64"* Jaargang,
zondag 8 October 19'ïi
Timede Blad
msswmMmm
S3733
Kennisgeving.
Levering Authraclet.
Vrede en geduld.
D© eerlijk© dief.
Deze courant r«r«aSgAt d ag» Ig leg,»»! witta»ttattr» ra» Ena- «a
Prijs par kwartoTaü SiM»<U* ft Ylair*U{#a t.XM fel
per post fl. 1.66,
Prijs per week: YoqE SohUi&m g» VU*rtUg eg 10 «mjt.
Afzonderlijke 8 caat.
Abonnementen worde» d&jj»l$k« XffiiMQHSM,
Advertentie» reoi hét «Sg$rolg«ef santpor raten lm snêatagts *m m
Sur aan feet Bilöaiy l&sef# a$«,
Buröw: Lwjgft H*t«s No. 1*1 {boek Kort? Haren).
Prjjs de? Advertenties: Yaa 1—6 regale f},0.%2; iedes* Cegel nwss
15 «ante. Reskjaea 80 coat R»r tegel Groots letters aa>i de pirate die A
innemen.
Advertentiën bij abonnement op! voordoeligs vo^rwanöles- EgÖSIsn
biervan zijn gratis aan bet Bme&u te bekomen,
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- »n ZsterdagAroaö
Tirecbgnen, worden zoogenaamde kleineiadvertentiën opgenomen tot daa prijs
van 40 cents per advertentie, bij ro ^uitbetaling aan bat Bjzre*a te roldog».
Intercommunale Telefoon No. 108.
SCHOUW.
Burgemeester oiï Wethouder* van Schie
dam,
Gezien art. 5 der verordening regelende
dtn waterstaatkundigen toestand van de lan
derijen, liggende in de gemeente Schiedam,
lunchen den Botteldamschen Dijk, den
Polder Oud-Muthenesse en de bebouwde
kom der gemeente Schiedam (Gemeenteblad
no. 1 \,m 1910);
Brengen ter kennis, vim do eigenaars van
do landerijen, als in het hoofd dezer be-
(limld, dat op Woensdag den 25sten Octo
ber 1011, des voormiddag* ten negen ure,
enne SCilOU \V zul gedreven worden over de
slooten om hun land, met de kunstwerken
dan:in,
Wordende bij deze ieder, dien zulks
mocht aangaan, gewaarschuwd, te zorgen,
dal aan het bij de bovenaangehaalde veror
dening voorge«chre\ eng alsdan behoorlijk
voldaan zij.
Schiedam, den 7en October 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Secretarie,
V. SICKENGA.
Voor den winter 1911/12 vragen Bur
gemeester en Wethouders van Schiedam
prijsopgaaf voor de levering van:
ENGELSCIIE, SCIIOTSCIIE, BELGISCHE
OF IIOLLAXDSCHE ANTIIRACIET,
],cr II.L., franco iji do bergplaatsen van
do verschillende gemeentegebouwen.
Do inschrijvingsbiljotton moeten in ges-
sloten enveloppe, waarop een aanduiding
dat zij oen i nscbrijvingsbiljet bevat, vracht
vrij worden ingeleverd in do ten Raad-
huize aanwezige bus, vóór of op Donder
dag 12 October a.s., des namiddags 2 uur.
Voorwaarden te verkrijgen aan hot Bu
reau van Gemeen te werken.
Is het op het oogenblik nog geoorloofd
over een vredesbeweging te schrijven?
Neen wanneer men de groote massa
hoort. Nu pas weer Frankrijk met en Italië
zonder schijnheiligheid uit tooven zijn ge
gaan, is de wereldgeschiedenis een eeuw
achteruitgezet, zijn wij weer in barbaar-
scho tijden terug, enz., enz.
Doch is dat alles nu waar? Ileeft één
ernstig voorstander van de vredesbeweging
werkelijk een illusio verloren? Heeft, wat
onlangs gebeurd is, nu werkelijk bewezen
dat alle gepraat over do v:edesbeweging
niets dan praatjes voor de vaak waren?
