■H
AC AO
DE VOLKSDRANK
oen prijs
voor
aargang
N
Maandag 15 Jul 1912
No. 13967
9
Martelaars der kunst.
VAN HOUTEN'S
Seis-Abonnementen.
by uitnemendheid.
'•'fm
rant?
p
Jden
udwi
•cell
i'S,
■to.
REE,
3CH,
2RG,
4,
fclüü
pCt,
rest
sni
Bui-
esn
Deze courant verschijnt tl a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaalVoor S c h i e d a m ten V, 1 a a r d i n g e n fl. 1.25. franco
per post ft. 1.C5.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen. I -
Advertentiên voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het B.ureau bezorgd zijn.
i Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven)..
Prijs der Advertentiên: Van 1—0 regels fl.0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent por regel, Groote letters naar de plaats die zij
inneme».
Advertentiên bij abonnement op voordeeligo voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiên opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
De Administratie van de „Schiedamsche
Courant" is gaarne bereid om togen ver
goeding van porto's aan hare abonné's,
die voor korten of langen tijd op reis gaan,
de courant aan hun tijdelijk adres to zen
den. Ook abonnementen voor don tijd van
een halve of heele maand worden gedu
rende het roisseizoon gesloten.
BUITËNL A.m
Schiedam, 15 Juli 1912.
FRANKRIJK.
Opmerkelijk is 't, hoe het kiesrecht, zelfs
in volkomen democratische, van liet al
gemeen gelijke kiesrecht reeds voorziene
blaten, steeds opnieuw tot strijd aanleiding
geeft 1 De nieuwe Fransche republiek heeft
nooit een ander systeem gekend, en toch
kwjam needs in het elide jaar baars levens
h'et „groote ministerie" van Gambetta door
•een, poging tot heivomung ten val. Den
vooi matig-on dictator ging de radicahsatie
dor Franschc volksvertegenwoordiging niet
snol genoeg, hij wilde in de plaats vair hel
systeem van enkelvoudige kiesdistricten
groote aiTondisscm. vormen; ieder kiezer
zou op zooveel afgevaardigden stemmen als
een enkel kiesdistrict vormend departement
aan afgevaardigden had te kiezen. Daardoor
zou de reaction dee minderheid door de
radicale meerdeiheid worden verpletterd.
Gambetta stiet echter bij die plannen op
zoo hevigen tegenstand, dat hij ruim twee
maanden later moest aftreden.
In 1889 werd de idee van Gambetta
toch verwezenlijkt. Elk 'arrondissement
vormt nu een eigen kiesdistrict, dat op elke
100.000 inwoners een afgevaardigde moet
kiezen. Alle kiezers dienen een lijst in, die
zooveel namen kan bevatten als er afge-
v,aauligden zijn te kiezen. Alle candidar
ten, die op meer da,n de lsclft van alle
opgegeven lijsten voorkomen (absolute
meerderheid) zijn gekozen. Eventueel vindt
herstemming plaats. Dez.e regeling heeft
nu van 1889 af lot op den huldigen, dag
gegoldct
Thans is op den voorgrond getreden het
gioofco principe'van de vertegenwoordiging
der minderheden, het stelsel der evenre
dige vertegenwoordiging, flieibij worden
ook de stemlijsten gebruikt, Alle candidar
feu zijn gekozen, die bet „verkiozingsquo
tiont" bereiken, cl. w. z., op wie zooveel
stemmen zijn gekomen, als men verkrijgt,
wanneer men de uitgebrachte stemmen door
het 'aantal der te kiezen candidaten doolt.
Nu plegen echter, wanneer er minderheden
zijn, niet zooveel candidaten deze quotiën
ten to bereiken. De nog niet voor reeds ge
kozen candidalen gebruikte stemmen (rest-
mandaten) kunnen door samenvoeging der
lijsten bijccngetehl worden, hetgeen door
Roman vrij naar het Duilsch.
van
J. C. 1IEER.
29)
Zoo was Jlilde's Kerstavond geweest, oen
vredig feest, stil, maar gelukkig, oen avond
die haar zeer dankbaar stemde tegenover
alles wat z'ij aan goeds liad ontvangen in
het laatste jaar. Knevelen -.waren or op
dezen avond, die wel te midden van huis
gonoolen zalen, maar met oen knagend ge
voel in het hart, zorgen of hittere gedac.li
ten, en hoevclen waren niet in staat hij
den Kerstboom lasten en angsten van zich
te schuiven, die op hun ziel "'drukten. Zij
dacht*aan Mizzi Sclbder, die wanhopig was
en verdriet had omdat zij als model voor
Dombaly had gezeten arme' Mizzi 1 En
waar zon Dombaly, do vrijgezel, Kerstmis
vieren
Hikte liet het theewater razen, nam een
dor deelen van Goethe van. haar boeken
hanger en, met liet portret vóór zich, las
?dj dat mooie hoofdstuk, waarin Goethe
vertelt, hoe hij van Straatsburg naar de
Sesen hei nier pastorie naar Frioderike Biion
trok en dan het lied'van den door nieuwe
banden gehouden dichter. Hilde las over
luid: i
jdlerz, mein Ilerz, was aoll das g-eb'en?
