li
t
J!;
1^65"'"- -Jaargang-,
Dinsdag 2 Juli 1912
No. 13956
A
11
-i
-tl
Martelaars der kunst.
R eis- Aboun ementen.
SL
r-
jv Deze courant verschijnt d a g o 1 ij k sf met uitsondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam enïlaardingen fl. 1,25,- franco.
per post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schiedam en Viaardingen 10. cent,
'Afzonderlijke nummers 2 cent.
I Abonnementen worden dagelijks aangenomen. t 1 j li!'.!..
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven Ho. 141 [hoek Korte Haven).
Erijs der SdveEtentjën: Van 1—8 regels fl.0.92j iedere regel mee:
15 cents, Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats di<
innemen,
Advertentiën bij abonnement op. goordeelige looreaarden. Taim?«ü
hiexvan zjjn gratis aan het Bureau te bekomen.
In 'de nummers, 'die D.ifis'dag-, Donderdag- en Zaterdagavond
yjïrechjjnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prjjs
Van 40. cents per adssrtentie, hg vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
A
i
ill
De Administratie van de „Schiodamsche
Courant" is gaarne bereid om tegen ver
goeding van porto's aan hare abomié's,
dio voor korten of langen tijd op reis gaan,
de courant aan hun tijdelijk adres te zen
den. Ook abonnementen voor don tijd van
een halve of heele maand worden gedu
rende het reisseizocn gesloten.
BÜITENLANP.
Schiedam, 2 Juli 1912,
1 MAROKKO.
Iri de Franschc Kamer zijn gisteren do
interpellaties en het ontwerp op het prolec
toraat in Marokko aan - de orde gekomen.
Na een redevoering van den voorzitten
der commissie voor biiitenlandscho zaken,
waarin de prolecloraaU-slaatkundc werd
goedgekeurd, doch waarin tevens gezegd
werd, dat zander pessimistisch te zijn,
'de toestand als ernstig moet worden be
schouwd, kwam minister Poincaré aan
hot woord.
Do minister verklaarde, dal door do be
noeming van generaal Lyauley, de regce-
ring aan het mcereudeel der opmerkingen
reeds liet antwoord gaf. Dc naam van Lyau
ley is een program, dat reeds werd toe
gepast op Madagascar en in hot Algerijnsch-
'Marokka arische conflict. Frankrijk zoekt
geen avonturen, liet wenscht ook geen pro
gram van verovering en wil den sultan
niet verdrijven, m'aar het heeft het recht,
Van den sultan een beschermd souverein
io m'aken. Tiet protectoraats-vordrag ,is het
uitvloeisel van het tractaat van 4 Novem
ber, dat het noodzakelijk maakte.
Do minister herinnerde daarna aan den
Moedigen opstand te Fez, en weet, deze aan
het voorbarig bekend maken door de Fran
sdie pers van dc goedkeuring door den sul
tan van het prolectoraaknmrdrag. Aan do
loyauleil van don sinter, viel niet te fcwij
fclen. Eeiiige personen uit zijn omgeving
'ccliler, die viccMen, dat er een einde zou
komcl aan sommige, voor hen voordeelige,
misbruiken, hebben vermoedelijk dc gemak
kelijk op te ruien bevolking tol een opstand
aangezet
In de hoofdstad is bel thans weder rus
tig, veikiaarde Poincaré en Lyauley zou
cr zeker wel in slagen den toestand totaal
te verbeteren.
Hot protcctoraalsveidrag is zoo rekbaar
mogelijk. Frankrijk wil niemand onderdruk
ken, het wil in Marokko dezelfde resulta
ten bereiken, als bet in Tunis cn Algiers
heeft'bereikt. IJel protectoraat opgeven zou
gelijk staan met desertie.
