05"° laargang.
Zaterdag 9 November 1912.
No. 14067
Vierde Blad
Vredelievende misverstanden.
Een datum vol herin
neringen,
BINNENLAND.
Kunst en Wetenschap.
aesumgü Mmwk
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s,- met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en V,la ar dingen fl. 1.25 franco
per post fl. 1.65. - -
Prijs per week: Voor Schiedam' en VJaardingon 10 cent.
Afzon'derlyke nummers 2 cent.
Ab'onnemehton worden dagelijks aangenomen.
Advertentiön voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
aar aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advertentiënl Van 16 regels fl0.92; iedere regel meer
15 Cjents. Reclames 30 cent per regel. Grooto letters naar de plaats die zij
innemen.;
A'dvortentiën bij abonnement op, voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.;
liï de nummers 'die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen,- worden zoogenaamde kleine advertentiön opgenomen tot den prijs
van. '40 cents per adverteutiej bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Het komt ons voor, dat de opinio, als
zou de invoering van den algfunmien we
reldvrede nog slechts oen kweslie van en-
Me jaren zijn, ook daardoor hij zoo velen
ingang heeft gevonden, omdat men zich
geen 'juist denkbeeld maakt van don sland
der kwestie op het oogenblik.
Men krijgt berichten over vcreldconfe»
renties, als de Haagsche, die allerlei be
sluiten en allerlei weasehen uitspieken, en
'dan gaat men als vanzelf denken, dal die
'wenschen en besluiten, dooi- zóó hoogo hoe
ren uitgesproken, nu ook wel spoedig feilen
zullen worden.
Niels is minder waar. Er worden wel
allerlei verdragen in elkaar gezet en men
went de wereld aan do gedachte, dat die
verdragen nu gemeen goed zijn geworden,
doch het is absoluut niet juist. Integen
deel. Terwijl men nu aandringt en vol
komen terecht op liet houden van een
nieuw „vredescongres" in Den Haag in
1915, moet men niet vergeten, dal heel veel
staten thans, dat is dus eind 1912, nog al lijd
niet geratificeerd hebben de verdragen, die
op liet Haagsche vredescongres van 1907
zijn meeïigezet. Het is geein wonder, dat dit
veelal uit het oog verloren wordt. Voor
de congressen zeil' wordt voldoende re
clame gemaakt, daarop wordt het volle
licht der openbaarheid geworpen. Doch
zoo'n ratificatie is voor het publiek niets
dan een berichtje van drie regels, dat men
nauwelijks begrijpt.
En toch komt het op die ratificatie aan.
Natuurlijk erkennen wij, dat eew geratifi
ceerd internationaal verdrag ook lang geen
zekerheid geeft, dat dit ook maar al te
dikwijls „papier"- blijft. Doch een heclenval
niet geratificeerd verdrag is nog minder
dan niets. Ein nu is het wel opmerkelijk, dat
zoovele slaton de verdragen van 1907 nog
altijd niet geratificeerd hebben.
Én veronderstellen kan men niet, dal die
verdragen in het vergeetboek zijn geraakt.
Want de 16de interparlementaire vredes
conferentie heeft indertijd met nadruk om
'die ratificatie gevraagd.
Het heeft niet veel geholpen.
En zoo heeft dus cle 17de interparlc
mentaire conferentie, clfa onlangs in Sep
tember in Geneve bijeen is geweest, dit ver
zoek nog cons nerhaald.
Ziedaar een conferentie van parle
mentsleden uit alle landen (op do laatste
waren er 200 bijeen uit IS staten), van in
vloedrijke personen dus, die aan hun vragen
toch den noodigen nadruk kunnen geven,
naar het Fransch van GEORGE DURUY
door
A. J. B.
Ik leid u binnen in een hoogadellijk huis
van een der aristocratische l'nrijselic wij
Icon. üe brecclc ingang draagt een wapen
schild in steen uitgehouwen. In het salon
brandt achter de haardkap van fijn ijzer
draad een lustig vuur van houtblokken en.