3V,as hedrang-el dieh so sehr?
do kiezers zelf kan worden voorgeschreven.
En voorzoovcr hierdoor weer het kiesquo-
tient voor oen c'andidaat is bereikt, is
ook deze gekozen'. Op zoo'n m'anier kunnen
'bij èen lijst van tien namen Til piocent
dor kiezers vijf afgevaardigden kiezen, 33
procent drie en 16 procent één,, terwijl de
overschietende 1 j- 3 (- 6 procent jol naar
fe samenvoeging der lijsten, voor een tien
den candidaat kunnen worden gecombi
neerd. 't Is een ingewikkelde, maar lo
gische uitwerking der idee, dat de min
derheden naar billijkheid vertegenwoordigd
moeten worden. Deze evenr. verlegenw.
hebben Zwitseische kantons, Wuitembeig
en de sfad Hamburg reeds ingevoerd.
Nu wilde ook F rank i ijk zoo handelen.
Reeds sedert een reeks van jaren woult
daarover gestreden, waarbij do ladiciden.
als aanhangers van Gambetta voor het
moerende-el tot de tegenstanders belmoren,
terwijl de weinige icpublikeinen mei de
cleriqalen, monarchisten en socialisten de
hervorming ondersteunen. liet ministerie-
Poinqaró verkeerde in oen moeilijke po
sitie. liet had zich tegen het verwijt te
verdedigen, dat bet zoo'n bei vorming met
een minderheid der republikeinen wilde tot
stand brengen, die slechts met de te-
genst,anders der republiek een meerderheid
konden vormen. Was inderdaad do zaak
zoo geloopon, d,an had de lieer Poincaré
zijn ontslag incjediend. T-ot zijn geluk is
echter leen kleine meerderheid van repu
blikeinen op zijn hand geweest, het wets
ontwerp is met 299 tegen 252 stemmen dooi
de K|amer aangenomen en zal waarschijn
lijk ook zegevierend den Senaat passeereri.
Inzake materie-oio wijzigingen van den
bestaanden toestand, brengt het ontwerp
ook nog oen sterke vermeerdering van liet
aantal afgevaardigden, want in de plaats
van op iedere 100.000 inwoners zal in de
toekomst op iedere 70.000 Fransche ingeze
ten-en één afgevaardigd© worden gekozen.
De tegenstand der radicale republikeinen
is slechts 'eigenbelang te zoeken daarjuist
zij door de tol nog toe gekiende zuivere
hjslenstemniing vele kiesdistricten hebben
veroverd en de daar aanwezige minderhe
den hebben doodgedrukt, die thans door de
evenr. vertegenw. opeens mandaten zulten
verwierven. Of zij daarmee do reactionnairc
gelederen of -Je, sociaal-democratische zul
Ion versterken, zal dc toekomst loeren. Dat
monarchisten 'en clericalen oen noemen,!
waardigen invloed erdoor zullen krijgen, is
echter vooreerst geheel uitgesloten.
Van belang is bovendien nog, hoe de
tweespalt, tusschen de radicalen, die sinds
lang de eigenlijke regceringspartij waren,
cn het ministerie Poincaré zaL afloopen
Zij is ontstaan uit een toenemende ver-
biokkeling va,n het eens zoo machtige blok,
waarvan de gevolgen, naar men vei wacht,
zich hij de nieuwe verkiezingen in con
sterken ^chlor uitgang van hot thans oppo
toerend radicalisme zuflen openbaren.
jE mg-o ian,d.
Bij do Zaterdag gehouden verkiezipg van
een lid van het Lagerhuis voor lluiüey
■«'kreeg de liberaal Outhwaito 3617 slem-
men, de Unionist Riltncr 5993 en Tinney,
van de Lah'our-partij 1694. D-e lihonte-n.
hebben dezen zetel dus van de Labour-
partij gewppn-en.
