66~ laargang. Zaterdag 28 Juni 1913. No. 14258 Derde Blad Nieuwe uitlander-misère. Qroote-stadslucht. - Deze courant verschijnt ag e 1 ij k s; met uitzondering van Zon- en EeesMagèttj Prijs per kwartaalKoor Schiedam en ïlaardingon fl, 1,25/ franco ger post fl. 1.65. Prijs per week: ,Voor Schiedam en X1 a a r 'd i n g e n lö cent; 1 Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen/ J j j j Adyertenliën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uut aan het Bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek' Korte Haven). prija der Adveïtentiënl Kan 1—6 regels Ï1Ö.92; iedere regel mees 15 cents. Reclames 3Q cent per regel, Groote letters naar de plaats 'die kij innemen/ I Advertentiên J>ij aBonnement op voordeeligo voorwaaïdeH; Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen/ In' Se nummers die Dinsdag-,- Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advortentiën opgenomen tot den prijs van 'IQ cents per advertentiej bjj vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen/ Intercommunale Telefoon No. 103. Is het nog noodig te bewijzen, dat de bloei van de kleine beschaafde stalen van Noord-West-Europa (de Scandinavische, Ne derland, België en Zwitserland) voor de algemeene beschaving een zaak van groote boteckenis is? JVij gelooven het nauwelijks. Want ook als wij ons geheel losmaken van zuiver nationale overwegingen, blijven altijd deze argumenten, dio pleiten voor de beteeke nis dezer kleine staten: lo. het enkele feit, yan hun bestaan ge tuigt van een groote innerlijke kracht, die andere kleine staten niet gehad hebben, 2o. waar zij uit den aard geen kweek plaatsen zijn van een militant'nationalisme, kan do beschaving zich daar vrij vair natio nale vooroordeelen ontwikkelen, hebben zij dus niet te rekenen met de remmende kracht van het militaire Chauvinisme. 3o. Zij zijn aangewezen haarden van een gezond internationalisme, omdat de burgers der kleine -landen van zelf meer kennis moeten nemen van wal er aan de overzijde der grenzen gebeurt, dan dit het geval is in groote landen, die aan zich zelf genoeg hebben. Uit zichzelf zijn do kleine tanden dus ook aangewezen voor de pro paganda der vrede-door-recht beweging, die in dio landen nooit in conflict kan komen met andore nationale belangen. -lo. Een opzettelijk onderzoek leert, dal de kleine tanden in verhouding inderdaad meer voor de beschaving doen en beschaaf der zijn dan de grootere landen. Zoo is het aantal groote mannen, die de kleine landen voor de algemeene beschaving leveren per 100.000 inwoners grooter dan hot aantal, dat voor rekening van de groote landen komt De lage mortaliteitscijfers wijzen in dezelfde richting. - Het is dus noodig en gewenschl, dat de bedoelde staten blijven bestaan, gelijk zij nu bestaan, voor het Europeesch evenwicht en hun eigen nationaliteit zoowel als voor do algemeene beschaving. En waar tegen woordig natuurlijk meer dan vroeger de aandacht op dezo staten valt en het bewaren der volstrekte onafhankelijkheid steeds moeilijker word!, daar is heL noodig, dat men zich in dio staten het groote gevaar .van oon annexatie steeds meer bewust wotult en daartegen do maatregelen neemt, die- maar genomen kunnen worden. Een. van do belangrijkste maatregelen in dit verhand schijnt ons te zijn het zoeken van toenadering tusschen de burgers diet zes bedoelde staten. Wij hebben herhaal delijk daarop aangedrongen, ook (zij het niet in de allereerste plaats), omdat die staten zoodoende elkaar beter zullen loeren ken Voor het kleine, half verweerde spie geitje in haar bescheiden kamertje, dn tegelijk als woon- en slaapvertrekje diens doet, past zij even hot glanzend, gele atlas zijden kleed dor barones aan. Eigenlijk was dit niet noodig geweest, want staat niet „steno-Grietje" in den hoek op wacht? Maar het was te verleidelijk om niet even te glijden in de weekc, zachte plooien van de alias-japon. Elsa haakt hel lage gedé colleteerde lijfje toe, dat slechts door twee t met panden beslikte bandon over dc schou ders woidl opgehouden. Zij heeft het grove hemd van haar schouders laten afglijden en schrikt, nu zij zichzelf in den spiegel waarneem!. liet lijfje is te laag uitgesneden, bedenkt do kleine met angst; de barones zal stellig pruttelen! -daar de kinderlijke vreugde over het s spiegelbeeld, haar verbazing over haar oigen charme, tooveren een zeldzamen glans in haar bruine oogen. Zij tippelt nog oven op en neer, den langen sleep achter rich aan slierend, om dan op eens, als was zij 'op een slechte daad "betrapt, uit bot soepele, 'weeke zijdje te ontsnappen en jo kruipen in haar tegen oud, afge dragen japonnetje. Zij pakt gauw dc bal japon in een kartonnen, doos om haar ijlings aan 'het adres van de dame te be zorgen. j i Buiten huilt de storm en witte vlokken nen en van die kennis veel zullen kun- nen profiteeren. Al et name schijnt ons ook Zwitserland een land, dat zooveel punten van ver gelijking met ons land aanbiedt en hier toch buitengewoon slecht gekend wordt. Dat is te zeggen: iedereen, dio voor heeleniaal vol wil worden aangezien, is op de ftigi geweest, heeft, de Tellskapclte gezien, de Lowengarten en de berenkuil in Bern. Wel licht is hij ook in Chur, Thusis, Genève en Zermatt geweest. Maar van hot Zwilser- sche leven heeft hij niet meer dan don alloruitorslcn buitenkant gezien, Hij weet zoo vaag, dat do Zwitsers goed schieten,, een goed volksleger hebben, echte demo craten zijn, weinig armen, heel weinig an alphabet-en en opmerkelijk weinig misda digers hebben. Doch meer dan zulke vage noties heeft men over het geheel niet en algemeen is men wel overtuigd, dal als één klein volk voor de handhaving van de eigen nationale onafhankelijkheid zal zor gen, dit de Zwitsers wel zullen zijn. In den laatsten tijd komt echter uit Zwit serland een ander geluid. Beweerd wordt zoowel door hoogstaande particulieren als in tijdschrift-artikels, mot name in een arti kel van Francis Gribble in de Edinburgh Review dat Zwitserland dreigt te vallen onder een invasie, waartegen de grootste dapperheid en het best gedrilde en uitgeruste leger niets vermogen: een vreedzame, economische invasie van uitlanders, van Duifschers vooral, En daarmee bedoelt men natuurlijk niet de zomertoeristen, die de hotels bezoeken en welvaart; brongen aan de bevolking, doch uitlanders, die ingezetenen worden en zich niet laten naturaliseoren. In 1888 vormden dezo'vreem de ling er reeds S percent van de geheele bevolking, in 1900 12 percent, nu, 17 percent en in 1924 zal dat al 24^ percent zijn. Bedenkt men, dat het percentage vreem delingen ton o n z e n l bij de laatste volks telling 1,3 was, clan begrijpt men, hoe erg het daar is en hoezeer -er alle reden is om zich ongerust te maken, In Bazel (135.000 inwoners, op een na de grootste stad van Zwitserland) zijn 67.000 vreem- debrgen, waarvan 60.000 Duilsc.hcrs, in Schaifhausen, Genève en Lugano zijn even eens de helft der inwoners uitlanders, op do 192.000 inwoners van Zurich zijn 60.000 Duitschers enz. enz. In Zwitserland zijn in het geheel 300,000 Duitschers, d. i. 8 per cent van de geheele bevolking. Reeds nu spelen dezo uitlanders in Bazel en Zurich do eerste viool. ïlun aantal neemt met schrikbarende snolheid toe. Geen won der dan ook, dat men ginds vreest voor die „vredelievende doordringing" en dat vader iandslicvendo mannen met groote bezorgd heid den dag zien komen, dat deze uil landers Zwitserland hetzelfde lot zullen doen ondergaan nis do Zuid-Afrikaansche repu bliek, zij het met minder hardhandige mid dolen. Evenals hun Afrikaansche collega's zijn zij veelal gcMmonschcn en industrieel en, die een groote macht hebben en althans van rnoreelen steun uit hun vaderland vrij zeker zijn. liet is voor de andere kleine landen een zaak van gewicht do ontwikkeling dezer bevoging mei groote en voor do Zwitsers zeer sympathieke belangstelling te volgen. dwarrelen vóór haar uit. Elsa rilt in liga dun wintermantel!je en loopt hard oin warm te worden. t Mevrouw de baronesse X-. IJ. Z. wacht ha,ar reeds met spanning, want zij wil do robe dienzelfden avond nog dragen Zij lieeft, op aanraden van een ha,rei vriendinnen, zich laten bepraten om de dure zijde aan de handen van een klein naaistertje J,oc 'te vertrouwenals de zij nu maar niet verknipt is! Haar haar zorgen zijn overbodig ge wcost, dc rok valt vlekkeloos; maar nu hot decollete Elsa. ,sohrikt. „Te veel uitgesneden, niet waar?? „Waarom niet meer? 't Is lang niet diep genoeg 1". Elsa zot groote oogen op. Nog moer „Mal, (dom kindMen kan zien, dat je nog niet lang geleden uit de provincie bent gekomen, hoon!" Aarzelend snijdt zij het décolletó nog cenigo centimetors dieper uit en hecht het paarlcngarnituur opnieuw er aan vast. Ein delijk .is de dame tevreden. 's Avonds mag hot kleine naaistertje haar bij het nankleeden helpen cn krijgt, in ruil een biljet voor de galerij, waardoor haar het voorrecht te beurt valt een kijkje te nemen op het haar nog onbekende feest van een opera-bal. In 't begin is het kleine mc.isjc heeleniaal verward door al het glinsterend gowir-wn.r dat zij aanschouwt. Uur na uur verstrijkt en zij kan zich niet verzadigen aan al de prachtige toiletten, dc schitterende dia manten, de jjlanzende uniformen. De mee- A LLERLEI. WAAROM MANNEN DE VOORKEUR VERDIENEN ALS WERKGEVERS? De moeilijke oplossing vn,n hel dienst boden-vraagstuk moet vooral op rekening gebracht worden van don weerzin, dien vrouwen hebben, om voor vrouwen to weiken. En zooals het bij de dienstboden is, zoo Is hot ook op ander gebied van vrouwenarbeid. De oorzaak van dit ge voelen moet niet aHoen worden toegeschre ven aan een behoefte aan mannelijk ge zclschap. Do betrekkingen, door mannen bekleed, brengen zekere rechten met zich mede, een zekere vrijheid en geven meestal een vasto positie, hetgeen niet alfjjcl ge zegd kan worden Van do'* betrekkingen van het zwakke geslacht. Gelukkig voor "do vrouwen, is bij dc" mammon, hot gevoel voor ridderlijkheid niet faostorven, ai beweert men dit dikwijls. Een man mag misschien zijn 'typiste som tijds beschouwen als een machinaal werk tuig, in werkelijkheid vergeel hij' toch niet, dat zij een vrouw is on in den grond) van zijn hart is hij1 begaan met haar. Er zijn inderdaad weinig mannen, die een vrouwenhand kunnen zien werken cn indien zij haar last op eenigerlci wijze kun nen verlichten, zullen zij dat doen. De zelf- zurihtigste patroon zal meer voor een vrou welijke bediende doen, da,n voor een man nelijke, terwijl hij een gevoelloos en ver achtelijk menseh is, die de gelegenhoirlj niet zal laten voorbijgaan, een ander, die zwakker dan hij zelf is, lo onderdrukken. Gelukkig zijn er zoo niet' veel. Het gebeurt Wel, dat een meisje misbruik