blaUwe, kleine vlammetjes dwarrelen hier
ca daar tusschon cle lange, gele vuurtongen
als do vlammen van brandende punch. De
duren zijn bedekt met zacht-blauwc stol
len, in tvjne plooien gespannen en dooi
den tijd verbleekt; deuren cn vensters zijn
verborgen onder geel zijden gordijnen en
l'ortiéresde eikenhouten vloer komt slechts
bier en daar te voorschijn tusschon cle
zachte tapijten, waarvan de bescheiden
kleuren op liefelijke wijze met de muur-
draperieën overeenstemmen. Twee liooge
'ampen verlichten het vertrek; de matglu-
z«i hallons zijn bedekt met geplooide kap-
("P1, van roso-papior, die het licht tempe-
ro|i en in het rustige, warme vertrek
slechts een zacht schijnsel toelaten. De an-
tielp meubels zijn overtrokken mot de sier
lijke, heldere stoffen, blauw of rood ge
streept en ,met bloemruikertjcs overzaaid,
Waarvoor de tegenwoordige tijd den smaak
ontleende aan de dagen van Bodewijk XVI.
De kleine tafeltjes, die het salon ver-
Sieren en waarvan do tengere pootjes ge-
Plaats zijn in koperen schoentjes, de talrijke
ttagères zijn bedekt mót voorwerpen van
Allerlei aard, die in een bekoorlijke wan-
on wier stom in dezen loeh blijft die van
oen roepende in do woestijn.
Dit feit moet nu toch tol nadenken stone
men, moei nu toch loeren hoover wij nog
it' zijn van verwezenlijking onzer -wenschen.
Zei I's v deze beorc-n hebben op hun vraag
naar de ratificatie van de llnngsehc verdra
gen van 1907 en van de gewichtige Londen-
sehe declaratie van 1909 geen'succes. En
toch vragen zij niets dan datgene, waaitoe
die conleienties der regccringon al beslo
ten hebben.
Trouwens da laaide interparlementaire
conlhtwilie beeft ook in andere richting
geleCnl boe verkeerd men doel van nirl
te ondee-clieiden tussrhe» hel mol min
of meer nadruk door de stalen opmaken
van verdragen en uiten van w'en-chen en
tusschon het aanvaarden van die verdra
gen en wensdrom door die stalen als fei
ten.
Er \vas op de interparlementaire confe
rentie sprake van den luchtoorlog en van
de liepeikingen daarvan met het doel de
oorlogvoering humaner Se maken,
Opmoikehjk was hier at dadelijk de op
positie van Fiansehe zijde. Zij kwant van
niemand minder dan tien bekwamen se
nator d'Esloumelles de Constant, een van
de grootste lichten der vredesbeweging.
Zij was elegant, handig, mooi maar
het bleef een vrij sterke oppositie. En waar
om die oppositie?
Omdat hel bloed kruipt waar het niet
gaan kan, omdat de heer Dc Constant
Franschnian is, een burger uit het volk,
dat in de lucht no. 1 is en dien voorrang
natuurlijk ongaarne prijs geeft. Een nieuw
bewijs dus voor onze stelling, dat het in cle
eerste plaats de taak van de burgers van
de kleine Staten van Noordwest Europa is
om den wereldvrede te propageeren. NVant
dezen, wier liefde en wier belang cle
vrede is„ kunnen niet in zoo'n vafscho
'positie komen.
„Doch dit lusschcn haakjes. De conferentie
laat zich door baron de Constant niet over
tuigen en komt tot dc conclusie, dal een
regeling van den luchtoorlog noodig is. Zij
uit met name den wensch, dat de eerstvol
gende vredesconferentie eenstemmig de ver
klaring van 1889 vernieuwt, welke het wer
pen van explosieve sloffen uil luchtvaartui
gen verbiedt.
Nu zou ecu leek zeggen: „Haar moeten
dan allo besluiten van vorige conferenties
hernieu'wd worden? Eenmaal gezegd blijft
toch gezegd 1"
In deze geschiedenis is intusschc-n niets
minder waar. Het is toch bekend, dal rnc-n
iri 1907 do bedoelde verklaring uitdrukkelijk
niet hoeft willen vernieuwen, dat mei
name de grootste mogendheden zich daar
tegen verzet hebben, gelijk zulk een witste-
kende vi edesbewonderaar als baron d'Es-
I om nel les de Constant zich op deze in
terparlementaire conferentie daartegen heeft
verzet.
