I gezongen. Vervolgens hield de
1 - 1 gezant een feestrede, wantin hij
op hetgeen keizer Wilhelm gedurende
hu! rerloopen 25-jarig tijdperk heeft jol
Mand gebracht, met kracht en energie voort
zettende wat zijn grootvader en vader mej
Mteces begonnen waren.
Prof. J. A, van Hamel te Mijdrecht,
Naar aanleiding van de aantijgingen,
waartegen ptof. Van Hamel zich onlangs
op do kiezersvergadering te Mijdrecht be
klaagde, en de door hem 'deswege legen
den notaris Van der Heijden ingediende
klachten, kan het Ulhl." nog mededeelen,
dat de hoogleeraar sintlsdiens van den no-
Inns een aldus luidend sduijvon ontving:
„De ".oorden in mijn schtijven neem ik
dus tot mijn genoegen terug en zal dezer
dagen mededeelen, hef mij pleizter deed,
dat de gewraakte uitdrukkingen niet zijn
gebezigd en uw optreden geen aanleiding
heett. gegeven om de zoo gelukkige goede
harmonie in deze slteken te verstoren.
Als zijnen zegsman gaf de notaris op den
hcer.C. Knigge, voorzitter der Onir, R.-K.
kiesveveeniging. Ook van dezen onlvin'g
prof. Van Hamel «-en schriftelijke verkla
ring, luidende, dat hij het praatje slechts
van hoorPu zoggen had. en er prijs op
stolt te verklaren, persoonlijk den spreker
niets onbetamelijks over de Tl.-K. seesto-
lijkheid te hehben hooren zeggen.
De burgemeestersbenoeming van Koutlekerke
De heer Duvmner van Twist heef! Zater
dagavond in een vergadering te Gcncmuideu.
ook hel ielegrnm van baron van der Boreh
(ot Vervolde onwaar genoemd, meldt de
„Zw. Ct." Zooals men weet. hield dit lele-
gtam in, dat de lezing, die baton van der
l'Vit» heeft gegeven van de bekende kwes
tie, nvorcimkom-iig de waarheid was. De
heer Van Tuist heeft een-vervolging wegens
beieediging inge-lehl legen de hoeren mr.
II. Tl. Nielor en Alfied Polak, die de ver
klaring van baton van der Fellz haddon
hek end ge ma aki.
VLAAKDIAT1KX. 17 Juni. De Recht
bank le Rotterdam hoeft geëindigd ver
klaard het faillissement van H. Schrijver,
winkelier alhier.
VLAAHDIKG.EA, 47 Juni. Het Bemmir
tler Vlaardi'ngsche AVielerciiuh 1). W, V.
deelt ons mede, dat de termijn van in
schrijving voor den door haar georgnni-
seerden afsta mis rit is verlengd tot 26 Ju
ni d.S.
YLAARD1NGKN, 17 Juni, Gisieiavond is
onder de gemeente Keihei aangehouden en
naaf het politic-bureau alhier overgebracht
A. J. v. Af., woonachtig te 's-fliavcrihage,
verdacht van diefstal met braak in de
11. K. keik alhier.
STADSNIEUWS.
Tijdingznal.
■Hedenavond zal do uitslag tl or1 -lemming
voor do verkiezing der Tweede Kamer
bekend worden.
Welende, dat iedereen met de grootste
belangstelling deze uitslag tegemoet ziet,,
besloten wij een TUDINüZAAL in ie rich
ten in het GEBOUW ODEON1 aan do Tuin-
laan.
Speciale maatregelen zijn getroffen, waar
door wij den uitslag in do verschillende)
districten ZOO SNEL MOGELIJK zullen
kunnen bekend maken, terwijl die ons zul
len worden toegezonden por DRINGENDE
TELEGRAMMEN.
