64"® jaargang
Woensdag 4 October 1911.
No. 13729
DE OPRIJLAAN.
Keimïsgeving.
Deze courant verschijnt dagolqks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam enVlaardingon fl. 1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eorstvolgond nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn;
Bureau: Lange Havon No. Ml (hoek Korte Haven).
Prjjs der Advertentiën: Van 16 regels fl.0.92iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar do plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
voorwaarden. Tarieven
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavonil
vorschjjnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den piij'3
van -40 cents por advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunalo Telefoon No. 103.
Burgemeester »u "Wethouders van Schie
dam,
Gelet op art. 18 der wet van den 4den
December 1872 (Staatsblad no. 134), tol
vcoizioning tegen besmettelijke ziekten;
Brengen bij deze ter kennis van de inge
zetenen, dat ten huize vnn den gemeente-
geneesheer, den heer Dr. J. ENDTZ, aan
cl n Singel 110. 06, driemaandelijks en wel
op den eersten Vrijdag van elk kwartaal
tus-chen 's namiddags 1 en 2 uur, gele-
geilheid zal bestaan tot kostcloozc inenting
en hei-inenting tegen pokken.
Schiedam, den 3 October 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
AT. L. HONNERLAGE GRETE
De Secretaris,
V. StCKENGA.
(Herplant#! wegens misstelling.)
BUITENLAND.'
Schiedam, 3 Oct. 1911.
DE ITALIAANSCH-TÜRKSCIIE
OORLOG.
Eigenlijk kan men niet van een. oorlog
spreken. Gedurende eonige dagen duurt nu
wel do oorlogstoestand, maar van eenig
belangrijk gevecht is geen sprake. Het
in den grond boren van twee Turksche
toipcdobooten bij de Albaneoscho kust, dat
trouwens vóór het verklaren van den oor
log geschiedde, kan daartoe moeilijk gore
kend worden. Het heet zelfs, dat beide
Turksche booten heel vriendschappelijk sa-
lucerend te Ilaliaansche oorlogsschepen
tegenroet zijn gevaren en toen onverwachts
door een honderdtal kanonschoten werden
begroet. Bovendien wordt nog togengespro
ken, dat Tripolis is gebombardeerd en
dat Italiaansche troepen er aan land zijn
gegaan. Al die onzerkeihcid en vaagheid
der berichten is te wijten aan de zooi
strenge censuur, vooral m Italic, en het on
klaar raken van telegraafkabels in Tripo
lis, zoodat men feitelijk zonder directe be
richten van het zoogenaamde oorlogstoo
neel zit. Zoo goed als alle nieuws daar
vandaan, maar ook uit ItaliK baseert zich
dan ook op geruchten, en die zijn er
helaas al te veel, meer uiteenloopend er.
tegenstrijdig kunnen ze al niet. Do aan
dacht concentreert zich derhalve thans op
twee kwesties; de localisatie van den oor
log en de bemiddeling door do mogend
heden.
De he mi d(1 o 1 i n.'g.
Ook hierover de meest flagrante te0cn
strijdigheid. Zoo meldt de „Figaro" dat her
laatste beroep van de „Porie" op de mo
goedheden geen effect heeft gehad. Te Lon
den, Parijs en "Weenen gelooft men, volgens
dit blad, dat er niet veel anders overschiet
dan de onmiddellijke aanneming van de
Italiaansche voorwaarden door Turkije. De
correspondent van do „Temps" te Rome
daarentegen verklaart, uit betrouwbare
bron te hebben vernomen, dat er kruis
bestaat op een spoedige beëindiging vat.
den oorlog, dank zij de vriendschappelijke
bemiddeling van Duitschland en Oosten
rijk. Er zou sprake van zijn. dat Turkije
volledig afstand deed van Tripolis, maai
de liooge souvereini-teit over deze provin
eio zou behouden. Italië zou dan het be
stuur over het land geheel en al in handen
Roman naar
GUST AF af GE 1,TEKST AM.
