom-
baideerd, die voor Goamentza voor unkei
lagen.
Uit Rome wordt geseind, dat do Italiaan-
sche toi*pedojager „Albina 'n stoomschip
met Grieksche equipage aanhield, juist toen
hot. do haven van Proveza wilde binnen
vallen. Op het schip bevonden zich vijl
Turksche officieren en 272 Turksche solda
ten. liet had veel amunitie en levensmid
delen aan boord. Van de zijde der Ita
lianen werd niemand gewond, noch beliep
men oe'nige schade.
Een geruststelling voor do Turksche re-
georing zal zijn„ dat het hoofd eskader van
haar vloot, komende van Boiroeth, veilig
in de Dardanellen is aangekomen.
T r i p o ].i s g c b o m b a r A e e r d.
Gistermorgen half elf heeft het Italinan-
»chc- eskader liet vuur geopend op de forten,
die de stad Tripolis omgeven. Het vuren
duurde echter maar heel kort. Misschien had
de vlootvoogd kennis gekregen van de uit
Konstantinopel aan den Turkschen bevel
hebber verstrekte bevelen, om met zijn troe
pen de oude, tegen nieuwcnvetsch scheeps
geschut niet te verdedigen veste met haar
wrakke forten en gescheurde wallen te ont
ruimen en liet binnenland in te trekken, om
van daaruit de Italiaansche bezetting het
leven zuur te maken. liet Turksche trans
portschip „Dorna", dat zijn soldaten ont
scheept en zijn oorlogsmnterieol al grooten-
deob gelost had, is natuurlijk in handen
\an de Italianen gevallen, De kapitein en
de bemanning boden geen verzet. De Italia
nen namen de kleine lading in beslag, die
nog in het ruim was,
Hetzelfde lot als Tripoli zal nu ook do
andere plaatsen aan de Tripolitaansche kust,
als Soenra, Sensocr, BengazL, en an
dere wedervaren. Er zal oen Italiaansche
bewttïng gelegd worden en aan de kust zul
len de Italianen voorshands heer en' mees
ter zijn.
De Turksche troepen hebben inderdaad
Tripolis ontruimd. Zij schijnen zich gereed te
maken om in het binnenland tegenstand te
bieden.
Men verzekert, dat de Turksche kanonnen
gisteren bij Tripolis twee sloepen in den
grond hebben geschoten, ieder bemand met
,10 Italiaansche soldaten.
De „Ikda.m" 'meldt dat do Redocincn
naar de krist optrokken om aan do vt»
lediging van Tripolis to helpen.
De dagbladen to Konstantinopel mel
den, dat generaal Mahmoed Sjefket pasja
gisteren, aan den commandant van Tripo
lis seiudc, het land met inspanning van
alle krachten te verdedigen.
D c houding der mogendheden.
Turkije heeft Puitschhuul en Engeland
opnieuw verzocht te Rome tusschcnbeide te
Prjjs dor Advertentie»: Vaa 1—6 rogels S.Ö.SS; More regel
15 aents. Reclames 80 coat per regel. Groots tettoca losa do plant» die
innoxnen.
Advertentiën bijj abonnement op voordeoligo voftrwaaldoi.,
Marva» zij» gratis aan hot Bureau to bekomen.
In 'de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- Oh Zaterdag ave a
veftjehjneu, worden zoogenaamde klein© advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon Ho. 1Q8.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam,
Gelet op art. 18 der wet van den 4den
December 1872 (Staatsblad no. 134), tot
voorziening tegen besmettelijke ziekten
Brengen bij deze ter kennis van de inge
zetenen, dat in den Stads-üoelc, driemaande
lijks en wel op den eersten Vrijdag van elk
kwartaal, des namiddags ten 2 ure, gelegen
heid zal bestaan tot kostelooze inenting en
liet inenting tegen pokken.
Schiedam, den 2en October 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE
V. SICKENGA.
BUITENLAND.
Schiedam, 2 Oct. 19 tl.
DE ITALIAANSCJI-TURKSCHE
OORLOG.
Do vijandol ijj,khadon.
De Italiaansche vloot hoeft, zooals wij
Zaterdag meldden, haar eerste wapenfeit
volbracht en niet aan de kust van Tripo
lis, maar bij Proveza, een haven, aan de
Zuid-Albaneesche kust. Prevcza is een punt
van groote strategische beleekenis, daar
liet den toegang tot do Jouisehe en de
Adriatisehe zeeën boheerscht.