Het zou ons niet moeilijk vallen om nog
meeidere bewijzen te geven van dc stel
ling, dat voor een oppervlakkige!) beschou
wer de overeenstemming tusschon de sta
ten der Wereld over dc middelen om den
vrede verzekerd te krijgen door het recht,
veel jfrooter schijnt 'dan hij inderdaad is.
Doch wij wijlen het hierbij laten. Heb
ben wij in ons artikel, „de kans op oorlóg"1
bolongd, dat do^ Balkan-oorlog geen aan
leiding behoeft le zijn om te twijfelen aan
de mogelijkheid van liet bereiken van dit
ideaal, de conclusie van dit artikel is, dal de
beweging nog niel zóó ver is als velen
wel meencn.
Wat overigen-, niet tot ontmoediging mag
leiden.
Keulen en Aken zijn niet in één dag ge-
bou'wd. Eu wat hier gebouwd moet worden
is lioel wat grooler en moeilijker dan een
paar willekeurige steden.
orde zijn aangebracht: geëmailleerde bon
bondoozen, bekers van Venetiaansch glas,
juweelkistjes van gedreven zilver, kristallen
flacons, gehuld in een netwerk van fili
graan, oud-Chineeschc kopjes en schotel
tjes, porseleinen poppetjes, in één woord
de h onder (kluizend kostbare kleinigheden,
waarvan de waarde slechts door do nutte
loosheid wordt geëvenaard en die desniet
temin haar eigenaardige bekoorlijkheid ge
ven aan onze hcdendaagschc salons. Op
do pendule van Sèvres-porselein ligt een
herder in verliefde aanbidding geknield
aan de voeten cencr herderin. Zij wendt
ecu weinig hot hoofd ter zijde en weert,
al glimlachend, met do eeno hand den
te onstuimige)) minnaar af, terwijl de an
dere over de wollige vacht van een lam
hecnglijdt. Aan weerszijden van den spie
gel hangt een reeks familieportretjes: man
nen mei gebloemde vesten, geborduurde
rokken en staar [pruikjes; vrouwen met
hooge kapseis en zwarte „mouches", door
bekwame "diigcion in de mondhoeken vast
gehecht naa rt de karmijn road e lippen. Groo
to ruikers sneeuwballen hangen over de
randen van slanke kristallen vazen heen
en op een hocüiaieltje slaat een bouquet
anemonen, liefelijke bloemen van één dag,
gisteren ontloken en heden reeds hel leven
moede. Een geur van nmscus en hyacin
then zweeft er rond in do zoele atmov
phoer. Geen enkel gerucht dringt van bui
ten door, noch het gedreun der omnibussen,
noch het geratel der rijtuigen. Het is het
uur, waarop avond aan avond de gravin
Hcnninia hel bezoek afwacht van haar
ouden vriend, baron Palamedes.
Zo kennen elkander sinds meer dan vijf
tig jaar. Hun huizen te Parijs en hun land
goederen grenzen aan elkaar. Toen ze nog
VItc Neder]. FMIologencongres.
Den 2(ien en 27eu Maart, 1913, d. i.
Woensdag en Donderdag na Paschen, zal
te Groningen het zevende Nedcrlandsche
Philologencongres worden gehouden.
Het bestuur is aldus samengesteldProf.
Dr. J. J. Salverda do Grave, voorzitter;
Prof. IJ. Pli. Boissevain, onder-voorzitter;
G. C'. C. Bcthe, 1c secretaris (Kraneweg
45, Groningen); C'. J. Sauvcur, 2e secreta
ris: Dr. .1. Bergsnia, penningmeester; Mr.
A. W. F. II. Siiugcr, voorzitter der com
missie van ontvangst; Dr. IJ. II. Rogge,
vertegenwoordiger van hot Genootschap van
leeraren aan 'Nod. Gymnasia; Dr. P, Groe-
neboom, Itector van het Stedelijk Gymna
sium to Groningen; Dr. J. de Jong Tzn.,
Rector van het Willem-Lodewijk Gymna
sium te .Groningen.
Voorzit! er* der afdeelingen zijn: voorde
klassieke Phüologie Piof. Dr. D. C. Hesse-
ling; voor Germanistiek en Romanistiek
Prof. Dr. J, AV. Muller; voor Geschiede
nis en Aielinelogio Prof. Jhr. Dr. J. Six;
voor Paedagogiek Prof. Dr. G. Heijmans.
De deelneming aan het congres wordt
opengesteld voor allen, die conigcn acado-
mischen graad in de letteren hebben be
haald of in hel bezit zijn van een akte
M. O. in een der letterkundige vakken,
in de geschiedenis of in do aardrijkskunde
en voor studenten in de letteren; boven
dien kunnen ook andere belangstellenden
door voorzitter en secretaris worden toe
gelaten. De contributie is voor ieder lid be
paald Oji f3.
kleine kinderen waren, hebben zo te za
aien gespoeld. .Welken dag, welk uur be
gonnen 'ze elkaar lief te hebben?.... 4
Dat weet niemand. Er is een soort van
liefde, die ons toeschijnt, geen begin ge
had te hebben; zulk een liefde heeft in
den regel ook geen einde. Beide hadden
er de kiem van rond gedragen in het
diepst van hun hartdio kiem had zich
langzamerhand ontwikkeld, zonder dat ze
er zich rekenschap van hadden gegeven
en zoo kwam het, dat de schoone bloem
der liefde in hun harten was ontloken,
terwijl noch de een noch de ander be
greep, wat bel zegt, lief te hebben.
En toen was de ruwe werkelijkheid van
het leven (iisschenbeide gekomen.
Hun beider familiën waren in onmin go-
raakt. De ouders zagen elkaar niet lan
ger, maar of deze scheiding twee onschuldi
ge, jeugdige harten pijn zou doen, daar
naar vroegen ze evenmin, als de wandelaar
vraagt naar het leed der bloemen, die hij
onder zijn voel vertrapt. Toon ze van el
kaar gescheiden waren, toen dachten de
jonge man en hot jonge meisje, die door
een geheimzinnige hand waren vcreenigd,
terug aan hel verleden, als aan iets onuit-
wisehbaars, als aan een onbestemd geluk,
waarnaar hun verlangen uitging. Ze dach
ten er aan, zooals do vogel in de don
kere 'kooi naar den zonnigen hemel uitziet,
dien hij door de traliën heen gewaar wordt.
Men bad ze uitgehuwd, onder voor
wendsel van gelijkheid van fortuin, naam
en rang -h e 111 aan een jong, behaag
ziek meisje, dat hem ongelukkig had ge
maakt; haar aan een edelman uit een
oud geslacht, maar verslaafd aan het spel
en aan den drank, die haar het leven ver
bitterde. Dc behaagzieke vrouw cn de
lichtzinnige man waren gestorven; gestor-
De uitnoodigingen tot deelneming zullen
in den loop van de maand November wor
den verzonden.
Daar het niet waarschijnlijk is, dat allen
voor wie de deelneming openstaat, door
een circulaire bereikt zullen worden, kun
nen personen, die in de termen vallen en
geen uitnóodiging tot deelneming inorliton
ontvangen, zich opgeven bij den len se
cretaris, zoo zij wenschen deel ie nemen
aan het congres.
Afschaffing van bijverdiensten bij de
belastingadministratie.
Krachtens een Kon. besluit van 22 Oc
tober zijn met ingang van 1 dezer verval
len verklaard alle bijzondere belnoningen
aan ambtenaren der directe belastingen,
invoerrechten en accijnzen, voor hei ver
richten van bepaalde werkzaamheden toe
gekend. Word! aan die ambtenaren opgedra
gen in hun ambt diensten te verrichten
ten behoeve van buiten de administratie
slaande personen of lichamen, dan wordt
do deswege betaalde vergoeding aan hel
rijk verantwoord de zuivere opbrengst van
do boeten en verbeurdverklaringen, voort
vloeiende uil ovorlrednigon van dc wetten
op de directe belastingen, invoerrechten en
accijnzen, Voor het aanhouden en opbren
gen van vreemde sluikers blijft echter de
premie van X 5 gehandhaafd welk bedrag
in bijzondere gevallen tot f 10 verhoogd
kan worden.
