- "V
Wij geven het volgende juweeltje uit de
„Maasbode":
STADSNIEUWS.
Kerk en Behooi.
Landbouw en Yceteeit.
Sport
Luchtvaart.
Uit dc Pers.
de positie van bestrijder meer dan in die
van beschermer genoegen Iiad; ecu oppo
sitie, die wei tot bedaren gekomen is, maar
ongetwijfeld heeft nagewerkt."-
Prins Hendrik te Leeuwarden.
Gistermiddag half zes is Z. K. II. de
Prins na afloop dor vergadering van tiet
Ned. Roodo Kruis naar de woning van den
commissaris der Koningin in Friesland te
ruggekeerd. Daar werd een maaltijd ge-
honden, waaraan, behalve enkele autori
teiten, genoodigd waren de leden van den
Raad van Bestuur van het Oranje-Kruis en
de commissie voor het avondfeest in den
Prinsentuin.
Rechterlijke macht.
De aiT.-rechthank te Rotterdam heeft ter
vervulling van een vacature van rechter
in haar college opgemaakt de navolgende
alphabotisobe lijst van aanbeveling:
mr. A. \V. Kist, rechter in de arr.-recht-,
bank, te Breda;
mr. C. M. de Kuvper, substituut-griffier
bij de arr.-rechtbank, fe Rotterdam;
jhr. mr. dr. G. W.'van Vierssen Trip,
rechter in de arr.-reehtbank te Dordrecht.
USUit."');
De Kamerverkiezingen.
Indien dr. D. Bos v,rjn mandaat voor Gro
ningen niet aanneemt, wenschen de vrij
zinnigen-in Groningen volgens de „N. Pr.
Gr. Ct.", ats candidaal tc stellen jhr. mr.
D. R. de A farces van Swinderen, wethou
der vaar Groningen, een broer van den
tegenwoordigen minister van buiten!, zaken.
„Het volk"- meldt, dat hedenmiddag hei
partijbestuur van de S. A. P. zal bijeen
komen om to beraadslagen over de vraag,
welke districten het best aanvaard worden
door de heeren Mendels, Spiekman en
Troelstra.,
Geen 45 ma,ar 43.
fn een .artikel over de nederlaag dor
coalitie, waarvan wij onder „Pers" een
overzicht geven, stelt „Da Standaard" liet
aantal rechtsebe leden, dat in de nieuwe
Kamer zitling nee-mt, op 43, en teekent
daarbij aan: „De „wilden" uit Ommen en
Ede rekenen we niet mede."
In de opgaven der nieuw gekozenen voor
de Tweede Kamer is een regel uitgevallen,
waardoor daarbij nu nog moeten gevoegd
worden de heeren Fock, U.L., Van Leeuwen.
_S. D. A. P.
Hoe nieu tien heer Ten Bylandt aanbeval.
IVij hebben altijd in dit blad met sym
pathie- en waardeering gesproken van den
afgevaardigde van Apeldoorn, den oiul-voor-
zitter dor Tweede Kamer, graaf Van By
landt, schrijft bet „Vad." Doch bet is niet
mugelijk sympathie of waardeering te,ge
voelen voor de wijze, waarop het „'Cen
traal Comiié van de Christelijke kiesver-
eeriigingeu in het district Apeldoorn" zijn
verkiezing bevorderd heeft.
Een onzer lezers, zoo deelt het blad
roede, legt ons voor een ex. van een strooi
biljet voor den heer Van Bylandt, onder
teekend door het boven geciteerde Comité
en dat met ruime hand in het district is
verspreid. (Drukker F. J. Do Nooy, Apel
doorn)
Men leest daarin, dat de heer Esmeyor
behoort fot de Concentratie, „waarin de
socialisten de baas spelen", hoewel er na
tuurlijk geen enkele socialist lid is van
de Concentratie, of er iets in te zeggen
heeft.
Verder dat de liberalen en socialisten zijn
voorouderdomsverzekering.
Vervolgens, dat do liberalen en socialis
ten „door hun openbare schooi"
enz., een voorstelling van zaken, waarin
de openbare school wordt voorgesteld als
eer onderneming van liberalen en socia
listen.