Deze Italiaansche aanval had den 29sten
plaats, dus voor liet verstrijken, van, het
ultimatum. Do Italiaansche regeering ver
dedigt dit optreden. Zij beweert, dat bij
haar ingekomen berichbm, aantoonden, dat
do Turksche.'lorpedobooten zich bij Pre
vcza ver-zamelden, met het klaarblijkelijk
doel, de Adriatisehe Zee binnen te too-
pen, do Italiaansche handelsvloot buil tc
maken, do open kuststeden van Italië te
verontrusten, en de Italiaansche troepen
transporten te bedreigen. Dientengevolge
werden maatregelen getroffen om dit tc
voorkomen.
Een officieel telegram uil Konstantino-
pet, dat de Italianen, na de jaclit op
do belde torpedobooten, te Proveza, zouden
zijn geland, wordt uit Rome tegenge
sproken.
Verder wordt gemeld, dat do Italiaan
sche oorlogsschepen Zaterdagmorgen twee
Turksche toipodo's in do baai van Du
razzo aanvielen. Men schijnt hier met een
anderen zeeslag dan die van Proveza te
doen te hebban. Dtirazzo ligt aanzienlijk
noordelijker aan de Albaansehe kust, dicht
bij Montenegro. Aan het „Bert. Tagebl.'
wordt geseind, dat twee Italiaansche han
delsschepen van Saloniki naar Genua gaan-
komen, ten einde een eind aan de vijandelijk
heden to maken.
Duilsehland heeft hierop geantwoord, dat
het hiertoe tweemaal, zonder succes, stappen
heeft gedaan. Een derde optreden zou Italië
slechts kunnen krenken, en misschien leiden
rot een ontwrichting van den Driebond, liet-
gfen Turkije zeker geen goed zou doen.
Sir Edward Grey gaf ten antwoord, dat
het hem wel een weinig laat toescheen, om
nu nog tussehenbeide te komen.
Engeland heeft geweigerd,
den Turkschen troepen toe te
-taan, door Egypte te trekken.
In Turk ij e.
Hoewel de verandering van kabinet een
verwarring- teweeg heeft gebracht, die mis
schien nog een of twee dagen zal aanhouden,
gelooft men hier algemeen, dat het nieuwe
ministerie niet anders clan een krachtdadige
houding jegens Italië zal kunnen aannemen.
Daar echter Turkije zijn leger niet op het
oorlogstooneel kan gebruiken, is het waar
schijnlijk, dat het den strijd op politiek en
oocoriomisch gebied zal voeren door uitzet
ting van Italianen, het bojcotten van Ita
lian nacht. waren en het opzeggen van de met
Italië gesloten tractaten, met n-une via
de capitulaties.
In een regeeringsnota wordt het plun o.n
Griekenland aan te vallen, leg meesproken,
Tiet parlement zal niet •mnmlde! ijk bij
ei nkomen. Er bevinden zich slechts 80 A 99
afgevaardigden in Konstantinopel.
Op hevel van den minp'er ziiti alle vmr-
lorens buiten de Dardanellen aan dc Turksche
kusten langs de Middellnndschc Zee gedoofd.
In telegrammen en correspondenties in
do Duitsche bladen, wordt er met groote
eenstemmigheid op gewezen, dat de ka
binetswisseling te Konstantinopel, welk
een opvatting van verantwoordelijkheid,
om aldus in do ure des gevaar-s zijn post
to verlaten i niets anders bcteekent, dan
(lat de Duitsche invloed in Turkije geheel
is verdwenen en dat Engeland weer te
Konstantinopel de lakens uitdeelt. Said
Pasja eu Kiamil Pasja zouden beiden o:n
zoo te zeggen instrumenten der Engel-
schc Regoering zijn.
Te Konstantinopel loopt het gerucht
dat Engeland, Egypte en Griekenland Kre
ta thans officieel zullen bezetten. Daaren
tegen verluidt weer te Atliene, dat Enge
land, wanneer Kreta, zich onafhankelijk
mocht verklaren of do vereeniging met
Griekenland mocht proclameeren, liet
eiland zou bezetten en als mandataris der
mogendheden zou bezetten. Daartoe zouden
dan do oorlogsschepen, zijn bestemd, die
bij Malta liggen en volgens een telegram
reisvaardig worden gemankt.
De Porto zegt in con uitvoerige nota aan
de mogendheden:
Uit do provincie komen de eerste berich
ten over den indruk van het ultimatum
binnen. Men vreest, dat de Italianen in
het binnenland niet tegen de woede der
bevolking to beschermen zullon zijn. Te
Konstantinopel zelf hoopt de politie de rust
te handhaven. 1
Dc houding dor Balkans laten.