Zaterdagmiddag wilde minister Lloyd
George in den, Kensinglon-schouwhurg, te
Londen -een mie houden over do heden in
werking tredend© verzekenngswet Daar bij
herhaaldelijk door kies reei tvro u wen was
lastig gevall-en, waren d-o strengste maat
regelen genomen om de suffragettes bui
ten te sluiten
Lloyd George trad de zaal door 'oen
a oh teute u r binnen. Plotseling snelde een
jonge man, die- deed alsof hij tot het go-
volg van den minister behoorde, op hem
Welch -ein fremd-es, noues Lelie ril
Ich erken no lich nicht mehr.
Weg ist alles, was da Jiebte.st,
Wog, wai'ura du dicli hetriibtest,
Weg dein Fieisz uud de ine Ruli
Ach, wie kamst du mu- duzu t"
Een stemming kwam over baar, zooals
zij nog niét wist dat door haar ziel gegaan
was verlangen, zwellend liefdcsverlan
gen, vrees e:i hoop, verwachting... In den
heiligen nacht was de Vrouw in baar ont
waakt de sterke liefde, die alles kan
wedersiaan, alles kan verdingen, alles kan
kan overwinnen.
Zelfs als baar volhingen niet ja vervul
ling zou gaan, zelfs als Siegfried Kulbaoli
in het voorjaar voojgöed Munchen zou ver
laten, zond-er haar van liefde te spieken
zij mocht- hom toch liefhebben. En zij
zou hom liefhebben I Hem liefhebben mei
geheel haar ziel was oen geluk, dal haai
leven, dat vroeger zoo leeg was, geheel z,ou
vervullen en blijven vei warmen.
En misschien misschien dal hij tóch
nog wel
Zij was onuitsprekelijk blij met hel voor
uitzicht met het tochtje in-ei. Siegfried den
Tweedon Kerstdag. Dat zou heerlijk zijn
XVIII.
Op Kerstmorgen ging Hilde door den
Engelschen Tuin. Do oude, reus'achtige boo
men waren met sneeuw en rijp bedekt' en
de bevroren plassen hier en daar lok
ten do menigte tot schaatsenrijden uit
Ook Hilde had zin om zoodra, dc goede-
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
GOED en GOEDKOOP.
VOEDEND en
gemakkelijk
verteerbaar.
1 Kg. 1.50
- 0.80
toe -en sloeg hem -met een stok verscheiden
maten op bet hoofd, omdat, zooals de aan
valler schreeuwde, Lloyd George de suf
fragettes veryolgde.
Dc dappere jongeling .werd door do po
litie b'ij zijn kraag gegrepen en buiten de
'deur gezet, weldra gevolgd door verschil
lende andere zeer jeugdige vrienden der
'kiesrechtvrouwen, daar ze kreten ton gun
ste van de suffragettes cn dreigementen
en scheldwoorden, tegen, -den minister cn
'de regeering uitstieten. Daarop hield Lloyd
George kalm, zijn redevoering.
Jjsatie van de troepen had verzocht, leeft
voorloopig het uitzetten van.stakingsposten
strikt verbodenDe tram rijdt door. Tot nu
hebben geep botsingen plaats gehad."-
Portugal, li 1 1 I
De aanvoerder der k'o nkgs gezind en, Pal-
va Couceiro, mooi in een gevecht aan de
hand gewond zijn geSVorden. Niet alleen
ie Chaves, maar ook te Caib'oceiras is een
krijgsraad .opgericht, die over ,a,Ite gevan
genen zullen rechtspreken. De vluchtende
monarchisten uit Ca'boceirns do Bas los zijn
thans van 3 zijden ingesloten.
Een officleuse nota verklaart voor ab
soluut onjuist de mede-dodingen, die som
mige Spaansche Waden verspreid hebben
over dc feweor-do overeenstemming tus
schen den Portugceschen gezant te Madrid
en de Spaansche autoriteiten bol rekkelijk
liet optreden tegen de samonzHveenters.
Niet alleen dat do Portugeosch© gezant
steeds de Spaansclie regeering inlichtte- over
al wat. gebeurde, maar hij vroeg dringend
de noodige maatregelen to nemen. Gedane
beloften werden echter niet gehouden.
Blijkens een bijgevoegde nota, gedagtce-
kend 27 Juni, stelde de Spaansche regee
ring aan do Porlugeesohe legatie voor alle
emigranten in de provincies Tuimel en
Cuonca luimen 8 k 10 dagen gevangen te
zetten een voorslag, dien. de Portugeo-
sclio gezant aannam. -
Na afloop van dien termijn had de in
val, zooals die zelfs in details was voor-
speld, plaats'. In het slof van de nota
Wprdt gezegd, dat de Porto gcescho icgee
ring oogenlblikkelijk antwoordde op tiet
verweer, dat liet Spaansche gouvei neimnil
gegeven hoeft op haar protesten en klach
ten. Tc/elfder tijd heeft -tb regeering
telegrafisch instructies gezonden aan de
legatie te Madrid,. j i i j
Rus la,n'd en China.
- Officieel wordt van. Russische zijde me
degedeeld, dat bij ('hotan (Chineesch Tur
kestan) Chine esc. he soldaten en inwoners
der stad het huis v<ui oen Russische,n on-
derdaan, genaamd Said Effendi, .bescho
ten -en in brand staken. In. het huis bevon
den zich ongeveer honderd Russen, van
wio velen gedood werden.
Do Russische regeering b'eval den Russi-
schen gezant te Peking krachtig hij de Chi-
'neesclm rogoeiing te prolestesren.
'/4 Kef. 0.42f j
yjo 0.18
gelegenheid er was, wat lo gaan
schaatsenrijden. Zij ontmoette tal van wan
delaius, die dc- frissche, romtigc inorgmi
evenals haar naar lnuten had geroepen.
Zij waren het zeker met haar eons, dal jeen
eenzame wandeling met ernstige gedach
ten door de schoone natuur een inniger
godsdiensten foiling was dan oen kerklio
zoek, zooals liicr in ecu groote, vreemde
stad under een gemeente van geloovigcn,
die -men niet kout, en ouder liet gehoor
van een prediker, die niets weel van do
behoeften van hel'hart van zijn gelegen'-
hoidstoohoorstor.
Mam daar liep een bekende uit het
atelier van professoi Waldbie-r, het kleine
mooie Jodinnetje uit Frankfort. Toen het
meisje haar zag, .scheidde zij zirb van
haar gezelschap en k\vn,in zij i op Hilde
toesnellen.
„Maar juffrouw" Itebstein/' zei ze leven
dig na lumdthnk en eeisfo Begroeting^-
womden, „u hebt iels tentoongesteld voor
de Kerst vei koo|)iiigen. Wij hoorden hel en
zijn er allemaal heen gegaan dat spreekt
van zelf. Een mid-koihuge van Waldhicr
iets in de uitstalkast Neen, maar! Dat
Dat had wel Wal van een wonder. En ver
kocht. Zelfs vetkwhl' \V"j hehhcti natum lijk
in den winkel van Kun/. A Abel bijzonder
heden over ii geviaagd. En wij zijn er zoo
doende achter gekomen, dat u leerling van
Dombaly gewenden bent van den be
toomden Dombaly Ja, als een mensch toch
maar geluk beeft. Wij bersten 'bijna van
Jaloezie en onder aanvoering van de En-
gelschc je weet wel hebben wij
w i ts erl an'd.
Te Zurich is een algcmoene staking af
gekondigd. Het is Vrijdag herhaaldelijk tus
schen <hypolitie en de stakers tot botsingen
gekomen, waarbij' vooral Haliannsclie werk
lui betrokken' waren. Het veikeer slaat vol
komen stil -en dc winkels zijn gesloten.
Do ij zerindust rieden, met wier werklie
den de moeilijkheden zijn begonnen, heb-
Jfen een uitsluiting aangekondigd.
Drie 'bataljons infanterie en een escadrcm
cavalerie zijn Zaterdag Zurich binnen ge
rukt. De groote induslrie-magazijrren wer
den door militairen bezet. De raad van
do stad, 'dio aan, do regccring Je mobi-
cen aanval op WaMhier gedaan, en mooie
modellen van hem geëischt en betere cor
rectie. Wij hebben hom' gedreigd, dat wij
anders met elkander zijn lessen zouden
opzeggcn.f - i I j
Do oogon van het kleine levendige zAvarl-
iltnpjn fonkelden en haar roodo mon'djo
ratelde maar door. Hjtde kreeg een bijna
pijnlijk gevoel. Haar vroegoren leormpester
had zij dus in verlegenheid gebracht
do jaloezio van haar vroegere mede-lcei-
lingen dus opgewekt, 'neen maar, dat Wil
de zij niet zij zou il>hj geweest zijn-
als alten zooveel goluk Imdrlen gehad als
zij. En wal, een vernederend gevoel in hel
door anderen als een geluksvogel lo win
den beschouwd.
Een gelukkigo was zij echter toch wél.
Toen zij weer thuis kwam en op haar
kamer, lag de po,t op de latei. Er was
een omvangrijk pakket gekomen van haai
vroegere vriendin Johanna, die als leer
ling bij WaldhLer geen succes had gehad
maar toen plotseling getrouwd was en Mun
chen had verlaten. Zij was nu een vroo
lijkc, jonge vrouw en woonde eigens aan
den Rijn. Het pakket bevatte een gebra
den kip, allerlei koekjes, groen en bloer
men en dan een aantegen brief:
„Trouwen, Hilde1'® schreef zij, „dat is
vóór ons, vrouwen, do edelste kunst. Kom
eens hij ons, laat je door een jongen
Rijnlander bekoren en doe als ik."
Als je eens wist Johanna, lachte Ilildo
stil voor zich höen.
'Meer nog dan van don harteljjkon brief
en do geschenken van do trouwe, 'geesti
T u r k 'ij e. - I l 1
Naar uil Koustantinapel -Wopdt verze
kerd-, is aan den thans afgetreden minister
van ooilog reeds driemaal doop officieren,,
die „Fedai" gewonten waren, d. i. zich
ten doode gewijdi hadden, geëischt, dat
luj zou aftreden. Hij heeft toen alle zeven
ofüeteien, eerst oen, toen drio cn daarna
nog eens drio laten gevangen nomen.
Inmiddels is hot nog niet na to gaan, in
hoeverre Sjetket'.s hoanjgium ojv do stem
ming in het attic ierskorps van iavP i zal
zijn. De leiders der luberaJo party, diio
mol de officieren in verbinding stamp zijn
met Sjofkel's heongann geearszins tevrreden
gestold, een verklaring dat zijn altreden,
het begin is van de oplossing van het
Ooimtéibevind Naar verluidt is het af
treden van het Knlbinct-Sajd zeer aan
slaande. Noch de ontevreden of Mieteren,
noch <lo liiberalc partij streven echter naar
wn oo-geubtikkolijken overgang der regeer
ring aan de liberale party- De officie
ren hebben in deze geen partij gekozen,
doch kanten zich Legen bepaalde aa,u hel
bewiud zijnde personen, die zy voor scha
delijke uitwassen van de comité-partij bo-
schouwen'. De ojil-ossing der crisis wordt
et liter door liet uitermate geringe initiatief
van den nul tan en door liet ontlbrekenj
van onpartijdig© erkende raadgever» ver
zwaard. De voorzitter van den Senaat,
maai schalk Ga.sr Moechtar, is daarentegen
/.eer voor bemiddeling gestemd. De troe
pen in do hoofdstad) wnrdan niet «-,» acht,
liet comité goed gezind te zijn.
M a r o k k o.
Naar de „Daily Telegraph" meldt, heeft
sultan Moelay Hafid zijn mémoires gcj-
sdirevten. Zij bestaan voor een gedeelte
uit een dagboek en gaan terug tot den tijd
der rvgecrmg van, pmltan AbUoel Vziz.
Dc „Malin," verzekert, dat de toestand jn
in 'iMarakasj wedci- ernstiger is geworden.
Redrrt eenige dageu is do stad nu geheef
ingesloten, door talrijke bereden troepen.
Deze dreigen met de stad binnen ie drin-
gc Johanna, ontroerde Hiklc van den brief
van haar nogentieujarjgen broeder Adolf.
Hij schreef het volgende
„Lieve llilüe, 1
De wending, die je kunststudie go nomen
heeft, is voor mij en onzen ouden "onder
wijzer do grootste Kerstvreugde. Nu je
je zoo verrassend biioI uit do móoilijkho-
den hebt weten te redden, mag ik jo
wol /.eggen, dat wij met groote bezorgd
heid jo kleine kapitaaltje met de maand
zagen minderen. Ook mat allerloi vragen
over je, die in, het dorp aan mij gedaan
werden, wist ik geen raad. „Ilow gaa,t
hel niet je zuster? Verdient zij met leo-
kenen eu schilderen nog niet zooveel, dat
zij eens naar Hl. Agatheu ovoik'amen kan?'*
Zoo vroegen zij En dan tusschen de
regels van je laatslon brief stond zooveel
leed lo lezen. Ik heb zeer veel zorg over
gehad, lieve zus. klaar nu komt or,
weer een ander oordeel over jo onde(i1
de menschen. Ilc' ging als eon 1 ooperid
vuurtje door liet dorp dat de- farn-ilio
(Uur ileekeningen van jo gckoeJit had en
met Kerstmis ondorting aan elkaar- ge
schonken bad. Wat do fabrikanten interes
seert, dat is bij' de dorpers *>ok dadelyik
groot ©n. heerlijk; dat wicet je. En het
spuitend schouder-ophalen over jou houdt
'nu op. 1
Wordt vtrvolgi.)
hm
fef
5.
1 op
2^n.
18»,
pft
i
HIEDA
Otr
3D-
I
k I