Verder wordt in dat strooibiljet de con-
lifie-eandidaat aanbevolen alstegenstan
der van een heillooze Tariefwet, welke
bepaalt, 'invoerrechten te heffen op de eerste
levensbehoeften van de breede massa des
volks". Deze voorstelling is eigenlijk een
schandelijke truc. Als men -in deze dagen
spreekt van „tegenstander van een heil
looze Tariefwet", dan denkt natuurlijk
ieder, die dat hoort of leest, aan de Tarief
wet van dit ministerie, de aanhangige wet
„de" Tariefwet. Men wordt dus onder den
indruk gebracht,'dat de heer Van Bylandt
daar tegen is. Ataar dari volgt er heel listig
„welke bepaalt invoerrechten te heffen op
de eerste levensbehoeften" enz., en daarmee
draait men er zich weer uiL
i Onder de leelijke trucjes van rechts is
dit we! weer een der leelijkste.
En loch schrijft meu dagelijks: wij, arme
politieke christenen worden door de onge-
loorigen op de schandelijkste manier be
streden.
„Maar'waar viruit de jongeman steun in
die dagen van strijd, waar wordt hem ge
boden het voedsel der waarheid, als ge
sneden brood voedzaam en krachtig voor
zijn ontwikkelend, denkend verstand
„In zijn Roomsche, zuiver-principieete
pers,
„Zij alleen kan hem 't onontbeerlijke ver
sterkende voedsel bieden, dat zijn ziele
in gezondheid bewaart en tegen infectie
behoedt. AVant deze spreekt altijd de waar
heid, verheelt of verbergt niets, schippert of
draait nooit er omheen, veinst of huichelt
niet. Daarvoor is haar do waarheid to hei
lig, onschendbaar. Ook haalt zij die waar
heid niet naar zich too, maar werkt zich-
zelf tot haar op, om, van haar hoogc on
rotsvaste standpunt allo gebied van men-
schelijk kunnen en weten overschouwend
mot rustigen blik, haar lozers te oriënteeren,
„Maar helaas, wanneer men zijn hand
durft strekken naar de verboden vrucht
dor linkscho pers, die de tieg-inaar-raak
theorie schijnt te huldigen, dan raakt men
er erg aan toe, men is een verloven man
voor de waarheid."
Maatschappij van Nijverheid.
Do Maatschappij van Nijverheid ving he
denochtend in liet Knrh'nus te Schevenin-
gen haar 13Go janrlijbsche nlgenioono ver
gadering aan, onder voorzitterschap van
den heer .1. van tlasself, die na een wel
komstwoord tot do vertegenwoordigers van
do Departementen, eerc-loden, donateurs
en teden der maatschappij, do vertegen
woordigers van Nodorlnndsohe Kamers van
Koophandel in den vreemde en verdere
genoodigden in 'n breedvoerige historische
beschouwingen trad van af liet ontstaan
der maatschappij.
Na afdoening van verschillende zaken
van huishoudelijken aard, uitbrengen van
verslagen en het doen van mededeelingon
omtrent onderscheidene aangelegenheid,
Waaruit o. a. bleek, dat het totaal aantal
leden en donateurs in 1912 bedragende
2895 in 1913 vermeerderde tol 3018, kwa
men verschillende voorstellen van hoofd
bestuur en departementen in behandeling.
Zwakzinnigen.
Te Amsterdam is opgericht een afdeeling
van do centrale vereeniging ter behartiging
van do belangen van zwakzinnigen in Ne
derland met aanvankelijk' een honderdtal
leden.
VLAARDINGEN, 27 .Tuni. Ds. ,T. D. Barth
te Sliedrechf heeft, bedankt voor het be
roep bij de Christ. Gereformeerde Kerk
in deze Gemeente.
YL AARDING EN, 27 Juni. Op de jnarlijk-
sclie paardenmarkt op lieden werden aange
voerd 143 paarden, 58 hitten. De prijzen
bedroegen voor paarden f 400 tot f 99,,
voor hitten E 250 tot f 40.'
De handel Was Iraag.
Aan de Universiteit te Leiden is geslaagd
voor het 2e natuurkundig examen, de heer
C'. II. C. Sis, van hier.
