T
66"6 Jaargang.
Zaterdag 3t Mei 1913
No. 14234
1 inner bestaat oil DE1E bladen.
Eerste Blad
ERFELIJK BELAST.
De, groote sukkel,
R-ï
Deze courant verschijnt 'd a g e l ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Yoor Schiedam en V. laar din gen fl. 1.25, franco
per post fl. 1.65,
Prijs per week: Voor Schie'dam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
K*
Jx
Advcrtentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau hezorgd zijn.
BureauLango Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs 'der Advcrtentiën": jVan 16 regels fl0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij ab'onnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In do nummers 'die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertenüei bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
BUITENLAND.
Schiedam, 31 Mei 1913.
DE BALKANOORLOG.
De vrede geteekend.
Precies om twaalf uur gistermiddag is
het voorloopdg vredesverdrag door de ge
delegeerden der oorlogvoerende partijen on
derteekend. Toon, zoo meldt Reuter, de
gedelegeerden de conferentiezaal van ffiet
St. James-paleis betraden, was Sir Edward
Grey nog niet aanwezig. Zjij werden ont
vangen doar ambtenaren van het departe
ment van den Lord Chamberlain.
Eenige oogenblikken later sprak minis
ter Grey do afgevaardigden in de Fransche
taal toe, en vertolkte hij do voldoening
van den koning en van de rogeeiing over
het tcekenen van den vrede in het paleis
van St. James. Het kwam hem het beste
voor, dat hot verdrag onmiddellijk gotee-
kend werd, daarna Ion hij de conferentie
dan uitvoeriger toespreken.
Afschriften van het verdrag Werden daar
op aan de verschillende afgevaardigden,
overhandigd, $ic allen hun handteekening
zetten.
Onmiddellijk daarna stond Sir Edward
Grey op, en sprak de gedelegeerden in het
Pransch too. Na uiting te hebben gegeven
aan de voldoening des koning over het
teekenen van den vrede, bood Sir Edward
do hartelijkste gelukwensehen dor Engelsche
regeering aan ter gelegenheid van het slui
ten van den vrede.
Hij zeido voorts: lk Ihoop, 'dat gij allen
de beslissing, waartoe gij gekomen zyt, mót
een gevoel van voldoening en verlichting
beschouwt 'In dit gevoel zullen alle andere
mogendheden doelen, welke neutraal zijn
gebleven, maar die voortdurenid het herstel
van den vrede hebben gewonscht in het (be
lang van de rust in Europa. Wij moeten
er niet do oogen voor sluiten, dat nog
kwesties blijven op 'te fosscn, voor-dat oen
definitief resultaat verkregen zal zijn, maar
ik zóu denken dat deze vreüessluitmg do
regeling van deze kwesties zaï vergemak
kelijken en ten opzichte van u aflen, ik
hen er zeker van do welwillende be
langstelling dca- andere mogendheden zal
doen toenemen.
Do minister gaf vervolgens z'ijn genoegen
to kennen over de vriendschappelijke wijze,
waarop hij1 zich herhaaldelijk met de gede
legeerden had onderhouden en besloot:
„Van heeler harte hoop ik, dat een hier
gesloten vrede tot resultaat moge hebben,
dat men overal tot rust kome, opdat iedere
slaat zijn bronnen van bestaan, die zoo
ernstig geleden hebben, kan horstellen, zijn
Roman, van KLARA HOFEB,
8)
Maar wat tot dusver een weldadige duis
ternis had verborgen, wat onzekerheid,
hoogstens een .tastend vermoeden Was ge
weest, door het kloppen en het jagen van
het overgeërfde bloed in herinnering ge
bracht, dat was nu onbarmhartig in een
helder, wreed licht geplaatst. Het stond daar
als een somber monument en wierp zijn
donkere schaduw in zijn loven.
