36"* Jaargang.
Zaterdag 19 Juli 1913
Derde Blad
Wat anderen van ons zeggen.
Het betooverde badkoetsje,
Doze courant verschijnt d a g e l ij k s; mot uitzondering van Zon- en Peestdagöü,
Prijs per kwartaal; Koor Schiedam en Klaardineen fl 125 franco
per post fl. 1.65. 4
Prijs per week: Voor Schiedam en Ylaar'dingen 10 cent,-
Afzonderlijke nummers 2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen,; 1
Advertentiën voor hot eerstvolgend nummer moeten "dos middags vóór een
uut aan het Bureau bezorgd zijn.
u
Bureau Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs Eer Adveltentiëm Kan 16 regels f10.92; iedero regel moei
15 cents, Reclamed SQ cent per tegel. Groote letters naar de plaats die zij
innemem
Advert eb tiSn b'ij abonnement op, voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen,
Iö de nummers die Dinsdag-,- Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiön opgenomen tot den prijs
van ÜQ cents per advertentiej bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Amerika en Nederland. Ge-
1 sprek met Rev. A. A. PfaUstiehl.
(Nadruk verboden.)
jWe hebh'on nu dan eindelijk alles gereed.
Wat al comité's en sub-comité's en ver
gaderingen en conferenties en plannen
en plannetjes; wat al geschrijf en ge
wrijf en geredeneer, vriendschappelijk stel
lig en in genoegelijko feeststemming reeds;
wat at klare hoofden en rappe handen ten
slotte om al het vluchtig-ontworpene ver
der uit to voeren on op te houwen, om
allo zalen en maiktpleinen en toegangs
poorten onzer dertig tentoonstellingen te
doen verrijzen, luchtig en wondervol als
een spiookjcs-werelcl midden in ons dege
lijke Holland. Wat al feest-bosturen en re-
gelings-commismes voor volks-amusementen
en publieke vermakelijkheden, voor kin
derfeesten en volks-speien en illuminatie'*,
en wedstrijden en vreugde-fanfare's, over
al door geheel „lief Holland",
Maar eindelijk is dan nu alles klaar ge
komen. Elke stad en elk stedeke heeft zijn
plechtig-vastgesteld „programma der fees
telijkheden", ieder vlek en gehucht, tot
zelfs in do verste hoeken van Drente cn
Nooid-ISrabant, verkeert al sinds weken in
een staat van opwinding om de te wach
ten heerlijkhedenwe hebben nu, na veel
vroolijk-drukke voorbereidselen, eindelijk de
heerlijke zekerheid, dat er straks in geheel
Nederland geen verecnigings-vaandel in het
foedraal zal blijven, geen vlaggostok op
zolder, geen wimpel on-ontplooid, en dat
er dan nog rood-wit-blauw en oranje te
kort zal schicien cn er hoempa's te wei
nig zullen zijn.
Wij zijn nü gereed. En Holland zit als
een jarige juffer in haar opgepoetste en
versierde mooic-kamer, niet popelend hart
to wachten tot het feest zal beginnen cn
de gaston zullen komen.
En ja, reeds kwamen er enkele,' reeds
zijn er de allereerste. En aanstonds komt
in ons het verlangen op, om er eens één
en nog één, en nog één onzer welkome bui-
tenlandsche gasten heimelijk wat apart te
nemen in een hoekje van de luide feest
zaal en in een gemoed dijk onder-onsje
stillckcns te vragen„En wat zegt u nu
van ons? Hoe vindt u ons en ons land en
ons feest? En wat denken uw thuis-gcble-
ven landgenootcn van ons? Wat wéten ze
van ons en hoe spreken ze over ons?"
En als dan Potgieter's oude Jan, die de
hcotdpersoon is van het feest, even-knorrig
do lange gouwenaar uit zijn mond mocht
lichten en mompelen als van-oudst ,,W;d 1
brui ik er om, wat zo van mij zeggen?", j
laat hij dan zijn allerjongste achter-klein- j
zoon deze onschuldige ijdelheid vergeven,
al was het alleen maov uit vreugde cn
trots, dat do sukkelige Jan Salie tenslotte
toch ook, even als de anderen, een flinke
kerel werd.