Uit Servië: In den door den koning ge-
presideerden ministerraad van Servië zette
gisteren (1e minister-president den toestand
uiteen, zooals deze door den Italiaansch-
Turkschen oorlog was geschapen.
Naar aanleiding van het uitbreken van
den Turksch-Italiaanschen oorlog Wordt van
bevoegde zijde verklaard, dat dc Servische
regeeriug dezelfde correcte houding als tot
dusver zal blijven aannemen en alles zal
ermijden wat de onlusten op liet Balkan-
schiereiland zou kunnen veroorzaken.
De regeering is van meening, dat in de
tegenwoordige omstandigheden de belan
gen van alle Balkanslaten solidair zijn.
Uit Bulgarije: Volgens de verklaringen
der ministers is het optreden van Italië
in Tripolis van geen belang voor de Bul-
gaarscho regeering.
Bulgarije zal een vreedzame houding blij
ven aannemen, zoolang dit optreden geen
ernstige onlusten in Europeesch-Turkije
verwekt.
Volgens een Reuter-telegram uit Konstan
tinopel mobiliseert Griekenland zijn leger
macht.
GEMENGDE MED EDEELINGEN.
Roman naar
GUSTAF af GEIJERSTAM.
20)
Maar grootmoeder sneed hem het woord
af. Op haar scherpste® toon vroeg zij
„Waar heb je jo getuigen? Hot moet
toch door getuigen geloofwaardig gemaakt!
worden."
Matts kon zijn ooren nauwelijks geloo-
vcn. Grootmoeder zat rechtop in haat' stoel
haar oogen schitterden zoonis in oude da
gen. Als de vroegere gebiedster zat zij voor
hem.
„Snelging zij op kouden toon voort.
«Wij hebben goctt tijd te verliezen."
„De getuigen wachten boven in mijn
lc tuner,"
„Laat zc dan komen," hernam zij
„Waarom kmt jo ze niet halen."
Haar handen begonnen te trillen, een
hoestnnnvnl onderbrak haar. Malts belde.
Een oogenblik daarop traden de administra
teur en dc meesterknecht do kamer binnen
Zorgvuldig bedekte Matts het document,
zoodat alleen de onderteokening en de for
mule die de getuigen betrof zichtbaar bic
ven. Toen wendde hij zich tot zijn moeder.
Maar de getuigen waren to Laat gekomen
om het wonder te zien. Grootmoeder was
weer legen de leuning van haar stoel terug
gezonken en haar oogen waren gesloten.
Matts boog zich tot lmar oog en vroeg:
„Erkent u dit als uw naaniondertcekc-
ning, moeder?"
De oude mevrouw sloeg haar oogen niet
opmaar haar lippen prevelden
„Wat ik geschreven heb, dat heb ik ge
schreven."
Besluiteloos keek Mails Holt de wach
tende mannen aan. Maar de administrateur
aam kalm de pen en onderteokende.
„Ik meen dat wij beiden haar woorden
gehoord hebben," zei hij bondig.
Daarop tcckende de meesterknecht zijn
naam naast dien van den ander. Toon ver
wijderden zich de twee mannen op de tee-
nen. Matts was weer alleen met de zieke.
Op do schrijftafel lag het papier, waaraan
hij zijn redding had te danken.
En Matts bukte zich en kuste weer de
hand van zijn.,moeder. Thans was die hand
gevoelloos, dezelfde hand die hom daar juist
nog geholpen had. Als een kind zat hij te
genover de bevustelöoze grijze vrouw, als
een groot kind, Rat verkeerd gedaan had en
dat vergeving en hulp gekregen had. Uit
vrijen wil had zijn moeder haar bezit hem
gegeven, had zij dit geslacht, deze familie,
waartoe hij behoorde sinds zij dc cchtge-
noote van een Holt geworden was, het laat
ste offer gebracht. En Matts dankte uit het
diepst vun zijn hart do moeder voor zijn ge-
hoeie leven. En ook God dankte hij. Lang
bleef hij z 'Ren. Hij kon do oogen niet
afwonden van hot gelaat van zijn moeder.
Engeland.
Te Dublin is tengevolge van een staking
der broodbakkers een volslagen gebrek aan
brood ontstaan. Het minden! volk zoo
ineldi een telegram van Zaterdag is wan
hupig. Een menigte, hoofdzakelijk uit vrou
wen en kinderen bestaande, deed in verschil
lende wijken aanvallen op wagens, waar
mede brood vervoerd werd.