Hot Was met een goede bedoeling ge
schied zeker. Vrees voor den ijveiigen
God, dien hij diende, die straft tot in
het dorde en vierde geslacht, vaderlijke
angst van oen gemarteld gemoed.
llij was als jongmonsch eens lichtzinnig
geweest. Dat was voorbijgegaan. Van zijn
strengen, calvinistischen vader, van zijn
ernstige, plichtmatige mooder leefde boven
dien in hem iets, Wat do philosoof cate
gorisch gebiedend noemt, dat zich omzette
in do strenge plichtsbetrachting Van don
Pruisischen officier. Hij bad zichzelf nooit
moor vergoten,
klaar zijn vader was buiten zichzelf van
woede geweest. Voor zijn oogon doken
sckrikboeldon op, T.oon had hij Rot 'lom
gezegd. En zijn leven vergiftigd.
Jal Zijn leven vergiftigd! Zijn hoofd
zonk dieper op zijn borst. Hoezeer voelde
bij het vergif in zijn bloed 1
gebied kan ontwikkelen, en het w "U en
geluk van zijn volk, en do voorspoed v.n
zijn nationale leven moge verzekeren."
Skuludis, de Gneksche gedoleerde, be
antwoordde Sn Edward, als do oudste der
gedelegeerden, en uitte zijn dank aan den
koning en do Britsche regeering.
Osman Njzarni-pasja sprak in gelijken
geest.
Daarna stond Danef op. Hij begon met
do opmerking, dat .llij op liet oogenblik
vair de onderteekoning in herinnering
bracht, dat hij van do mogendheden verze
keringen had gekregen omtrent do Turksch-
Rulgaarscho grom, en voegde daaraan too,
dat men ter zake van de financieole com
missie te Parijs was overeengekomen, dal
do geallieerden op denzelfden voet zullen
worden behandeld als de gedelegeerden der
mogendheden.
Naar gemeld wordt, hebben de Bulgaar-
sehe en Turksche gedelegeerden bovendien
oe,n protocol onderteokend, waaxin beide
partijen overeenkomen haar troepen dade
lijk van de gevechtslinies terug te trekken.
Onder de bondgenooten.
Te Athene liep gisteren liet gerucht dat
do Bu'garcn op 27 dezer in de buurt van
Pravi een aanval deden op de Grieken,
maar niet grooto verliezen worden terug
geslagen. Hot gerucht is niet bcvoslgd.
Venezilos, de Griekscho premier, die op
't oogenblik te Saloniki vertoeft, ontving
gisteren generaal Saratof in gehoor en ves
tigde zijn aandacht op de noodzakelijkheid
om zonder uitstel een eind te maken aan
de incidenten, en een vriendschappelijke
overeenkomst aan te gaan tot regeling van
de verdeeling der veroverde gebieden.
Uit Sofia wordt bericht, dat dc chef van
den Griekschen generalen staf opdracht
heeft gekregen om met den Bulgaarschen
generaal Ivanof overleg te plegen over 'dc
vaststelling van een neutrale zone tus-
schen de Grieksehe en Bulgaarsche troe
pen.
GEMENGDE MED EDEELÏNGEN
Engeland.
Mevr. Pankhurst is gisteravond opnieuw
uit de gevangenis vrijgelaton. Zij is zeer
ziek en werd per ambulancewagen ovei ge
bracht naar hot huis van een ham vrien
den, waar zij zich onder geneeskundige
behandeling zal stollen.
D u i t s c h 1 a n d.
Do rijkskanselier heeft gisteren in den
Rijksdag, in antwoord op oen interpellatie
van sociaaldemocratische zijde betroffen-
do do beperking van do wetten op liet
recht van vcreeniging en do pers in Elzas-
Lotharingen, uiteengezet, dat hot voorstel
van de Eizas-Lotharingsche rogeering niets
te maken heeft met de grondwet van Elzas-
Lotharingen, die intact blijft, maar dat liet
alleen gericht is tegen die elementen, welke
In hot eerst Was hot hem geweest alsof
hij een slag voor het hoofd had gekregen.
Hij word bijna menschenschuw. Doch ein
delijk, langzaam, heel langzaam kWam def
reactie, zijn jeugdige natuur zegevierde.
