66"'° Jaargang Zaterdag 16 Augustus 1913 No. 14300 Tweede Blad Armsiag voor dagbladschrijvers. DeNederlandsche ambulance in Servië. Treinen, die hem niet bereikten. Uit de Pers. Deze courant verschijnt 'd a g e l ij k s,- met uitzondering van Zon- en Feestdagen- Prijs per kwartaal: Koor Schiedam en Klaar ding on fl. 1.25, franco per post fl. 1.65. Prijs per week: Koor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. i Afzonderlijke numïners 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen.- I Advertentiën voor hot eerstvolgend nummer moeten des middags vóór- een uur aan het Bureau bezorgd zijm Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven). Prijs der Advertentiën": Kan 1—-6 regels flö.92; iedere tegel moor 15 cents. Reclames 30 cent per regel. Grooto letters naar. de plaats 'die zij innemen.; Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau tp bekomen, In de nummers 'die Dinsdag-, Donderdag- cn "Zaterdagavond verschijnen,- worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van '40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan hot Bureau te voldoen.- Intercommunale Telefoon No. 103. Tegenwoordig heeft men 'I in üuilschland vrij dikwijls over de omstandigheid dal zoo heel veel rechters „vreemd tegenover de wereld staan." In hoever deze aanvallen op de rechterlijke macht in Duitschland ge- moüveeul zijn, kunnen wij van hieruit niet beoordoelen. Haar wel is die „vreemdheid'1' een groot bezwaar, te grootcr naarmate de rechters uitsluitend uil een beperkter kring komen en dus meer gevaar loopen eenzijdig te zijn in hun bcoordceling van maatschap pelijke verhoudingen. En' legen die vreemd heid moeten, feitelijk wel alle rechters bij liet ouder worden strijden, omdat natuur lijk in deze, als in elke andere functie, do monseh onder den invloed komt van zijn milieu en zoodoende iets verliest van 'den onbevangen kijk op hol geheel. vo-or den idealen* rechter toch conditio sine qua non, gelijk de lieer Troel.stra zegt. Hoe gemakkelijk de rechter dien kijk kan verliezen, bewijzen ons enkele vonnis sen legen journalisten' uit den laatsion tijd, bewijst ons met name het laatste vonnis van hot Indische Hooggerechtshof tegen den heer Van Geuns, redacteur van „Soe- rabnija's Handelsblad." Over de mérites van dat arrest willen cn kunnen wij niet cordeelen, gelijk wij niet in staat zijn te oordeelen over do' geheolo schuldvraag van den heer Van Geuns. Wij willen de vraag slechts zuiver theoretisch bekijken. En dan treft ons deze Tedeneering van het hof: De beklaagde moet tot een vrijheidsstraf wolrden veroordeeld, omdat hij al meer ver oordeeld is wegens laster cn beleetliging. Wel meende beklaagde in hot algemeen belang te handelen/ maar het algemeen be lang wordt niet gediend, wanneer krenkend, smadelijk en belcedigend wordt opgetre den. Verzachtende omstandigheden is, dat beklaagde optrad voor den heer Borel, men nende, dat dezen onrecht was aangedaan. Het hof blijkt dus van mcening, dal do beklaagde te gocdcrlrouw handelde. Doch overwegend, flat hij recidivist is cn dal hot hof een zekere meening heeft over journa listiek, veroordeelt de redder beklaagde toch lot oen vrijheidsstraf. Afgezien van de feitelijke omstnndiglio den cn do hier optredende personen schij nen ons dczo overwegingen uit het von nis hard en onjuist. Hard, omdat het hol den dader tof eed vrijheidsstraf veroor deelde, ofschoon hel hof aa.nnam, dat hij door moroclo motieven tot. zijn daad werd geleid. En onjuist, omdat wat het hof over do journalistiek zegt niet juist, althans zeer eenzijdig