13
No. 13987
05""° Jaargang
Woensdag 7 Augustus 1S12
Martelaars der kunst.
K eis-ATbomi cm enten.
Dozo courant verschijnt d a g e 1 ij k s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaal: Voor S ch i e dam en V I aar dingen fl. 1.25, franco
por post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en VIaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent. -
Abonnementen worden dagelijks aangenomen. 1 j 1
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange naven No. Ml (hoek Korte Haven).
regel meer
plaats die zij
Prys der A dver tenti n: Van 1—6 regels fl.0.92; iedere
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan hot Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschenen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
n-'ps-'v> -
De Administratie van de „Schiedamsche
Courant" is gaarne bereid om tegon ver
goeding van porto's aan hare abonné's.
die voor korten, of langen tijd op reis gaan,
de courant aan hun tijdelijk adres te zen
den. Ook abonnementen voor den tijd van
een halve of heele maand worden gedu
rende het reisseizocn gesloten.
BUITENLAND.
i Schiedam, 7 Aug. 1912.
TURKIJE.
De ontbinding der Kamer heeft te Wee-
non, waar men angstvallig de gebcurtcnis-
§en in don Balkan gadeslaat, ceri gevoel
van verlichting gegeven. Ondanks de ink
link van dc Comité-partij, die houdt aan
de verdaging der Kamer ca de ontbinding
als onwettig beschouwt, omdat de medo-
dceling van het betreffend besluit eerst na
de verdaging geschiedde, meent men, dat
de ontbinding een grondslag zal vormen
voor een overeenkomst tusschen de regee
ring en de Albancczen, en dat generaal
Nazini pasja, voldoende macht zal heb
ben om de orde te Koaistantinopel to
bandhaven, zelfs indien liet Jong-Turksehe
Comité lot hot uiterste mocht willen over
gaan. i
Volgens latere berichten hebben inder
daad de Jong-Turken besloten als parle
mentaire partij met alle middelen den
strijd voort te zetten tegen hel kabinet, dat
volgens hen, na de motie van wantrouwen,
door de Kamer aangenomen, als doniis-
slonnair moet beschouwd worden en dus
geen tocht heeft om langer aan te blijven.
Thans moet blijken, welke van beide par
tijen, het Comité of de officierendiga, de
sterkste is. Beide beweren hot grootste ge
deelte van het leger achter zich te hebben.
Hot wordt volgens een Duitsch dagblad
correspondent te Konstantinopel steeds
onwaarschijnlijker, dat. deze crisis zonder
bloedvergieten zal nfloopen. Men rekent
op aanslagen, die eerder mogelijk zijn dan
gioote onlusten, daar de regeering de teu
gels krachtig in handen houdt.
De Albaneezen zijn, volgens dienzelfdcn
ccn respondent, nog niet voldaan met de
ontbinding van de Kamer. Zij zullen nu
eischen, dat do troepen uit Albanië terug
getrokken worden. Is deze wensch ingewil
ligd, dan zullen zij eerst met hun eigenlijk
programma komen on dc decentralisatie
van de rogeoving, "dat wil in dc praktijk
zeggen: do autonomie, verlangen.
Omtrent de jongste successen van de Al
baneezen wordt het volgende uit Uskub
aan de „Vbss. Ztg.V geseind: „In het
Koord-Westen van Albanië maken de Ser
viërs met de Albancczen. gorneenc zaak.
Do Serviërs hebben duizenden repeteerge
weren on groote hoeveelheden ammunitie
Roman vrij naar het Duitsch.
van
J. C. HEER.
uit Servië betrokken. Nadat do Moetessarif
van Rtiztond zijn functie noegrelegd had,
ging hij op de vlucht naar Uskub. Hij
word echter door Hoessein gevangen geno
men ea ter verantwoording geroepen we
gens de misdrijven die hij' begaan had tij
dens zijn functie. In het gehecle vilajet
Kossowo zijn do telegraafkantoren in han
den van de opstandelingen. De ambtenaren
mogen alleen voor hun zaak werkzaam
zijn en geen particuliere of regeeringstelc-
g ram men doorgeven.
In de stad Ccrnalova heeft een strijd
plaats gehad tusschen opstandelingen en
militairen. Toen do officieren het doellooze
er van inzagen, zich langer te verzetten)
gaven zij zich over e.n sloten zich bij de
opstandelingen aan. De opstandelingen van
Prizrcnd hebben den troepen, na een hevig
gevecht, 400 geweren, 60 kisten ammunitie,
paarden en muilezels ontnomen. Bovendien
verloren de militairen nog twee machine
geweren, Do stammen ten Noojxlen van
Ipek hebben zich in de Drinvlakte ver-
eenigd en zijn gereed voor den opmarsch.