maakt van de toegevendheid van den patroon, maar zooiels komt toch zelden voor. Zij weet, dal hij beleefd tegen baar is en zij is bescheiden tegenover hem. In den regel doet goed voorgaan, goud volgen. Do vrouwelijke werkgever dm roll tegen verlangt het uiterste van haar onderge schikten. Zij weet precies wat een vroiuv ook maar met mogelijkheid doen kan, en zij verlangt hel, omdat zij er voor be taald beeft. Mannen zijn, dat moet gezegd worden, grootmoediger; ze „zoeken" gem work voor het meisje. Indien ze liaar werk veiriohi heeft, is hc( hem onverschil lig, hoe zo zich daarna bezighoudt. „Ver pleegsters in hospitalen haken soms'ellen on ellen kant,"' zei oens een hoofdver pleegster. „En Waarom piel ?"i was het antwoord van dan man. „Zo zijn er om iiemnpd lo verplegen, niet Waar? Indien sleepcnde muziek cn do bedwelmende bloe mengeur verwarren haar zinnen en een geheel nieuw haar onbekend vreemd govoel bekruipt haar. De andere toekijkstertjes zijn reeds lang naar huis gegaan, als eindelijk. Elsa er aan gaal denken, dat zij morgenvroeg, bij de eerste ochtendnevelen, weer opstaan moet om Ie werken. Tilings loopt zij de bovenste half-donkere treden van de trap af en komt, onverwachts bij de eerste wen ding lo staan voor eten helverlichte, met bloemen versierde gang, Verschrikt wipt zij weer naar hoven, zoekend naar een anderen uilgang. Roven opent zij voorzichtig een deur, dio naar een andere trap leidt. Deze komt uil op een lange, Rauw verlichte gang, waar, aap hel uiteinde, opnieuw oen iteurr zich be vindt. En nu staat Elsa, plotseling midden tus schen de diellte palniboselijos van een win tertuin, waar een zware geur van hyacin ten, lelietjes en vlier hangt,. Een fontein 'zendt fijne waterdeeltjes uit cn de mu ziek uit dc balzaal weerklinkt zachtjes van benedon omhoog. Gretig zwelgt Elsa de geuren in, dan glijdt zij behoedzaam verder over liet mollige kleed om een plekje tc vinden, vanwaar zij het geheel goed karn overzien. Nog een paar slappen, dan weigert haar voet verder te gaan. Tusschen hot groen van een blocicmlen vlierboom schemert het geelzijden atlas- kleed van haar mevrouw, dio op een tuin bank zi! cn naast haar Elsa spert haar oogen wijd open een leelijke oude lieer, u ze op het oogenblik niet noodig hebt, z a J ze toch immers vrij te doen, waar zo lms in hebben." Dat is juist de kwestie. Een vrouw schijnt to denken, dat, wanneer zij een 'vrouwelijke ondergeschikte zooveel per week betaalt, zij ook haar lichaam en wil koopt; elk' vrij oogenblik, dat zoo'n dienstbar o heeft, is een gunst van Ue weilc- goefster. Een ma,n, die zelf werkt, weet dat hij zijn bedienden slechts betaalt voor den overeengekomen a,rheid. ,IIct meisje kan alleein haar ziel het hare noemen. Bij dienstboden is bet alleen, omdal do mevrouw verlaagt, dat 't meisje, ten be hoeve van baar, afstand zal doen van eigen levensgenot, dat de metejes niet in be trekking wjllein gapn, zij wensdhen haar eigen meesteres te zijn. En hot Is haar niet kwalijk te nemen. De vrouwelijk" werkge ver heeft onbewust in zich iels van een slavendrijver. Zij gelooft niet in „onafhan kelijkheid''. Verdient een meisje haait <dgen brood, dan moet ze zich onderwerpen, alsof iemand zijn ziel zou verknopen voor een schotel linzen. En door "zich voor den wil van een ander te buigen, verliest een vrouw, hol aas, m hot oog van andere vrou wen, iets van haar waardigheid. liet feil alleen Van ondergeschikt te zijn, is oorzaak, dat men haar gaat beschouwen als tol. een mindere klasse tc behooren. Mannen zien dn hun ondergeschikten hun