is. Tiet hof onderscheidt tusschen een vrije pers, die te waardooren is, cn een bande- looze pers, die afkeurenswaardig is. Nu zullen wij niet ontkennen, dat ban delo-osheid ongewenseht is en dat zeker do Indische perstocstanden eigenaardig en li. Het is zeer bezwaarlijk iets te schrijven over taal, land en volk, als men de faal des lands niet machtig is. Nog lastiger is hel indrukken over een stad tc geven, als men nagenoeg geen gelegenheid heeft do stad dn te gaan en als dit al 't geval is, alleen 's avonds. Van de politieke verhoudin gen zijn wij natuurlijk ook in hef. geheel niet op de hoogte, zoodat deze indruk hier niets meer dan persoonlijke zijn. 7,ooals hekend is, ligt Belgrado aan de Donau daar, waar de Save iu de Donau valt. De ver binding met Hongarije heeft dus plaats over den spoorweg, die gelegen is tus schen Semlin en Belgrado. Het station is vrrj groot, een kapstation, maar blijkbaar niet nieuw. Het gebouw is dan ook in het geheel niet indrukwekkend. Het vervoer verder Servië in, geschiedt in hoofdzaak met goederenwagens, daar het betere materiaal vooruit is naar het oor logsterrein. De stad zelf kenmerkt zich door een buitengewoon slecht plaveisel, de bekende groote keien, die wij in Holland ook kennen, maar die met te groote tus- schenruimte zijn neergelegd. Het regen zijn van hier uil moeilijk te beootdeelcn zijn. Doch waar ligt hier de grens tusschen vrij en bandeloos. Dat is do moeilijke vraag, die moet, worden opgelost. [Indien men, als do heer Van Geuns hier gedaan heeft, in een scherp conflict tusschen ambtenaren, do partij van den ecne opneemt, zal men wel altijd beleedi- gend moeten worden voor den ander. Is men buitengewoon handig en buitenge woon voorzichtig, dan kan men misschien zorgen uit de handen der justitie te blij ven. Doch over hot geheel zal de gemid delde journalist dat niet kunnen. Daarbij ko-mt en dat vergeet dc rech ter, volstrekt niet alleen de Indische, veel al dat journalistiek een kunst is. Men kan een artikel niet schrijven als een con clude van e.iscli. Er zijn zekere eisclieu van stijl, waaraan men hcefl te voldoen. En dan is bet in veel gevallen nootlig wat steiker kleuren aan te brengen, omdat men anders niet gehoord of niet goed be grepen wordt. Het klassieke voorbeeld van deze jour- nalislisehe inkleeding is* het beroemde stuk •['(accuse, van Eraile Zola in do Aurore, dal de revisie van de Drcyfns-zaak geopend heeft. Had Zola daarin geen élan, ge-en kracht, geen „kunst" weten tc leggen, dan zat waarschijnlijk Dreyfus nu nog op hot Duivelseiland. Aan de vrijheid van druk pers, hierboven omschreven, zon Zola niet voel gehad hebben. Het zou een vrijheid zijn om de lozers door de courant nel niet te bereiken. Men moet dus aan de pers gxootere vrij heid geven dan aan een deurwaarder, in dien men inderdaad „vrijheid vani 'drukpers''' wil, gelijk liet Indische Hooggerechtshof zegt te willen. Men mo-et den journalist niet straffen, indien' hij het er hier Of daai eens wat dik* oplegt of woorden gebruikt,! die onder tdd lonpê van een mi nu tien se be gripsonderscheiding wel eens verkeerd kun nen worden uitgelegd.' Men moet hem arm slag geven, 'wil men de vrijheid van druk pers inderdaad iets meer laten zijn dan een doode letter. Nn zien wij de, bezwaren tegen dezen, „arm'slag" niet over het hoofd. Zeker, het is mogelijk, dat, daarvan misbruik wordt gemaakt, llrt lis mogelijk, dat men zulk een grootere vrijheid van schrijven zou gaan gebruiken om paiticulierc voordeeltjes te behalen of om aan particuliere nntipatbicn te voldoen. Wij zijn dan