65"te Jaargang.
Donderdag 25 Juli 1912
No. 13976
Martelaars der kunst.
Deze courant verschijnt d a g el ij ks, mee uitzondering van Zon- on Feestdagen
Prijs por kwartaal: Voor Schiedam en VI a ardingon fl, 1.25, franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schiedam en V 1 a a r d i n g o n 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen. 1 1
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl.0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groole letters naar do plaats die zij
innemen.
Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- ca Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Beis-Abonnementen.
Do Administratie vaa do „Schiedamsclie
Courant" is gaarne bereid om legen ver
goeding van porto's aan hare ahonné's,
die voor korten of langen tijd op reis gaan,
Üe courant aan hun tijdelijk adres te zen
den. Ook abonnementen voor den tijd van
een halve of heelo maand worden gedut
rende het reisseizoen gesloten.
Bouw Boschwachterswoniiig,
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam zijn voornemens op Maandag, 5 Augus
tus a.s., des namiddags ten 2 uur, lm Rand-
huize in hel openbaar aan te besteden:
het bonwen van een Bosehwacliters-
wonlng aan don West-Frankelandschcn
Dijk, nabij den Dlcfhoek,
Bestek mot teekening verkrijgbaar ter Ge
mecntc-Secretarie Afdeeling A togen
betaling van f. 0.60 (franco per post fO.ü.i).
BUITENLAND.
Schiedam, 25 Juli 1912.
TUK Kim
Dinsdag is te Konstantinopel hel natio
nale vrijheidsfeefet ter gelegenheid van den
jaardag der grondwet gevierd. De stad was
lijk versierd, maar de eigenlijke feeststem
ming was er niet. Bij de parade was noch
de sultan, noch een der leden van de
regcering tegenwoordig. Alen heeft in de
hoofdstad te veel ernstige dingen aan het
hoofd om opgewekt feest .to (vieren,
Yan het huidige kabinet venvacht men
thans, dat hef uit do vele moeilijkheden
uitredding zal brengen. Toch wordt het in
ingewijde kringen als een overgangskabi
net beschouwd, dat eerlang voor een ka-
binet-Kiamil pasja zal plaatsmaken, lloewol
nog geen groot-vizier, is laatstgenoemde
machtiger dan Akmcd Moektar pasja, die
thans als groot-vizier het kabinet beeft ge
vormd, en slechts de eerste moeilijkheden
zal overwinnen. Do slimme lieer Kiamil
wil ondeilusschen do .Tong-Turken zachter
stemmen en schreef o. a. ter .gelegenheid
van den feestdag in dc ,,-Teni Clazeta" al
lerlei vriendelijkheden aan hun adres. Hij
is in werkelijkheid de ziel Van de nieuwe
verzoeningstaktiek en het ziet er naar uit,
dat hij zo ook gelukkig ten einde zal bren
gen, daar hij niet atleten het volk, maar
ook den sultan en het kabinet aan zijp
zijde heeft.
Dinsdagavond had in do Portc, 1c midden
van oen groote bijeenkomst, do plechtige
voorlezing van hel schrijven van den sul-
Roman vrij naar het Duitsch.
van
J. C. HEER.
lan-en de investituur van den groot-vizier
en den sjeik-ul-isl.am plaats. Het schrij
ven bevat een zin, die zegt, dat de sultan
veiwacht,. dat het kabinet de oorzaken zal
onderzoeken, welke lot de onlusten in ze
kere stroken, vooral in Albanië, hebben
aanleiding gegeven en wettelijke maatrege
len zal treffen, om in den mot wet en
recht in strijd zijnden toestand voraadeiing
te brengen en do orde te herstel ten. Alle
Albanoesclie afgevaardigden ongeveer
75 in getal waren ibij deze plechtig
heid tegenwoordig.
Een der eerste daden van het nieuwe*
kabinet is geweest, dat de staat van beleg,
die reeds gemimen tijd op de hoofdslpid
drukte, is opgeheven.
Aangaande den toestand in Albanië meldt
een officieel telegram, dat de opstandelin
gen de stad Prisjtina hebben ingenomen.
Het garnizoen gaf zich over.
In do „Vossisrlio Ztg." van gisteren geeft
een correspondent uit Werissowifsj d.d. 19
Juli, oen voorstelling van don opstand, die
sterk /ifwijkt van dc bloedige berichten],
die in de laatste dagen in omloop zijn
gebracht, o. a. door 'n anderen bericht
gever van heizelfde blad en waarvan we
gisteren melding maakten. Ernstige ge
vechten zoo schrijft hij o. ja. kan
men waarschijnlijk niet verwachten. On
danks den opstand gaan de Albancesche
onderhandelaars zoor beleefd en zakelijk
met de ïnrkseho overheid om. Politieke
moorden zijn nog niet voorgekomen. De
wijze van strijden is volkomen ridderlijk
en mensclielijk. Waar het niet geheel onver
wacht tol botsingen komt en de geweren
vanzelf afgaan, wordt ieder plan voor 'n
gewapende actie bekend gemaakt, en na
zorgvuldig overwegen van de kansen, be
sluit de een of andere partij tot tegenstand
of tot don terugtocht."
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
in de haven van Londen, blijven volhou-
houden, dit niet pJleon voor de haven-arbei
dersbeweging in Londen, ipaar voor die
van elke haven ln liet Vereenigd, Koning
rijk gevaarlijk is.
Wilson doet voorts een beroep op alle ge
organiseerde werklieden, om onmiddellijk
fondsen bijec-n te brengen ten gunste v,an de
stakers, die van honger omkomen. Hij kon
digt zijn voornemen aan, alle, havens te be
zoeken, en spoort ze aan gereed te zijn voor
een actie.
Tusschen 30 a 50.000 stakers maakten
's middags een belooging in do City.
Te Wapping onslond gisteren oen oproer
in verband met de bootwerkersstaking. De
stakers vielen de werven aan en staken
oen aantal wagons in brand. De politic
maakte een charge, 25 stakers moesten naar
het hospitaal worden gebracht.
38)
„En tracht de geschiedenis nu te verge
ten, Hilde! Ik krijg den indruk dat je ta
lent eon tijd v.an groolen groei doormaakt
Jo hebt daarom voor alles een goedo at
mosfeer -om jo boen noodig,"
Een goede atmosfeer! Dat vond zij vooral
bier in de familie llerdiniszcrl
Meer echter d,an aan de goedheid van
<lr. Ilerdhüszei' en de goede oplossing Van
do 'zaak met de familie Gliir, moest Ililde
denken aan alles wat mevrouw haar her
teld had over dc moeilijkheden van Sieg
fried Kulbach.
Siegfried Kulbach? Gloeide er er
gens in zijn wezen 'nog niet een vonk voor
die Martlie van liet landgoed Edelkogen?
IIoo Wonderlijk is het spel der liefde! is'au
welijks is zij ontwaakt, of ook zijn er al
do bekommernissen en eerst als liet har
vul zorg is, bemerkt, men lioe sterk ui-
liefde is. Trouw blijven, hopen en wach
ten 1 i i
Dat was nu haar weg.
i! I
K'XIV.
Do laatste dag des ja ars met zijn eigen
aardige stemming zweefde over München,
België.
Naar de „Patrioio" verneemt, zal de Fran-
scho gezant bij hel Belgische hof, Klohu-
kowski, binnenkoit zijn post te Rrussel
verlaten en tot gezant te Washington wor
den benoemd.
In zijn plaats treedt de secretaris van het
I'Yansche gezantschap te Konsfant.ino-pel,
Rapst.
Do „Pntriote" brengt deze verplaatsing
an Klobukowski in verband met liet inci
dent van den 14en Juli, waarbij de gezant
zich in bele-edigden zin over de school
politiek ter elericnIe Belgische regeering zou
hebben "uitgelaten.
In officieel» kringen te Brussel wordt het
gerucht omtrent het aftroden van den minis
ter van buitenlandcsbo zaken onjuist ver
klaard.
dere letter ware begonnen, zij niet tot ge-
genisstraf, maar slechts tot geldboete zou
zijn veroordeeld. Er zijn namelijk twee
strafkamers bij liet „Landgericht" te Dort
mund met do behandeling dezer stakings
delicten belast. De eene strafkamer behan
delt de zaken der beklaagden wier namen
met de fetters A tot L aanvangen, de fend ere
die der andere beklaagden. Nu legt het eer
ste dezer kamers bij „delicten" als het roe
pen van „onderkruiper" steeds gevangenis
straf, de tweede echter slechts oen geld
boete op.
Waarom dit zoo is, wordt ons üoor een
.Recht.san'walt" in do „Frankfi.ii ter Zei-
tung" onthuld.
Ilij sclnijft namelijk:
i. .Terwijl de tweede strafkamer, die
dra zachtere vonnissen velt, een voorzitter
heeft, die, zooals het behoort, buiten de
kringen der mijneigenaars staat, wordt de
(eerste strafkamer geleid door een voorzit
ter, die, hoewel in zijn persoonlijke eer on
aantastbaar, toch misscliien in deze gevallen
niet in staat is tot algeboelo objectiviteit,
wijl hij in do nauwste beterkking staat tot
de groolindustrieelen, en wijt er onder zijn
allernaaste bloedverwanten leidende perso
nen in de grootindustrie, ook in het mijn
bedrijf zijd, cn geweest zijn
Vereenigdc Staten.
Een dictagTaaf oen soort van fonograaf
welke men heimelijk in de woning van
een der verdachten van den moord op Ro
senthal wist te plaatsen, heeft oen jresprek
tusschen cenige hij dezen moord betrokken
personen opgeteekend, waaruit blijkt, dat
onder de vier moordenaars een "som van
2000 dollars zou worden verdeeld. Van de/.e
som waren 1500 dollars door twee speel
huishouders en 500 dollars door een vriend
van den politieduitenant Becker verschaft.
De weduwe van den vermoorde is giste
ren door de jury gehooid. Zij verklaarde,
dal verschillende geheime boodschappen
van spelers door haar echtgenoot werden
ontvangen den dag voor zijn dood en waar
in hij gewaarschuwd en hom aangereden
werd de stad to verlaten. Ook herhaalde de
weduwe verscheidene verklaringen van baar
echtgenoot betreffende het geheime deelge
nootschap van dm politic luitenant Becker
met de speelzaak van Rosenthal
E n g el a n d.
Bij de verdere beraadslagingen over 'do
uppleloirc begrooting tot dekking der kos
ten van den voorgeslelden nieuwen vloot-
aanbouw heelt dc minister van marine nog
meerdere geruststellende verklaringen af-
elegd.
Een voorstel van radicale zijde, om de
bcgrooting voor nieuwen aanbouw te ver
minderen, word verworpen met 281 tegen
32 stemmen, waarop dc begrooting werd
aangenomen.
De werklieden-leider Ilavclock Wilson, die
Maandag in Engeland teruggekeerd is van
een builcnlandsehe reis, "dreigt met een al-
gcmecne staking der* transport-arbeiders en
neeft oen manifest uitgevaardigd tot de
werklieden in de havens van hot Vereenigd
Koninkrijk, waarin, hij zegt, dat, wanneer
de werkgevers hun tegenwoordige houding
een Id.ag van zon en min of moer snieltendp
sneeuw alsof liet voorjaar zou worden.