Talrijke militairen werden gevangen geno
men, In 't geheel zijn 155 personen gear-,
reseeid.
Marokko.
De Franscbe ministerraad heeft Zaterdag
beraadslaagd over de door Duitschland voor
gestelde redactie-wijzigingen in de Fransche
voorstellen, waarover nog geen overeenstem
ming was bereikt. De ministerraad aun-
viuudde enkele van die wijzigingen en hand
haafde ten aanzien van andere zijn ziens
wijze. Men dat al beijvert men zicli om nieu
we formules voor het bereiken van de over-
enstemmingon te vinden.
De voornaamste velschillen van meening
hebben nog altijd betrekking op de kwestie
van de reehlsbedeeling. Echter ziet het er
naar uit, dat de onderhandelingen over Ma
rokko hun einde naderen.
De minister van buiterdandsche zaken
heeft vervolgons president Palliëres op de
hoogte van den toestand gebracht en aan
Cnrnbon. geseind, om hem de lastgevingen,
welke hij den vorigen dag verzonden had, te
bevestigen en hem in kennis te stellen met
de besluiten van den ministerraad.
Z wede n.
Als gevolg ran de verkiezingen voor de
Tweede Ivnmer, welke aan de linksche par
tijen een overweldigende meerderheid ver
schaffen, is bet oonservatierc knbinet-Lind-
rnan heengegaan.
De koning heeft den leider der liberale
partij, Staaff, ontboden, ten einde hem tc
raadplegen over den politicken toestand en
over de vorming van het kabinet.
Mexico.
Generaal Reyes, enndidaat naar het pre" -
dentschap der- republiek, is Vrijdag n:
Havana vertrokken, afziende van een si t,
dien hij al.s ongelijk vreest, en uit angst dat
hij ten offer zal vallen aan een aanslag van
le zijde der Maderisteri. Daar hij thans
geen enkele ernstige enndidaat meer tegen
over zich heeft, zal generaal Mudero hoogst
waarschijnlijk gekozen winden, liet land
kent voornii de resultaten der verkiezing <-n
wacht nu slechts op de daden van den aan
staanden nieuwen president.
BONENLAND.
Rechterlijke macht.
Bij Kon. besluit vvm 29 September u
benoemd tot kantonrechter te Leeuwarden
mr. C. Uitenvijk, thans griffier bij het kan
tongerecht te Rotterdam.
Portugal.
De overheid heeft te Oporto een samen
zwering ontdekt om de monarchie te herstel
len, welke samenzwering haar vertakkingen in
het noorden des lands en te Parijs had. Za*
terdagmorgen zou door monarchisten te
Oporto een poging gewaagd worden tot een
tegenomwenteling. Het plan was om de in
fanterie en artillerie te verrassen en de ka
zernes te nemen, maar de bijtijds ingelichte
autoriteiten wisten dit te voorkomen. Ge
vechten hadden in de straten plaats tusschen
monarchisten en carbonados. In de voorste
den werden nog schoten gewisseld. De repu
blikeinen wiste,n de overhand te behouden.
Af en toe bewogen haar lippen zich, als
wilde zij toch nog een woord meespreken, i
dezen strijd des levens, waaruit zij, nog in
een lovend lichaam, was uitgeschakeld. Door
het geheele huis verbreidde zich echter hot
gerucht, dat er ergens iets gedenkwaardigs
gebeurd was. Niemand wist eigenlijk wat
Maar dat het over gewichtige dingen ging.
dat wisten allen. En toen de ijzersmeltor
den volgenden dag naar Stockholm vertrok,
weiden de vermoeders eerst luide uitgespro
ken. V e r Van dc waarheid waren zij ook
niet. Dnt do reis iets met de bank te doen
had, dnt wisten allen. Dat had de koetsier
verteld, die den vorigen dag oen telegram
hacl moeten wegbrengen.
De blauwe kamer zoo heette te Svanii
sinds rnenschonheugouisrele groote lichto lo
geerkamer, die boven in den zuidelijken ge
vel lag. Voor dc vensters schoten de laat
ste zwaluwen voorbij, terwijl de herfstzon
naar binnen scheen, en de witte gordijnen en
do blauwe meubelen verguldde, aan welke
de kamer haar naam ontleende. Zoo vaak
tante Lotta op Svanii op bezoek geweest
was, had zij danr gewoond. liet was tame
lijk dikwijls geweest meerdere tientallen
van jaren achtereen was zij altijd van tijd
tot tijd gekomen.