,Wal de deurwaarders betreft, do laatste
baten vervallen, welke zij nog uit de ver
volging in zake directe belastingen genoten.
Daartegenover wordt aan iederen deurwaar-
dor voor zooveel noodig door den minister
een vaste jaarlijksche som toegekend; a. als
vergoeding voor de kosten van kantoor
behoeften en voor schrijfloon, en h. als
vergoeding voor reis- cn verblijfkosten.
Int afwachting van nadere regeling van
hun bezoldiging zal de minister van finan
ciën de ambtenaren voorloopig een vaste
toelage toekennen tot goedmaking van hei
verlies aan inkomsten, dat uit dc toepas
sing van dit besluit voortvloeit.
Dit 7, fossiel en-bod", zooals Dr. Walcotl
het noemt, ligt aan den voet van „Mount
llobson", in de nabijheid van de thans in
aanleg zijnde Grand Trunk Pacific-line, Ca
nada's tweede transcontinentale spoorweg
(van de Atlantische kust tot Prince ilupetl,
i.in de kust van den Stillen Oceaan). Mount
Robson is 13.700 voet boog', de foefelen
werden op ongeveer 5000 voet boogie ge
vonden.
Di. Voleoll beweert, dal dit fossieleu-
jod bijna omiilpultelijk is en dat hij daar
exemplaren van een geheel nieuwe soort
gevonden heeft, die de wetenschap belang
rijk matei inn! zullen leveren.
Een fossielenvondst in Britsch-Columbia.
Dr. C. D. Walcotl, secretaris van het
Smithsonian Instituut te Washington, keerde
onlangs met 11. II, Blayden van een weten
schappelijke reis, die zij in de rotsgeberg
ten van Britsch-Columbia ondernomen had
den, te Edmonton (Alberta) terug, vanwaar
zij de terugreis naar Washington onderna
men. Zooals Dr. Walcott meedeelt, zijn door
hom volkomen dieren uit de Cambrischc
formatie ontdekt, dieren, die volgens het
oordeel van paieonlhologen meer dan
25 millioen jaren moeten oud zijn.
ven eveneens de ouders, wier tweedracht
voor ongeveer veertig jaar de idylle had
verstoord dier bedeesde liefde, die ze el
kaar nimmer hadden durven bekennen en
daarna had het leven de gravin cn den
baron weer te znmen gebracht als we
duwe en weduwnaar.
Niettegenstaande bijna do helft eoner
eeuw was voorbijgegaan, scheen het bei
den toe, alsof zo elkaar gisteren vaarwel
gezegd hadden, want do tijd, die hun ha
ren had verzilverd, was niet sterk genoeg
geweest om' hun woclcrzijdsclio liefde h
overwinnen. Zij vonden haar terug, even
jong, even loeder als weleer, gelijk een
bloem, sedert langen tijd lussrliun de bla
den van een boek gelegd en die, als dooi
een wonder, nl haar frischhcid zou heb
ben 'bewaard.
Van de eerste minuut af, bij den eer
sten blik, namen zo weer bezit de een
van den ander en deze beide wezens, die
hot noodlot had gescheiden, waion voortaan
aaneengeschakeld voor altijd. Avond
aan" avond, na tafel, op hetzelfde uur,
kwam hij baar bezoeken en verwachtte zij
hem. Ze spraken over de kleine gebeur
tenissen van den dag, over wat ze had
den gedaan, gezien, gezegd of gedacht. Ze
spraken over alles, nu eens over onver
schiüige, dan weer over vertrouwde za
kon, zooals dat pleegt le gebeuren, wan
neer men hardop denkt in het bijzijn van
iemand, wiens leven eigenlijk niet anders
is dan een verlenging van het ouzo
Zij raadpleegde licin over alles, over een
hoek, dat ze wilde lezen, een brief, dien
ze wilde schrijven, een klcodiflgsl.uk, dat
zo wilde kiezen. Zoozeer stomden hun
gedachten overeen, dat zc ternauwernood
den mond behoefden open te doen, om
elkaar te begrijpen,
Een wille leeuwerik.
De lieer Anton Sutherland meldt aan het
„Rolt. Nbl.", dat hij drie weken geled- n
een in Friesland gevangen spierwittere leeu
werik ontving. Volgens hom komen witte
Spreeuwen ook veel voor.