Ilikle had Dombaly beloofd op oen oude
jaarsavond een glaasje punch bij hem te
komen 'drinken. Maar nu had zij heimelijk
spijt Van doze belofte. Wkuit ook van Sieg
fried Kulbach en Gustav W'ioland was een
vriendschappelijke uilnoodiging 1 gekomen
om 'den oudejaarsavond met ben door te
brongen. Toch was zij tegenover Dombah
wel verplicht baar belofte na te komen et
bij hem, den schoonheidsmensch, zou zij ooi
zeker iets bijzonders zijn te beloven.
Nu nog 't door dr .llordhiiszer gowoiisch
to bezoek aan de Steigers brengen. De
schilder woonde in dal gedeelte van de
scliildorsbuurt Sehwabing, dat, omringd
door booge buizen, het type van een dorp
behouden beeft, in e-n dor huizen met
tuintjes omgeven in een bochtige straat.
Ilildo ging door den voortuin, die er
met de booge heg en liet met wingerd lie
groeid prieeltje in den zomer zeker zee
mooi uit zou zien. Zij trof den kunsle
naar thuis, bozig om oen sneeuwpop, die
zijn vier bengels voor de deur luidden op
gericht, wat fraaiere vormen lo geven me
vaderlijke band. De vier jongens van drie'
tot zeven jaar sloegen, de een zoowel al
de ander, met de banden diep in de broek
zakken, de volmaking van bun begonnen
werk mot ernstige oagen gade en lachte
vroolijk loon hun vader den snecuwma
twee oogon van cokes gaf en een, latigi
pijp in den mond dnikte.
\Vat -een gezonde, krachtige gestalte was
Jakob Steiger -- het was nauwelijks aan
Portugal.
Do te Lissabon verschijnende „Mundo"
meldt, dat een monarchistisch complot, werd
ontdekt in de kazerne der republikeinscJie
gardo. Er werden 4 arrestaties gedaan.
Duitsch 1 ,<!- n d.
Naar dc „Tiigliehe Rundschau" verneemt,
kan men bet thans zoo goed, als zeker bcr
schouwen, flat het F.ngelscho koningspaar
n bet a.s. voorjaar zijn eerste bezoek aan
bet Diiitscho hof zal brengen. Ook zal
naar allo waarschijnlijkheid do prins van
Wales in bet volgend jaar als gast van den
keizer naar Eerlijk gekomen. Hel 'juiste tijd
stip is nog niet bepaald.
Yan den beginne af bestond bij het En-
gelsche koningspaar het voornemen om dit
jaar geen oflicieele biiitentandselie reizen
te maken.
Groot' verontwaardiging wekt in Duitsch-
land dc wijze, waarop over de personen,
(Ik* vervolgd wonbn wegens een of ander
delict tijdens de jongste niijnwerkcrssta-
king recht wordt gespreken.
Zoo w»nl een vrouw, die niets anders bad
gedaan dan Rtrrikbreoheipfuionderkmi-i-1
per foei I) roepen, tot gevangenisstraf vei;
oordeeld. Zij moet nu met haar kindje van
vijf maanden naar den kerker.
Hel eigei'lijkste van deze zaak is wel, dat
indien de naam dezer vrouw met een an-
Rus 1 and on Zweden.
Het „Petersburgsche Iele graai-agent
schapmaakt een communiqué openhaar,
waarin van het bezoek van het Zwcedsche
koninklijk paar wordt gezegd, dat het, in
overeenstemming met het verlangen van
lboïdo vorsten, een volko*",r*n privaat en
famioljaar karakter droeg. Het bood den
monarchen en den ministers van huiteu-
landschb zaken, die hen vergezelden, ge
legenheid om van gedachten to wisselen
over vraagstukken, die Rusland cn Zweden
(betreffen. Er kon geconstateerd worden .dat
beide regeeringen vast besloten zijn om
met gemes nscliappelijko krachten bij te dra
gen tot bevestiging van de vriendschappe
lijke betrekkingen tnssclien beide nalniur
staten.