Do instelling Van een protectoraat in 11a-
rokko zal de onderhandelingen met Spanje
vergemakkelijken. Deze hebben een nor
maal verloop; ,cr doen zich echter, tenge
volge van verschillende omstandigheden,
'niet to vermijden moeilijkheden voor. Do
minister verklaarde overtuigd te zijn, dat
de onderhandelingen spoedig ten einde ge
bracht zullen zijn, tenzij zich onvoorziene»
moeilijkheden mochten voordoen.
Later viel de minister-president .Taurus,
die een somher tafereel ophing van den
toestand in Marokko in het algemeen cn
te Marakesj in het bijzonder, in" de rede
cn deelde hij mede, "dat hij een telegram
uit Marakesj ontvangen had, waarin de toe
stand aldaar bevredigend genoemd wordt
De Kamer keurde tenslotte het protec-
toraatsverdrag goed met 460 tegen 79 stem
men.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Moret verklaarde daarop dat de meerder
heid van Canalejas niet niet hem meegaat
bij het thans in behandeling zijnde ont
werp, hetwelk niet voorkomt op het pro
gram der regeering.
De wijze, waarop Canalejas zijn taak op
vat, levert ernstige gevaren op, daar een
crisis op dit oogenhhk dc uitvoering van
liet program der liberale pari ij onmoge
lijk zou maken. 1 I
Daarop werd een motie van vei trouwen
in de regeering aangenomen met 171 slem-
men cn slechts enkele onthoudingen.
Alle leden der oppositie hadden van te
voren de zaal verlaten. 1 i
Engeland.
In het Lagerhuis is gisteren mei 254
tegen.188 stemmen een motie aangenomen,
door Ogrady van de arbeiderspartij inge
diend, waarin wordt gezegd, dat hot vol
gens de meening van het Lagerhuis dien
stig is, dat dc vertegenwoordigers der werk
gevers- en der werknemers-organisaties, be
trokken bij het conflict in liet transport!»
drijf in de haven van Londen, bijeen zul
len koinen, teneinde tot overeenstemming
te geraken.
Inmiddels verklaarde minister Asquitb,
dat tussehcnkoinst der Regeering noch ge-
lechtvaardigd, noch dienstig was, doch dat
hij een bijeenkomst hetzij voor, hetzij na
'hervatting van den arbeid wcnschelijk
achtte.
Toen de kanselier der schatkist, Lloyd
George, Zondag van een vergadering van
ruim 5000 personen te Woodford in Essex
het woord voerde, moesten, teneinde den
minister rustig aan hel woord te kunnen
laten komen, eerst een tiental kabaai-ma
kende suffragettes verwijderd worden. Deze
verwijdering geschiedde niet dan na groot
umioer en onder heftigen tegenstand.
O o s t e n r ij k.
Te Rostok is gisteren overleden de minis
ter van landbouw, Draf.
Romaa vrij naar het Duitsch.
van
J. C. HEER.
\U.
L'S>
ur.
f
per
„Zou ik eens mogen vragen wat is
'eigenlijk' de afkomst van DombalyWeetu
iets van zijn familie?1 vroeg Hilde, smar
telijk aangedaan door deze incdodeelingcn,
die voor haar een geheel nieuw licht op den
kunstenaar wierpen.
„Van zijn ouders, van zijn jeugd zelfs
weet ik slechts enkele bijzonderheden," zei
Herdhiiszer. „Zijn moeder was een dame
van adellijke afkomst, con geestelijk hoog
staande cn bovendien zeer sehoone hof
dame ergens aan een middelduitseh vor
stenhuis. Zij geraakte echter in een liefdes
geschiedenis mol een houtvester of jager,
verloor daardoor haar hooge positie en
kwam naar München. Ilier trouwde zij mot
den musicus en componist Dombaly, die
reeds in Weenen als kunstenaar een goeden
naam had gehad, in Munchen grooten op
gang maakte en juist het hoogtepunt van
gevierdheid bereikt had, toen hij liet adellijk
ineisje leerde kennen."
„Dombaly's moeder," zoo vervolgde dr.