Zeer, zeer beslist niet. Wie gedacht
heeft, dat die vredesbeweging de geesten
zoo stormenderhand zou veroveren, dat zij
na een jaar of 12 meer algemeen te zijn
geweest het karakter van den mensch over
de heele wereld zou hebben omgedraaid,
moet wel een zonderling idee hebben van
de gecompliceerdheid van den mensch, van
do maatschappij. Wie gemeend heeft dat
de groote gedachte van „viede door recht"
zoo plotseling de wereld zou veroveren,
moet al heel weinig begrip hebben van
„wetenschappelijk" geduld, moet al net zoo
denken als volksvergadering-leiders plegen
te spreken.
„Qui n'a patience, n"a pas science!" (wie
een geduld heeft, heeft geen wetenschap)
heeft eens een Franseh schrijver heel gees
tig geschreven. Zonder dat eerbiedige ge
duld, dat zich bewust is hoe weinig de
eenling tegenover de natuur vermag, hoe
blij de natuurvorscher moet zijn als hij de
wetenschap oen duizendste van een mili-
meter op den oneindig langen weg naai
de waarheid verder heeft gebracht, zon
der dat bcscheidene en wijze geduld is
natuurwetenschap niet mogelijk.
Doch ook op ander gebied, ook op het
gebied der economie, der staatswetenschap,
der politiek ware wat meer van dat be
cheiden en wijs geduld niet overbodig.
Het is "waar, men vertrouwt hier het
geduld niet, acht het dekmantel voor be-
houdzicht en reactionnaire neigingen, gelijk
het dat waarschijnlijk ook in vele geval
len is.
Doch dat is geen reden om hier nu alle
geduld uit to bannen, om te meonen dal
hier alles in stormpas moet gaan, terwij!
men ziet, dat op elk ander gebied slechts
het wijze geduld resultaten bereikt.
En vóór alles is bij de vredesbeweging
nu geduld wel noodig. Want het geldt hier
een ontzaglijke hervorming. Men wil op
internationaal gebied het recht van den
sterkste evenzeer aan banden leggen als het
:an banden is gelegd in het verkeer tus-
schen menschen in den modernen staak
Men wil, dat een geheel volk^ dat in den
trijd om het bestaan enorm veel geld en
moeite aan zijn wapenrusting ten koste
heeft gelegd, uit éón mond zegt: „Neen,
„alleen uit rechtsoverwegingen weersta ik
..hen, die trachten mij to overreden om
„er met mijn sterke vuist op te slaan en
„maak ik dus van mijn macht geen go
„bruik,"
Lan men nu, nadat de vredesbeweging
nauwelijks een jaar of twaalf oud is, althans
de meer algemeene, meer krachtige vredes
beweging, kan men nu reeds verlangen,
dat zij al zóó heeft doorgewerkt, dat een
volk zijn met zooveel inspanning verkregen
macht ongebruikt laat? Als men de vraag
zóó stelt, ligt het ontkennende antwoord
toch wel héél erg voor de hand en zal
men wel niet in bijzonderheden behoeven
Omdat er in dorpen en plattelandsge
meenten dikwijls weinig var belang gebouit
meent men daar dat do wereld stilstaat
Weliswaar valt cr dikwijls weinig belangrijk
voor, maar er gebeurt ook wet eens het een
en ander, waarvan de menschen nooit iets
hooren.
Hoe zou bijv. elf jaar .geleden Knopenst-ad
in beroering zijn geweest als de menschen
laar vernomen hadden dat John Berndtsson
meer dan 650 kronen had gestolen uit de
kas der spaarbank, waaraan hij hulpbc-
ambte was.