27)
Tante Lotta bevestigde de laatste speld
in haar huif en keek voor den hiatden ke»i
naar Kaar kleeding in den spiegel. Daarop
trippelde 7,ij, druk zooals altijd, de trap al
naar het salon. Daar haalde zij een hand
werkje uit haar groote ridicule cn een gemi-
rnen tijd werkten haar vlijtige vingers aan
de groote boddosprei. die liet laatste half
jaar steeds haar begeleidster was geweest.
Al ea toe richtte zij lmar blik op do deur,
als wachtte zij op iemand. Alaar niemand
kwamen de oorzaak daarvan was het vol
gende
C h i n a.
De C'hineescho
autoriteiten te Ilankou
,,U weel niet wat dat is, tante Lotta, als
men ziólizelf altijd zoo onbeduidend voor
komt
Daarop verliet hij snol hel salon, bege
leid door zijn trouwen Bell.
Wordt vervolgd.)
EMMSCHI f OURAÜT
>r- «J
r®S3£35rY
Zonder liet te vermoeden, had tante Lotta
ditmaal een ontstemming in do Svaniier
huishouding gebracht. Zij had zich namelijk
hij het ontbijt geheel toevallig een woord
laten ontvallen over wat kort geleden op
Torstorp gebeurd was cn tot haar onuitspre
kelijke verbazing gemerkt, dat deze zaak,
die zoo diep in Matts Holt's leven ingreep,
Piet alleen den schoonzoon, maar ook de
dochter to'nal onbekend was.
Cities Edvard ging onmiddellijk na liet
ontbijt uit met Snngg en Bell, van welke
twee do een -zijn mededinger onophoudelijk
Ook de Romeinscho correspondent van
liet „Berk Tngelri." is hoopvol gestemd
„Hier (te Rome) loopt een hardnekkig ge
rucht, dat Buitsehland tracht te onder
handelen met Turkije en Italië over het
sluiten van den vrede. Naar ik verneem,
is de waarschijnlijkheid van. oen spoedi-
gen afloop der vijandelijkheden belangrijk
grooter geworden. De oorlogsoperatics kun
nen nog wel een paar dagen duren, doch
het is zeer waarschijnlijk, dat eenige mo
gendheden, o. a. Duitsehland, haar bemitl
deling zullen aanbieden, die, naar men
hier veronderstelt, door Turkije zal aan
waard worden cn die Italië zeker niet van
de hand rad wjjzen, nadat het tot de oc
cupatie besloten heeft en genoegdoening
verkregen heeft voor zijn militaire pres
taties." Dit telegram is niet door de een
suur tegengehouden.
Maar dan schrijft de „Berliner Lokal
Anzeigar" weer officieus; .„Alen veronder
stelt hier (Berlijn), dat de vrede niet
zoo spoedig tot stand zal konion on dal
Italië eea-st de blokkade van Tripolis zal
laten volgen door een landing. Dan eerst
belooft do bemiddelingsactie succes. Even
eens wordt verondersteld, dat de operaties
van de Italiaansche vloot langs'do kust
van F.prrus, die overal mot groote op
lettcndheid gevolgd worden, niet herhaald
zullen wonlen, daar Italië zelf verklaard
heeft, zorg te zullen dragen voor de loca
lisatie. van de vijandelijkheden."!
De localisatie.
De groote vrees der mogendheden, di<
hen wel voornamelijk zal drijven tot een
spoedige beëindiging van den strijd, is
dat de oorlog zich op Europeesch grond
gebied zal uitbreiden. Want niettegenstaan
de de pertinente Italiaansche verzekering
dat het avontuur van Rreveza niet her
haald zal worden, is men overal cn in het
bijzonder in Oostenrijk natuurlijk, zeer ont
stemd over Italië's optreden, aan de Al
baneosche kust.