Herdhiiszer zijn verhaat ovter de familie en
afkomst van den kunstenaar, „stelde als
getrouwde vrouw hooge eisdwm, leefde zeer
S c r v i
.Minister-president, Müovanowilsj is gïs-
leimoigen overleden.
Du i Isohladiid. I
De „Braunschweigische Laiidoszeilung"
meldt: „Naar tvij uit betrouwbare bron
vernemen, heeft de Rus Nikolski, die we
gens spionnage aangehouden is, een .ge
deeltelijke bekentenis afgelegd omtrent het
werk, door spionnen verricht voor don
Russischen officier Koatevilob en lieefl hij
dambij de namen van Duitscho medeplich
tigen genoemd.'1 t
T u r k ij e.
Sjehab Bei, die naar Monastic is vertrok
ken, moet naar uit Konstan.tinopel wordt
verzekerd, in het bezit van verstrekkende
volmachten zijn, ten einde de muiters tot
vreedzame onderwerping te brengen. Voor
het geval echter, dat zijn pogingen misluk
ken, is een groot aantal troepen in gereed
heid gebracht, die deels reeds onderweg,
deels klaar tot uitrukken Maan, De ge
ruchten over een aanstaande al ge mee no
mobilisatie worden echter tor bevoegder
plaatse beslist tegengesproken.
Dc minister van oorlog, MaliinooiL Sjefket
pasja, hoeft gisteren in de Kamer ver
klaard, dat liet sedert de revolutie steeds
getracht heeft de officieren te beletten zich
mot politiek te bemoeien en dat hij, sinds
hij mininer van oorlog is, voortdurend
heeft uitgezien naar een gelegenheid om
een wet voor te stellen, waarbij aan het
leger verboden werd zich met politiek in
to laten. Zulk een wet achtte hij beslist
noodig voor liet welzijn van hot land.
De minister liet ziel) daama zeer scherp
uit over de gemeene verraders, die uit Mo-
nasth' gedeserteerd zijn.
Chin a.
Een telegram uit Peking meldt, dat cle
minister van buitenlandsciie zaken, Loe
Tseng Tsiang, door de wetgevende vergade
ring met 74 tegen 10 stemmen lot minister
president is benoemd.
De heer Loe Tseng Tsiang is vooral voor
Nederland geen onbekende. Van 1908 tot
1911 was hij vertegenwoordiger der Chinee-
'sche regeering te 's-Gravenhage, cn wist
in die hoedanigheid met ons gouvernement
eon overeenkomst te treffen, waardoor d%
rechtspositie der Chineezen in Ned.-Indië
nader omschreven wordt. Nadat Loe Tseng
Tsiang te 's-Gravenhage zijn missie \ol-
brarht had, zou hij ,naar Petersbmg gegaan
zijn om het Ui-verdrag "met Rusland te her
nieuwen. De revolutie verbindende hem
echter Peking te verlaten.
De benoeming van. Loe Tseng Tsiang tot
minister-president houdt waarschijnlijk ver
band met dc groote diplomatieke moeilijk
heden, waarmede China bij het voorbe
reiden der nieuwe staatsleening te kampen
heeft. Hij geldt algemeen naast Jooan Sji
Kai als de beste diplomaat, waarover China
thans beschikt.
Hendrik met zijn adjudant kapitein jhr, C.
L. van Such telen van de Haare, die daar
toe te 7 uur per auto aan genoemde hui-
ziime was aangekomen en van daar- weer
te tien uur vertrok.
Verwerping Tan de Bakkerswet.
Te Utrecht is Zondag vanwege den Ne
der!. Bakkersgezellenbond en den Utrecht
sehen Bestuurdersbornl een provinciale pro-
lestvargadcring tegen do verworping van
de Rakkerswol gehouden. Er namen 38 or
ganisaties met ruim 4000 leden aan deel.
De beuren A. Hillebregt, voorzitter van
den Bakkersgezellenb'ond, en A. B. Klce-
rekoper, uil Amsterdam, voerden het woord
en 1 e vei dun een scherpe eritiek op de hou
ding van do meerderheid van do Twee
de Kamer; zij spoorden de arbeiders aan
bij de verkiezingen in 1913 wraak te ne
men. De bijeenkomst was druk bezocht
Spanje.