Rusland en China.
Te Aigoen, aan de Siberisr.be grens, i
het tol een conflict gekomen tusschen Chi
na en Rusland, wegens do door de Russi
sche regoering ingevoerd e belasting op den
pas vaar Chineesche handelaars, die de
grens overschrijden. De Chineesche handel
beeft te Aigoen de invoering gestaakt en
do Chineesche regeering heeft op de klacht
van Rusland geantwoord, dat zij de koop
lieden niet, kan dwingen handel te drij
ven met Rusland.
hour te zien dat bij een stadsbewoner was:
bet was of hij zoo uit do Zwilserscho hoog
landen kwam.
Hij ontving Rilde met een goedmoedig
lachje en stelde haar eerst zijn jongen»,
toen zijn twee St. Bomaxdshonden voor om
baar vervolgens zijn geiten- cn konijnenstal-
len te talen zien. Onmiddellijk van deze
dierenverblijven, die bij zelf getimmerd bad,
voorde een gang on een deur naar zijn ate
lier, een vroegere schuur, waarin nu echter
een groot venster getimmerd was. Yan de
woelde, die bij Dtrnxfeily opviel, hier geen
spoor, maar wol hingen er tamelijk oude
tapijten, draperieën, ren mooie, verzame
ling oude Zwilserscho wapens, een har
nas, bellebaarden en meerdere curiositeiten.
Op twee schildersezels stonden de be
gonnen portretten van hel echtpaar Herd-
hi'tszer. Hij was er al zoo ver mee g"vor-
derd, dat men zich een oordeel over zijn
werk kon vormen. Goed, trouw weergego-
ven. Steiger zag veoi in de gezichten en
wat hij zag, wist hij met goede techniek
weer te. geven. De portretten spraken van
oen bijna roerende nauwkeurigheid bij do
uitvoering, van een buitengewone vlijt, maar,
om werkelijk op den toeschouwer te werken
ontbrak er iets geheel aan; dat was dat,
„onbewuste" 'der kunst, dat de ziel, liet
leven naar voren doei treden, zoodat ieder
kan lozen op lief gelaat van oen model
wal er omgaat in bet bait. De fantasie
van den kunstenaar kan dit effect te voor
schijn roepen, maar bet moet dan een waar
achtige en bijzondere kunstenaar zijn. De
gave om zoo modellen weer te geven, be-
J a p a n.
Uit Tokio, wordt aan de New-York He
rald" 'gemeld, dal, niettegenstaande hel op
timisme, Hal de omgeving der keizers liet
blijken, de avoiulbulletins nog geen verbe
tering van des keizers toestand meldden,
Zijn temperatuur was 37.7, pols 82, onregel
matig, 'ademhaling 32. De keizer bracht een
onrustigen flag door. De opzwelling is erger
geworden, He tong slecht en de toesta,ml
der hersens onverandeui.
BINNENLAND.
Ynn liet hof.
Z. K. II. Prins Hendrik is gistermor
gen to haJl'negen per auto van Het Loo naar
Spa vertrokken. Zaterdag tegen den avond
wordt de Prins op 'Het Loo terugverwacht.
Consulaire dienst.
Bij Kon. toesluit is aan den jieer It. J.
Schoenn op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend uit zijn betrekking van tonsul
der Nederlanden te Rio-dc Janeiro en is pis
zoodanig bonoemd, buiten bezwaar van 's
lands schatkist, do. heer H. F. Palm, vice-
consul der Nederlanden aldaar.
Aan den heer Palm kan in hel Neder-
landscli geschreven worden.
-zat Dombaly, maar bij Steiger ontbrak
hier veel aan. Vooral viel dat Hilde op
bij liet portret van mevrouw llordhiiszer;
hot teodere, het doorschijnende van de
huid kwam niet voldoende uit.