Bovendien hebben wij besloten dat een
kleine entree,"n.l. van 21/3 cent, van de
bezoekers zal woulen gevraagd. De op
lircngst zal strekken ten bate van de Ver-
ccniging SCIIIEDAMSCHE GEZONDIIEIPS-
KOlONIES; cenige dames zullen zich Ier
ontvangst daarvan aan den ingang der zaal
bevinden.
Wij mocnen, dat op die wijze een goed
doel wordt gesteund, terwijl zeker ieder
een dit kleine offer ten bate coner ver-
ccniging, die zoo de algemeene sympathie
geniet, gaarne zal witten brengen.
Do zaal is ruim. Hoe moer bezoekers
daar zuilen, komen, hoe aangenamer hel
cms zal zijn; ook voor de kas dier ver-
eoniging zal een zeer druk bezoek hoogst
aangenaam wezen.
Gemeenteraad,
De eerstvolgende zitting van den ge
meentel aad zal gehouden worden op Dins
dag 1 Juli a.s.
Do bnrgemeester.
Do Butgemeesler heeft hedenmorgen voor
den tijd van I weken de gemeenm verla
ten en heelt zich naar het buitenband he
geven.
Aan den heer cl r. 11. K lei pool is,
oj) diens verzoek, mei ingang van 1 dezer
eeivol ontslag verleend uit zijn heirekking
van inwonend klinisch assistent aan do
afdeeliiig van den buitengewoon hoog-
leèraai S. Mende» da t'osta in Imt binnen
gasthuis le Amsterdam.
Schietoefening' van het fort Hoek vnn Holland
vierde distrlot.
Volgen-, mededeeltng van den minister
van oorlog zal op 21 Juni a.s. een schiel-
uclritifig worden gehouden vn.ni het fori,
Mock van Holla,ml. Kr zul gevuurd worden
met kanonnen van licht kaliber (G c'.M.),
Maaibij onveilig wordt gemaakt een drie
hoek, gevormd door hot fort, ceno roode
A3ng ben. en eeue bez. het zeegat tot
op 3100 AI. van hel fort.
Op den dag waarop gevuurd wordt, zal
van het fort een roode vlag waaien, die
3 uur vóór het b'egi'n der oefening half
stok en één uur vóór de oefening ge
heel vnorgeheschen wordt. (Zie Ned. Kri.
nas. 218, 210, 202, 227).
Algemeene cnrlllonhesiiellng
Op verzoek vnn de Nationale Vereent-
gtng voor den Volkszang zuilen, ter her
denking van onze honderd jaar geleden
herwonnen onafhankelijkheid pp IS Juni
a.s., gedenkdag vnn den slag bij Water
loo, des avonds van 9 tol 10 uur, bespeeld
woulen ile carillons 'te:
Alkmaai Wangloren), Amersfoort, Am
sterdam (Kon, Paleisl Vppingedam, Arn
hem, Breda, Brielle, Delft, Deventer, Does
burg, Edam, G00-. Gorinchem, Gouda,
's-Gravenhage, Groningen, Haarlem, 's-ilcr-
togenbosch (Stadhuis"), Ileusdon. Leiden.
Lochum, .Maastricht, Maastricht (Stadhuis),
Nijkerk, Nijmegen, Oudewaler, S c h i e d a m
(van 8 lot 9 mul Schoonhoven, Snookj
.'van 8 tot 9 uur). Utrecht (Domtoum),
Weesp, Zali-Rommel, Zierikzee en Zulphen.
Tc Goes en AYcosp alleen, als 'de hor-
sfellingmverken aan de enntllmm aldaar
tijdig beëindigd zijn.
Bespeling des avonds van lml klokken
spel Ie .Middelburg is niet mogelijk wegens
do bepalingen, waaronder de Alnlij-toroiTj
tegen brandgevaar is verzekerd. Do bespe
ling tc Aliddelburg wendt den volgenden dag
gehouden, des namiddags van 12— 1.
Te Enkhuizen en Kampen valt IS Juni
juist in de kennis, die in de nabijheid
van do torens, waarin het carillon zich
bevindt, woult gehouden, zoodnl een be
speling op dezen dag iu genoemde plaat
sen minde: wenschelijk weid geacht.