Volgens den Wcmisclu-- ''..-respondent
van de „Vossische Zei tun. alle Maan
dagocblendbladen, ook dn ippositio voe
ren, tegen de regeering gebelgd over dit
optreden. „Het ontplooien van de Italiaan
scho oorlogsvlag aan do Albancesche kust
jen het bombastisch bericht van den hei-
tog der Abnizzcn, over do overwinning
van moderne Italiaansche pantserschepen
op verouderde Turksche kanonneerbootcn,
in liet oor blafte, terwijl de ander zachtmoe
dig als altijd achter zijl heer aantrippeklc,
die den weg naar de velden inboog. Maju
verdween in haar kabinet en liet zich den
m.nschen voormiddag niet meer zien. Tante
Lotta had bij een der dienstmeisje# geïnfor
meerd en vernomen, dat mevrouw de baronw»
brieven schreef.
Tante Lotta was ontroostbaar. Niets vond
,ij onaangenamer dan men.-chcn, die onwel
kome nieuwtjes van den een naar den ander
dtoegen. Wel had zij altijd 't vermoeden
gehad, dat tusschon Matte Holt en zijn fami
lie wederzijds geen bijzonder veitrouwelijko
verhouding bestond. Maar dat Maja zelf»
geen vermoeden had, dat haar «uier ver
driet hal dat ging haar ter harte. Zij
'co i ook, lux- zij ook nadacht, de reden
daarvan niet vinden. Want tot op dit oogen-
blik was zij de vaste overtuiging toegedaan
geweestAls ooit een vader en een doe! er
dicht bij elkander Monden, dan waren het
Mutts Holt en Maja.
Den ganse hen voormiddag hadden deze
gedachten taille Lotta bezig gehoudendaar
om was haar de voormiddag ook zeer lang
gevallen. Zij had echter, bedachtzaam als zij
was, haar gastheer en gastvrouw aan zich
relt' overgelaten, hoe heftig zij ook de lx
hoefte gevoelde om zoo mogelijk alles weer
goed to maken en met vriendelijke, en ver
standige woorden de sporen van haar onbe
dachtzaamheid uit te wisscbcn. Thans was
er nog slechts éëii uur voor hel middageten,
en zij voelde, dat de lucht nog altijd niet
woult hier streng veroordeeld. Mocht de
Italiaansche oorlogsvloot doorgaan, langs
de Albaneoscho kust goedkoope lauweren
te zoeken, dan zal do Oostcnrijk-llongaar-
schc vloot in Pola hevel krijgen, eveneens
do Oosteruijk-Ilongaarsche oorlogsvlag te
ontplooien voor üurazzo, Preveza en Va
leria.
Volgens hot gerucht schijnt men in de
kleineio llalkanstaten in te zien, dat de
oorlog zich niet tot Afrikaansch gebied be
perken zal. Uit Sofia wordt aan de „Vos
sische Zeitung" geseind: „In diplomatieke
kringen valt het op, dat, niettegenstaande
Dinsdag, naar oud gebruik, de wekelijksche
liplomatieke ontvangst plaats had, do
Grieksche gezant reeds heden niet den lei-
Ier van het ministerie van buiteiilnndschc
zaken confereerde en deze later den Roe-
meenschen gezant verzocht bij hem te ko
men.
„Gisteren deelde de Italiaansche gezant
!en Bulgaarschcn minister mede, dat de
oorlog begonnen was, waarop de minister
antwoordde, dat Bulgarije hierbij geen bij
zonder belang had, zoolang het Balkan
schiereiland niet in den oorlog gemoeid
werd. Zou echter Italië het oorlogstooncel
volleggen naar den Balkan, dan veran
dert alles. In diplomatieke kringen legt
men den minister zelfs deze woorden in
den mond: „Bulgarije zal er dan de voor
keur aan geven eerder het voorbeeld dan
den raad van Italië op te volgen." Op
merkelijk is het,, dat de publieke opinie,
niettegenstaande de onvriendelijke gevoe
lens jegens Turkije, de manier van optre
den van Italië sterk afkeurt."
In Italië schijnt de geestdrift voor don
oorlog zóó groot te zijn, dat in de ver
antwoordelijke kringen de vree» wordt ge
koesterd, dat het volk meer zal verlangen
dan het stukje Tripolis. Do harts tochten,
van het volk zijn moeilijk in toom te
houden. Thans zegt iedereen in Italië, dat
do gelegenheid nooit terugkeert om zoo
volkomen het oo^ te richten op den Bal
kan. En met alleen het volk, doch ook
do geestelijkheid predikt den oorlog tegen
do ongeloovigen. Nooit hebben clerieale
bladen zoo onvoorwaardelijk partij getrok
ken voor do regeering als sedert het uit
breken van den oorlog met Tripolis.