Hij wilde "zijn loven dwingen, den, draak
den kop indrukken: God helpt don moedige.
klaar dit was geen vijand buiten hem.
Dat was in ham. Een deol van hemzelf,
onscheidbaar, onverwoestbaar.
In dien nacht, toen het gehoorde hem
niet met rust liet, had hij zichzelf do
gelofte gedaan, dat hij nooit zou trouwen.
klaar later waren met do jaren kalmer
gedachten gekomen, llij werkte, hij kwam
vooruit, hij leerde vergeten. Hot verleden
raakte meer en moor op den achtergrond
het behoorde bijna tot de geschiedenis.
Niemand wist er van af. Het zou om
te lachen Zijn geweest als iemand gezegd
had wel te weten wiens kleinzoon hij was
hrj do hooggeachte officier hij een voor
naam cavaleric-regimerit. Do solidariteit dor
loden van óón stand beschermde hem als
een wal van lansen.
Hij was zijn mooder dankbaar, dat zij,
dio een groot vermogen bezat, Rad door
gezet, dat hij dit beroep koos. Mot de
onbcdriegolijke intuïtie dor moederliefde had
zij begrepen, wat goed voor hom zou zijn.
Een hechte aaneensluiting, een, steun haar
buiten, een betrekking, die olkcn twijfel
buitensloot, werk voor een bepaald, zicht
baar dool. Aan dit inzicht offerde zij don
wonseh haars harten op, n.L om hem in
den dienst der kerk to zien en zij overwon,
do vreedzame politiek van bemiddeling wil
len ondermijnen.
[liet nationalisme in Elzas-Lolharingtein
uit zich steeds bijzonder sterk, als het
nationaal bewustzijn in Frankrijk zich bui
tengewoon uitzet. Daarin^schuilt het groole
gevaar van het nationalisme. Het voorstel
van do Elzas-Lotharingsohe regeering is ge
richt tegen do uitwassen van do vrijheid
van pers en veieemiging, welke in den
laatsten tijd een revanche-oorlog van
Frankrijk tegen Dnitschland prediken. Hol
is niet toelaatbaar, dat do pers op Duit-
schen bodem zich erger aanstelt dan de
aan Dnitschland vijandige pers in hot bui
tenland en dat vorcenigingcn in Duitsch
land het buitenland in de kaart spelon.
Wij zullen, zoo besloot do rijkskanselier
onder levendige toejuichingen, de intrigues
bestrijden van hen, wien het een doom
in het pog is, dat Eizas-Lotharingen on
afscheidelijk met Dnitschland verhonden is.
In antWoord. op een vraag betreffende
den Bagdadspoorwleg antwoordde gisteren
staatssecretaris v. Jagow in den Rijksdag,
dat Duitschland over de onderhandelingen
over de Engelsch-Turkschc overeenkomst
op do hoogte werd gehouden. Voor zoo
verre rechten en belangen, voortvloeiend
uit onze Ragdadspoorwegvcrdiagen dooi'
drze overeenkomst worden goiaakt, is voor
deze overeenkomst onze goedkeuring noo-
dig. Er zijn daarover thans besprekingen
begonnen. De minister merkte verder nog
op, dat de bepaling in de Engelsch-Turkschc
overeenkomst, waarbij do Bagdadspoorwcg
to Basra zal' eindigen, vooi ip moet stollen,
dat de Schatt el Arab van Basra tot de
Perzische Golf bevaarbaar wordt gemankt
cn blijvend bevaarbaar woidl gehouden.
O o s t e n r ij k-II ongar ij e.