Te Enklntizen zal de bespeling plaids vin
den op 26 Juni, le Kampen op 25 Jiini^
ln verband met in uitvoering zijnde werk
zaamheden van het carillon in den tore-n
van de Sl. Laurenskeik le Rotterdam, kan
dit niet bespeeld worden.
Van do 17 overige carillons worden niet
bespeeld: 5 omdat zo cm klavier missen,
2 omdat het klavier in vei vallen to-esfand
verkeerd, 1 jomdat de klepels uil do klokken
genomen zijn, 7 omdat reeds een ander
carillon in dezelfde plants bespeeld wordt,
terwijl het 'klokkenspel le Sluis niet slechts
5 klokken 'evenmin voor bespeling in aan
merking komt.
Vermoedelijk zullen ook cenige der mooi
ste beiaards 111 VImmsch België gelijktijdig
met de Hollnndschc bespeeld worden.
Carilionbcspeling.
AVoetrsdag 18 Juni, 's avonds 8 tot 9 uur.
A. V a d c r 1 a n d s c Ir c Liederen:
1. Wilhelmus; 2. Wicn Neerlnndsrh Bloed;
3. Wij leven vrij; 4. ATaggenliod; i5. Liedje
van Koppelstuk; G. Lied van de Zilvervloot.
B. Oude II 011 a n d s e h e Lie d fi
re n. vnn Valerius: 1. O Nederland
let op II sanck; 2. Wie dal sieh zelfs ver
heft; 3. O Ho die da.er; 4. Wilt heden,
nu treden; Gcluekig Vaderland; G. Merck
toch hoe sterek.
Geestelijke Liederen: L. Ik
heb ghejaechl mijn leven lane; 2. 'tis een
(high van Vrolyckheydl3. Nu zijl wellc-
komo; 4. Ileinhuttorslicd5. Er ruischt.
langs do wolken; 6, Koraal: „Komt danken
Wallen God."
D. II e d e n d a n g s c h c Liederen
en siukjes van Handel, Alozail, ilnydn en
anderen.
De m.tumors onder R on C worden twee
maal gespeeld.
De bespeling zal ongeveer een uur duren.
Jitr. mr. D. J. do Geer in Odéon.
De Kamercandidaal der malilicpni tijen,
jhr. mr. D. J. de Geer, Irad gisteravond
in do eivolle zaal van „Odéon" als spre
ker op.
Do hoer F. J. Dun, voorzitter der ehrv
historisc'bo kies vieeniging alhier, opende
ua het uitspieken van een koit gebed)
de vergadering en gaf het woord a 111 den
spreker van den avond.
De lieer De Ge or begint met tc wijzen
op luH oude verschijnsel, dat het zittende
kabinet altijd in een nadeclige positie ver
keert tegenover de niet aan de regeming
ziftende partij. Spr. lmopl, dat ditmaal de
kiezers mol dien sleur zullen breken, en
wel om drie redenen. In dc eet-le plaats
omdat anders de achterstand van de afgeloo-
pen rogCeriingsporiuGc niet ingehaald ,wn
wbrden. In do tweede plaats niet 0111 al
helgi en wat het tegenwoordig kabinet heeft
tot stand gebracht, en daarvoor verwijst
hij naar de daden van militairen en huilen-
landschen politieleen aard en naar de ze-
delijkheiidbWeticn. Verder heeft dc minister
van bi-nnenlamlschc zaken* do pensionnee-
rijng van gemeente ambtenaren tot stand
gebracht, welke nog slechts op de goed
keuring der Eerste Kamei w'nchl, zoomede
do AI. U, L. O.-wet on de nieuwe Ar-
mertwlcf. Dezelfde minister heeft een nieu
we Grondwetsherziening aan de orde ge-
bracht. Bovenal wijn! spr. op de lange
reeks wetsontwerpen door minister Talmn
ingediend, zooals de Bot.ei'wel. de Sche
pen wel, de Vissehorijwel, 011 de Oi-trnoi-
wet. Inzake dc sociale weigering, Kracht hij
tol stand do Radeuwet, de Zie-kle\erzeke-
rings- en fnvaliditoilMvet, de Ouder,loms-
vcrz.ekcvingswet, en do Arbeidswet. Eu spr,
gelooft, dat er van dezen minister nog zeer
vee! te wachten zmi zijn.
[lel kabinet hoeft zeer zeker trol; fouten
gemaakt, dat is een menschel ijk verschijn
sel. Daar is bijv. do houding van minister
.Heemskerk tegenover de ge-meenfe-finan-
e.iën, en zijn houding tegenover het ouder
wijs ton aanzien van het rapport tier Aa,n-
eenischakelipgscominiissie. Dit zij'11 coh-t,e.r
kleinigheden bij al bet goeds,, dat Lot stand
is 'gebracht.
Dit kabinet k'an inderdaad zegigenzie
op mijn daden ion wees Vol vertrouwen
op hetgeen ik nog brengen, zal. (Applaus).
Als derde reden 0111 hot vallen win dit
lenjbinel to betreuren noemt spr. den toe
stand van onzekerheid, die apders zal ont
staan. Dat de drie vrijdnnigq groepen door
do verkiezingen een netto-winst van 17
Kamerzetels zullen behalen, no.uiig voor
een vrijzinnige meerderheid, lijkt zoor on
waarschijnlijk. Dan zal komen, wijl de so
ciaal-democraten niet willen ineeregecron,
een kabinet, d'affaires, Alaar daarvoor is
het thans een zeer ongeschikte lijd, 1111
aan de ordts zijn de igrondwetsherzie.iiiimg
on de uil voering, van de invaliditeitswet^
zaken dantbij de politieke meningen mei
elkaai in botsing komen.
Hpr. gelooft voorts, dat, komt, de rechter
zijde in do minderheid, de liberalen ten
slotte, al hebben zij zonder de socialisten
geen volstrekte meerderheid, toch dq regee-
ring zullen aanvaarden, echter steunend,0
op de socialisten. Spr. zou hiervan viae
zen een bedenkelijke reactie, een ongedaan
maken op verzekeringsgehied, wat in de
lnatsle jaren is tot stand gekomen. De
coucenfratijepnitijen hebben n.l. in hun
program geschpqven hele staatspensioen.
Daarvoor dreigen. zij echter in le. trekken
de oudiordomsponsioenwiallen. Dit intrek
ken Van reeds aangenomen wetten, waar
mee gedreigd wordt, noemt spr. een be
denkelijk verschijnsel, iu strijd met de
goede .eonstituHonneele practijkon.
Als bezwaren van links tegen de sociale
wetten van minister Talmn hoort men vaalt,
dat men de invaliditeitswet en de ouder-
domsveraokeringswet zoo omslachtig vindt.
Alaar door een vervanging door de staats
pensioenen ontloopt mciiii, aldus spr., juist
de moeilijkheden der invaliditeitsverzeke
ring, die men tenslotte toch ook naast de
staatspeusfonneeriiiig moet hehben. Uc te
genwoordige combinatie van heide wcuten
is door schrijvers van allerlei richting als
de juiste oplossing aangetoond, maar nu ze
van min. Talmn komt, wordt ze als een
•wangedrocht van sociale* wetgeving door
de liberalen uitgemaakt.
Ken andore reden 0111 het optreden van
een vrijzinnig kabinet le betreuren vindt
spr., dat daardoor een eind zou wor
den gemaakt aan do gunstige AVcncMngj
welke de laatste jaren onze landsdefonsio
onder de krachtige leiding van minister
Colijn heeft genomen. Het zal voor links
uitermate moeilijk zijn een tweeden Colijn
io vinden. En nl vond men dien, dan zou
nog zijn zelfstandigheid door dc politieke
constellatie worden neergedrukt. Daarvoor
verwijst spr. naar hot ministerieel leven
van generaal Staal. Onder de vrijzinnigen
n.l. schuilen, volgens spr., elememein-, die
geen noodzakelijke uitgaven voor goedet do-
fensiemnatregelen willen en het daardoor
een minister van oorlog moeilijk maken,
ken.