ook van meening, dat de rechter nauwlettend moet toezien, dat die grootme vrijheid niet moet'worden misbruikt. Doch wij herhalen: men moet hel een of het ander, willen. Men moet vrijheid van drukpers of muilbanding wenschon. Doel wil. men het eerste, dan moet men aan den journalist ookl den armslag geven, zon d,er welke vrijheid, van drukpers tegenwoor dig een leeg begrip is. Opmerkelijk weinig hoort men in den Iaalsten lijd over dc reorganisatie van het do straten dan ook ware modderpoelen, terwijl het heuvelachtige van het terrein tijdens een heftigen regenval, die ivij zeer" dikwijls hebben meegemaakt, "dc straten verandert in woeste bergstroomen. In het centrum der stad is meer moderne bestra ting, terwijl zeer veel straten zijn opge broken, in dc bedoeling om beter plaveisel te maken en nieuwe tramwegen aan te leggen. Dit werk is vrijave! geheel tijdens den oorlog blijven liggen. Wie onze Hol la ndsche groote steden kent, waar men bij vooikeur cr voor zorgt, flat nooit te wei nig straten, zijn opgebroken, kan zich daar een zwakke voorstelling van maken. Wal de gebouwen betreft, is het al even zoo. Het paleis valt den koning is pen mooi gebouw, doet evenwel meer denken aan een groote vi/la dan aan een paleis. Voor den kroonprins is een dergelijk ge bouw gesticht, dat voor een doel nog in aanbouw is. Ook het in aanbouw zijnde parlementsgebouw zal wol imposant Wor den, maar er skaat nog niet voel van en er wordt tijdens den oorlog niet gewerkt, of liever nagenoeg niet. Bepaald typische bouworde is niet te vinden, wel merkt men een vermenging van Oostorsche en Wester- sclio bouworden. Op dit moment doen vrijwel alle groole gebouwen dienst voor hospitaal, wat te begrijpen bs, waar 4000 gewonden^ moe ten verpleegd worden. t spoorwegwezen in Nederland. Enkele jaren geleden scheen het, alsof die kwestie niet langer onopgelost kon blijven en alsof wij stonden voor oen oplossing, die door po litieke momenten bcheerscht zon worden. Docli langzamerhand zijn de politieke bo- spicgclingen verstomd en geven de „ondra gelijke" toestanden niet tot zooveel klach ten meer aanleiding. Wat is daarvan de reden? Wij zonden twee verklaringen kunnen vin den. De eerste is, dat do politiek onzo aandacht vraagt en dat bovendien destaats- exploitatie in den laatsion tijd 'nogal wat aanhangers verloren heeft. Het schijnt, dat men tegenwoordig van de reusachtige ver meerdering van het aantal staatsambtenaren de schaduwzijde meer ziel on dat men ook elders in het buitenland niet meer zoo gemakkelijk dc voorbeelden van goede staatsexploitatie vindt. Want, komt men met Pruisen, dan krijgt men ton antwoord, dat dit een bizonder geval cn geen democra tie is, dat veeleer de eigenaardige on-demo- cratischo regceringsvorm van Pruisen juist do verklaring is van het succes op "dit punt. En de iesnltalen, die men met staats exploitatie in België cn Zwitserland be reikt hcefl, zijn niet zonder meer aanlok kelijk, afgezien nu nog van de overweging, dat dc ervaring in die landen wat kort i». Naast deze politieke reden over de ver mindering van belangstelling in do organi satie van ons spoorwegwezen komt dan do technische, dat de exploitatie van do S. S. dank zij dc groote verbetering in haar trac- ticmnlerieel, in den iaalsten tijd niet zooveel reden tot klagen meer geeft, voor zoover het personenvervoer betreft. De kwestie schijnt dus minder brandend. Wat nieL wegneemt, dat zij blijft branden cn dal een oplossing even noodzakelijk blijft. 'Want indien men de vraag stolt-of de or ganisatic van ouze spoorwegen voldoende is, kan men die toch moeilijk bevestigend neanlwoorden. Dc fouten, bij de befaamde spoonvegovcreenkomslcn begaan, blijven zwaar drukken op ons land. ft et is moeilijk die fouten binnen het bestek van een dagbladartikel aan te wij zen cn bet is mol name dubbel moeilijk ten aanzien van bet goederenveivoor. Maar toch kunnen eonige fouten vooral in het passagiersvorkeer, gemakkelijk worden aan gegeven. l).o voornaamste ,is nog altijd deze, dat do twee groote maatschappijen, daar waar scherpe concurrentie is, aan die concur rentie te veel kracht besteden, waarvan dan minder met concurientie gezegende streken en trouwens ook do maatschappijen zelf het gelag hebben te betalen. Bovendien slaan zij juist door die concurrentie minder sterk tegenover hot buitenland, dat dc oenc maat schappij tegen de andere uitspoelt. Een voorbeeld: het verkeer Amsterdam (Botterdam)—Bremen (Hamburg) gaat in hoofdzaak over Amersfoort, Almelodc kortste route. Wil men van uit den llaag van die treinen gebruik maken, dan moet men over Amsterdam omreizen in plaats van dat men naar Gouda kan gaan om Hel gioote militaire hospitaal, dat nieuw is on zeer modern ingericht, geeft plaats voor 600 bedden. Hier werd vorige week Dinsdag een vergadering gehouden van de verschillende artsen op dit moment in Bel grado in do verschillende hospitalen werk zaam. Als congres laai gold Duitsch, terwijl een hoogst enkele maal een Franscho voor dracht werd gehouden. Wat het leven in de straten betreft, af gezien van de verschillende personen van Roodo Kruisbanden voorzien, is de indruk zeer normaal. Waar wij gedacht, hadden nagenoeg geen mannen in de kracht van hun leven aan te treffen, was eer het tegendeel het geval. Alleen dc vele recon valescente militairen en de gewonden-trans porten, herinneren ons aan den abnormalen toestand. Men was hier blijkbaar gewoon aan den oorlogstoestand en schikte zich algemeen in hol noodlot. Vandaag, nu de vrede i.s gesloten, hebben wij nog niets genie!kt van abnormale opwinding. Dc menschen, die wij spraken, waren wel zeer opgelucht, maar men krijgt toch don in druk, (Lat men den toestand maar half ver trouwt, wat na de voorafgaande maanden zeer is te hegrijpen. liet leger is hier natuurlijk zeer in core maar ook het volk voelt zich zeer, en men kan niet zeggen ten onrechte. Door de groole reclame, door de, Buigaien gemaakt was men in West Europa van meening daar in het Roüerdamsche gedeelte te komen. Om intusschen ook voor Den Haag te kunnen concurreercn, laat de II. I.I. S. M. j de reizigers daar den omweg maken over Amsterdam. De reizigers hebben daarvan het nadeel dat hot onnoodig tijd kost, de maatschappij, dat het onnoodig geld kost cr wordt dus allerlei kapitaal vernietigd - om de concurrentie. Omgekeerd gaat het niet anders. Deze eono route is natuurlijk voldoende voor hol verkeer. Doch even natuurlijk moet do staatsspoor concurreercn. Dat geschiedt nu ook over een veel langere route (Ainhcm Emmerik), waarbij dus ook weer kapitaal verdwijnt. En het mooiste is de Staats spoor hoeft een kortere en voor haar veel voordeeliger route (over Zwolle, Groningen, Winschoten), doch die neemt zij niet, om dat Duitschland daartoe niet wil meewerken. Voorbeelden als deze in buitenlandsch en binnenlandsch verkeer zijn legio en die betoekenen in hoofdzaak altijd weer nutle- looze kapitaalverspilling. Deze concurrentie maakt, dat <le maat schappijen elders, waar zij de macht in handen hebben, buitengewoon zuinig moe ten zijn. Een voorbeeld: het reusachtig aan tal passagiers dat do S. S. tusschen Zwolle en Groningen