Tn den tijd van drie jaar had hij deze som
hij kleine hoeveelheden tegelijk aan de kas
ontvreemd, maar de kans dat zijn diefstal
ontdekt zou worden wn.s niet groot, want de
menschen, voor dc controle aangesteld, wa
ren eenvoudige visschers, de cijfers cn de
boeken zngon er goed uit en wekten vertrou
wen en de penningmeester Johnson, wien
eigenlijk het beheer dor spaarbank was opge
dragen, had steeds goede rmn voor do vcri
ficatie-gmc en zorgde voor een uitstekend
avondmaal. Johnson was kniidenier, Berndts-
son schrijver bij den kantonrechter om
den wijdden zich in hun vrije uren aan do
hoogere financiën,
John Bemdtsson me, hoewel hij die 689
te gaan botoogen, waarom die gedachte
niet zoo gauw zich verspreidt, waarom zij
in veel gevallen nog niet diep is doorge
drongen, waarom zij voorloopig in een
groot land nog gedoemd is om bij de eerste
le beste nationalistische beweging een twee
drie het veld te ruimen.
Nu is liet waar, dat de verontwaardiging
elders algemeen schjjnt. Duitsche en En-
gelsche bladen bricschen om het hardst
tegen die schandelijke onrechtvaardigheid,
welke Italië begaan heeft door zonder heel
veel vertoon van verontschuldigingen het
zwakke Turkije in Tripoli aan te taston.
Doch deze verontwaardiging is slechts
voor een deel echt. Zij is tot zekere hoogte
wel een hulde aan de vredesbeweging in
zoover als het goed staat tegenwoordig om
over recht in de internationale vei houdin
gen te spreken, Doch voor een heel, heel
groot deel heeft zij ook haar ontstaan te
danken aan het feit, dat Duitschland en
Engeland van het optreden van Italië "be
nadeeling van eigen belangen vreezen, ter
wijl men bovendien daar overtuigd is, dat
flink wat verontwaardigingsbetoon tegen
over de Turken heel goed „kleedt".
Wij gelooven dan ook, dat men zich aan
illusies overgeeft, indien men meent, dat
de vredesbeweging in de bevolking der
groote naties heel diep gaat. En dat in te
enstelling met de kleine volkeren, waar
inen oprecht vredelievend is, orndat men
laar alléén bij vrede zijn voordeel ziet,
terwijl de sterken wel degelijk in ooi log
hun voordeel kunnen zien.
Er is dus o. i. zelfs absoluut jgcen roden
voor de kleine volkeren om er zich buiten
gewoon qp te verheffen, dat zij zoo bi
zonder veel gevoelen voor de beweging
van „vrede door rejjht",. Die beweging
trookt met hun belangen. En de kleine
volkeren begrijpen hun belangen verkeerd,
indien zij zich niet zoo hard mogelijk in
spannen om voor die beweging buiten hun
grenzen propaganda te maken en zoodoende
te bereiken dat wij langzamerhand dichter
komen bij een groot humanistisch ideaal,
hij welks vervulling de zwakken uit don
aard het grootste belang hebben.
BINNENLAND.'^"
Hofbericht.
Dezer dagen dejeuneerden bij H. M. de
Koningin-Moeder, ten paleize Roestdijk,
nir, dr. van Leeuwen, commissaris dei-
Koningin in Xooul-lloiland. en mevrouw
Van Leeuwen, terwijl heden bij H. M. de
Koningin-Moeder dejeuneerden baron Ge
vers, Ilr. Ms. gezant to Berlijn, en baro
nesse Gevers; Ridder Van Rappard,
Ilr. Ms. gezant te Tanger, en. mevrouw Van
Rappaid; Mr. Dr. Doude van Troostwijk,
!Lr. Ms. gezant te Madrid, en mevrouw
Doude van Troostwijk.
consul-generaal van Portugal te Amster
dam.
Jhr. Mr. P. J. van Beljma, f
De ter aarde bestelling van het stoffelijk
overschot van het oud-lid van de Eerste
Kamer dei' Staten-Generaal, jhr. mr, P. J
van Beyma, zal Maandag a.s. op „Oud
Eik-en-duinen" te: 's-Gravenhage plaat*
hebben; om elf uur zal de begrafenis
stoet het sterfhuis aan de Zeestraat ver
laten.
Consulaire dienst.
Bij Kon, besluit van 29 September is
do heer R. May erkend cn toegelaten als
Verslag- der Beken katner.
Ingevolge machtiging van de Koningin,
heeft de Minister van Financiën de Tweede
Kamer doen toekomen, het door de Alge
meene Rekenkamer uitgebracht Verslag no
pens haar werkzaamheden over het jaar
1910. Daaruit blijkt o. a., dat de Alge
meene Rekenkamer in het afgeloopen jaar
den Minister van Waterstaat heeft gewezen
op de hooge- en, naar verhouding der
bevolking van de betrokken gemeenten, on
evenredige sommen, besteed voor den
bouw van. sommige post- en telegraafkan
toren.
Gedurende den loop der hierover gehou
den briefwisseling, bleek der Kamer, dat
sedert eenigen tijd ook bij de directie van
den landbouw do meening was ontstaan,
dat bouwwerken, uitgevoerd onder leiding
cn toezicht van de Rijksbouwmeesters,
veelal nog al kostbaar worden en dat zulks
een en andermaal had aanleiding gegeven
tot het, met goedvinden van den Minister
van Landbouw, in eigen beheer doen uit
voeren 'van sommige werken.
Het kwam den "Minister van Waterstaat
intusschen voor, dat voorloopig nog diende
afgewacht to worden Ln hoeverre deze
proefneming voldoet.
Ofschoon de Kamer, door 's Minister be
schouwingen nog geenszins overtuigd was,
dat bij den bouw van dc post- en tele
graafkantoren steeds de grootste zuinigheid
is betracht, meende zij het hare te heb
ben gedaan, door de aandacht des Minis
ters op doze aangelegenheid te vestigen
en heeft zij daarom de briefwisseling niet
voortgezet.
Wetsontwerp op het levensrerzekerlngg-
bedrljf.
In de Troonrede is de indien ine aan ge
kondïgd van een wetsontwerp, op het le
vensverzekeringsbedrijf. Dit ontwerp, waar
in bedoeld bedrijf aan een streng toezicht
wordt onderworpen, is zoo goed als ge
reed. Een commissie, bestaande uit de di
recteuren van een aantal groote maatschap
pijen, op het gebied der levensverzekering
heeft een voor-ontwerp vervaardigden den
Minister van Binncnlandschc Zaken toege
zonden. Deze is daarop met de commissie
in uitvoerige gedachtewisseling getreden,
Als gevolg van het overleg is nu dezer
dagen een gew Ijzigd voor-ontwerp in druk
verschenen. Het is grootondeels dit ont
werp. dat nu binnenkort bij de Tweede
Kamer zal worden ingediend.
kronen gestolen had, geen slecht men=eh
maar hij had bejaarde oudere, die niets ver
dienden cn armoede zouden hebben moeten
'ijden. of in het armhuis terecht gekomen
varen, en de schrijver van den kantonrech
ter was te trotsch, om zijn ouders het ge
nadebrood der gemeente te laten eten.
Zijn oudei's waren nu eenmaal dood, maar
het tekort in de kas, en de angst van ont-
ilckl te zullen worden, waren er nog. Dc
ene voucher, die kasopnemer was, was ook
overleden en de andere kreeg voor het on
derzoek in Januari den nieuwen schoolop
ziener tot hulp. Bemdtsson lag vele nach
ten wakker en draaide wanhopig in zijn bed
om'en nog eens om bij de gedachte, dat de
schoolmeester op het onzinnige denkbeeld
zou konicn, bij het nazien ook na to reke
nen.
Hij zag elk oogenblik voor zijn geest de
ontdekking en do schande, en vond hij al
een uurtje slaap, dan ontwaakte hij, badend
in zijn zweet, uit een benauwden droom.
Hij offerde zijn laatste geld, om met den
-v hooi meester in de herberg oen glas wijn te
drinken, en ze zaten ook heel genoeglijk,
maar do schoolmeester sprak over niets dan
over cijfers en wiskunde en de hooge pun
ten, die hij op school met rekenen gehaald
hnd.
Dat zou nooit goed afloopen, en den armen
jongen stond het koude zweet op het voor
hoofd. Eenige dagen vóór den vastgestelde:!
datum ontmoette de schoolmeester den no.
levenden kwopnerner-schipper, deze wei
:rd
/.ter stil en krabde zich achter het oor, toen
hij de geleerde beschouwingen van zijn col
lega hoorde, en was zeer blij, toen de school
meester hem vertelde, alleen naar de spaar
bank te gaan om de boeken en papieren
rta te zien, waarna de schipper hem den
volgenden dag op de bank zou ontmoeten,
het versing zou teekenen en daarna met den
•wider zich aan de groe en het avondmaal
te goed doen.
Bleek, maar manhaftig. ontving Berndts-
.-on zijn vriend en inspecteur, den school
meester, opende de gwdkoope en hoogbe
jaarde, maar gewaarborgd vuurvaste brand
kast en zeido:
„Het is volgens onze dorpszeden zeer
eenvoudig en u moet het me maar eens zeg
gen, zoo u ophelderingen wilt hebben of ver
anderingen in de boekhouding voor de toe
komst wenschelijk acht,"
„Een boekhouding kan nooit te eenvoudig
wezen, als ze maar goed is," verklaarde de
schoolmeester. Toen ging hij de titels enz.
en hei kasgeld na en maakto aan toeken in gen
tot de schemerig viel. Maar eindelijk sloot
de schoolmester de titels enz. en het kasgeld
in de brandkast, nam de boeken onder hm
arm mee en zei
,,lk zal ze mee naar huis nemen en van
avond doorwerken."
„Zooals u wilt, vriend." zei Berndtssrn,
heel minzaam, hoewel hij er aan twijfelde
of de boeken we! meo mochten worden ge
nomen.
Toen Berndlsson 's nachts slapeloos in
Tweede Kamer.
Een enkele afdeeling der Tweede Kamer
isj gisteren gereed gekomen met 't onder
zoek der Staatabegroolingswetten en het In
validiteit* ontwerp.
De andere sectiën zijn uiteengegaan tot
i. Dinsdag.
Donderdag a.s. zal vermoedelijk het on
derzoek in alle afdeelingen afgeloopen zrjm
In de volgende week wordt een korte
lenbare vergadering verwacht
V
De Tweede Kamer der Staten-Generaal
zal Woensdag 11 October des namiddags
te 3Va ure een openbare vergadering hou
den.
Uit Amsterdam.
Naar de^Tijd." verneemt, heeft het R.-K.
gemeenteraadslid de heer F. J, Perquin,
in overeenstemming met het bestuur der
R.-K. Kiesvereeniging in Amsterdam VI.
gevolg gegeven aan zijn vroeger gemeld
oomemen, ten behoeve van den heer J.
X. Hendrix, die bij de laatstleden verkie
zingen niet herkozen werd, zijn mandaat
als raadslid neer te leggen.
Een ontsla?.
„Het Volk" meldt, dat aan den heer C,
Schriel, onderwijzer aan het Rijhsopvoor
dingsgeslicht te Amersfoort, die op de»
Verjaardag der Koningin, toen op het voor
plein van het gesticht het Wilhelmus werd
gespeeld, zijn pet niet had afgenomen, oat-
-dag is aangekondigd. De heer Schriel Je
t hristen-socialist.
Havenwerken Soorabaja.
De correspondent te Soerabaja. vun d*
,N. R. Ct." seint:
De gouverneur-ceneraal heeft he dor. '-i
havenwv:Ken aimer mgewijü. r>c dtr***»
van het departement van burgerlijke open
bare werken hield de feestrede, waarin
hij een. overzicht gaf van de vroej^re
plannen, en de ontwerpers van het ge
volgde plan herd/icht. In het bijzondeee
trok de aandacht zijn toezegging, dat voor-
Hellen aan de regeermg zouden worden
gedaan tot verhooging van de productivi.
telt van OosbJava. Ik vermoed, dat dit
een aanduiding is, dat voorgesteld zal won
den, do Solo-werken te hervatten.