Tenslotte roert spreker de z. i. urgente
grondwetsherziening aan. Als hei knbind
aan liet, betwind blijft, kunnen de herzie
ning,son IWerpen, als het vlug gaat, binnen
een jaar nog door de Tweede Kamei wor
den aangenomen. Blijft het kabimal niet,,
dan staat do h'eelc revisie weer op losse
schroeven. Onder de artikelen, die naar
sprekers meennig een herziening verdie
nen, noemt spr. al. 3 van art, 192, hel
omlor'wijsarlike], Dc bezwaren dn,mogen ge
opperd acht spr. ongemotiveerd. De cenige
grieL' ertegen kan sleohls zijn een k'westie
van sentiment. Het artikel toch wil niet
anders dan dat de wetgever alleen dan
in het onderwijs ingrijpt, waaneer dc m,"ra|f-
sohappij dat oiseht, een stelling, die ook
reeds door Thorbcc-ke is verkondigd. Inzake
de kiesrechtregeling zou spr. dc eisch van
uitsluitend „mannelijke" ktozers willen la
ten vallen, om aan dc wetgeving niet den
pas tot invoering vnn vrouwenkiesrecht af
te snijden. Alle wol standsgrens tusschoiu
kiezers en nieUdezers dient voorts le ver
vallen. Spr. vindt hel toobedeelen van
kiesrecht niet een kwestie van' rmiht, maar
van politiek beleid, een antwoord op dc
vraag wat het belang van) den staat, eiseht.
Onder do huidige omstandigheden, met de
steeds zich uitbreidende staaf shut!:, acht
spr. oen zoo groot mogelijke uilbrc-iding
van het kiesrecht, wenschelijk. Hel tot
standkomen daarvan kan mem echter, vol
gens spr., sleohls onder leiding van de
rechterzijde verwachten.
AVaar spr. van het huidige kabinet zoo
veel goeds verwacht, heeft hij het steeds
uit volte overtuiging gesteund, echter op
twee uitzonderingen na. In de eerste plaats
stemde spr. tegen den van bevoegde zijde
sterk nfg-ekeimlen paniserschipbomv, door
minister Wcnlholt voorgesteld, en ten twee
de tegen de Bakkerswet. Deze wet toch
bevatte niet alleen een arbeid,ersbescher-
vning, maar ook een ingrijping iu de <'on-
ourrenlkwei'hmiclincon iussrhen de pa
troons, en Wel oji een wijze, waarop ze
het rad van den tijd terugbracht, n.l. hel
kleilnib'edrijf een voorsprong* jgaf op bel
grootbedrijf, waarin toch de beste arbeids
toestanden voorkomen.
Spr. eindigt met te wijzen op een ver
schijnsel, dal zich bij deze verkiezing
heeft voorgedaan, n.l. do aankweeking door
links van geloofshaat ter exploitatie van
politieke doeleinden. Jlel is sprekers pro-
testanlsch beginsel, dat hem tegen anti
papisme doet opkomen. Ook veroordeelt hij
het brengen van de Nod. Hprv. Kerk, die
lrij lief heejl, in den politieke» strijd.
Een luid applaus viel deze rede len
doel,
Doha t.
A'oor het debat gaven zich op do hoeren
Al. C. AL de Groot, P. do Bruin en G. v.
d. Alost.
De lieer de Bruin vindt, dal we hier
hebben gehad een politiek beloog van hel
alleilnagst kaliber. Op een politiek moment
als dil, acht hij het oen groolo vergis
sing om niet over de tariefwei te spreken
(luid applaus). In de tweede plaats hebben
we gelukkig gemist, ieder woord, waaruit
kan worden afgeleid, dal men geen goed
christen kan wezen, wanneer men mor
gen gaat stemmen op een socialislischen
eandidaal of op een coneonlralio eamlidnaL
Dat was wat anders dan in de strooibiljet
ten Staat, die hier vanwege de coalitie
worden verspreid. (Applaus).
Del), hoeft, met genoegen het doel Van
sprekers rede over het algemeen kiesrecht
gehoord. Alaar wanneer dat er zal zijn,
dan moet men niet stemmen rechts, AVant
.wat is rcchls? ITet is een combinalie van
tegenstrijdigheden. Jhr. de Geer vetklaarde
zich al vier j-aren lerugi voor algemeen
kiesrecht, terwijl dr. Knyper er jdceds legen
is geweest.
Was hot soms ook een beginsel van
rechts, dal juist altijd uit den ehrislelijk-
histoiischen hoek het litanisch verzot kwam
legen wat spr. noemde de „titanische"
kracht van minister Taltna? Altijd wanne01
er sociale wetten aan de orde waren, dan
was er een belangrijke groep van rechts,
jie de wetten on den minister Talma zelve
in gevaar brachten, zoodat een enkele maal
zelfs de sociaal-democraten minister Talm,a
moesten steunen.
Zij die zeggen, wij loven uit één be
ginsel, blijken altijd tegenover elkaar le
slaan. Was niet de Staatsloterij, volgens
de anti-revolntionnairen, een'der groole zon
den onzer maatschappij? Alaar minister
Kolkman noemde het een ongevaarlijk iets.
Dan is er de doodstraf, in welke kweslie
ds. "Rudolph en minister Regout tegenovoi
elkaar stonden.
In dergelijke grootc kwesties is de coa
litie juist het meest verdeeld.
Verder vindt dob. een concentratie-regee
ring lang niet zoo gevaarlijk als de spre
ker. Zij zal inderdaad staan onder de zweep
van mr. Troelstra. Alaar daarin ligt niets
gevaarlijks. 'Vnn dien drang cener kleine
groep hebben juist de arbeiders wat tc
wachten.
Spr. 'bestrijdt do coalitie vooral 0111 ,de
social 0 wetgeving van Tall ma die den ar
beider van zijn lGe tof zijn 70slo jaar,
wanneer 'hij inderdaad oen wrak is, zware
premie laat betalen.
Over het staatspensioen is onlangs nog
in do coalitiebladen gesproken als van een
staatsaalmoes. Bij do verhoog'ing van de
offieicrenpensioenen sprak men zoo niet.
In verband daarmee waarschuwt del), ook
tegen bet militairisme (applaus).
Deb. is er vast van overtuigd, dat morgen
het volk van Nederland liet gewogen en
te licht bevinden over do coalitie zal uit
spreken.
Tenslotte vraagt deb., vanwaar die Ireur-
marc over den godsdiensthaat. Zeker heefl de
coalitie in dat opzicht gocn recht van spro
ken. Wie brengt den broederhaat onder
het volk, wie ziet in al wie niet rechts
stemmen wil, canaille, of do door satan
bezetenen? Nog Zondag is van do llcrv.
Kerk alhier misbruik gemaakt tegen de
socialisten.
Niet tegen links, noch togen de socialisten
vooral, mag spr. zijn verwijt richten, maar
tegen de coalitie, die den naam van Chris
tus misbruikt in het belang van baar Cleri
cal! politiek. (Uitbundige toejuichingen.)
De heet' dc Groot vindt, Mal het niet
aangaat, dat spr. over de Tariefwcl zwijgt.
Zij is een van de belangrijkste punten,
waarover het bij deze verkiezingen gaat.