Er is zeer weinig noodig om de oorlogs-
lakkel op den Balkan te ontsteken en daar
om moet aan de belangrijke mededeelingen
van de ,,Vo»si-che Zmtuiig'* dc grootste
waaide worden gehecht, e\cnals aan de klei-
neio feiten, welke bewijzen hoe spoedig een
gespannen verhouding kan ontstaan. Zoo is
er nu reeds een contüct lunchen Turkije
mi Kreta gerezen. De Turkscho regcering
heeft bevel gegeven het licht van den vuur
toren op Kreta te dooven tijdens den oor
log, doch de regeering van Kreta heeft nie-
hgedeeld, dut hevel niet op te volgen.
L it Saloniki werd aan het Berliner Tage-
bbilt'" geseind, Jot in Qrieksche grenssteden
mduchte bewegingen worden waargeno
men. De Griek-die geheime agenten hebben
1(1.000 geweren verdeeld onder de Grieksche
bev olking.
De agenten hadden zich verkleed a's han
delaars en herders.
Van de o o r 1 o g s b e vv e g i n g.
Zooals reeds gezegd, is de telegrafische
communicatie met Tripolis verstoord, terwijl
ook het Turksche Mnrconistatiou bij Dernn
door de Ttaliaunsche vloot is vernield, zoo
dat alle geruchten van het oorlogslerrein
volkomen onbetrouwbaar zijn. De Romein-
sehe correspondent van do „Temps'' meldt,
dat de Ttalinnnscho sehegt n v nor Tripolis zich
bepalen tot 't van tijd tot tijd los-en van =eho-
ton, ten einde de bevolking vrees aan te jagen.
De rest van de vloot kruist in de Turksche
wateren, ten eindt' de Turken te beletten
een inval te doen op de Adrialmetie kust.
Nadat oen Italiaansche paketbool ia do
Dardanelles» is genomen, heeft de Italinftn-
sc-Iio regeering bevolen, dat alle Turksche
scliepen in Italinau.-che wateren of havens
in beslag zullen worden genomen. Er zijn
reeds verschillende Turksche schepen geno
men, o. a. twee paketbooten mot belang
rijke militaire versterkingen, op de kust
van Cyrenaica, die landen zouden bij
do Egyptische ku»t en over land zich zou
den voegen bij de garnizoenen aan de kust.
Uit Petersburg koint do tijding, dat een
Ttaliannseh passagiersschip op den weg van
Bntoom naar Koristantinopel door do Tur
en in beslag is genomen.
Aan het Italiaansche blad „Stampa" wordt
ut Livenlo gemeld, dat bij Theodosia een
chip, dat 3000 ton graan geladen had, ge
koperd werd door de Turken en naar Na-
gaia gebracht.
GEMENGDS MEDEDEELINGEN.
zuiver was, maar dut daarentegen de wolken
zich dreigend samenpakten. Een zoo lun,
durig, drukkend zwijgen over het ganscho
buis, meende tante Ixitia tijden» al luuir be
zoeken op Bvnnü nog niet beleefd te hebben
Daar hoorde zij plotseling schreden op dc
trappen en haar gezicht klaarde op hip dc
gedachte, dat zich eindelijk een redder, aan
kwam molden. Zij bedoelde daarmee ccp of
ander bezoek, dut allicht komen kon. Niet»
helpt een ouvveeiv-temming beter verjagen
dan als men haar met vreemde lieden weg
moet praten. Maar dadelijk daarop verduis
terde haar gezicht weer. Wie daar in dc
deur stond was niemand andei's dan de ha
ren zelf; achter hem kwispelstaartte zijn on
afscheidelijke- begeleider, de grappige wind
hond.
„Ga liggen!" zei Claes Ihivnrd op een on
vriendelijken, scherpen toon.