Heden slaagde aan de Technische ITooge-
school te Delft voor Scheepsbouwkundig
ingenieur onze sladgenoot, de heer P. L.
van don Berg.
De zweminrichting.
De temperatuur van hei, water was he
denmorgen G5 en hedenmiddag 6S graden
Fahrenheit.
Te beginnen met 5 Juli a.s. zal de ge
meentelijke zwemplaats des Zaterdags
van 3 tot 5 uur namiddag gesloten
z ij n.
Schietoefeningen in deslellingvanDen Helder
Volgens mededeeling van den minister
van Oorlog zullen van 7 tot 31 Juli a.s.
schietoefeningen worden gehouden van ver
schillende verdedigingswerken in de stel
ling van Den Helder.
Bij aangeplakte publicatie zijn nadere bij
zonderheden vermeld.
Door dc politie is vanmorgen op transport
gesteld een 12-jarige jongen, die 3 maan
den tucht hu i=«h'a£ to ondergaan heeft.
AGENDA.
Heden en volgende dagen. Schiedamsche
Bioscoop S'/t uur. Voorstelling.
Heden en volgende avonden Casino, 8 u.
Operette Gezelschap. Janmart
Heden en volgende avonden. Tivoli Schouw
burg, 8 u. Specnhoff's tooneel.
27 Juni. RoUerdamsche Diergaarde, 8 uur.
Concert. Kon. Scherpschutters.
Bart Verhallen.
2S Lokaal der N. C. Cr. 0. V., Korte
Kerkstraat 3, 8 u. Gezellige sa
menkomst.
29 Juni Diergaarde, 2'/a uur, namiddag.
Concert SLafmuziok 4e Reg. Inf.
1 Jnlï Beursgebouw 8'/u uur K. v. Arb.
v. d. Voed. en genotm. Vergadering,
liet Stedelijk Museum aan het
Doelepletn alhier, is eiken Woensdag van
2 tot 4 uur voor het publiek opengesteld.
Den eersten Dinsdag van iedere maand
wordt in do Ambachtsschool oen
openbare les gegeven, die dus door belang
stellenden kan worden bijgewoond.
Van vergaderingen, bijeenkomsten, con
certen, vermakelijkheden, e. d. g. verzoe
ken wij steeds geregeld mededeeling, op
dat wij die in onze agenda kunnen op
nemen.
Ne». Heev. Kerk
In den ouderdom van 74 jaren over
leed in het Diaconessenhtiis. Ie Arnhem
ds. J. C. Montijn, om. pred. van Groningen.
In 1838 geboren, werd ds. Montijn in
ISG3 candidaat ui Overijssel en 13 Nov.
18G4 bevestigd als predikant dor Herv. ge
meente te Loenen (GlcL). In 1870 verwis
selde hij deze plaats met Uitwijk; om in
1S72 naar Sprang te gaan. Na tot 1874 do
gemeente daar ter plaatse gediend t.eheb-
ben, vertrok hij naar Alblnsserdam. Ver
volgens nam ds. Montijn in 1878' het be
roep naar Zierik'zee aan. In 1882 te S c hi c-
dam beroepen, vertrok hij derwaarts, om
in 1889 naar zijn laatste gemeente Gro
ningen to gaan,.
Sedert 15 Nov, 1901 emeritus, sleet. ds.
Montijn zijn laatste levensjaren te Yelp.
Aangenomen het beroep te Venhui
zen (N.-1I.) ds. Jobs. Authors, te Marssnm
(Fr.): t,c Wijajeterp (Fr.) c. n, (tooz.)
ds. J. lebbink te Bovensmilde.
Bedankt voor hot beroep te Mijnshee-
rcnland ds. D. A. v. d. Bosch to Nieuw-
Vennep.
IIoooer Onderwijs.
Universiteit fe Leiden. Bevorderd tot doc
tor in dc geneeskunde op proefschriftOver
„Vagotonic" de heer J. C. Blok, geboren
te Pad ang.
Universiteit te Utrecht. Bevorderd tot
doc-lor in de re-chtsw'elensehap do hecron
,11. J. A. van Sou, geboren te Driebergen,
o.n G. W. O, Janssen, gob. te Liane; Lei
den op Stellingen.
Universiteit te Leiden. Doctoraat-examen
rechten de heer R R. Blok.