Minister-president Canalejas heeft giste
ren in de Kamer bij de behandeling van
het ontwerp betreffende een gewestelijk be
stuur in Catalonië verklaard, dat liet ka
binet voornemens is zij'n ontslag te ne
men. Dit, naar aanleiding van een rede van
den oud-minister Moret, waaruit bleek', dal
niet alle liberalen voor het ontwerp zou
den stcmimen.
Vooraf wenschte de minister echter de
meening van alle leiders der oppositiepari
tijen betreffende het ontwerp te vernemen.
verkwistend, man en vrouw waren beiden
laJoersch, en zoo was het huwelijk zeer
ongelukkig. Dombaly's vader, die als knuste-
naar zeer veel beloofd had, werd zwaar
moedig, verviel tot een liederlijk' loven en
stierf vroeg. De weduwe leefde in groote
woelde voori, zij maakte schuld op schuld
en ten slotte kwam een eind aan liet ge
duld der schuldeischcrs. Zij stond er ellen
(lig voor. Ilaar adellijke familie sprong
echter bij, trof een overeenkomst met de
schuldeisebers, zorgde er ook voor, dat cr
gold kwam voor de opvoeding en ontwik
keling tot kunstenaar van den zoon, 'maar
gaf Dombaly's moedor zelf niet meer dan
oen lijfrente waar zij net van rond kon
komen, 't Doven van de eens zoo gevierde
schoonheid eindigde jaren geleden in een
donkeren boek van dc stad. In dien zelfden
tijd kwam Dombaly terug vag zij'n kunst-,
reizen door Italië en Frankrijk, maakte in
korten tijd naam, maar ieder, dio de moe
der gekend had, zag ook spoedigdat haar
lust tot verkwisten herleefde in den zoon.
En in der daad, als hij maar ©enigszins
met overleg loofde, dan had hij niet voor
een halfjaar, toen hij reeds lot don hals
in do schulden zat, nog die kostbare ver
zameling antiquiteiten voor zijn vestibule
gekocht. Weet u hoe hij daartoe gekomen
is?"
„Noen," antwoordde Hilde en op haar
gezicht was duidelijk de spanning te lezen
om zooveel mogelijk van Dombaly to hooren
„Een kunsthandelaar hoeft mij een en
BINNENLAND.
Audiënties.
De gewone audiënties van de ministers
van justitie, van ooilog ad iuterïum van
marine, en van financiën zullen deze week
niet plaats hebben.
Yerccnigde Staten.
Bij du laatste gistermiddag gehouden
stemming op de democratische Conventie
kreeg Wilson 479 en Clark 417 stemmen.
Beiden zijn dus nog ver van de noodzake
lijke tweederde van het totaal.
De Conventie werd vervolgens verdaagd
tot hedenavond acht uur om met fris-
schen moed opnieuw aan liet stemmen te
gaan.
Zaterdag moet het er bar zijn toegegaan.
Er is geschreeuwd en gehost, verscheidene:
gedelegeerden vlogen elkaar in de haren,
en één was zoover, dat hij met zijn revol
ver kogels in de zoldering ging schieten 1
ander van den, morkwaardigen koop ver
teld," ging herdhüszer voort. „Do een of
andere rijke M(indiener bierbrouwer ste
gen zijn millioenen naar hel hoofd; hij
ging haar Chios, lief met groote kosten naar
oudheden graven", had werkelijk succes
bracht het gevondene naar München. on liet
onder de hand bekend maken, dat hij he
r-eid was de verzameling aan een museum
to schenken, als hij daarvoor als tegengift
den adelstitel kreeg. Nu, do man was ook
met den titel van handelsraad tevreden ge
weest; maar wegens een oude geschiedenis,
waarin lyj ©en misstap had gedaan, hin
gen cic cmüven one ivoor zelfs te hoog.