De onschuldige hond kroop als een worm
in een hoek. Tante Lotta keek van haar
haakwerk op.
Glued Edvard greep een stoel cn ging
tegenover zijn tante zitten. Zijn schoenwerk
was bestoft, zijn halsdoek verschoven, zijn
gatische uiterlijk duidde erop, dat hij in voor
zijn omstandigheden buitengewone Spgewon-
denheid was.
„11c ben huiten mijzelf, tante!" -ei Clue
Edvard.
„1\ erkelijk ik hen geheel riten mij
zelf. En ik kom tot u, opdat r mij raad
zult geven!"
„Maar beste jongen," antwoordde tante
de troepen, bijgestaan door carbonado's en
leden van de republikeinsche genootschap
pen, een algemecnen ovoival op de katho
lieke club-. De overrompelde royalisten vlucht
ten over de daken der huizen. Groote hoe-
eolhedon wapenen werden in beslag ge no
rm n. Op de Douro weid een schip ontdekt,
dal met alle. soorten wapens en .schietvoor
raad heiaden was.
fiitussehen vernam de regcering. dat de
moTiaichiston in Villa Nova de Gava, een
-tad op den anderen oever van de Do.tro,
teeeuover Oporto, oen afdeeling republikei-
L.P om-increld hadden. Er werden onmiddel
lijk trig pen heengezonden.
Des morgens om vijf uur waren de troe
pen tot den aanval op oen gebouw, waarin
vele monarchisten gevlucht waren, gereed.
Dc menston van hen waren echter reeds door
onderaard5ehe gangen en zijilouun ont
vlucht.
Tiet garnizoen -van Oporto is vor.-terkf en
ligt dag en nacht gereed. In angriige span
ning wacht men verdere berichten af.
Duizend koningsgezind» n moeten uit Ver
vin aan de ai en/en zijn tuin gekomen. Zij
zijn met Mausers en revolver» gewapend.
Volgens zeggen der royalisten staan ook
riog andere opstanden tc wachten. Ofschoon
naar de algomeene opvatting de toe-land d'T
republiek niet dreigend is, verwacht m n
toch ernstige gebeurtenissen.
Herzie.
De regcering heelt aan Turkije, Rusland
en Engeland een nota gerukt, waarin zij
deze stalen verzoekt, aan hun consul- eu
agenten op te dragen tvihu-ed-l)auleh en
/iju aanhanger# uit te leveren. De/» n heb
ben na de jmiu-te uedu'lageii. naar de S'or-
Z we cl on. /i-che regcering veruiivdb huileulainWliö
De koning heeft aan den leider der libe- b<—diermin» ingerocpon. Dc nota u'i/ivll de
iV .staatspartij, den heer Sl.utÜ, de vorming luehielingen niet op te ueim-n eu Mr zij
wn. een nieuw kabinet opgedragen. oxor de grenzen gaan. aan de IVi/i-ilie over
luid uit te leveren. De ivgfflring41nepen
/iin temn"Ihimad.iti opgetrokken.
P o i' t li g- a 1.
liet Zaterdag te Opoijo bijtijd» verijdelde
monarchistische complot, blijkt van veel ern
-tiger aard te zijn, dan de regeering dit wel
,\i! doen voorkomen. Het wn» een iritvlocisei
van een goed beuunul plan tot her-tri dei
monarchie. Reeds gemnnen tijd gingen er I regteri
M a 1 o k k o.
De l'Yan.-ehe bladen spieken bijna niet
Huw over de Marokkaan-ehe kwestie. Dc
Patrie" is van meening, dut de Fr.nwhc
ina liet verding ovei Marokko thans
haidnekkige geruchten o\u een groeten op- I zonder meer kan aannemen. Nadat dit vol
stand, die in het noorden werd voorbereid du«g elan gesloten zal zijn, kan een tractaa
om do republiek ten val te brengen en dc 'nor den Kongo door speciale tmdeiluuuh
gceriing nam bijtijds haar maatregelen.