helpers: vrouwen daarentegen vergeten nooit, dat zij „afhankelijk ziju"'. i Een vrouw, kan zich tot op zekere hoogte iil een mannelijke betrekking, oon eigen positio schoppen. Is zij een, dame, dan behandelt men haar ais dusdanig, toont zij Verantwoordelijkheidsgevoel te bezitten, dan geniet zij ook het vertrouwen. Inplnnts vpn ia haar een wetenschappelijk minder waardige te zien, stijgt de achting Van ilan m'an naar evenredigheid vn.n de be kwaamheden, die zo toont te bezitten. Do vrouwtelijke werkgever erkent een zooda nige meerderwaardigheid niet. liet meisje blijft datgene, waarvoor ze is' aangenomen, en zal dat blijven, totdat ze een nieuwe betrekking vindt. Haar maatschappelijke rang wordt afgeleid naar de plaats, die zo op eeu kantoor, in huis- of werkka mer bekleedt. Vrouwen werken liever in dienst van mannen, omdat zij kunnen rekenen op vriendelijke welwillendheid, een bescheiden deel van levensvreugde en kans hebben om vooruit te komen. In dienst eoner vrouw vinden ze misschien alle drie, maar het is een tref en de meeste meisjes wil len liever die risico niet dragen. voel tijd aan Vordert besteed om hun de slechte gewoonten af te loerenRel is do kunst hel sluimerend talent Van een vogel op zeer vroegen leeftijd ie ontdekken en in zijn soort lol don.hoogstel trap van ont wikkeling te brengen. Sommige vogels ge ven blijk van eeu bijzonder talent voor, triller»; andere munten uit door schoon heid en versoheidenh'eid van zang. De vogels worden in klassen verdeeld cn in afzonderlijke khmers geplaatst. Die met een harden en schellen zang wor den in overdekte klooien gezet, waar zij, inplaats van zelf te zingen, gedwongenj zijn te luisteren naar goede zangers, dia hen dikwijls van hun gebreken genezen. Do jaarlijksobo omzet van den1 handed in die kanaries is ongeveer f 576.000. DE KATTEN VAN DEN SlljAII. De shah van Rerzië is een groot lief hebber van katten. Hij bezit een verzame ling van die dieren uit alle landen," van allerlei grootte, gedaante en kleur. De fraai ste van die katten neemt de shall mee, als hij op reis gaat. Ziet Z. M. een kat, zooals hij or nog geen bezit hetgeen cohteij zelden gebeurt dan geeft hij bevel dio to k'oopen. Het is Wel gebeurd, dal hij er twaalfduizend gulden voor betaalde. Be sha.li h'cefl hoog bezoldigde ambtenaren in likte t, wier eenig welk is! voor zijn katten te zorgen- VOG EL-ZANG O ND E RAVI JS De kanarievogels in hot. Ra,rzgo,beigte| worden rhel even groote zorg voor den zang opgeleid als menschclijke zangeres sen en zangers. De jonge" vogels, (lie groo te,ndecls door navolgen loeren, krijgen soms een slechte manier van zingen" en er moet die loeder haar handen streelt I Ilij kust nu zelfs haar handen t En de barones staal het lachende toe Nu hoort zij vroolijk gelach en gepraat. De bacon komt langzaam den tuin in, een dame aan zijn arm voerend. Ook de twee jn het. prieel licblxm hot gehoord en gaan dc komenden tegemoet. Nu wordt, het tijd voor Elsa zich ijlings op te bergen. Hoe of zij ooit den uitgang vond, zou zij niet kunnen zeggen, ward baar gedachten zijn nog heeleniaal geprik keld door wn.t zij gezien heeft Zij rent huiswaarts door de nacht stad, naar haar wijk hoe koud en ar moedig is toch haar kamer] Zij ga*" rich ontkleeden, maakt den een voudiger! Vnong van haar kapsel los, die het haar in den nek hij elkaar houdt. Op eens neemt zij de kleine lamp, houdt dio voor den spiegel; zij wil ecu der kapsels proboeren, zooeven bij de gedistingeerde dames in de zaal waai gen omen. Het lukt en een geheel ander gezichtje geeft liet spiegelbeeld haar tc zien. Dan neemt zij den 'krans van roode papieren bloemen, die om het portret barer moeder hangt, en drukt hem koket op liaar volle zwarte haar. Zij glimlacht tegen de weerkaatsing van haarzelf en laat haar hemd iets van haar mooie schouders afglijden. Haar wangen gloeien cn in haar oogen. straalt een on gekende glans. O, ware het haar gegeven eenmaal, slechte óón keer, gehuld in zijde, met bloemen gesierd, zich op de maat van walsmuziek 'te laten wiegen, over spiegel- gladden parketvloer,te glijden oyer YERTEERRAARHEID DER SRIJZEN. '[liet dikwijls zeer lastige, drukkende ge voel na tafel komt meestal door overlading of door liet gebruik van verschillenden zwaar to verteren spijzen. Het, veelvul dig overlaid en der maag, of het te veel door elkander gebruiken van moeilijk te verloren spijzen, kunnen oen chronische) storing iin de spijsvertering veroorzaken^ ja, zelfs het begin van nog erger lijden ten gevolge hebben. Daarom is het voor iedere huisvrouw van hel grootste belang,, zoo wel bij het, samenstellen van het menu voor eeu diner als voor een bosclieadona tafel, steeds met hel oog op de gezond heid hel evenwicht to bewaren, lie juiste keus der spijzen verhoogt, den eetlust en do goede stemming. Hoe eenvoudiger onze tafel is, van zooveel te grooter waar da is ook hol middel om eetlust, gezondheid" en opgewektheid to verhangen en' te bewa ren, Alles wa,t men op zijn lijd geniet,, geeft steeds een goede ent naar Verhouding goedkoope tafel, waarin nog overvloed, va.u afwisseling lo brengen is. Die afwisseling streelt niet alleen liet gehemelte, ma,ar ia ook voor do gezondheid bevorderlijk', da.ap voor nm goedo bloed ver menging aj 'da verschillende voed in gs'waarden en vo-er dingszouten noodig zijn; vporat voor den stadsbewoner, hij wicn d-e niet zuurstof rijke lucht veto tekortkomingen! veroorzaak^ dio door dc voeding moeten; worden aan gevuld. Bloedarmoede, tie algomecjnekw'aal weeke kleeden, om dan in een stil prieelt Opeens lnoet zij lachen, denkende aan, do 'barones en dien lcelijkon, ouden mant lloo was hot mogelijk I Daar begrijp je niets van, klein, dom meisje, Heb' je niet. do vele mo-oio, jd'm- s torende ridderorden opgelo, Do oude heer was een „lioogo oomo", dio orden en amb ten tc vergeven heeft. En tegen dergelijk,m ka,n je toch niet onvriendelijk zijn? Bij het ontwaken don volgenden morgen is El saks bolletje zwaar na don halfdom- waaktcn nacht; zij kan zich slechte half het voorgevallene herinneren. Opeens voelt zij de bloemen in het haar kreukelen, op eens is zij volkomen wakker, maar stil blijft zij liggen, zij kan nog niet opslaan. 0, óónmaal slechts! jMflfltr waar zou zij eca toilet vandaan halen? Zij kijkt naar de oude kast, van haar moeder geërfd, waar binnenin haar Zon dagstil japonnetje hangt een schijntje,. Gele, weeke zij en roode Ida,prozen in 't liaar.Elsa kruist haaf armen onder haar' hoofd en denkt na }Vfil zon zij' hét Rpste kunnen missen van haar armzalig bezit? Alleen maar do kast van haat'moe der. Alet: één sprong is zij het bed uit en kleedt zich schielijk aan. Eon half uur later is zij do straat op om een kruier te zoeken. t En de schoenmaker ju zijn kelderwoning, 'dio ernstige plannen met do vlijtige, kleine naaister voor heeft, kijkt verbaasd door zijn half bevroren ruiten naar den man, die de mooie least op zijn wagen laadt en ermee wegrijdt, met Elsa er naast. Zij gaat toch niet verhuizen Neen, nu, twee i chieiiim'Schii mm i r; ■HMaBawanaaansHBnBMnmnnBiBm

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1913 | | pagina 9