Toen kwam de bierbrouwer op zijn besluit,
om een zoo belangrijke schenking te doen
terug en Dombaly xoolit de verzameling
de waarde in aanmerking genomen niet
duur, maar hij moest om aan het geld
toch nog een zoer hooge som, te komen,
een contract sluiten met een der sluivsto
kunsthandelaars, die hem, als een spin een
vlieg, heeft ingesponnen in zijn net door
i orschiltemlc leeningen. Een leelijke ge
schiedenis, zulke overeenkomsten met
kunsthandelaars I lief publick hoort de waar
heid er niet van, de kunstenaars zwijgen
er over, omdat zij uit schaamte hun won de -
plekken verborgen en de kunsthandelaars
houden het voor zich uit eigen voordeel;
maar hij het koopen van schilderijen komt
men toch wel eens achter zoo iets. En ik
bon overtuigd, dat Dombaly, ook als hij als
oen Böeklin of Scganlini stukken van bij-
Ridderorde.
Bij Kon. bosluil van 27 Juni is mevrouw
C. van Vuuren, geb. Timmerman, presi
dente van dc vereeniging „Liduina van do
il. Elisabeth", te 's-Gravenhage,, benoemd
tot ridder in de orde van Oranje-Nassau.
Opstootjes Tan Chineezen te DJokja.
De correspondent van de ,.N. II. Cl."
meldt aan zijn blad:
Macou-f'hineezon te Djokja hebben Chi-
nöezon, die nog staarten droegen, gemo
lesteerd )en 'liuln tte, staarten, afgesneden,'
Hierdoor ontstond een gjeregekl gevecht,
waartegenover de politic machteloos, stond
Er zijn vele gewonden gevallen.
Maltkezor-orde.
Do ridderdag van de Malthezer Oidc is
gisteren te Utrecht gehouden.
Nadat des ochtends in do kalhediaal de
hoogmis opgedragen was, vond in het hotel
„Fays Bas" oen noenmaal plaats, waar
aan ook de dames der ridders aanzaten
In den namiddag werd in, den jlfuizo
Uuurds" de kapïltelvcrgadcving gehouden,
gevolgd door 'do algemeens vergadering.
Tot nieuwe ridder werd geslagen baron
F. W. B, Sloot tot Evt-rlo.
Des avond werd in den „Iluizc Ruurds'
een riddcrmaaltrjd gehouden, waaraan aan
zat oen 28-tal personen, onder wie Prins
Een ontslag.
Naar men aan „liet Volk'1 meldt, is de
lieer W. Tolsma, lid van de S. D. A. P.,
adjunct-commies bij het Centraal Bureau
voor de Statistiek eu een der lei de re van
den bij het N, V. V. aangesloten Alg. Ne-
derl. Amblenaarsbond, met 1 Sept. as. uit
zijn betrekking ontslagen, terwijl hem tot
dien datum verlof is verleend.
„Hel Volk" verneemt dienaangaande liet
volgende
„De A. N. A. B. heeft verleden jaar
een actie gevoerd tegen de bekende juris-
tenproteclie aan dc departementen en spe
ciaal tegen dit euvel aan het Bureau voor
Slatintiek, waar hel erger en briutalei!
schijnt te geschieden dan ergens anders.
Deze actio 'werd in hoofdzaak geleid door
Tolsma, en in een door liem geschreven
artikel vond de directeur van genoemd
bureau, mr. Mellioit, aanleiding, tegen T.
persoonlijk op te heden.
Deze zaak is lang hangende geweest. De
minister Heemskerk bemoeide zich met het
geval en deed een onderzoek houden door
eenige leden van dc commissie voor de sta
tistiek. Van die commissie van onderzoek
was professor Fabius voorzitter en de on
der-directeur van lier. Bureau voor Statis
tiek secretaris. De betrokken ambtenaar luid
op dc samenstelling van die commissie
geen invloed kunnen oefenen.