V
door
MÉ1UNOS.
Alle badhutten in Maréviile lijken op
elkaar. Ze bestaan uit planken, zijn geel
beschilderd, met blauwe streopen. De bad
man en de badvrouw boeten Richard en
zij hebben twee kinderen.
Gaston had dien dag, evenals op andere
dagen, zijn deurtje hij het naar buiten
komen losgegooid en verwonderde zich
in het geheel niet, dat hij het nog open
vond, toen hij, na een uur in volle zee
te zijn geweest, opgefrischt, druipend, ge
heel paars, met één sprong, naar hij
meende zijn eigen luitje binnenvloog. Haas
tig sloeg hij daarop zijn deurtje dicht.
De zon scheen binten scheller dan ooit;
het was Juli en niet later op den dag
dan half vijf ongeveer. De oogen van Gas
ton, door het felle daglicht en het spie
gelvlak der zee verblind, lieten niet toe,
de bijzonderheden van do badhui onmid
dellijk op te nemen, maar na een oogen-
hlik kon hij weer zien en ontdekte hij,
dat hij zich vergist had; h\j bevond zich
m do hut ecner dame.
Zijn eerste beweging was heen te gaan;
bij keerde zich naar den ingang, deed
een pas vooruit en stak zijn hand naai
hol slot heen.
Maar liet duiveltje sloeg met één oog dit
kleine voorvalletje gade en achtte het noo-
dig tusschonheido te komen, om dezo on
schuldige vergissing om te zetten in een
Rev. Pfanstiehl is een man, zooals ik
mij een echt Amerikaan gedacht had:
flink-van gestalte en levendig-van gebaar,
met oen vol, maar pittig en expressief ge
laat. Een aangenaam causeur, wiens woor
den soms tintelen van geest, van humor
of fijnen spot, een prettig, „gewoon" man,
zonder deftigheid en zonder pose, meteen
blije kijk-op-het-Loven, die echter geen op
pervlakkigheid is, joviaal en ongege
neerd, maar toch volkomen gentleman in
alles, een man-van-de-wercld, al is hij
predikant.
„Zog er-is," liep hij mij al toe, toen
ik nog in de deur stond, „kunnen jullie dat
hier niet anders doen met het weer? Is
mo dat eeri kou, die ik hier lijden moet,
midden in den zomer. En dan lees ik in
m'n krant, dat het in New-York zoo lek
ker warm is. Het is waarachtig om spijt te
krijgen."
Ik wilde nog trachten wat verontschul
digingen te zoeken voor ons beruchte kik
kerklimaat, maar het was niet meer noo-
dig, want zijn Eerwaarde was ai weer met
iets anders bezig. Hij lei me een openge
slagen Amerikaansch tijdschrift voor en
zei;
„Kijk, hierin schrijf ik brieven over jul
lie, over Holland en de Hollanders. Dat is
lang niet overbodig. U komt me nu vra
gen, wat zo daar ginds van jullie weten en
hoe ze over jullie sproken, maar, meneer,
dat zou u bitter tegenvallen, want wat
ze van Holland weten, is gewoonlijk al heel
slecht in overeenstemming met de werke
lijkheid."
ik keek wat ontnuchterd en zei zooiefs
van: „Zoo-o?!"
„Verwondert u dat? Och meneer, wat
krijgt een Amerikaan, die hier naar toe
komt en er komen er heele hoopon,
vooral van 't jaar eigenlijk van Hol
land te zien? Ze loopen een paar koeren
de Ka!verstraat op en neer en tegen den
middag gaan ze met het bootje naar Vo-
lendam en daar zien ze dan die fameuse
wijde broeken. Den volgenden dag gaat
het op Scheveningen af; daar bekijken ze
de vrouwtjes met d'r zes-en-dertig rok
ken, met d'r klompjes en d'r kanten hoofd
kap. Als ze dan later weer in Amerika
terug zijn, snijen ze daarover op cn loo
pen jullie allemaal in pofbroeken en op
klompen. Dan vertellen ze ook do zotski
verhalen over jullie zindelijkheid, dat hier
treurspel, waardoor Maréviile geheel op
stelten zou worden gezet. Hij zorgde, dat
Gaston zijn eersfc beweging inhield, aan
gegrepen als hij werd door een onweer
staanbare nieuwsgierigheid; hij keerde zich
om en zag rondom zich.