Dezer dagen heeft een Oostenrijksoh ko
lonel zelfmoord gepleegd. Uit het onderzoek
door de militaire overheid ingesteld, was
liet gebleken, dat hij sedert 14 nwnüen
militaire geheimen aan Rusland had ver
kocht, waardoor dit land tijdens de
kwestie van Skoetari niet alleen met den
grootsten spoed de militaire maatregelen
van Oostenrijk kon beantwoorden, maar
daarop zelfs vooruitliep. Die voortvarend
beid heeft hem ten val gebracht. Door
een valsclien brief, onderteekend met den
naam van een zijner agenten, werd hij
naar Weenen gelokt en tijdens zijn afwe
zigheid werd een huiszoeking gehouden in
zijn woning te Praag, waar men de bewijzen
vond, dat hij' in den laatsten tijd tweemaal
naar Warschau was geweest. Bij zijn aan
komst te Weenen werd hij door vier of
ficieren opgewacht, aan wie hij zijn schuld
bekende. Vermoedelijk hebben dio hem
toen een browning verschaft en aangera
den zich aan de schande to on U rekken door
zich een kogel in liet hoofd te schieten. Gis
teren is hij begraven; geen enkele officier
volgde den lijkstoet
in een langen, taaien strijd don tegenstand
vair haar fanatiekon man. De zoon dacht
met weemoed aan haar- flink, edel karak
ter, aan haar onbegrensd plichtsgevoel.
De versterkondo atmosfeer van het pijn-
boonicnwond omgaf hem. Ernstig verhie
ven de donkere kruinen zich boven zijn
hoofd. Do kale hoornen stonden daar statig,
puriteinsch, als doortrokken van strengheid.
Aan zijn voeten woekerden wilde doorn
struiken, in de kuilen der zonnige plaatsen,
waarin do dermeiiaaldcai van het voor
jaar zich hadden verzameld, zaten scharen
musschon, dio zijn zijn nadering luid tjil
pend opvlogen. Do zon too ver do licht
plekken op den kalen bodem, waarin nog
niets van oen nieuw loven was te bespeuren,
Maar in do vei te zong oen meorle op
een dunnen donpe tak, die zich zwart tegen
do donkore tucht aCloekcnde. Haar lied
klonk als een belofte.
De vrede in de natuur, de krachtige
beweging van liet loopen hadden hem kal
mer gemaakt. Kalmer dan hij toen was
geworden. i
Toch zij in zijn leven kwam.
Een hartstochtoHjko trek verscheen op
zijn gezicht, zijn bronskleurige teint werd
bleek. Rij had haar nog even lief als op
den eersten dag. Hij was evenals zijne
Excellentie oen vurig vereerder vim Goellio
en voor zijn jeugdigen leeftijd een goed
bcoordeclaar. llij was toen nogen on twin
tig. Hij kwam dus voel bij 't oude echt
paar aan huis, toon Antoinette uit Enge
land terugkwam. En dadelijk was hij over-
Span j e.
,Ilet ministerie heeft' git en zijn ontslag
genomen. A li uister-pres id ent Romanones
verklaarde, dat hot kabinet niet kon
aanblijven, zoolang de conservatieven hun
houding niet bepaald hebben.
Na voorlezing van het decreet, waarbij
het ontslag van het ministerie werd aan
genomen, hebben do Senaat en dc Kamer
^im zittingen opgeheven.
Wij bedoelen den staat der Nederlanden.
En dat niet in tegenstelling met andere
staten. Integendeel Ging men vergelijken,
dan zou wellicht blijken, dat quantitief
zoowel als quaiitatief onze staat in suk-
kelachtighoid lang niet zou kunnen op
komen tegenover zijn grootere collega's.
Het ligt dus niet aan Nederland, maar
aan liet begrip staat zelf, dat deze altijd
de rol heeft van Sijmen uit Boorcnschroom.
Ten slotte is het immers in den regel
do staat, die het gelag betaalt, is het
do staat, die altijd bedrogen uitkomt. Al
dadelijk komt hij bedrogen uit bij do be
lastingheffing. Hoeveel er elk jaar ten
zijnen lyideele wordt achtergehouden, zal
zeker wel moeilijk to berekenen zijn. Doch
dat hier een reusachtig bedrag is, dat
duizenden en nog duizenden er geen been
in zien om liicr dsen diefstal to plegen,
waarvoor zij elders te fatsoenlijk of lo
deftig zijn ,is niet aan twijfel onderhevig.
En men meene niet, dat vooral de moer
bezittenden den staat bestelen op dit
gebied is de gelijkheid en de broeder
schap groot. Diefstal tegenover den staat
of tegenover groote maatschappijen, be
slaande in belastingontduiking, smokkel-
daden of het te laag opgeven van leeftijd
van kinderen bij do spoorwegen, voelt dc
overgrootc meerderheid niet als diefstal.
En nu komen de onregelmatigheden bij
leveranties, het dagdieven van vele amble
naren enz., zaken die zich stuk voor stuk
aan nauwkeurige beschrijving onttrekken,
doch die ongetwijfeld beslaan. Wanner men
nagaat wat er, ook officieel, gezegd, ge
schreven en bewezen is over do merk
waardige püchtopvatling van vele departe
mentsambtenaren, dan is het niet moeielijk
vergelijkend ei wijs tot een conclusie te komen
omtrent don eigenaardigen diefstal, die dag
dieverij worth genoemd.
En nu ontbreekt aan den sukkelslaat
ook nog do macht om te zeggen: enfin, ik
werd bestolen, doch ik beperk dan ten
minste het aantal dieven. Er komen al
maar meer ambtenaren, al maar meer
mcnschen dingen naar de staatsruif en al
maar- liooger salaris cn meer pensioen vra
gen die ambtenaren. Inderdaad meent
do lezer nog, als in hot hqgin. dat de
qualifucatio wat sterk is?
En toch zijn wij nog niet aan liet eind.
Men meent van den slaat, dal hij alles
wokligd, onweerstaanbaar voortgedreven:
Gij moet. Gij zult.
llij veroverde haar.
Nu was zij iien jaren dc zijne. En nog
altijd had do jonge vrouw, die in zijn armen
geleefd, die bom drie kinderen geschonken
had, dat onbedwingbare, dat meisjesach
tige behouden.
In zijn liefde Was meer brutaliteit, dan
men van een man van zijn aard zou ver
wacht hebben. Ibj wilde haar geheel, on-
voorwaardelijk bezitten. En toch was er
een onbekende plek in haar /iel en toch
kon hij nooit do kwellende gedachte van
zich zetten, dat zij hem op zekeren dag
zou kunnen ontglippen, en lijfj dan alleen
zou blijven staan met gewaad cn sluier in
zijn handen. Zijn zachtere stemming Was
als weggevaagd. 0, hij had haar zoo lief,
hij had haar zoo lief.... llij sloeg mot do
vuist tegen zijn voorhoofd.
En wanneer dan dc donkere uren kwa
men, Waarin olkc zenuw in hom trildej,
elke kleinigheid do pijnlijke spanning van
zijn zielcleven tot een uitbarsting moest
brengen, on hij zag, dat zij hem niet be
greep, dat in haar verbazing iels als ver
achting schuilde, dat haar gelaat koeler
word en langzaam versteende onder zijn
woede dan word hot hem zwart voor
do öogen, liet wiluo Liocd zijner raderen,
door zijn vader door strong dogma mot
moeito'in loom gehouden, schoot hom mot
kracht naar hot hoofd, hot ging als een lava
stroom over l.e.a heen, Haar grijpen, haar
schudden, haar aTui zich dnikken, tot dal
regelen kan. Een der grootste politici van
dezen tijd heeft zoo terecht jjezegd, dat
dit regelend vermogen zoo gering is, dat
algemeeno rogels, die goed passen op de
bonte verscheidenheid van liet dagelijksch
leven, haast niet to maken zijn.
Wat niet wegneemt, dat men er dagelijks
blijft aanmaken en dat dan neg de burgers
ongeduldig zijn, omdat de staat niet nog
moer in doro richting doel
Het nieuwste is nu nog weer, dat men
snakt naar een nieuwe regeling van de
comptabiliteit. Want, o wee, wat heeft de
Bossche kwestie weer een sukkelachtigheid
van den staat blootgelegd.
Alen weet, daar is een proces gaande
tegen een archivaris, die beschuldigd wordt
van min behoorlijke praktijken bij zijn gel
delijk beheer. Over de zaak zelf past het
te zwijgen, zoolang de rechter geen uit
spraak heeft gedaan.
Doch uitspraak over de opnieuw' in deze
zaak gebleken sukkclachligheid van den
staat behoeft niet meer ie worden ge
daan die staat zoo vast als het maar
kan.
Do ambtenaren, die vooischotten voor
den staat doen, mogen dio maar niet zoo
zonder meer declarecren. Daarvoor is aller
lei hocus pocus noodig. Rente van voor
geschoten geld b.v. mogen zij niet be
rekenen. En zijn wij wèl ingelicht, dan
mogen zij b.v. ook geen invoerrechten
van door hen bestelde instrumenten decla
recren. Een on ander kruinen zij aUeen
terugkrijgen als zij valsclic verklaringen
doen zoo vil liet de staat, die toch
heusch genoeg bedot wordt dan dat hij
voordegekhouderij niet nog eens opzettelijk
behoeft voor te schrijven.
Dan mag de ambtenaar nooit minder
noodig hebben dan voor hem is uitge
trokken. Van hooger hand Wordt er bij liein
op aangedrongen, dat hrj zooveel uitgeeft
als hij maar kan. En gaat dat niet gemak
kelijk, dan bestelt hij maar voel meer brand
stof dan hij noodig hoeft of beveelt den
leverancier heol dure dingen te leveren
dio sukkel van een staat is er goed voor.
En intusschen houdt men in do Kamers
aandoenlijke redevoeringen over zuinigheid
enz.
Nu meene men niet, dat dit alleen voor
archieven opgaat. Alle staatsinstellingen
wij kennen andere voorbeelden dio voor
allerlei behoeften credicten hebben, moe-
ton altijd zooveel mogelijk die credicten
uitputten.
Eindelijk blijkt uit dc Bossche zaak, dat
vele ambtenaren, zonder het doel te heb
ben zich wederrechtelijk te bevoordcolen,
hun declaraties valsch dateeren. Het is
namelijk zoo moeielijk extra crediei te krij
gen, dat men maar liever op het vol
gende jaar stelt wat men hot vorige ge
had heeft.
Nu vraagt do verontwaardigde onder
daan: maar hebben wij dan geen reken
kamer, geen verantwoordelijke ministère?
En kan er niet eens een, twee drie, een
do adem verging cn zij eindelijk over
wonnen lag voor hem, haar meester I En
luw dan optillen, haar aan zijn Dorst
trekken, liaar met liefde ovcrstroomenl
Alaar dat deed men niet. Zoo iets niet
llij trok zijn schouders op. Zijn gezicht
werd slap en oud. Een dorre tak was
in do spoor van zijn laars vastgeraakt,
bij sleepte dien een tijdlang met zich mede.
Alaar plotseling maakte de woede zich van
hem meester cn hy trapte hem stuk.
Wanneer' hij het maar niot had geweten.
Dat maakte hem zoo gedwongen tegenover
haar. Het was altijd, alsof er een klovo
was tusschcn liem en haar.
Gewoonlijk was alles als in dc geluk
kigste omstandigheden. Zij was de meest
onbaatzuchtige vrouw. Zij was van natuur,
in zonderlinge tegenstelling met haar stug
heid, teodcr, op een eigenaardige, kinder
lijk onschuldige inanior, die niet tol de
zinnen sprak, zij cerbiodigdo zijn wil, be
stond slechts voor hem. Totdat opeens do
met bloemen overdekte afgrond zich opende
en zij tegenover elkander stonden, als vreem
den, als vertegenwoordigers van vreemde,
eeuwig gescheiden werelden.
En that was hot wat liorn 'zoo drukte,
dat do leugen, hot verzwijgen, tusschcn
hen stond. Alaar zy Was indertijd, ofschoon
zij voor haar jaren zoor ernstig was, nog
to jong, zy had het niet kunnen, begrijpen,
het zou haar te zeer ontsteld hebben. Dat
moest liij aUeen aragen. Dat lag op den
weg van den man,
,ii (Wordt vervolgd.)
SCHIEDAMSCHE COURANT