vervoert in tien sneltreinen, was de exploitatie normaal, dan zouden hier meer sneltreinen moeten loopen. En dit is alweer éi'n voorbeeld uil velen. Dc tweede groote fout in ons spoorweg- porsoncnvervoer is, dal nog steeds de aan sluiting op dc treinen van de andere maat schappij een aanfluiting is. Behoorlijke overgangsstations tusschen de groote Westerlijn RotterdamTIaag—Am sterdam voor het groote Centrale en Ooste lijke staatspoonvegnet zijn er niet. Een. aansluiting op do II. S. SI. HollandBerlijn- sche sneltreinen uit het Zuiden en Noor den te Deventer ot te Almelo bestaat er niet. En als dc stations er zijn, waar de aan sluiting zou kunnen plaats hebben, loopen er geen aansluitende treinen. Het zal zeker onnoodig zijn de honder den voorbeelden over te schrijven ui[ de Nederiamlsche spoorboekjes. Ieder kent ze en iedereen zal van deze fout wf'l zóó overtuigd zijn, dat hij niet beter weet of het hoort zoo. Doch het behoort niet zoo. Ilel is onzin, dat ik, van Deventer naar Kleef villende reizen cn 9.12 uit Deventer langs de di recte route zou vertrekkend, eerst te 2.41 te Kleef kan zijn, terwijl ik over Apeldoorn Amersfoort—Kcsteren reizend, maar 'n half uur eerder uit Deventer behoef te gaan om to 11.51 te Kleef tc zijn a'ls de trein naar Kleef te Amersfoort 5 minuten opont houd heeft. En dergelijke toestanden zijn dubbel af keurenswaardig,. omdat allerlei votkeers- verbeteringen en vluggere aansluitingen op het eigen net ten bate van hot publiek wor den nagelaten, eenvoudig om het publiek nog eens extra te kunnen treffen door geen aansluitingen te geven op de .overgangssta tions. Ook slechts één voorbeeld. Ik wil dat de Serviërs als soldaten niets betee- kenden, dat hun vechten legen de Turken eigenlijk weinig had betcekend. Dit is even wel onjuist geweest. Van oen ding i= ieder overtuigd, dio hier verkeert, dal de Ser viërs ccn groot organiseerend talent heb bon, werkelijk alles was hier voor den oorlog in orde. Ook heeft Servië nog niet zijn laatste krachten uitgeput, er zijn nog altijd een groot aantal weerbare mannen die nog niet zijn uitgetrokken. De Serviërs schijnen veel voordeel te hebben gehad van vervoer van troepen en ammminutic van de Denuviltssporen, dio zij achter hun liniën hadden aangelegd; hun troepencon centralis had dus veel sneller plaats dan van do Bulgaren, die alles te voet moesten doen. 1 Wanneer de Serviërs ook in vredestijd hun organiseerend talent weten te bewa ren, zal Servië in korten tijd een veel grootere botcekenis krijgen dan het lot dus verre had. Na vijf vredesjaren, zai do stad Belgrado zich wel geheel hebben gemoder niseerd. Op dit moment bestaat er elcctrisch licht cn een eleclrische tram. Vermoedelijk zou onzo arbeidsinspectie veel op het materiaal hebben aan te merken. De tram wagens zijn waarschijnlijk vroeger geschil derd geweest en zouden aan een strenge wagonkeuring niet kunnen voldoen. Even zoo de rijtuigjes met één ot twee paarden bespannen, Zoo goed ais dc van hot Noorden naar Kieef, Kempen, Goch, Nouss, enz. I>e trein gaat om 9.25 en 9.5 ïiesp. uit Groningen en Leeuwarden en is 12.33 in Arnhem. Alle doorgaande treinen, uil het Noorden hebben dan aansluiting naar Nijmegen cn verder. Alleen die van 12.33 niet. Ging hij 12.37 vorder, dan kon hij 1.1 in Nijmegen zijn, juist op tijd voor den sneltrein van J.7 naai Kleef. Doch dat geschiedt niet. Er gaat nu hcelemaal geen trein naar Nijmegen. Men moet maar tot f.49 wachten. Nu spreekt het vanzelf, dal men niet overal op alle treinen aansluiting kan heb ben, als hel publiek wel eens wil. Doch wèl kan men cisohcn, dat zooveel moge' lijk aansluiting wordt gegeven en dat men niet expres een verbinding slechter maakt om rle aansluiting niet te geven. En zoolang van zulke feiten vele voor beelden uit de spoorboekjes te balen zijn, kan men niet zeggen, dat het personenver voer zoo in liet belang van het publiek ge regeld is, als dit recht beeft te eisehen. Het besluit van Zwolle. De „N. Cl.": i „Het is merkwaardig, dat in heel deza zaak mr. Troel.stra voorn! en bijna uitslui tend oog had voor de tactische fouten en bezwaren. Men hoeft zich, van meer dan één, ook vrijzinnige,' zijde vroeger blijkbaar zéér vergist in zijn kwaliteiten. Menigeen zag in hem den geboren staatsman eigenlijk alleen omdat hij meestal ccn zoo' geslepen tacticus bleek. Thans, de corslet inaal, dat hij werkelijk in do golegerihc-idi is slaatsinanseigenschappen te- Inonen, heett hij jammerlijk gefaald, Een vergissing, heett hij begaan door niet de mogelijkheid van! dezen uitslag der verkiezingen 1e voor zien en zijn partij reeds tijdig in ulo rich ting van minister-portefeuilles tc* drijven; een vergissing, door zich tegen, de aan vaarding van liet aanbod van d?r, Bos Ie verklareneen vergissing, door thans eon zwaai lo nemen, welke door dn* meerder heid zijner partij niet meer Kon wordqn* gevolgd en waardoor hij tijdelijk de leiding aan anderen, aan Vliegen en Schaper moest overlaten. Zóóvele en zóó érnstige vergis- isingcn op een zóó belangrijk oogenhlilc wie die begaat is geen staatsman. Mr. Troelstra is slecht:! tacticus. Over. zijn nederlaag zal hij zich dus gemakkelijk: troosten met de overweging, dat de partij, dio hij leidt, of. liever aanvoert, nu oppo sitiepartij blijft. „Laat mij u toch verzeke ren zegt dc radicale leider mr. Monk in Trollope's bekenden polULokcn roman „Phineas Finn" dat liet genoegen van hel politieke loven alléén in de oppositie schuilt. Oppositie of regeoring, dat betee- kent vrijheid ol' slavernij, vuur of aarde, beweging of stilstand. Het gebrek aan juist heid, dat aan do oppositie is veroorloofd, is op zichzelf een bekoring, méér waard dan al den invloed en hel prestige van mi- nisteriecle macht." Do „bewuste" arbeiders zijn dat blijk baar mei mr. Monk ccasP' paarden zijn, zoo slecht zijn do rij tuigen. Ik geloof dat elke Iloliandschevcr- xokeri ngmaatscllappij tegen ongevallen ze ker ecu extra premie zou eischen voor degenen, dio veel van deze rijtuigjes ge bruik zouden maken. De meeste dagen hebben wij Idea: slecht weer gehad; dit was zeer onaangenaam voor ons, irmar goed voor de soldaten. Ten minste, wij hebben hier ook gemerkt,- dal het hier warm kan zijn cn geforceer de martsciicn, met volledige bepakking,- zouden clan kolossaal veel van do men schen heblxm geëischt. Aan ons zijn twee Serviërs toegevoogd,- eon commissaris, de beer llelowitz, en oen inspecteur, de lieer Shlavovic. De laatste is ingenieur, oen aannemer van zeer grooto werken, cn dc* ander lieefl een grootea win kel hier in de stad. Deze zijn buitenge meen bereidwillig cn trachten zooveel mo gelijk allo bezwaren uit den .weg tc rui men. .Verder moeten zij cr voor zorgen,- dal wij niet al te voel aan hot gebouw veranderen en stellen zij de voeding der soldaten onder zich. Zij zorgen ook voor de kleeding cn do verpleging van do zie ken, die niet op onzo eigenlijke* zalen lig gen. Deze menschen zijn onvermoeid, zeer prartisch en altijd bereid om te helpen. Een volgende keer meer. VAN ROOJEN. Beignubr 7 Aug. 19/13. f SCHIEDAMSCHE COURANT

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1913 | | pagina 5