Achtereenvolgens bekeek hij haastig,
steelsgewijze, de roze cn witte wolkjes van
mousseline en batist, die luchtigjes aan de
haken in de badhui zweefden als geurende
dampen. Met trillende hand gleed hij out
do teere zaakjes heen, even maakte luj
het schattige matelot je los, kuste even
ook een paar fijne schoentjes van ïossig
herteleer. En ton slotte, wat hern heele-
maal zijn hoofd deed verliezen, was de
ontdekking van een tafeltje, waarop een
licht-schildpadden haarkam lag, nog een
groote kam om te kammen, en waarop
verder geen valsche haarvulsels lagen.
Twee of <hie haren -van warm goud
blonde tint staken nog lusschcn de tan
den van dc kam uit.
Dit examentje had wel zeker twee of
meerdere minuten geduurd, en Gaston, be
schaamd over zijn onbescheidenheid, nu
zijn nieuwsgierigheid was vol 'aan, drukte
zijn duim op de klink en deed do deur
half open om te zien of hij kon ontkomen,
zonder gezien te worden.
Maar hij haastte zich de deur opnieuw
to sluiten; een jong meisje liep langs den
rand van het strand en kwam in de rich
ting van do hul aangestapt; zij gaf vrouw
Richard eon toeken, die daarop haastig
aanholde om de deur voor haar te openen.
Bij het knarsen van den sleutel in hel
slot, voelde Gaston den grond onder zijn
voeten wegzinken.
Binnen enkele seconden had zijn geest
zelfs dc tanden van de kiekentjes geborsteld
wonbm, eu do lurven goed af geboend, vóór
ze in hot vuur gaan. Hat zijn allemaal van
die sptookjes en als je hier wat meer
rondgekeken hebt, weet je al gauw beter.
„U is dan zeker ook al eerder hier ge
weest?"
„Al vier koeren. Ik houd van dit land
en van zijn bewoners, misschien wol, om
dat ik, hoewel geboren Amerikaan, nog
Hoilandsch bloed in me heb; mijn moeder
was oen echte ïlollambche, een Arnhcm-
sehe. Ik ken jullie land en jullio geschie
denis beter, dan u wellicht denkt. Ik heb
zelfs een boek geschreven over jullio „Va
der'des Vaderlands". Kijk, hier is het:
„Willinm the Silent and his time". En het
succes van dat boek lag met alleen aan
den schrijver, maar stellig ook voor een
groot dool aan hot onderwerp. Dat ver
zeker ik u. Want alles wat maar betrek
king hóeft op Holland en de Hollanders, is
uiterst interessant voor de Amerikanen. Jul
ie staat hooger in hun belangstelling en
ook in hun waardeering dan cenig ander
volk. Daarvoor heb ik dikwijls eigenaar
dige bewijzen opgedaan. Zoo hield ik in
Amerika lezingen over Europeesche lan
den cn steden, Berlijn, Parijs, Noorwegen
en ook over Holland. Maar geiegeld, wan
neer ik voor liet eerst in een plaats zou
spreken, en ik de lui liet kiezen uit mijn
onderwei pen, kozen ze Holland. Zooiets
is wei typceicnd. Nog iels eigenaardigs
zal ik u vertellen. U weet dat de emigian-
ten, vóór ze in Amerika aan land mogen
gaan, gekeurd moeten worden. Dat is een
heel weikje. Ze gaan alle door een lauge,
smalle gang en worden eerst kort, maar
scherp gekeuid door den diiecteur van
den dienst, die ze 6f dooi' laat gaan, óf
ze zendt naar één zijner assistenten, om
specialer onderzocht, te worden. Mot dien
directeur, die oen knap arts moet zijn,
dat begrijpt u, cn die bovendien verschil
lende talen spreekt, heb ik eens een heelen
dag op post gestaan, en heb de einde-
loozo rij emigranten voorbij zien trekken.
Ze hadden nlle een gele kaait op de borst,
waai op lum nationaliteit vermeld stond; het
waren meest Polen en Russen, maar er wa-
ïen er ook van alle mogelijke andere vol
keren. Ze werden allo één voor één on
derzocht en wel de helft werd afgezonderd
om nog een paar dagen in observatie te
blijven. Toen vroeg ik den directeur: „Zijn
er ook Hollanders?" En hij antwoordde:
„Hollanders laten we gewoonlijk, als cr
niets bijzonders is, door zonder een woord
te vmgen." Is dat niet teekenend voor het
vertrouwen dal de Amerikaan in uw volk
stelt? Werkelijk bleek me later uit een
onderzoek, dat van de necmn duizend Hol
landers, die het vorig jaar, in 1912, daar
gekeurd moesten worden, er slechts één
familie niet is toegelaten."
met beangstigende snelheid allerlei moge
lijke besluiten overwogen.
Vooruit schieten als een bom, de beide
vrouwen omvenveipenile, met het hoofd
voorover naar de zee, erin springen, het
i ui mo sop kiezen, naar Amerika zwem
men, cn nimmeimeer leiugkeeren.
Op de knieën vallen, mot vooruitgesto
ken kin, de palm van de hiuid naar liet
zenith uitgestrekt en snikkende pardon vra
gen.
Oingedtnaid stil gaan liggen, dood doende.
Zich volbergen, en de gebeurtenissenaf-
wachlen,
Dc sleutel deed een halven draai en ter
wijl het natte dametje, met nog half door
de zon verblinde oogen, zich naar do deur
toekooide en haar afsloot, had Gaston op
vier boenen, als een ondeugende hond,
zich weggestopt onder do bank, dio achter
in de badkoets stond.
Gelukkig voor hem, hing de spiegel hoven
die bunk; do borstels cn kammen lagen
rechts en links "op zij in do hoeken, zoo
dat het ir i-je, dat natuurlijk recht tegen
over den spiegel ging zitten, haar eigen
gezicht bespiedde, cn niet den man oplette,
die aan haar voeten lag.
Zij begon haastig haar gezicht en haar
hals af te drogen en veianderde van toi
let in kuiten tijd.
Maar laten de dames zich niet veront
rusten, noch de hoeren; het mooie baad-
stertjo weid niet met onbescheiden blik
ken in haar bewegingen gevolgd; do onge
lukkige Gaston, lievig geschrikt, had, ge-
lijk do struisvogel in zijn angsten ook doet,
don kop in de veejoti gestoken 1 Hij had
zijn gezicht op den houten, vloer gedrukt
en niets zag hij van hetgeen om hem
„Maar welke zijn dan lru uw eigen in
drukken van ons land en ons volk."
„Ik heb stellig meer dan gewone achting
en zelfs bewondering voor jullie roemvol
verleden niet alleen, maar ook voor wat
jullie op het oogonblik bent en kunt. Ook
nu nog ontwikkelen de Hollanders oen ener
gie, die zeer merkwaardig is voor zulk
een klein volk. Maar toch, als men
komt uit een grootere cn ruimere, ook
góéstelijk-ruime wereld gelijk Amerika, en
als men hier wat langer blijft dan vreem
delingen gewoonlijk doen, merkt men hier
in Holland wel dikwijls een .zekere klein
heid op, een zeker onbelangrijk en onvrucht
baar gehaspel, dat juist om do onbelang
rijkheid ervan door den door-trekkende toe
rist niet wordt opgemerkt. Mij als gewezen
predikant treft in de eerste plaats niét de
groote talrijkheid der godsdienstige sec
ten bij jullie er zijn er bij ons zoo
mogelijk nog meer! maar wol dc scherp
te, do vijandigheid bijna, waarmede ze te
genover elkaar slaan. II moest eens weten,
hoe in Amerika de predikanten van allo
mogelijke richtingen als makkers met elkaar
omgaan, hoe wij er ietleren Maandag onze
conferentie hebben en elkaar dan vriend
schappelijk op do hoogte houden van den
toestand onzer gemeonten en den aard on
zer preek van den vorigen dag. Ook rui
len we dikwijls onze preekbeurten, al zijn
wo van zeer verschillende richtingen. We
willen hot volk niet loeren elkander te ha
ten om hun verschillen, maar wel elkan
der, zooals christenen past, te beminnen
om hetgeen ze gemeen hebben. De moreelc
ondergrond, die van elk christelijk geloof
toch dezelfde is, gaat ons zooverre boven
onze kleine kerkelijke verschillen.'-
„Nog één vraag, de laatste. Wat dunkt
u van ons eeuwfeest? Hebben we recht
om feest te vieren?"
„Dat dacht ik wel. En bovendien, jullie
doet liet op ik zou haast zeggen
Amerikaansche wijze: jullie tracht er iets
aan te veidienen. En er kómen massa's
vreemdelingen, nü nog niet, maar straks in
Augustus cn September, wat de Ame
rikanen betreft, tenminste. Er is in de
Amerikaansche pers, de groote cn de kleine,
al heel wat over jullie cn jullie eeuwfeest
geschreven, en ik heb daaraan zelf braaf
meo gedaan. Overigens ben ik hier niet
geheel voor mijn pleizier en ik denk ook
niet zoo spoedig weer te vertiekken. Het
was namelijk mijn plan hier lezingen to
houden over Amerika en misschien hebt
u gelezen, dat ik ook reeds opgetreden ben
in Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Maar
straks trek ik het land die-per in; 'k heb
al meer dan honderd aanvragen.
liet is dus zeer wel mogelijk, dat mijn
lezers binnenkort ook van aangezicht tot
aangezicht kennis zullen maken met Rev.
Pfanstiehl. Hij is een man, die Amerika
heen zich voltooide!
Nadat het baukostuum was uitgeworpen
on de dame zich verder gedeeltelijk luid
aangekleed, ging zij weer op do bank zit
ten om haar laaizen aan te trekken. Eén
lag er links, in het boekje bij de deur;
zij haalde haar met den voet naar zich
toe, trok haar aan en knoopte haar dicht
De andere ontbrak. De dame stond op
en, hinkende op haar oone been, schoof
zij het badkostuum wat ter zijde, om te
zien of liet cr niet toevallig onder was
gekomen.
Zij hukte zich oen beetjo eu strekte
do hand uit om don schoen te grijpen: in
plaats van de schoon, pakte zij een mamie-
laars vast.
Een afschuwelijke gil wilde haar keel
ontsnappen, maar dit kon niet, want zij viel
flauw.
Gaston draaide zich voorzichtig om en
vol zorg kroop hij van onder de bank
naar haar toe en maakte mot één hand
en één been, wel geplaatst, een dier zieke-
stoelen, dio een ieder, evenals ik, in do
vijfde acte van 'n melodrama bobben aan
schouwd.
Eindelijk, na een paar lange minuten,
zag Gaston een paar mooie oogleden zich
openen en met een diepe zucht hoorde
iiij haar vragen: „Waar hen ik?"
Toen zag zij Gaston en haar gezicht
nam een uitdrukking van ontzetting aan.
„In 's homcis naam, mevromv, in naam
van uw eer, schreeuw niet, of u is ver
loren! !k bon wanhopig over hetgeen u
overkomt door mijn toedoen en alles zal
ik doen om u te redden. Ik smeek u,
luister naar mo, en wij zullen iets vin
don." 1 1
en Holland beide een warm bait toedraagt
en die door do levendigheid en de geestig
heid van zijn voordracht juist do ge
schikte persoon is. om de Amerikanen van
ons eu ons van de Amerikanen te vertel
len. Ik diaag van het onderhoud met hem
de prettigste herinneringen met me mee.
P.
ALLERLEI.
MENSCJIEN ALS HERKAUWERS.
Niet alleen onder de dieren, maar ook
onder de meuscheii schijnt men herkau
wers aan te treffen. Althans dr. Thracn-
hart, oen Zwitserscli geloeide, verhaalt hier
omtrent, dat lii) onlangs bezocht werd door
oen 28-javigcn man, die zijn advies in
kwam roepen betreffende zijn ziekelijk»
gewoonte om liet eten to beikauwen.
Do eerste verschijnselen van dezo
vreemde kwaal deden zich uj hein voor
op 18-jarigen lecflijd, toen hij nog stu
dent war. Het herkauwingsprcces begint
gewoonlijk een kwaitier na het beëindi
gen van den maaltijd en wol het meest
na den middagmaaltijd met één of twee
monden vol, die uit zich zelf van boven
komen, zonder van zure oprisping of zu
ren smaak vergezeld le gaan. Dit bei haalde
zich van S tot 10 maal, nooit echter word
do geheelc maaltijd herkauwd. In den be
ginne spuwde het jonge mc-nsch do hoe
veelheden teruggekomen voedsel uit, maar
daar er geen onaangenamer! smaak aan
vs as, wonde hij zich aan om het te her
kauwen en het daarna weer door te slik
ken. Ten slotte vond luj 't onaangenaam,
veoial als hij zijn liovelingskost gegeten
bad. Dikwijls kwamen moeilijk te verte
ren stoffen, als vet, grootere stukjes
vlocsch en niet geheel gekauwde stukjes
aardappel, terug, bijna nooit brijachtige spij
zen, alsof de maag te kennen wilde ge
ven, dat cr heler gekauwd moest worden,
om te kunnen verteren. Na liet herkau
wen niaakle de maag nooit meer bozvv aar.
Het verschijnsel deed zich niet eiken dag
voor, maar was afhankelijk van den toc-
sland van den patiënt. Rij veel Werken
en als do jonge man ongesteld ,vvas, deed
liet zich het meest voor; daarentegen had
rooken geen ongunstigen invloed, evenmin
als de sport, die door het jonge mensdi
druk beoefend werd, van guustigeu invloed
was. De jonge man zag cr gezond en op
gewekt uit, en alleen omdat zijn vrien
den hem over zijn herkauwen uitlachten,
wendde hij zich tot een dokter.
Er komen meer dergelijke gevallen voor.
Do mensehelijke herkauwers zijn dikwijls
grooto eters, die slecht en snel kauwen,
wat stellig zal bijdragen tot bet verzet van
do maag om bot voedsel op te nemen.
In sommige govallcn is ook oen nerveuso
Hij vertelde baar alles. Zij begreep stukje
voor stukje on had vertrouwen in de eer
lijkheid van den zondaar.
„Dus, meneer, om to voldoen aan uw
belcedigendc nieuwsgierigheid, hen ik ver
loren, voor altijd mijn naam kwijt 1"
Bij die wooulen voelde Gaston den vollen
omvang van zijn fout. Hij voelde, dat het
arme meisje srneekende blikken op hem
richtte om hulp en tevens blikken van ver
trouwen, vei trouwen van hot zwakke we
zen voor den sterke, van wien zij redding
venvacht.
En nu gaf Gaston een plan te kom
non dat getuigen zou van zijn koelbloe
digheid en zijn helderziendheid in de ure
des gevaavs.
„Vóór alles, mevrouw, moeten wij weten
wat er buiten voorvalt. Ik weel nog heele-
niaal niet, lioo mijn persoon tusschen dezo
verwenschto houten beschotjes weg te mof
felen, maar oerst moet ik zien, of ik niet
door dc deur kan ontsnappen.
Maar Gaston, loerendo met één oog door
het sleutelgat, ontdeklo buiten een zoo-
danigen toestand, dat hij" vandaar geen
hoop kon verwachten, Hij" ging opnieuwj
op do bank zitten, schudde mismoedig zijn
hooid voor de mclgezellin in do gevangen-,
schap. Doch gauw vermande hij zich, be
val het vrouwtje, haar schoentje aan te
trekken en zoido: „Mevrouw, u moet u
slank en lenig toonon, cn zeer ferm, als u
will, dat ik u redden zal."
Terwijl binnenin de hut dit geschiede-
nisje zich afspeelde, lindden daarbuiten ook
allerlei emolievollo dingen plaats.
In Maréviile was er in dien tijd een
oudo gopensionueerdo vcerenverkoop*tor,
die, getrouwd met een ouden baron, baroi
SCHIEDAM