De gouverneur-generaal antwoordde in
ten gloedrijke rede, waarin hij o. ra. zeide,
deze havenwerken te lieschouwen als een
bewijs van herleefden moed en herleefd
vertrouwen in de toekomst. Voor mij
sprak hij symboliseert do opening van
dit havenwerk een periode van onze ko
loniale ontwikkeling, die staat in het toe
ken van nijverheid, handel en verkeer.
Voor de noodlijdende*.
Men seint ons
Volgens ontvangen telegram is door do
„Preangerbode" te Bandoeng (Java) vee
*chijnende, een inschrijving geopend voor
de noodlijdende slachtoffers van den jong-
sten storm en de overstroomingen in Hol
land.
zijn bed lag te woelen, hoorde hij plotselin,
vreemde geluiden en toen hij naar het ven
ster liep, zag hij de menschen naar de
school hollen, die met de onderwijzerswo-
ning in brand stond. Midden in den von
kenregen zag hij den schoolmeester in zijn
negligé staan, gelukkig zonder kasboeken.
Berndtsson schoot gauw wat kleeren aan,
liep naar den brand en zei tegen den school-
nuester, dat hij natuurlijk de boeken wel
zou hebben gered.
De man wierp hem evenwel een woeden
den blik toe, zeggende: „Ik heb nauwelijks
mijn eigen leven geredmaar zeg eens,
vriendje, de boeken zien er merkwaardig uit."
Berndtsson rilde, doch daar hij wist dat
do boeken voor een verder onderzoek „vei
lig waren", zei hij brutaal
„Merkwaardig? Hoe bedeelt u datMis
schien zullen de andere ka&opnomers en de
penningmeester het „merkwaardig" vinden,
dat de boeken van de bank door de goheele
gemeente gesleept zijn."
Bij het einde van de kasnaziening. de
groc en het avondmaal, waren zoowel
Berndtsson als de schoolmeester tot klaar
heid gekomen over den stand van zaken.
De eerste verklaarde en verdedigde don
maatregel, waardoor de boeken uit de brand-
knst waren verdwenen. De laatste schreef in
zijn verslag, dat hij alles in orde had be
vonden.
Kwijtschrift werd natuurlijk verleend,
waarna Bemdtsson en de schoolmeester zoo
goed het kon nieuwe boeken aanlegden.
Zoo was dus elk spoor van de 650 kroner:
verdwenen. Berndtsson's gemoedsrust werd
beter en in 't najaar werd hij boekhouder
in een houtzagerij iu Xordland.
Gelijk er hier op aarde vele zoogenaamde
mannen van eer rondwandelen, die er niet
tegen opzien, indien het voorkomt, te stelen,
zijn er ook stelende mannen van eer, wier
geweten nimmer weer heelt de diepe
wonde, welke in hun binnenste word gesla
gen, toen de nood hen te machtig werd en zij
de verzoeking niet konden weerstaan van het
rechte pad af te dwalen. Berndtsson behoor
de tot de lantsten. Hij rustte niet, alvorens
hij de 050 kronen had bespaard en ze in
een anoniemen brief naar Knopenstad had
opgezonden. Waarop hij zich zelf en zijn
geweten afvroeg of hij nu weer een eerlijk
mensch was.
Hij vroeg daarna de hand van een meisje,
dat hij liefhad, maar naar wie hij zijn be
zoedelde hand niet had willen uitsteken.
Maar de nieuw aangestelde penningmees-
t. r gaf nóch den anoniemen. brief, nóch de
hankie'r n ooit aan den kasnaziener of een
ander -ch over, maar gebruikte het geld
voor 7 ruiioft, want hij gin?- trouwen; hij
Miep hu rustig en hem stoorde dc gedachte
niet, dai hij hez»x;-delde handen had.
De eone mensch is anders dan de ander.
schiedamsche courant
f
m