T,c Groningen is bevorderd tot arts de
heer .T. II. G. A. Bennlnj», geboron te
Doetinehem.
Bedrijfsrisico.
De „St.ct."(no. 147) bevat de statuten
van de Onderlinge L and bouw-Verzek e rings-
Vereeniging voor Bedrijfa-Risico „De Zuid-
Hollandschc Lnn'dhouw-0nderli n ge "j, opge
richt vanwege de Ifollandsche Maatschap
pij van Landbouw1, to 's-Gra,veiihnge.
Cricket.
Wedstrijdprogramma voor Zondag.
E e rs t o k 1 a s s e.
Amsterdam: VolhardingA. C. C.
Schiedam IJermcs's-Gr. C. C.
Haarlem: HaarlemRood en Wit.
Slachtoffer.
Alen seint ons uit Chalons sur Manie:
Gisteiavoncl 7 aifur is de vlieger Hokjuier van
70 M. hoogte naar heneden gestort en ten
gevolge van dien val overleden. De on
gelukkige was slechts 21 jaar oud.
De herstemming
„De Standaard" is van oordeel, dat links
thans op alle manier zijn krijgs-eere ver
speeld heeft door zijn kracht te zoeken,
niet in politieke geestkracht, maar in saam-
geraapte hoopen gckl, in laffe lastertaal,
en in onteerende -kniebuiging van al wal
liberaal heette voor den sociaal-democra-
tischen imperator, wiens program men reeds
had overgeboekt. Het blad wacht nu in
kalmcn ernst af, wat de heeren links met
den geschoten heer zullen uitrichten. Dan
vervolg! het blad:
Wat wc voorshands alleen doen kun
nen, is den regel van 'tconstilutioneele
staatsrecht in herinnering brengen, die
ook nu zijn toepassing behoort te vinden.
Het zittend kabinet is ten val gebracht,
niet door een toevallige, maar door een
opzettelijk gewilde combinatie.
Op zich zelf ware het zeer wel denk
baar, dat een kabinet zijn meerderheid
verloor door tweeërlei gclijktijdigen aan
val van hvee geheel afzonderlijke groe
pen, die niets met elkaar uitstaande had
den. Bleek clan na afloop van dc slem-
bus, dal de twee groepen, die 't kabinet
ten val brachten, niets in haar program
ma's met elkaar gemeen haddon, dan zou
er niet anders op overschieten, dan een
„cabinet d'affaires" tc laten optreden,
en hef scheepje van Staat tijdelijk z o n-
d e r vlag te laten uitzeilen.
Dit geval echter doet zich hier in geen
enkel opzicht voor.
Met name door de vragen, die mr.
Troclslra aan dc in herstemming geko
men liberalen voorhield, en waarop hij
lmn een volmondig j a afperste, is er
onder de zegepralende groepen eenheid
van program, althans voor de naaste
toekomst. t
En waar atzoo de gelijkheid van pro
gram voor do naaste toekomst vaststaat,
valt evenmin tegen te spreken, dat op 17
Juni, zoolang men gescheiden opereerde,
de overwinning op ons onmogelijk bleet;,
en dat eerst op gisteren de overwinning
nfhgelijk is geworden, doordien beiderzijds
hoslotea was, zonder voorbehoud, dc can-
didaten aan beide zijden als één te be
schouwen.
Elk voorwendsel voor een zakenkabinet
valt, hiermede geheel weg.
Naar constitutioneelen eisch moet links
thans gecombineerd in het kabinet optre
den, gelijk het gecombineerd ten slotte
onder één vtag streed, en eerst zóó won.
Mocht men nu, in fiagranlen strijd met
dezen vaststaanden constitutioneelen re
gel, toch op een kabinet van zaken aan
sturen,' wete men dan wel, dal wij van
anti-rcvolutionnaire zijde in geen geval
hiertoe de hand teOnen.
Wie ook van rechts, door portefeuille-
honger verleid, zich hiertoe leende, zou
van dat eigen oogenblik af, voor ons,
antirevotutionnairen althans, een vol
strekt onmogelijk man geworden zijn. De
grootc ban zou van dat. oogenblik op
hem ruston. Er zou nooil en nimmer voor
zijn tent een plaats in ons kamp meer zijn'.
De „Gazelle tic Hollande"' schrijft o.m.;
„Met een aldus samengestelde Kamer is sleclds
een zaken-kabinet mogelijk. Dit zal als, een
30w33b9^BIEBi
sonrt rustpoos voor de paitomenlairo machine
zijn. Alle politieke quaustio» zullen noodzakelijk
tor zijde moeien worden gesteld.
Ten einde positief werk te kunnen doen, zullen
onze afgevaardigden zooveel mogelijk moeien ver
mijden tietgeen tien verdeelt. En liet land zal
slechts kunnen profiteoren van deze verplichte
eendracht van welke voor een groot deel hel
beslaan der Kamer zelf afhangt.
Hel blad constateert dan, dal dc Tariefwet van
de baan is, dat liet on'twcrp-grondwelswijziginp
in liberalen geest zal worden herzien, en dal
„waarschijnlijk" het algemeen kiesrecht bij ons
vaster vorm zal krijgen."
Ten slot Ie zegt hef blad: Wij zijn er zeker van.
dal de Souvereiue Haar vertrouwen zal schen
ken aan mannen, die, mei de goedkeuring van
hol parlement, ons land zullen besturen met ivijs
hoid en flinkheid.
„Hel Huisgezin" (R.-K.) verklaart, dat op de te
leurstelling van 17 Juni de nederlaag van- 20
Juni is gevolgd en dat ze volledig is geweesl
Toch, hoewel verslagen, is do Coa bic geenszins
vernietigd,
Verder meent liet blad, dat de ketn der Con
conlralie vorzwnkl terugkeert, dal Borgesius voor
goed tooiieel-af, Trnelslra en Tydeman de over
winnaars van den dag zijn. Aan tien, de tegen
voelers, zal de Kabinoisforinatie toevallen.
Ten slotte profeteert liet blad
„Te voorzien slaat, dat wij een nieuw tijd
perk van politieke onmacht en parlementair
gelob tegemoet gaan, en dat de oplossing, welke
ten slolte niet gevonden maar beproefd zal
worden, er een zal zijn van voortOnfiigOii en
zeer lijdelijken aard."
Dc (lib.) „Nieuwe Arnhemscho Courant"
Het intellectueele, peil der Kamer Tanks rt
aanzienlijk geslegen, in tegenstelling mol Rechls
welks peil aanmerkelijk is gedaald, daar de beste
elementen, na bet aftreden dezer rogeering, al
thans lijdelijk van het parlement terrein ver
d wijnen.
En verder:
De Coalitie is bezweken onder den s'lorm van
verontwaardiging, afkeer en wantrouwen, wel
ke zij had gewekt.
Aan de twee mannen die liet meest hebben
bijgedragen lol de overwinning van Links, dr
Kuyper en baron van Wijnbergen, den beslet,
dank van bet overwinnend Canaille.
In een artikel, flat den titel draagt „Kon Pyr
rbus-overwinning" keert „De Nederlander'" ziel,
in hoofdzaak tegen de vrij-liberalen.
Een man nts.Rrion, den renegaat van hel
Katholicisme, tot geen kerkgenootscimep be
boerende, te zien oplredon als verdediger van
de Ned. Herv, Kerk legen de, geiogene, aan
slagen van een geloovig Hervormde, als baron
Van der Boreli van Verwolde, wekt bij alle
weldenkón slechts hnrtgrondigen weerzin.
Rn toen op deze wijze dc conservatieven
door de meest roekelooze ophitsing en vor-
leugening er in verschillende districten als
he ho u d s-pnrlij van Kerk', Oranje en Va
derland in geslaagd waren, zich in herstem
ming Ie brengen, maakte men, op 't laatste
moment, volte face, en gaf zich, zonder eeni-
gen waarborg of voorwaarde, ondanks do hei
ligste fen uiidrukkelijkste verzekeringen van
tiet legendee], waarmede men bel lol her
slemming gebracht bad, over aan de S.D.A.P.
Anders gezegd, de conservatieve partij beeft
baar succes Ie danken aan een systematische
vorleitgening van het volk, gepaard aan een
systematische verloochening barer gepreten
deerde „beginsels".
Ttisschcn ons en deze lieden zij voorlaan
natuurlijk elke gemeenschap afgesneden.
Het „Uir. Dbld." (lib.):
„liet ytoet is bereiktde zege is voor dc
ünkorpnrlijen bevochten; de Coalitie hoeft hel
onderspit gedolven en aan den waan barer
onaantastbaarheid is een einde gemaakt; van 59
werd zij teruggedrongen op 45, eigenlijk 42.
De uitstag heeft de verwachtingen overtroffen,
maar hij beantwoordt volkomen aan de warmte
het enthousiasme, aan hel feu sarré, waarmede
do strijd gestreden is.
F,n nu de vraag: Wat nu?
Er zullen groole veranderingen aanstaande
zijn; gewichtige dagen van spanning wachten
ons. Maar wij wachten af mei vertrouwen. De
uitslag dezer verkiezingen heeft liet bewijs ge
leverd, dat de mannen, die de Concentratie heli
hen voorbereid en hebben lot stand gebracht, een
goed werk hebben gedaan. "Zij hebben vooi
een slerk gebouw de krachtige fundamenten ge
logd Dr. Kuyper had de kap al op hel huis
toen de fundamenten aan liet scheuren en k'ra
ken warenhet lot van dezen bouwmeester zij
een waarschuwend leeken. Laat ons allen mede
werken om het gebouw der Concentratie op tc
trekken met beleid en voorzichtigheid; thans me'
een Kamorverhonding van 5513 is er te hou
won. De handen aan liet werk en al 'duurt hol
Lij ons misschien langer eer wij den Meiboom
in de kap hebben, ons huis zij daarentegen
logeabel en duurzaam, zoodal bei niet bij den
eersten den besten storm behoeve in een 1c
vallen als.... hel kaartenhuis der Coalitie.",
„He Tijd" (R.-Katli.)
„Als slraks een ander -kabinet zal zijn opge
Ireden, wok! dit weder het ongenoegen van rle
zelfde kiezers, die thans do oorzaak hebben
gesleld, dal hel uit de duisternis moet worden
te voorschijn geroepen, al ware het, behalve om
do andere gewone redenen, ook maar door d
bolnsling-regeling 'dio nu in de plaats zal heb
ben te ireden voor de Tariefwet, on die, onge
twijfeld, niet alleen zwaar op dc meest vermn
geilde burgers zal drukken, maar ook den mid
denstand treffen zal.
Afgescheiden van bijzondere oorzaken is hel
dus reeds wel verwonderlijk, dal. het kabinel
Heemskerk van de kiezers in 1913 don onlslag
brief heef! Iliuis gekregen. Maar er is boven
dien ditmaal een strijd gevoerd, w,uiringen dc
krachligsle posilie van welk hoogsl verdienste
lijk. kabinet ook, ïjjel kan bestand zijn."
Om maar de coalitie ten onder te brengen,
Holen de mannen der conceal ratio zich ketenen
aan den zegewagen van Troelslra; geen dagblad,
en maak' één man, bleef eigen beginselen gel-
trouw. Aldus verzekert liet Roomsche blad.
„Do Maasbode" (R.-K.l schrijft in allen ernst
„Tegen onze conslitutioneele regels, die hier
do oplossing zouden moeten brengen, is op
ernstige wijze gezondigd. Men beeft op den
chaos willens en wetens aangestuurd en men
zil. cr dan ook in.
Do uitspraak, die aan dr. Kuyper wordt toe
geschreven, dal volgens regel mr. Troelstrea kabi
netsformateur diende tc wezen, is eigenlijk juist.
Tlij heeft .den loon aangegeven, lnj heelt zijn
mannen geleid en de vrijzinnigen geëxamineerd.
Hij moest nu de teugels in handen nomen."
En dan .ontziel dit Roomsche orgaan zich
niet to schrijven
„5Yij zijn geslagen, omdat we niet machtig
genoeg waren in leugens en in geld, zooals
de concent ratio."
Voor het herstel barer oude positie achl de
„Maasbode" noodig bei achterlaten van al den
schandelijken laster, die is uitgestort. „Dat zat
de tijd op zich nemen. Lang behoeft die niel
te zijn, omdat de uiterst donkere, onontwarbare
toestand, waarin thans ons land is geraakt,
luide spreken zal legen lie! opzweopingsbedrijf
der stervende vrijzinnigheid."
„De Residentiebode" (R.-K.) gelooft „dat de
toekomst binnen niet al te langen tijd een ver
nietigend vonnis zal vellen over de uitspraak
der stemming van 25 Juni.
Re leiders van den „Nationalen Bond van
ProlostanlSRlio kiezers" en derdelijke Staatslid,
den, die daaraan -- gedreven door anli-RoomscJi
fanatisme, samengaand met totnlo onkunde om
trent de eerste beginselen van ons staatsrecht
voor een groot deel schuldig zijn, zullen eerlang,
wanneer zij in hun geweten gekeerd zijn, de
verantwoordelijkheid van lmn wanbedrijf met
bilteien rouw gevoelen."
„Het Volk" (S.D.A.R.) schrijft:
„Wal gisteren triomfeerde,, was allereerst do
zaak van het Algemeen Kiesrecht De verbluf
fende verandering ,die do Tweede Kamer heeft
ondergaan, do sterke verschuiving niet alleen
naar links, maar in liet Tijzonder naar de
sociaal-democralie, is allereerst veroorzaakt door
tiet onstuimig opstuwen en 't kloek beleid van
liet kiesrechtleger.
Indien er mocht optreden wat in het gewone
spraakgebruik heel een zakenkabinet, een
regeering, wier eonig doel is, te zorgen dal do
belastinggelden binnenkomen, en weer worden
uitgegeven, die nieuwe burgemeesters benoemt
waar oude zijn uitgevallen, do Zuiderzee gaat
droogmaken en zich wijdt aan de bevaarbaar-
making van de Maas, dan kan zij op den steun
van de sociaal-democratie niet rekenen.
Wij oischen, ais logisch gevolg van onzen
jarenlangen kiesrcchlstrijd, als logisch gevolg van
deze verkiezingscampagne, ecu kiesrecht-
ministerie.
Ook in parlementairen zin dus is de kies-
rechlquaeslie voor oplossing rijp. Wordt een
loyale grondwetsherziening voorgesteld, die aan
do arbeidersklasse recht doet, dan is daarvoor
niet. alleen cea meerderheid in de Kamer aan-
wezig, maar zelfs schijnt bet ons ondenkbaar
toe, dat zij zou sluiten op de noodlottige, on
zedelijke eenheid een er coalitie, die niet anders
bedoelt dan de herovering barer machtspositie
door een boerenkliek.
'Een regeering die zulk een loyale grondwets
herziening aankondigt, en mot behoorlijken spoed
bevordert, kan op don steun der sociaal-demo
cralie rekenen. Dit zij bier openlijk en zonder
voorbehoud verklaard. Over onze verantwoorde
lijkheid is in 'de pas verloopen weken en maan.
den duchtig geredekaveld. Wij hebben daarover
niet te veel woorden vuil gemaakt. Maar dit
slaat onomstootbaar vast: do S.D.A.P. gevoelt
diep, dieper dan oenige boargois-parfij kan be
seffen, haar veranlwoordelijkheid jegens de ar
beidersklasse. Ons beele bestaan is het stre
ven, om do arbeidersklasse maatschappelijk, ver
standelijk, moreel, te brengen op het peil waar
op een klasse behoort le slaan, die 2ir.l1 ge
roepen gevoelt, de leiding der beschaving te
ontwringen aan de heerschendo klasse van hot
oogenblik. Het Algemeen Kiesrecht is een on
ontbeerlijk middel tot dit doel, Daarom hebben
wij voor het A. K. zoo vurig, zoo hardnekkig
gestreden; in dien strijd zullen wij geen oogen
blik versagen, en de regeering die in dien strijd
do beslissing zal brengen in onzen geest, zal
niel tevergeefs een beroep doen op onze mannen.
Wij eischen een kiesrecht-ministerie, en van
dat ministerie eischen wij, dal het eea begin
make met do invoering van 't Staatspensioen,
Dat de Invaliditeitswet zou worden ingevoerd,
is ondenkbaar. Maar even ondenkbaar is, dat
een nieuw kabinet bet pensioentje voor da
oude arbeiders, dat, oen verkregen recht i»,
zou te niet doen. Integendeel, het moet wor
den aangevuld, uitgebreid'ook tot hen die niet-
ioonarbeiders waren, of die niet konden völ-
doett aan Talma's eischen.
Deze beide eischen zijn liet logisch gevolg
van de stemusuitspraak van eergisteren. Wij
vertrouwen, dat de mannen die de vorming van
een kabinet op zich zullen nemen, het politiek'
vcistand zullen bezitten, die eischen loyaal te
aanvaarden."
Hoe het komt, dat. de coalitie zoo hard tegen
den grond is gesmakt? vraagt de „N.Rott, Ct,".
Eenvoudig omdat, de menschen er beu van wa
ren. Dal was de oorzaak, dal de slag zoo
verpletterend is komen neervallen. Daarbij kwa
men dan nog het Tarief, dat voorat in de
groole handelssteden den schrik pr in had ge
bracht, de grond wetsherziening, waarhij het op
de openbare school was gemunt en nog eenige
beweegredenen. De hoofdoorzaak echter was,
dat men het ministerie har lelijk moe Was. En
dat is geen wonder.
Wat wij nu vijf jareu lang van de coa
litie gezien hebben, heeft een tegenzin ge
wekt. zonder weerga. De coalitie eischle alle
goedo hoedanigheden op als monopftte voor
zich: do eerlijkheid, de fierheid, de zeTlelijk-
heid, de standvastigheid, de kracht, de alleen
juiste beginselen. Zoo was de theorie. Doch
wat in de practijk daarvan aan den dag kwam
is LH ter treurig geweest. "Was een politiek',
dio maar één leidraad scheen le erkennen
zoo lo knutselen ca te Invoeren, dat bij de
stembus voor de eigen partij succes kon wor
den verkregen. Het was één wenden en koe
ren, beginselverloochening en draaien naar de
omstandigheden van het oogenblik. Een
polilick, die geen doel scheen te heb
ben, of haar doel niet wilde erkennen.
Minister Malefijt maakte, 11a zijn afschuwelijk'
misverstand, rechtsomkeert. Op het gebied van
do sociale wetgeving draaiden de ehrislelijk'-
iiistorischen als een tol in bet rond. Minister
Heemskerk diende een grondwetsherziening in
met een kiesrechtartikel waaruit u de on
waarachtigheid tegengrijnsde. Op elk' gebied
werd geschipperd, en gekonkeld, niet het minst
als het benoemingen gold. Nergens fierheid.
Het ergste was dat ook in de lagere admi
nistraties eenzelfde geest begon rond be^ waren.
Door boel liet land ving onoprechtheid aan,
hoogtij to vieren.
E11 tegen die politiek „van achter de mouw"
kwam de rondborstige Hollandsche aard in ver
zet. Men begreep, dat het volkskarakter werd
aangetast en naar beneden gedrukt en 'daar
aan moest een einde worden gemaakt, of er zou
onder hel vaandel van zedelijkheid een zede.
lijke inzinking des volks ontstaan, waarvan
tiet ia tientallen van jaren niet op te heffen
zou zijn. En toon nu ook nog de materieele
belangen van bet land door een Tarief in de
waagschaal dreigden lo worden gesteld, was de
maat vol.
Teckenend is bet, dat de meeste doodvon
nissen zijn voltrokken aan anli-revolutionnairen.
Bij do anti rovolulionnaire partij immers was de
poliiicke schijnheiligheid wol tot den hoogsten
graad opgevoerd.
De groole winst is aan de sociaal-demo
craten en aan do vrije liberalen gekomen. Dat
do eersten met een goed deel van de buit
zoudeu gaan strijken was te voorzien. Steeds
crilisch, zonder zelf ooit eenige verantwoor
delijkheid op zich te nemen, en dus daardoor
ook steeds zonder zelf fouten tc begaan,
die aan een partij in een verkiezingsstrijd
worden aangerekend, steeds het meeste belo
vend, zonder zelf ooit voor de nakoming van
lmar beloften zich aansprakelijk le stellen, en
daardoor ook steeds buiten schot, als niet-
nakomitig van hetgeen toegezegd was mis-