Een gevoel kwam over Hilde of zij, de,
beginneling, in de weergave van hol wezen
dor modellen verder wa,s dan Steiger, de
toch rijpe kunstenaar.
Of hij op haar gezicht de gedachten
had kunnen lezen, die in haar omgingen,
zei hij
„Vrouwenportretten kan ik niet goed ma
ken eigenlijk. Het blijft een zekere hardheid
behouden'/ zooals u ziet. Ik kon de op
dracht van dr. llerdtuiszer echter niet af
slaan."
Wat een openhartigheid en bescheiden
heid lag er in Steiger» woorden, dat bij
eigenlijk geen goed schilder van het vrou
wenportret was. Hij won er de volle toe
genegenheid van Ilildo door en wat zij hom
met goed geweten over de portretten on bot
sclioone in het algemeen kon zeggen, dal
deed zij. Een straat van vreugde vloog
over zijn mannelijk gelaat.
Uil uw mond moet ik liet geloovcn, juf
frouw Rcbsbein", antwoordde bij. „U hebt.
een fijnen speurzin voor wat uit een oog-'
punt van kunst van waarde is. Alen ge
voelt, als u spreekt, dat u, de waarheid
zegt. Maar nu naar mijn vrouw, die ook
blij zal zijn, dat u ons eens is komen be
zoeken." I
Door do eenvoudig maar smaakvol in-»
gerichte woning, waar alles getuigde voor
do huisvrouwteli^k'o bekwaamheid yan me
Invftliditoits- on onderdomsverzekorinj*.
Men meldt aan „Het tolk": 1
Tot nu toe levert, hel overleg limscbeu
ile commissie van voorbereiding en do 're
geering bitter weinig resultaat. Tal van ver
dedigde wonsehen vrijstelling van de laag
ste looiien, verlaging van de leeftijdsgrens
tot 65 jaar, vol loon, als 'pensioen, weduwen-
rente na,ast. weozenrente en vcrluoning van
iuvalidiioiLsronte bij verlies van de helft
iuplaats van -/i van liet loon, stuiten af
op den onwil van den minister om den
vrouw Steiger, trok do reuk van vereelt
gcliak. Even later zat men at om do kof
fietafel. Een ongedwongen gesprek ontspon
zich, oersl over do mooie streken van liet
Zwitserse he bergland, later over de geboor
tedorpen en lmn verhouding tot de kunst.
Het gemoedelijke thuis van de Steigers en
de tevreden menschen, vormden «en idylle,
waarin meii zich honderd uren ver van
het zenuwschokkend gejaag Yan oen groote
stad waande. Dat lag aan mevrouw Steiger,
dio steeds tot vroolijk1 gebabbel geneigd)
was, lachend maar tamtolijk scherp regee-
rend over haar vier jongens, met veel tact
haar zwaartillendon man bemoedigend cn
die als een dame van do wereld er op,
uit was om baar gast op baar goniak te
zeilen. A laar ook kwam het door Steiger f
Zooals hij daar mot groot» gewichtigheid
als familievader te midden der zijnen zat,
herjluierde zijn gezicht, zijn dicht, kort en
stoppelig haar, zijn gemoedelijke wijze van,
spreken eerder aan een handwerksman, mis
schien hot meest aan een smid, die den ge
beden <lag den hamer gezwaaid heeft, dan
aan oen kunstenaar, wiens hand gewoon is
mot biet penseel om] to gaan. Zijn stille
trots was hot, dat zijn vlijt op kunst zijn
familieleven bcrlijk on rechtschapen moge
lijk maakte ton zelfs zoovtoel opbracht, dat
hij ieder jaar ju den zomer gernimen tijd
naar Zwitserland kon gaan. Naast den ma
tigen man, wirn geen innerlijke tweestrijd
verontrustte, werd men van zelf allengs
kalm en rustig. j
(Wordt vervolgd,l
SCHIEDAMSCKI: DOlSMIiT