De tariefrechten toch zullen den kleinen
man bet zwaarst belasten, de belasting n
zullen op zijn kleiner inkomen bet zwaa st
di ukken. Ook op de grooto gezinnen. Het
ergelijkstc dor taiiefwel is, dat het door
de wcL opgebrachte geld voor het grootste
deel komt in de zakken der fabrikanten.
Aan de schatkist zal de voorgestelde tarief-
wet ongeveer 10 millioen gulden -pbrongen,
daarentegen zal ze 24 millioen brengen in
de zakken der fabrikanten. Verder weerlegt
deb. h e I argument vóór de tariefwet, n 1.
dat de loonen erdoor zuilen stijgen. Die
rijzing der loonen, stel dat ze zal geschie
den, zul echter gepaard gaan met werkeloos
heid. Verder zal een verplaatsing van werk
kracht en van kapitaal plaats hehben, die
verlies van weikkrachi.cn en kapitaal ten
gevolge zal hebben.
Ook. zal door de belemmering van don
invoer de uitvoer lijden. Juist in dit dis
trict is de uitvoernijverheid bijzonder g oot
(haring, suiker, gedistilleerd, gist. kaaisen,
ijzeren werktuigen, enz,). In 't belang van
de nijverheid vnn ons district, msehl deb,
de mecning van den spreker te hooren ovei
de ontworpen Tariefwet.
Een ander kwaad van de Tariefwet is
de vorming van trusts, een verschijnsel,
dat zich hier ook al voordoet ten gevolge
van de beslaande invoerrechten op spi
ritus. De drie grootste spiritusfabrieken hier
te lande bobben zich aangesloten en den
binnenlandschon prijs van spiritus f3 11 f -1
hoven den prijs in 't buitenland gebracht,
aldus brengen cfe bestaande invoerrechten
op spiritus dc fabrikanten een extra zoet
winstje.
Dr. Kuypcr heeft onlangs dc tariefwet
genoemd een element van do Heilige Orde.
Wanneer men op die manier over dergelijke
stoffelijke zaken spreken kan, dan zou spr.
juist den vrijhandel als lol de Heiligp Orde
willen rekenen.
Inzake het algemeen kiesrecht is de heer
do Geer gebleken een voorstander daarvan
Le zijn. Alaar is bij hem nu hot voornemen
0111 hol. coalilieprogram le volgen 'of wil
hij zijn eigen inzichten in dezen navolgen.
Zeker is, dal, zooals nu dc wijziging van
hot betreffende grondwetsartikel wordt voor-
gestold, dit onaannemelijk is. Deb. zou het
een schande vinden, wanneer door de voor
gestelde herziening do invoering van liet
vrouwenkiesrecht 20 h 30 jaar van de
baan werd geschoren.
Deb. vindt verder, dat spr. wat te uitvoe
rig is geweest over het binnengehaalde
kleingoed door deze regeering. Maar juist
logen do groote dingen, die het ministerie-
Heemskerk heefl gedaan, heeft deb. zeer
ernstige bezwaren, niel alleen waf liet cr-
door-jakkeron der sociale wetten van. minis
ter Tnlma betref!maar ook' wat den
inhoud aangaat. Zeer onbillijk o.a. vindt
spr. de premiehelling" bij de Immlidiloitsver-
zekciing, welke de kleine inkomens bui
tengewoon zwaar drukt.
De snelle wijziging van meening bij de
vrijzinnige partijen inzake bet ouderdoms
pensioen, acht deb. zeer natuurlijk, liet
is toch zeer rechtvaardig, dat ieder die
voor oen klein loon in 't belang Öor ge
meenschap heeft gewerkt, recht o*p steun
van die gemeenschap verdient, wanneer hij
niet meer werken kan. Dat. minister Talma
(lal niet inziet, moet deb. hem zeer kwa
lijk nemen.
Verkeerd vindt deb. ook, dat men de ver
zekering alleen wil geven aan dc loonar-
hcideis en niet aan de vele kleine nering
doenden, die liet evenzeer noodig kunnen
hebben.