Zonsverduistering en geestesstoornis,
Hij de zonsverduistering van 17 Apnl
1.1. nam de Fiansehe art»., (lenige LVlit,
inteiessiuilc |H'oeveii van den invloed van
het natuurverschijnsel up krankzinnige |>a-
tiënten uit bel Rarijsehe krankzinnig-mge-
sliclit ('liareulon. De meest uoimnlen »u-
der de verpleegden legden een gewone be
langstelling aan den dag. \ndoieu hielden
zich onverschillig. Verschillende palivnlen,
die aan dementia praeeox leden, deden
alsof zij er geen notitie van namen, terwijl
men laler wel kon bemerken, dal zij nauw
keurig hadden ojigelel, hetgeen overeen
komt met den loop hunner ziekl". Ziune-
loomi, dio le zeer mei hun eigen w.uni-
deën en halliciinalies bezig waren, nemerk-
ten natuurlijk niets van de verduistering.
Melancholiekcn slolen de oogen, daar zij
zich onwaardig voelden, getuigen le zijn
van een dergelijk naluuisdiouwsjiel. Lij
ders aan grootheids- en vervolgingswaan
zin leidden ml het vet schijnsel bun god
delijke zending al' of een nieuwe wijze
om hen le vei volgen.
Het is licht Le begrijpen, dal, waar in
vroeger tijden de gezonden zells oinlei in
vloed van het natuurverschijnsel kwamen,
de reactie op do geest van 'krank/innigere
nog veel sterker moet zijn.
fLmtlö&üH Bediijf.
LEEUWARDEN, 8 Nov.
Boter. Fabrieksboter f 56 :i f56.50. Aan
voer 12 derde en 32 zesde vaten,
Notcering van de Commissie. Ie kwal.
Fabrieksboler f 56.
Notcering van de Commissie der Vereen,
van Boter- en Kaashandelaren in Fries
land. lo soort Fabrieksboler 155.
Een enkele oogopslag was voldoende;
zelfs bel stilzwijgen onderbrak niet de
stomme gcdaclitcnwissoling hunner harten.
Verwijl zij wollen klecderen breide voor
arme kinderen, las hij de courant en bracht
haar met een enkel wooul op de hooglo
der feilen van den dag. Nu en dan speel
den zc een partij trie-Lac, Even voor midder
nacht zeiden ze elkaar vaarwel lot don
volgenden dag en den volgenden dag be
gonnen zo opnieuw, wat ze den vorigcu
avond luidden gedaan. Do uren, steeds op
dezelfde wijze doorgebracht, schenen hun
niet eentonig toe, maar vol geluk, en, hoo
gewond ze er ook aan waren, iederen dag op
nieuw smaakte ze in elkanders bijzijn een
onuitputtelijk genot.
Een deur wordt geopend en gravin Jier-
minia komt binnen. Is ze jong of oud?
Er is niet één rimpel op haar voorhoofd,
evenmin ais op haar wangen. Eenige zil
verdraden zijn door de hand van den tijd
door haar mooie, bruine haren lieengevlocli-
len, en toen zc dat bemerkte, heeft zo
den lijd een handje geholpen en haar kaji-
sel gepoederd. Onder de kunslmalig witto
lukken glimlacht haar vriendelijk gelaat 011
bloost als oen meiroos, waarop, hij toe
val, een weinig sneeuw zou zijn gevallen.
Ze is, zoonis altijd, in groot toilet, in hel
wit, want dat is do lievelingskleur van hem,
die zoo aanstonds zal komen. Zij ziet rond
of alles wel in orde is; dc courant in het
boekenrek, de tric-tracdoos open op het
speeltafeltje,.,, en vooral ziel ze er naar,
of men 01* wel om gedacht hoeft voor zijn
leuningstoel hot bankje te plaatsen, waar
op hij zijn eene been laat rusten, hij
doel het nooit zonder zich tc verontsduiL
digo.nl want do goede vriend heeft soms
erg van de jicht tc lijden. Alles is, zooaU
het behoort, Zij trekt oen van haar hands
SCHIEDAMSCHl CDURAMT