Men schat hun aantal op 15.000. Do Moe-
tessarif van Elbassani heeft in het geheim
de stad verlaten, die nu volkomen in han
den van de opstandelingen is.
Over dc gevechten aan de Montenegrijn-
scho grens wordt officieel uit Konstanti
nopel gemeld, dat, in strijd met vorige
berichten, do Montenegrijnerr de schansen
bij Maikowats niet ingenomen hebben, maar
dat deze nog in handen, van de Truksche
troepen zijin, voor welke versterking on
derweg is. In den strijd om deze schan
sen zijn 13 Turken gevallen. Daarentegen
hebben de Momlenegrijnen de versterkingen
van Prosonsjte ingenomen, waarbij 24 Tur
ken zijn gedood en 30 gewond. Een groote
Montenegrijnsche troepenmacht moet zich
geconcentreerd hebben hij Kolatsjin, dat
aan de Tara, een kleine Montenegrijnsche
rivier ligt. Deze troepen beschikken over
geschut.
De Montenegrijnsche regeering heeft be
sloten generaal Voekvitsj naar de grens te
zenden, om do orde te herstellen. Hij zal
trachten de Turksche militairen te bewegen
in vrede terug te trokken en do Tiutksche
overheid verzoeken, hem daarin bij to
slaan.
Volgens andere sensationeele berichten
zouden 10.000 Montenegiijncn op Turksch
grondgebied gedrongen zijn. De „National
Zeitung" meldt eveneens, dat oen groot aan
tal Montenegrijnsche troepen met geschut
do grerts bij Mojkovac overschreden heb
ben. Zij marcheeren op Kaiatina aan.
GEMENGDE HEDEDEELÏNGEN.
aan hun solidariteit eon geheel ander ka
rakter toe te kennen, dan do „Echo de Pa
ris" er aan wilde hechten, welk blad mee
deelde, dat Bus]and een overeenkomst toe
kende om gedurende drie maanden geen.
traetaten met Duitschland te sluiten zonder
eerst overeenstemming met Frankrijk te heb
ben" verkregen.
49)
„'Als een paard, dat vuur in het bloed
heeft gekregen tv schertste Dombaly.
Zijn zwarte oogen waren nu eens op
Ililde's werk, dan op haar zelf gericht
Hildc vond te veel op haar, to weinig
op haar werk. Maar wat zag hij er slecht
uit! Vijf of tien jaar verouderd, leek hij
welDe vasten, de zorgen over de Indische,
die hein bandon vol geld kostte en nog
steeds nieL toegestemd had als zijn mode
op te treden, en andere zorgen dat
maakte hem ouder.
flij genoot van liet carnaval met schit
torende oogen, hot genot van den kun
stenaar. Geen groot en deftig gocostumeeid
bal of hij" was er bij' vol levenslust, steeds
vol geestdrift "voor al wat schoon was en
liefde heette.
rif bracht hij misschien zijn uren bij de
Indische door? I
Dat wist Hi 1de niet. Het kwam haar
alleen voor dat het tusschen de vreemde
vrouw ca hom niet ging zooals hij" gehoopt
bad, et' scheen jaloezie te heerschen of
er werden van weerszijden verwwijtcn ge
Marokko.
Te Mazagan is een Fransch-Spaansch con
flict hangende. In deze stad waren onlus
ten ontstaan ener hadden botsingen plaats
tusschen de Fransche poli tietroepen en par
tijgangers van den kaid Triahi. Het werd
zoo erg, dat do Europeanen in de consu
laten dc wijk namen.
Toeu nu de Fransche soldaten op het
punt stonden om Triahi, die beschuldigd
wordt van talrijke misdaden, gevangen te
nemen, hood eon Spnanseho Jood hem
een schuilplaats in zijn villa aan. Deze werd
daarop door de militairen omsingeld.
Gisterochtend diende de Spnanseho con
sul een protest in, waarin hij verklaarde,
dat Triahi een Spaansch beschermeling
Was.
Do partijgangers van den kaid trachtten
nu de stad binnen te dringen en veroor
zaakten een paniek onder de bevolking.
Do Fransche consul verzocht om verster
kingen aan kolonel Man,gin. liet Vlag zou
verklaarde dat Triahi geen beschermeling
was en de kaid beloofde na clges avo'nds
op het_ Fransche consultaal. te komen. De
Spaanschc consul en Joden van de Spaan
scha kolonie ontraadden hem dit echter
en des ochtends omsingelden de Fransche
soldaten wederom liet huis. Des middags
werd do kasbak van Triahi beschoten en
totaal vernield. Veel wapenen, schietvoor
raad en correspondentie maakte men buit.
tnlandscho gevangenen, door Triahi opge
sloten gehouden in kelders, stelde men
in vrijheid. De cavalerie achtervolgde de
lieden van Triahi in Zuidelijke richting.
Des avonds begaven zich 7 Spanjaarden
naar het huis waarin Triahi was gevlucht
en schoten op de belegerde troepen. Deze
beantwoordden het vuur. Niemand werd
getroffen.
Do oorlogsbodem „Cosmao" is Maandag
avond van Rabat naar Agadir vertrokken.
liet heet m berichten uit Parijs, dat
de Fransche regeer ing voornemen-, is krach
tig op to treden tegen den pretendent El
Hiha, die in het zuiden zooveel last ver-
ooizaakt. Plan zou zijn de kashall van Aga
dir, den zetel van den pretendent, te be
schieten.
Frankrijk en Rusland.
In politieke kringen te Londen wordt
beweerd, dat het vertrouwen, dat Frank
rijk, Engeland en Rusland ten aanzien van
do mogelijke ontwikkeling van het Ooster-
scho probleem vcreenigt, hen veroorlooft
daan, zonder dat zij er een van. beiden
toe konden besluiten om elkander los te
laten.
„Ga toch eens mee Ililde ga morgen
avond nu eens mee naar het bal van Isis",
vroeg hij dringend. „In den vastentijd zijn
wij kunstenaars vroolijfc, Het is een groot
feest voor ons, net heilige feest van het
voorjaarslevcn, van de zich openbarende
schoonheid !'f
Zij liet zich echter niet overhalen om
met hem mee te gaan.
„Ben je een bangerd geworden, kind;
ik had gedacht dat je meer temperament
had!" riep hij driftig uit.
„En ik meende, dat ik een paard was
met vuur in hot bloed, zooals je toch ge
zegd hebt," spotte zij.
„Ik zeg niet dat je niet in de techniek
van dc- schildcrskunst zult doordringen,;
maar je moet het oude wijven-geloof laten
varen, dat voor de kunst een goed oog en
een beetje handigheid voldoende, zijn. Dat
is liet tamme inzicht van .Takob Steiger
en dergelijkon, maar Hildc Rebstéin mag
zoo niet denken. Wie scheppen wil naar
den drang van het hart, die moet niet
nlleen het schoone zien, je moet er in
leven, je moet er in opgaan. Midden in
het loven, alles doormaken je moot
kunnen lijden voor je kunst. Dan eerst
komen de fijne voelhorens van, de ziel vrij.
Dan wordt dc arbeid eerst groot. Kom, ga
moe, Ililde?'?
de conventie mot een groote bijeenkomst
van geloofsgehooten. Toen Roosevelt te Chi
cago aankwam, werd hij door een groote
menigte ontvangen. Hij hield een bingo toe
spraak, waarin hij opnieuw het einde voor
spélde Ider politieke bosses en der achter
dezen staand© financieels groepen van be
ruchte reputatie. Aan de conventie wordt
officieel door 12 vrouw-en als gedelegeer
den deelgenomen.
In do gisteren gehouden byoenkomst las
Roosevelt zijn program voor. Ilij verklaarde
daarin, dat de nieuwe partij moet steunen
op beginselen, waarmede bet goheele lijk
kan instemmen en die het volk bet recht
verleonen do grondslagten van zijn staats-
kunde naar eigen inzicht vast to stelten.
Ten opzichte van de trusts, be\al idj
aan, "dat de huidige bepalingen op de
transportondernemingen zouden worden
toegepast op alle industrieel,e ondernemin
gen, die den handel monopoliseeren of in
vloed liebbon op de marktenhij drong
aan op de instelling van een commissie, die
het toezicht op de groote industrioele on
dernemingen zal regelen, deed verschil
lende" voorstellen tot verbetering van de
arbeidsvoorwaarden a. tot benoeming van
commissies, 'die 'de minimumloonen zulten
vaststellen en beval kiesrecht voor vrou
wen aan.
Omtrent 'het tarief zeide liij, dat bet
Amerikaanscho voik het proteclionnislisch
tarief 'wil, maar zich verzet tegen een on
rechtvaardige toepassing. Hij ried geleide
lijke herziening der tarieflijsten aan, ten
einde plotselinge schokken in den handel te
voorkomen, bepleitte versterking van het
Panama kanaal en gelijke kanaalrcehten
voor 'de groote vaart voor alle volken, ook
Amerikanen, maar vrijen dooltocht voor
Amerikaanscho kustvaarders.
Ten slotte wekte hij het volk op om in
geest van broederschap te streven naar op
heffing Van de natie.
Onze Gezanten.
Onze gezant te Brussel, jhr. v. Ti. Staal
van -Picrshil, beert twee maanden verlof,
zij'n functie wordt waargenomen door den
gezantschapsraad jhr. Melvil van Carnbee.
Audiënties.
Do gewone audiëntie van don minister
van binnenlandsche zaken zal Zaterdag 10
dezer, die van den minister van water-staat
op Vrijdag 9 dezer niet plaats hebben.
V er eon igde S ta t en.
Volgens een tetegiam uit New-York moet
de Roosevelt-conventie, ook wel de pro
gressieve conventie genoemd, te Chicago
niet die sensatie teweegbrengen, als alge
meen verwacht werd. Het aantal bezoekers
in de groote hal is zeer gei-iag, terwijl liet
enthousiasme onder de bijeengekomen me
nigte slechts matig moet zijn. Men vergelijkt
Allerlei tegenwerningen togen wat Dom
baly zei om haar eer te halen met hem
naar het Isisbal te gaan, zweefden Hildc op
de lippen. Wjaren' er niet onder de onsterfe
lijke meesters der middeleeujyen' yelel kjïgi
stenaars, die eenvoudig als handwerkers
hadden geleefd en toch rijp werk haddon
geleverd voor ecuwen na hun dood? Stond
dat niet als een sprekend bewijs tegen
over Domb.aly's opvatting, dat een kunste
naar om werkelijk het schoone te kunnen
geven, d.at zigeunerachtige in zijn leven
moet brengen, d,at hem eigen wa»? Hier
bleek toch duidelijk, dat ook op eenvou
dige wijze veel te hereiken was, als maar
het genie, de heilige vlam', in do borst aan
wezig w.as. Een ornstige wil bleek een
minstens even groote stuwkracht te zijn
als dat wat Dombaly als een noodzakelijk
vcrcischto beschouwde.
Zij sppak deze gedachten niet tegenover
hem uit cn verzweeg ook voor hem, d,at
zij door Raar liefde een rein vuur in zich
omdroeg, dal haar voldocade kracht gaE
om Lo arbeiden. Wat was bij die reine
en edele gevoelens hot ruwe en platte ge
not van de camavalsfoestolijkhedenl
Waarom Dombaly haar geluk te heken
non? Zij bekommerde zich niet om zijn
liefdes-geschiedenissen, wat ging hem' dan
haar liefde aanl
1 Kalm antwoordde zij na cenig nadenken
over dit alles:
„Ik heli geen tijd om met je na,ar die
■Ridderorde,
Bij Kon. besluit van 27 Juli is benoemd
tot officier in do ords van Oranje-Nassau,
A. J. Terlaak', notaris, te 'fs-Gravenhage.
Congres van soc.-dein. gemeenteraadsleden.
Het congres van de soc.-dern. gemeentel
raadsleden za.l, naar „Het Volk", meedeelt,
gehouden worden op Maandag 16 Sept. in
Den Haag. Inleidingen zullen worden ga-
houden over: De uitvoering der nieuwe
armenwet, door den heer H. Spiekman,
van Rotterdam, en: Het rapport over de
grondwetsherziening en de positie der ge
meenteraden, door den beer F. M. Wibayt,
van Amsterdam.
VLAARDJNGEN, 6 Aug. Bij de te '8-Grar
vanhage gehouden examens hoofdakte is
o. m. geslaagd do heer G. Schipper.
STADSNIEUWS.
Op do voordracht ter benoeming van
een onderwijzeres aan de openbare lagere
school te Berkel en Rodenrijs "komt al»
no 2 voor mej, J. C. Bubbennan van hier.
BINNENLAND.
Hofbericht.
Hedenochtend "werd aan H. M. de Konin
gin een aardige huldebetuiging gebiacTit
door de jongens uit het Kamp van Volks
weerbaarheid, te Harderwijk. Op hun rij
wiel uit Harderwijk gekomen, trokken zij
te voet over do Cour langs het bordes van
het Koninklijk Paleis „Het Loo", waai- Hare
Majesteit 'zich vertoonde. Hare Majesteit
liet 'hen eenige ververschingcn aanbieden,
hetgeen "niet luide hoerahs werd begroet.
Van het hof.
H. M. de Koningin zal een bezoek bren
gen aan de nationale landbouwtentoonstel
ling te Zutpthcn, welke van 14 tot en mot
17 dezer zal gehouden worden.