Zaterdagavond tegen middernacht trok-
ken groote inen.schennuussa's door de straten
van Oporto. Tegelijkeitijd kiecg het hoofd
der politie ccn anonieme mededeeling, dat er
en tegenninwenteling zou uithieken en wel
les morgens om 4 uur. De monarchisten
zoi den Hel plan hebben om alle garnizoenen
aan te vallen en alle treepen, die de repu
bliek trouw bleven, neer te houwen.
liet hoofd van de politie en de militaire
gouverneur hadden onmiddellijk alle troe
pen bijeen. Vele huizen, waarin verdachte
royalisten waren, werden doorzocht cn tal
rijke samen/weerden» gevangen genomen. Al-
lui waren niet revolvers, dolken en geweren
gewapend. Om half vier de.- moigens doden
linnen worden vooihereid.
Volgens een Reutei-telegrain lid Purij»
let ft de minister van buitenlaiulsché zaken
hl den ministeiraad meegedeeld, dm da ou-
haiulelingc-n een zeer bevredigend veilwp
u lihen.
De „Liherté" zegt; „Frankrijk en
Duitsehland hebben besloten de oplossing
van eventiieelo moeilijkluwlen, die zich mie-
i'hien zulten ontdoen bij het in werking
tuxlen van ver-ehillende bepalingen van het
rmnsch-Duitselie verdrag omtrent Ma
rokko, op te dragen aan liet Haagsohe Hof
van Arbitrage.
Lotta, „jij kunt er tocii niets aan doen, aan
wal voorgevallen is. En bovendien het
is nu toch voorbij
„Neem mo niet kwalijk, tante neem
me niet kwalijk..."
Claes Edvard wn# werkelijk zoo van
.-treek, dat hij maai steeds slikken moest,
opdat de tranen hom niet in de oogen zou
den springen.
„Ik weel niet wat ik moet, links of
rechts!" z.ei hij eindelijk. „Wilt moet ik
(och beginnen?"
Tante Lotta zweeg en haakte weer; zij
wilde haar neef tijd laten, wat tot kalmte te
konion.
Na een oogonblik ging hij vooit
„Torstorp had bijna verkocht moeten wor
den, dat had geen haar gescheeld. En on
der z.ulke om.-taiulighedea, wendt mijn
cfhooiivmii r zich niet tol mij. Liever duldt
hij dingen, ah n rui.» hij het ontbijt vei leid
hebt, tante.
„Hoor mij nu eens aan, ('laos Edvard,"
zei de oude dame.
Maar Olncs Edvard wilde niet hooron.
„Neem me niet kwalijk, tante," herhaal
de hij weer. „ik wiet wel, dat ik mij met
gedraag zoonls het behoort. Maar ik hm te
opgewonden."
De haron kon niet eens rustig op zijn
plaats blijven zitten. Hij sprong op en liep
niet, maar rende onder vooitduremlo vnront-
f-elmldigingen en zinloo/e uitingen ui do
kamer rond. Nog nooit was hij taille Lotta
z/x> grappig voorgekomen. En toch was er
ml» zoo wears m zijn gevoel, dat de oude
dame /eer geroerd was.
Eindelijk bleet hij vlak voor haar staan
en zei, z.waar ademend:
„Houdt u mij werkelijk voor een zoo on
beduidend »ien«eh, tante, dat men zich
niet tot i tl ij, wenden kan, waar het iets ern-
-tigs betreft?" Hij werd tood en verlegen,
terwijl hij voortging:
LJ weet toch, tante, dat ik met geraak
had kunnen helpen, als men het mij veroor
loofd lutl."
Thans liet tante Ixitta haar haakwerk in
den schoot zinken, en stond op.
„Jongen, kom hierik moet je een kus
geven Zulk een edel menseh is mij nog
nooit in tier handen gekomen
Tante Lotta voerde luuir loffelijk plan ook
uileen beter ontroeringsmiddel had z,ij niet
kunnen vinden. Want nauwelijks voelde de
verbitterde nnin de lippen van de oude
viouvv op de zijnen, of hij brak reed» als een
kind in snikken uit. Lang stond hij x>
en hield 'tante Lotta omarmd.
Toon hij zich weer wat kon bchcorsrinn,
riep hij: