S6,te Jaargang.
Zaterdag 19 April1913
0. 14200
EEN KIEZER!
Derde Blad.
Tegen de voetgangers!
#fV
Sr
|tè
Daze courant verschijnt dagolqke,- mot uitzondering van Z«n- en Fawtdagsri,
Priju per. kwartaal: Voor Sehiotara ea Kiaardinaon fi. 1.25, franco
per post ÜI 1.65.
j.prp per weak: ,Voor Schiedam' en Vl&ardingen lO fisnt,
Afzonderlijke nmümora 3 cent»
Abotoemmten «-.orden dagelijks aangoiioaioü,- j - 1 f
Adverteotiën voor hol eerstvolgend nummer ma a tan dog middag vóór een
uur" aan liet Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven'No. 141 (heek Korte Havon).
Prjja 'der Ad ver Untiëri: iVan lr-0 regels fl 0.92; iedere regel meer
lö öeatj. Reclame# 30 cent per regel Groots letters naar do plaats die zij
kmemoBi
Advertentiün bij aüonnement op. voordeeligo voorwaarden. Tarieven
hiervan Zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers 'die Dinsdag-,- Donderdag- en Zaterdagavond
verschenen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertenlioj bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen,
Intercommunale Telefoon No. 103.
Dat het toch-nog zóóver zou komen.
Vroeger, toen de eerste motorwagens op
den weg verschonen, is' er twel eens de ver
zuchting gehoord: Och, het zal niet lang
meer duren of het wandelen is vorbb-
dea en do wandelaar zal op de wegen niet
meer geduld worden.
Dat leek om grap. Doch do grap is
druk bezig ernst te worden. Althans als
wij „,'dc Kampioen" mogen golooven. Dit
blad verwadit alles van hot volgen van de
„regols van den weg". En voor de voetgan
gers is do weg volgons dat blad al niet
meer. De voetganger hoort op den kant, op
den rijweg is hij in "s vijands land. ,lfij
moet rechts van, den weg loopesn. Ik wil
hij een straat of weg oversteken, dan moet
hij zich van te voren vergewissen, dat dit
zonder gevaar kan geschieden
In enkele van de a'ierdnitelo Wraten van
ouzo grootste steden zijn dezo regels zeer
van pas. D.och buiten? Doch op het platte
land v,
Da „Kampioen" is onverbiddelijk. Walt
gjj straat of weg oversteken, dan hebt gij
u te vergewisseni, dat dit zonder gevaar kan
ge scliied en.
Nu is het tegenwoordig een moeilijke tijd
om zich tegen zulke regols te verzetten.
Gaat men dat doen, men is dadelijk bar
baar of anarchist, op zijn minst zeer on
gemanierd. Men heeft „de regels van den
weg"- en die moeten gevolgd worden. Volgt
men die niet, dan draagt men een Zelfde
mate van schuld; of men met een. zware
automobiel in een 100 kilometervuart over
do landwegen suist dan ,wel of men qua
argeloos wandelaar links van den weg een
bloempje plukt, links van den weg loopt
om het stof der automobielen te ontgaan
of links., van den weg loopt omdat er
rcchts geen goed wandelpad is.
En dan liet oversteken. Gij hebt u tc
vergewissen of ge den weg kunt overste
ken-zonder gevaar. Loopt ge dus op oen
eenzamen weg, steekt gij over om een uit
zicht te bewonderen, dat uw aandacht trekt,
suist plotseling een automobiel van richter
een uw uitzicht belemmerend huis snet
een 100 Kid, per uur vaart, die u, o,
voetganger, overnjdt dan draagt gij en nie
mand anders de schuld. Dan boet gij die
schuld niet met uw leven, o, voet
ganger, dan is er nog alle kans aJt
- de mannen van „do Kampioen" eiswhen,
dat gij verantwoordelijk wordt gesteld voor
dn schade die gij aan. de carosserie van
de auto of aan derzolver levenden inhoud
hebt berokkend door uw onverantwoorde
lijke overtreding Van de jmles of the road",
van de „regels van den weg".
Maar de lezer zal aan overdrijving ge-
Uit hot Noorsch van
HANS AANRUD.
door M. A. Z. 1
„Amund Potcrsen van don Zaaghou-
vel!" riep de stomopnemor met een langen
zucht en oen diepe daling van toon, die
hetoekende, dat eindelijk dat vervelende op
roepen gedaan was.
Het was do eerste maal, dat Amund
Petersen als kiezor „fungeerde". Toen hij
drie jaar goleden zijn stukje grond koclit,
had hij er in liet geheel niet o-p gerekend,
dat hij kiesbevoegdheid kreeg op don koop
toe.
Wie kon voor don drommel ook denken,
dat hij opeens ee'n zooveel heter kerel
was geworden en zooveel meer verstand
bad gekregen!
Dat had ton minste Amund zelf niet ge
dacht, hij wist het eenvoudig niet vóór
dat do anderen hot hom kwamen vertellen.
Het was kort voor de verkiezing, en er
werd vol ijver naar hom gevraagd, van
rechts en van links liep men hom achter
na en wilde men, dat hij den eed zou
afleggen ten zich laten inschrijven op do
kiezerslijst
Maar Amund.zei ronduit: neen; hij zat
goc3 en veilig waar hij zat, mot do „over
heid" wildo hij liefst niets uit te staan
hebben, en ze moesten rich niet verbod-
loovcn. .Honderd kilometer zoo zul hij
zoggen er is geen enkele trein, die.
zooveel per uyr doet in Nederland.
Volmaakt terecht. En daar in Nederland-
gear buitculandsche treinen komen, is het
gevaar op spoorwegen lang niet zoo groot
als op de openbare landwegen. Maar pp
do openbare landwegen kan volgens den
A. N W. B., die het weten moet, elk
oogenblik een auto voorbijgaan, die deze
100 kilometer „doet". En mocht gij, o
lezer, nog niet overtuigd zijn, Uau venvijzen
wij u naar pag. 2G7 \an het Handboekje
1912 van den Algeineer.cn Nederlandse hen
IVicirijdersbond vaar gij in .alinea één de
volgende conunentaar op onze onvolpira
zen Moior- en Rijwiel-wet leest:
.„'Op rechte buitenwegen zonder ktuis-
.,ef dwaaswegen en waarop men vrij kan
„uitzien, zal men de vrijheid en de veilig-
„heid van liet verkc -r niet in. gevaar bicn-
„gein, wanneer men rhij rijdt met „sncl-
heden van 100 KV' en meer per uur."
Dc regels van den weg, dat is dus a lies.
Het is niet de vraag, wie op zichzelf
gevaarlijk is, ol een zware wagen, die met
groeier vaart dan do snelste sneLaein
voortjaagt vanzelf niet meer gevaar op
levert, dan do lichte met kilometer
snelheid voortgaande wandelaar, die tel
kens op i/j meter kan stoppen. Opdat de
auto's en de fietsen zich met groote snel
heid op 's aardrijks oppervlak zullen kun
nen bewegen trekt men plotseling alle wan
del a ara het keurslijf van de „regels van
!den ,weg" aan. .Wandelen mogen we nog
maar als een kostschool, als een itoep
soldaten, met het wakemie oog van den
wetgever, in elk geval van do sociale ethiek
boven ons, zoodat wij telkens -als wij uit
do pas komen of uit het gelid, een over
treding plegen, Zoo niet van do strafwet
dan toch van de voorschriften der mo
raal.
Het komt ons voor, dat het hoog tijd
is, dat de wandelaars zich tegen dezo be
lachelijke aanmatiging gaan verzetten. Het
is onbehoorlijk dat men dezen overal dat
dwangbuis wil aandoen zonder dat men
hun zelfs als den fietsers de wel
willendheid bewijst van wandel paden naast
do wegen voor hen aan te leggen.
Het is onbehoorlijk, dat men wando'aars
het genoegen van vrij cn onbekommerd
to wandelen ontneemt, alleen ppda-t snel-
heids-monoinaneai met onbehoorlijke snel
heden tot 100 kilometer en meer zouden
kunnen lijden. Het noemen van die „100
kilometer en meer" in een officieel Jtook-
j(! van een grooten bond als deze komt
ons zelf al onbehoorlijk voor.
Het is niet waar, dat men zulke .snel
heden op welke wegen dan mik gereden
mag worden. Alen kan alle mogelijkheden
qua automobilist, niet voorzien, men weet
niet voor Welke hindernissen men plot
seling kan staan. Het is dwaasheid te zeg
gen, dat men mot zoo'n snelheid rjjdtud
den, dat hij zich liet wijsmaken verplicht
to zyn oon eed to gaan doen, zonder dat
hij daartoe een gerechtelijk hevel luid ont
vangen.
Hij liegroep blijkbaar niets van zijn staats
burgoriijko rechten cn plichten.
Do schoolmeester besloot Amund per
soonlijk te bewerken. Op een Zondag ging
hij hem Opzoeken en las hem uit doPto-
vinciale Courant een artikel voor, dat tot
opschrift had: „Alle man aan dek", cn
waarin stond, dat, om een schip goed in
den koers bo doen loopen, allen aan het roer
moesten staan.
Ma,ar Amund bleef even wijs; hij wist
niet, wat oen roer was, noch een dek.
Dus moest do schoolmeester het met
eigen woorden beproeven, en hij begon
met te zeggen, hoe verkoeld het toch was
een onverantwoordelijk bestuur lu hebben.
Ja, Amund had bet ook wel gemerkt, in
don laatsten tijd was het zoo moeilijk ge
worden er te komen; de koffie on do tabak
waren zoo razend duur, er moest eigens
wol bedrog schuilen; al- ze daar wat
aan konden doen, jawel, dan
„Ja, neen. eigenlijk betiof het hooi voel
gewichtiger dingen, liet betrof de se hooi
meester was nog een nieuweling in dienst
der verkiczingsactio liet betrof niets
meer of minder dan do staatsrechtelijke
verhouding tusschon de verschillende mach
ten in den staat!
Ja, daar had Amund geen vorstand van
iedercon wist, dat hjj niet veel op had
met de grootheid.
Maar lpj moest dan. toch begrijpen, dat
hot vrnkewl was, dat een minister aan-
dan toch bijtijds kan sloppen. En een auto
die met zoo'n sueheid rijdt, ino e t dan oek
de vrijheid of veiligheid, vau het verkeer
in gevaar brengen, ide bestuurder ka n nooit
welen, dat hij dat niet doet.
Dc regels vau den weg zeker, zij heb
ben hun belang, mits men die vooral scherp
make voor dc gevanrlijksLe Weggebruikers
do fietsrijders maar nog veel erger de auto
mobilisten. En nu is daar helaas onze
zonderlinge wel, die in, de practijk noch
voor automobielbestuurdera zelf, noch
voor j>oliLiehcambten ecnig houvast geeft.
In plaats van een vast criterium, dat toch
voor beiden zoo dringend noodig waie,
geeft onze wet een uitdrukking (do vrij
heid of de veiligheid van het verkeer in
gevaar brengen) die niets zegt, die
zeker d eiriechter naderhand aanleiding
kan geven tot mooie bespiedingen, doch
die in de hand van, den politiebeambte
nicls is, die elke preventieve iverking mistj
omdat alles daarbij aankomt op subjectieve
waai doering.
„liet minst schuldig is do Avel!" zegt „de
Kampioen". Precies lu-t tegenovergestelde
befoogru wij. Alloreeist dient de belache-
lijk-onpraclische wet herzien. Wilt gij dan.
,iegeh van den weg" uitstekend, mits
zij niet dienen om overal en altijd den voet
ganger te laten boeten voor de zonden, die
andere, veel gevaarlijker- weggebruikers ple-
gen.
ALLERLEI.
DE AIO DE DER HONDEN IN DEN
LOOP ,ÜER EEUWEN,
Zoover als wij teruggaan in de geschie
denis, zien wij naast deh mensch altijd
don hond opdeden. Vanaf do oudste t\j-
den lot aan onze dagen, zien wij hom als
slaaf, vriend, "gezel, verdediger ot als
speelgoed onze lotsbestemming volgen,
onzo goede of kjwade dagen doelen en
zonder moricn pnzen wil volgen.
Dit nederige leven, dezo hartelijke toewij
ding, dio ,zicli onbewust gectt, maakt van
den hond pen soort aanvulling der mensch-
heid. Do .schilders van alle tijdperken, do
beeldhouwers, de dichters en schrijvers
hebben hem de plaats, die hij zicli koos,
geschonken, lil dc werken der mee»Lera va,n
allo scholen vinden wij hem naast de
hoogste personages, evengoed ah bij de
mees. penvoudigen.
De primitieven g.elfs, die hun ispiratic
bijna uitsluitend zochton ,in godsdienstige
ondeiwerpen, en die ^.uik een machtig
realisme videti ie verbinden aan een zoo
hoog ui h-bben .honden op hun sehiï-
derijen "dit
lh'1 mhildmij van Lorenzo (We eeuw),
dat 'tnmuJkel van San Bernardino voorstelt,
toont .ons op .het eet de plan een wind
hond jnet pimtigen jjiuul, met een gehuil-
deu staait in eemgszins gestyleerdcu
vorm.
bloed en duur betaald werd tegen den wil
van het volk!
l)an moesten zo hem voor de commissie
roepen, (uk vooi de Verzoeningscommissie-,
in Noorwegen overal officieel aangesteld
om geschillen tut den weg to mimen en
processen tc voorkomen. V.) Die grooto hoe
ren moesten hun papieren in orde hebben,
zoo goed als andeie menschen. Hij zelf
had een koopbrief van zijn erf, zoodat
geen rechter ol regeortugsperaotm hem eraf
zou kunnen zetten. De schoolmeester moest
zich niet vei beelden hem er toe te zullen
bewegen zich in tc laten met iets wat de
overheid belrof. Wilde de overheid wat
van hem, dan moest ze maar komen; hij
had papieren, die al zijn roeiden zouden
bewijzen.
Dien keei ktogen ze Amund niet mee.
Alen leert, zoolang lirai loeit, in hel
volgende jaar kreeg AmmtB-s geloof in wet
en lechl en papieren ren Indijken knak.
flij kocht oen varken van Poter Berg,
en als vooizichüg mail wilde hij dien koop
op schrift hebben. Er werd «cn continet
opgemaakt dat Amund zelf bedacht cn
dicteerde, en waarvan -t luhkle als volgt'
ten vierde verbindt zich do vetkoiv
per Peter Delg mijn Amund Petersen's
van hem gekocht, varken to huisvestten on
te voeden, totdat ik mijn varkenshok, waar
aan ik hen begonnen, klaar heb, maar niet
langer dan 2 zegge twee ma a ad mi
na dato."
Ahiar de onsclmldigen moeten- het al
tijd ontgelden. - liet varken had geen huis
vesting noodig; het kroeg longziekte on
Bijna alle dichters van hetzelfde tijdstip
hebben ,bij verkiezing -dit ras tot model
genomen, zeker om jzijn bijzonder decora
tieve lijnen.
In do handwerken van dien tijd, even
als op do ^schilderijen, ziet men hij dc
eclelvrouwen en -Iteeren in schilderachtige
kleed ij, xlen hazewindhond met overdreven
ranke .vormen.
Een .hazewind en een mopshond, grap
pig ingepakt in een mu reminds met schel
len, .deelen de gunsten van koning Ka-
rel yt, op een doek, dat De Vriendt in
de volgende eeuwen schilderde,
In de XYIe eeuw z'iou wij den kees
hond en den patrijshond TCischtjnen.
Een modern schilderij, .maar met zeer
veel historische nauwkeurigheid „blijkbaar
vervaardigd en door Hermann Léon on-
dcrteekcncl, stelt Hendrik jll voor, om
ringd door honden en op zijn knieën een,
mand Jioudend mot verscheidene kleine
kooihondjes, dio hun verstandige zonder
linge kopje-s er uitsteken. Op de „Leer
lingen van Eminatis", door Paul Veronese
(NVlo oomv), zien wij ecu praclitigen pa
trijshond tusschen tweo zeer jonge meisjes.
In de XVI lo eeuw, den tijd dergioote
jachtpartijen en der nuffige modes, zijn
vooral twee rassen in eere. Die, waarvan
wij ,ecn prachtig exemplaar zien op het
portret van Pliilippus IV, koning van
Spanje, door .Velasquez, een ernstige dog,
kwaadaardig, gespierd, schrikwekkende op
jager ,van wild, en'daarnaast de KingClrar-
les. .llot portret der kinderen van Karei I
door ,Van Dijk, toont ons twee van die
allerliefste diertjes met hun stompe
snuifjes en hun pijcle-aclitig gegolfd haar.
Deze mode handhaaft .zich gedurende do
geheclo XVIIto eeuw. Men riet nog vele
andere .soorten, ,zooals op dat, hetwelk de
schilder Desportos van zichzelf maakte en
waarin hij zichzelf afbeeldt met de ko
ninklijke jachthonden naast zich.
Het portrot, dat Iteynolds ons nagelaten
beeft, van Afra. Musters, toont om oen
King Charlos aan de roeten Hei beval
lige, blo-emenplukkonde vrouw tXVUIi'
eeuw).
ln do XlXe eeuw was de jjumJelhond
in grooten trek. Zwart, wit of biuin as as
hij de lieveling, het bedorven kind, de
huisgenoot .van .den mensch.
Alaar de gril ,der modo heeft hem tol
ongenade veroordeeld, en nu teelt men
het wooid is piet te streng wonderlijke
exemplaren van hondenmonstera, bibberen
de, naakte, kouwelijke diertjes.
Dn taai de, zwakke beestjes, lang als
chrysanthemen, waai van de waarde in
hun zwakheid bestaat, étagóie-vooruerpen
of snuisterijen om ju een mof te. verwar
men, bloemen rut warme kassen, gevilde
ratten, aanhalig - «n kwaadaardig, ja-
Ionisch, zenuwachtig en lyranmel; als hun
meesteressen, die men voedt me! «ier
dooiers en kleedt in kostbare manteltjes
en pelzen, met halsbandjes tooit, ver
siert. piet diamanten, laarsjes, door den
eersten hondenschoenmakèr aangemeten,
dio huizen in mooie salons en vrienden'
en vriendinnen op .de thee mogen ont
vangen, die des .winters naar hot Zuiden
worden meegenomen om hun zwakke lon
gen te versterken en den dood te ver
jagen, dio van hun geboorte af op hen
loert
Een mode, niet veel onverstandiger, dan
die in .China de voeten der kleine meisjes
verminkt, in Europa de oorou der vrou
wen. doorboort, en in deCongo de neu
ten der inlandsehü schoonheden met riu-
gen behangt.
i SCHOTSCH.
Bewonderend zien wij naar do. groote
collectie geruite wollen en zijden stoffen,
die in groote verscheidenheid voor win
kelramen of op toonbanken liggen: blauw
en groen, rood en groen, geel en zwart,
Inct kleine ruiten, lange en dwarsstrcjwn.
„Scholseh" noemen wij zulke sloffen, maar
het wordt gedachteloos ,ge?ead en velen
.vermoeden niet wat dit Hchoheh met Schot
land heeft uit te staan en toch is de sa
menhang zeer nauw. Vele Lairds of Lords
uit Schotland hec-rscli ten vóór lange jaren
over hun „Clan,-)". Een clan het woerd
Is kellisch - beteelcent --tam, gemeenschap,
hloedvonvimtsebap en omvatte allen, die
hun afstamming van «en gemeen?.amen
.Vooi vader pi leidden. De dans, die naar
hun macht, liet aantal familieleden en den
rijkdom van film biv.it een rol speel den,
verdeelden onder elkander het geheele oude
•Schotland, en kozen zich uit bun rijen
haar koningen. Wij herinneren slechts aan
de clans der Stuarts, Braces, Atlmhs. Iedere
clan of stam. bezat een kleine krijgsmacht,
(Waaimede liet zijn Bezit verdedigde, tot
den .strijd uittrok en zijn veeten afwikkel
de. Om nu naar huilen zijn macht te ver-
toonen, had iedere elan voor zijn slanige-
nooten en soldaten een bijzondere dracht
uitgevonden, in 'tsnit der Moederen, h.v. b\j
d«n geplooid til rok quilt genoemd
de upon jas, do muls zonder klep mei
fladderende linten, heorscht hij allo clans
eenheid, niet echter in do kleur der stof
fen. Daarin bestond onderscheid. Ieder üt-
zunderlijko clan had zijn eigenaardige ge
ruite stof. De, lieu rs,mi en stel ling weid wet
tel ijk" geregeld, Zoo Indiomclen iuui de Stu
arts de btronen oji iouden giomi, helblauw
en groen, vocnl i zwa.rt, bet geel n blauw,
groen en geel, enz,, de Cam [tl iel Is, Alaekcn-
sica, Hiuces en andere Schoteche geslach
ten.
Xu hel «'inde der Scimlsehe vrijheids!-!
tenlogi-'n en 'liet, inlijven v;m Schollaiul
bij Engehmd in 'i7.">0, hkdden ook do of-
fieii'd-e leeldeii der claus op; hun herin
nering lilwf echter in het volk voortleven,
en een htamveiwanl of naamgonool, al is
hij ook nog zoo aim, Ihwdt op do gastvrijheid
ging daaraan dood, cn Peter Berg Was
zelfs zoo wie cd, dat hij het dier niet af
maakte, toen het op sterven, lag, o[xlat nie
mand van hem.zou kunnen zeggen, dat hij
in Amund's valken het mes had gezet, om-
dat. hij het dan dak noch eten behoefde
te geven.
Beter Boig verlangde betaling, Amund
vond, dat hij niets schuldig .was voor een
varken dat hij niet had gehad, en hij wil
de ook de vijf kronen terug hebben. Hie lnj
had betaald toen de koop was gesloten»
Ze konden het daarover niet eens vvor-'
den en dus giragen ze procodeeren.
Amund haalde zijn papier vooi den dag.
Hij vertrouwde vast en zeker. dat. hot al
zijn rechten bewijzen zou. Ahuu'de ïechlcr
deed aldus uitspraakdat „volgens -1 van
het koopcontract het als niet twijfelachtig
kon beschouwd avorden. dat voor den
kooper na het afsluiten van den koon het
recht van eigendom op het varken al»
ingegaan moest worden aangenomen, en
dat het verkochte op koopejs eigen
goedvinden eu verantwoording, hij den
verkooper berustte, zoolang hel du over
eengekomen vrzoiging genoot, wat <1 oor
den eisclici' n et was bestreden",
Aimmd wc-i 1 veroordeeld tot hela ling van
hot valken t" van de kosten bovendien.
Sedeit dien dag was Amund niet meer
zoo zeker van zijn papieren, ju, hij en Xieh,
do bontwerker, studeerden zelfs hel eigen
doms ia: wijs van zijn erf van A tot Z door»
om te zien, of er misschien ook daarin
iets was, waar do rechter vul op kon
hebben.
Toen kw'.am opnieuw do verkiezing.
Amund was ook nu nog niet van ziu,s
daaraan mee te doen, maar de schoolmees
ter was ouder geworden in het verkiczings-
w«rk en had nu een troef in zijn hand.
Hij vond liet, wel vreemd, dat Amund
niet mee wou doen om eigen belangon
voor to staan. Er was althans één verande
ring, waartoe hij dacht dat Amund wel
zou willen meewerken, en dat was do jury,
do verandering vau rechtspleging.
Ja, (he jury,, wat was dat nu eigen-
lijk?
Dc jury? ja eigenlijk kwam het daarop
neer dat do rechterlijke overlieden afge
zet zouden woido-n,
Amund kreeg een schok, toen hij dat
hoorde.
Ja» ging de schoolmeester voort, eigen
lijk afgezet worden zouden de rechters
niel, ward zij hadden zulke papieren, dat
het niet aanging, him hun inkomen to ont
nemen, maar de rechtspraak zou niet enkel
hij dc rechters berusten, ze zouden zelf er
deel aan, hebben, Amund en Niels en An
dera van den Dtncliliciivei, en en dan
zou de reeliler v oi'plichl zijn, uitspraak te
dm li zooals zij wilden, anders konden zo
hem ook zijn Iraclenient ontnemen. En het
zou veel beier zijn dan nu. Ja, want dat
was iets wat, Annual ook moest begrijpen,
at was de rechter nog zoo knap en str-
deeidc nog zooveel in do boeken, in de boe-
en stond toch niet a,l!-es, daarvan had-
n ze immeis een bewijs gehad mi pas
mei het varken,
Op den volgenden zittingsdag van' hot
gerecht meldde Amund zich aan, legde den
eed af en werd ingeschreven op de naamlijst
„LwJU.
"J ^.N.W- -*'. b'V-
O
i'. i