Dc dag, waar-op dit bezoek zal vallen,
is nog niet bekend.
feesten te gaan, Dombaly. Iedere dag is
kostbaar- voor mij'. Ik maak eerst de jonge
moedor niet het kind af en daarna heb
ik al mijn aandacht noodig voor een op
dracht van dr. Herdhiiszer. Ik zal een por
tret van zijn kinderen schilderen. Daar- heb
ik minstens zes weken voor noodig. Dan
komt het voorjaar al dan nog een en
ander verbeteren aan dc jonge moeder, tot
zij, naai- ik hoop, rijp zal zijn voor de
tentoonstelling."
Nu wist Dombaly meteen van de op
dracht van dr. Herdhiiszer, waar zij1 an
Ücrs erg tegenop had, gezien om over te
beginnen. Als een verlegen kind stond zij
tegenover hem.
„Dus ook jij, Robstcin van jou had
ik het 't minst vcnvacliU"
Hij was doodsbleek geworden. Een wil
do smart sprak uit zijn woorden, een groot
verwijt blonk in zijn oogen.
„Ik begrijp je niet, Dombaly," kwam het
sidderend over Hildes lippen.
„Ik begrijp 't echter des te beter!" zei
hij bitter. „Jelui ziet allemaal in mij hot
zinkende schip. Jelui zijn de ratten, die
er laf van door gaan op de vlucht
"Wat. fis 'dat met die opdracht van Herd
hiiszer? 'Je gaat zes Weken bij mij weg
om 'er niet getuige van te zijn, hoe de
schuldeischcrs "met hun gemeene streken
je 'leermeester ruineeren. Daarna later
nu ja, dan ko'm je weer lenig en als je
Dombaly dan vindt in een toestand, dien
l)e staking aan „De Schle".
Rij 'Je Directie der glasfabriek „"da Schie"
is liet navolgende schrijven ingezonden dooi
de Christelijke Gltisbewerkersbond
Schiedam, 6 Aug. 1912.
Aan de Directie van de N. V. Glas
fabriek „de Schie".
WelEd. Heer,
Vergun ons de vrijheid het volgend© on
der Uwe aandacht te brengen. Allereerst
bieden *vij U onze verontschuldigingen aan,
dat 'sve U niet eerder een sclirijven deden
toekomen -over het standpunt in de aan
hangige kwestie door ons ingenomen.
He reden hiervan is, dat we op onze
ergadcring niet direct tot een definitief
besluit konden komen. Na z-eför ernstige
overweging zenden wij U bat vólgende.
Dat liet ons leed doet, dat, de aotie voor
afschaffing van nachtarbeid een dergelijk
verloop heeft gekregen als tlians het geval
is. Wij veronderstellen dan ook, dat bet U
welbekend is, dat onze Bond, toen liet dui
delijk werd in welke rich ting deze zaak zich
zou afwikkelen, ei* van af heeft gezien, om
do actie verder me© door te voeren, oin'dat
wo meenden, gezien dc omstandigheden, da
verantwoording, die 'daardoor op ons zou
komen, niet te kunnen aanvaarden.
je 'aanstaat, ja dan Wil je zijn leerling wel
weer worden." 1
Ililde 'kreeg een heftigen schrik. Dotrhbu,-
ly 'gaf dus toe, dat hij nabij zijn onder
gang Vas!
„Je 'doet mij grenzenloos leed en bitter
onrecht," riep zij uit. „Ik heb de opdracht
van Herdhiiszer- niet gezocht, maar zij- is
mij Welkom. Ik kan daarmee den tijd vul
len, 'dat jij de Indische schildert. Je weet
toch wel, dat die vrouw en ik niet mat
elkaar in dit atelier samen kunnen zijn,'-
„En 'waarom ga je niet met my1 naai;
iiet rbal schaam je je voor my?"
„Je ziet en spreekt over spoken, Domba
ly, fiver dingen die niet bestaan 1 Ik schaam
mij niet voor mya leermeester, maar ik
heb een vrees voor die bals, 't zy om
mijn 'levendige fantasio of om myn zwaar
bloed. Ik lijd er onder. Dus laat my wij-
uit gaan, zonder mij dit kwalijk te- ne
men. Overigens meen ik, dat het beter was,
dal je wat meer om je gezondheid dacht;
het schijn* mij toe, dat je ziek hem je
ziel er zeer slecht uit."
Hot medelijden, dat door Hiides stem
beefde, trok Domb'aly op een zwakke plaats
van zijn gemoed.
„Ja, 'dat ik ziek was, heb' ik zelf ook'
al gedacht," antwoordde hij met een treu
rig maar toch niet moedeloos lachje.
(Wordt vervolgd.)
SCHIEOAMSCHE COURANT
'Ci Q