Hoe dit zij, algemeen bestond de ver
wachting, da! de affaire met een sisser zou
ailoopen cn geen ernstige gevolgen zou
hebben. Nu is plotseling dit ontslag ge
vallen, eervol, maar niet op verzoek. Men
heeft het zelfs niet noodig gevonden, Tol
sma den gebruikelijker! wenk te geven, zelf
ontslag te vragen. Evenmin zijn hem do re
denen daarvan bekend gemaakt
Tolsma is 9 jaar aan liet bureau ver
honden en werd eenige jaren geleden nog
tot tweemaal loe door denzelfdun directeur
voor buitengewone promotie voorgedra
gen.'1 i
zonder grooto waarde voor den handel
voortbrengt, zelf, als hij vast houdt aan
zijn verkwisting en zijn dure geschiedenis
sen nvet vrouwen, levenslang de slaaf van
zijn koopers en een arme duivel blijft."
„Wat treurig, wat treurig!" ontsnapte hel
aan Hildes lippen in diepe ontroering.
Herdhüszer stond op.
„.Ta, zoo staat, het met Dombaly I En de
gedachte aan zijn athankelijkhud van de
kunsthandelaars, die voor elkmi dienst,
dien zij hem financieel bewijzen, naluur-
lijk zeer hoogo procenten nemen, maakt
liet mij in zekeren zin gemakkelijker om
too te geven aan den wenscb van mijn
vrouw eu mij voor liet maken van onze
portretten tot een anderen schilder te wou
den. Ik heb' te veel achting voor de krach
ten, die mijn vermogen bijeen gein acht'bob
ben, dan dat ik 'n deel daaivau in handen
dor kuusts)?ec.ulantcn zou laten vallen. Wat
mijn vaderen ik in tientallen van jaren met
onzo arbeiders door eerlijke werkzaamheid
verzameld hebben, zal ook slechts weer
aan eerlijken en edelen arbeid van anderen
ten goede komen aan een onathankelij-
ken kunstenaar in dit geval 1 Jammer dat u
nog niet zoo ver is, Hikte,, om deze op
dracht van Dombaly over te nemen," voeg
de hij er aan toe, „Ik denk nu aan onzen
landsman Jakob' Steiger. Geen Dombaly,
dat is zoo, maar oen bekwaam ma,n„ zelf
standig en zich staande houdend door
eigen krachten. En wat lrij maak!, is niet
kwaad. Kent u hem?"
Hilde kondo hem niet.
„Nu, u zult hem bij gelegenheid wel
eens met zijn, levendige cn vroolijkc vrouw
bij ons ontmoeten," zei Herdhüszer,, die
eenigszins onrustig in do kamer op en
neer ging alsof hij moeite dood om een
kloek besluit te nemen.
Hilde stoorde hem niet in den gang van
zijn gedachten.
De ernstige mededeelingen van dr. Herd
hüszer over haar leen noes ter drukten
haar op de ziel, vooral dal hij geen op-
diacht zou krijgen voor het schilderen der
portretten, waar hij al bijna vast op rekende,
hinderde haar. Unulal li ij mevrouw Ilerd-
husze.r mul zijn blikkea Ix-leedigd bad?
Ja, Dombaly zou daartoe wel ill stent zijn
m zijn groote bewondering voor de mooio
viouw, die bij ook al eens tegen haar had
geuit. Hilde waagde het niet hem op dit
oogonblik te verdedigen.
Maar daar kwam mevrouw, de eerst der
tigjarige stiefmoeder, zelf met do kinde
ren binnen. Zij had haar aim meer zuster
lijk dan moederlijk om den hals van de
veertienjarige Gerlrnd geslagen en had
Derman, den slanken zestienjarige, bij
dc hand. Een piaehLig klaverblad van
drie! De natuurlijke, lieve wijze, waarop
de stiefmoeder niet de kinderen omging,
luid van den beginne af sympathie cn be
wondering bij Ililde gevonden.
(Wordt vervjlgd.)
SCHIEDAMSCHE
i