Thans was liet, sinds de baron getrouwd
was, de eer-de maal, dut zij haar gewoon
herfsibezoek bracht. Als grond, waarom zij
niet eerder gekomen was, had zij Maja de
zuivere waarheid gezegd. Als de oude dame
voor iets gevreesd was, zoo was het hier
voor, jonggehuwden onder hun duiven te
schieten.
Tante Lotta zat voor den kleinen maho-
niospiegel, die op de toilettafel stond van dc
logeerkamer tc Svanii en paste een splinter
nieuwe huif met lila-strookjes tusschen het
kant en lilazijden bindbanden. Zij was klein
var. gestalte. Alles aan haar was sierlijk en
lond. De handen, die thans in don nek dc
spelden trachtten vast te steken, waren klein
en bewegelijk, haar gehcclc zwartgeklccde,
poezele gestalte dood popperig. En het ge
zicht paste»-wonderlijk goed bij dit kleine,
beweeglijke lichaam, dat zoo vlug en behen
dig londtrippelde, als waren zeventig jaar
niets dan een bagatel. Wangen, kin en voor
hoofd waren wèl-gevormd en klein, do mond
zeer klein en rondals men dien aankeek,
kreeg men onwillekeurig de gedachte hoe
zncht die vroeger moest zijn geweest te kus.
son Zelfs de oogen, uit welke even gemak
kelijk tranen als lachjes parelden, keken
klein en vriendelijk onder de smalle werd
brouwen, uit; en de neus was nog het aller
kleinst. Die was zoo onbetcekenend, dat hij
trf het niooï-gcvornule ronde gezicht slechts
zoo ver uitstak dat men zien kon dnt het
werkelijk een neus was.
Tante Lotta was „allerliefst". Dat woott
drong zich vanzelf aan ieder op de lippen
die haar zag. Vermoedelijk lag het geheim
hierin dat zij do kunst verslaan had. de bc
koorlijklicid van de jeugd to bewaren. Groot
en klein hield van haar. Eu dut kwam hior
uit voort, dat zij altijd vroolijk was. Tante
Lotta had een allertreurigst lol getroffen
Ridderorde.
Bij Kon. besluit van. 27 September is
J. M. Voorhoeve, te Nijmegen, president-
directeur der Noonl-Brabantsche Duitsche
spoorwegmaatschappij, benoemd tot com
mandeur ia de ordo van Oranje-jNassau.
Rij Kom besluit van 26 September is
dr. J. M. Hiebendaal, directeur dor ge
meentelijke hoogerc burgerschool met 5-ja-
rigen cursus, te Gorinchom, benoemd tot
officier in de ordo van Oranje-Nassau.
Gouvernements-secretarls vau Suriname.
Naar de „Nedcrl." verneemt, is mr. L.
J. Rietberg, grifier der Staten van Utrecht,
bestemd om te worden benoemd tot gou-
Ncrnements-sccrelaris van Suriname.
Men zou bijna hebben geloofd, dat het onge
luk haar tot zijn offer had uitverkoren. In
haar leven, was droefenis genoeg geweest
o..i een heclc hoop melancholieke boeken te
vullen. Maar het was of het tragische in
't geheel niet bij haar paste, of alsof zij
zelf in 't minst niet op de gedachte kwam,
dat zij genoeg van bcteekenis was om zich
in een zwarten mantel te drapeeren. De
dioefheid weck voor het goede en warme
van haar natuur en zij had allo andere men-
schcn zoo hartelijk lief, dat ieder huur zijn
leed toevertrouwde en zich getroost gevoelde
als tante Lotta's tranen daarover vloeiden.
De tranen vloeiden echter niet lang, want
altijd brak het lachen weer door, als de
oogen nog nauwelijks droog waren. En tante
Lotta's tranon droogden gemakkelijk.
Daarom was zij ook nooit eenzaam. Wel
leefde zij alleen in de kleine stad, waar
langs de rivier stil voortgleed en kleine tui
nen de houten huizon omgaven. Maar hen,
die zij liefhad, vergat zij niet. Als het voor
jaar kwam, begonnen tante Lotta's rondrei
zen bij de familie. Den ganschen zomer lo
geerde zij bij verschillende familieleden en
vaak liep het al tegen den winter oer men
haar zwarten mantel en mof weer in de stra
ten van de kleine stad zag en zij weer haar
winterverblijf opzocht, om achter de gordij
nen van haar huiskamer in den spiegel haar
kleine wereld te bekijken...
(Wordt vervolgd.)
SGHIEDAEKISCtfE
- N
gz&MBcrJSnxxsxzuUBSBxxn'^BïeBMMnrrnnttis
De Secretaris,