Deb. hoeft zich uitermate verbaasd over
hel slot van dc rede van Jhr. de Geer,
Hij maakte over cfen "hartstocht, waarmee
de huidige kiesicchtMrijd wordt gevoerd,
oen verwijt aan links. Dat is de feitenj
op den kop zetten. Het zijn toch dc recht-
sche partijen die den godsdienst en de
kerkleer in den strijd hehben gebracht. Het
feit, dat dr. Gunning orthodox protestant
is en tevens vrijzinnig in de staatkunde,
is tevens overtuigend bewijs dat de gods
dienst nic*t moe hooft to spreken in de
politiek. (Applaus.)
De hoer v. d. AI 0 s i zal ook eehigo
onaangenaamheden aan den spreker moe
ten zeggen. Deb. vraagt zich af, waartoe
al die arbeid van het ministerie heeft ge
diend? AVclke resultaten gaf die arbeid?
Dan heeft spr. niet genoemd het woord
„coalitie". Want daar gaal het om, om
do werkkracht van de coalitie. Over de
waardeering daarvan verschilt deb. met den
spreker n cqnonmale.
Deb. zal speciaal den arbeid van het
ministerie inzake het onderwijs hespreken.
Tegenover de mcening van den* spr., die de
angst voor den ondergang der openbare
school overdreven noemt, staat die van
dr. Knyper, die heelt gezegd, dat de open
bare school ten doode staat opgeschreven.
Hoe het mol hol openbaar onderwijs gaat,
wanneer dc coalitie niet haar beginselen
vrij spel heefl, blijkt in Indiü." in sommige
plaatsen is de predikant aangesteld als op
ziener der volksscholen. Wanneer dat on
derwijs onder zoo'n opzicht komt. dan we
len \yc wal ons voorland hier is (luide
toejuichingen). En dat is nog niet genoeg.
Het recht van benoeming en ontslag der
onderwijzers b.v, aan de standaard- en
volksscholen op Soemba is door dc regee
ring opgedragen aan do zending der Gercf.
Keiken in Nederland. Waar blijft liet met
onze vrijheid, wanneer dc staat aan de
Gercf. kerken in Nederland moet vra
gen, wat li ij doen moet met z ij n onder
wijs (uitbundig applaus).
De spr. beeft de schuld van de animosi
teit in dozen verkiezingsstrijd geworpen op,
do linkerzijde. De wijzing van hot grond
wetsartikel inzake het onderwijs, zal cell
ier juist brontge.n de gudsdiens'lverdecld-j
beid waai togen zoo -terecht de spr. is opge
treden. Op dc KaUi. en proteslnnlsche scho-
.len zal het, komt de herziening tot stand,
dan vrijstaan, van eikaars geloof tc bewe
ren, wat men wit. En wanneer men loost,
hoe nu al in die scholen aan de kinderen
gebeden en liederen worden geleerd om
de coalitie le doen winnen, dan twijfelt
deb. niet, of die felheid en godsdienstige
verdeeldheid zal nog toenemen. (Luid ap
plaus.)
Daarom oordeelt spr., dat de voorgestel
de grondwetswijziging zal worden een ramp
voor ons land.
Ilieitegenovei steil deb. hel artikel, zoo
als liet nu is, wuaibij den onderwijzers
uoidl voorgeschreven de godsdienstige ge
voelens van anderen te eerbiedigen. De
openbare onderwijze!s zijn daar zoo in groot
gobtachi, (lal ze do kinderen niel zullen
opvoeden in zaken, waarin ze niel mogen
worden grootgebracht.
.Tenslolle wekt spr. allen op morgen le
zoigen die menschen te stemmen, die er
voor waken dal hot openbaar onderwijs
onveranderd en behouden blijft. (Luid ap
plaus).
i 1 i
Do heer De Geer, dc debaters beant
woordend, bespreekt eerst de zaak van het
verband fussclien godsdienst en politiek.
Sprekers meen ing in deze is de volgende;
v* if 4)
