-t. VICTORIA-WATER
binnenland.
Kunst en Wetenschap-
Sport.
Luchtvaart.
Koloniën.
door do Concentratie aangewezen, devoot-
zillerssLoel toekwam, maar ten tweede om
dat zij voorkomen wilden, dat de Rcchtoi-
zijile ge! nu ik zou maken van de omstan
digheid, dat do sociaal-democraten eerst
hij heistemming den Concentiatie-candidaat
zomin steunen. Wat gekund had, Als do
sociaal-demoi talen hij wiste stemming op
den lieer Troelstra hadden gestemd, ware
et een nieuwe vnje stemming geweest, en
had de Recht ei zijde dan als één man mede
op Mr. Ttoelstia gestemd, dan ware deze.
gegeren den bekenden constitutioneelen zin
van TI. AT. do Koningin, president van de
Tweede Kamer geworden, wal hij op die
manier nnhuulijk niet wilde. En nu achten
wij liet geval wet niet waatschijnlij!*, maar
men verge ie niet, dat de kerkeiijken bij
do herstemmingen tussclien sociaal-demo-
craleu en vrijzinnigen, door hunne onthou
ding, de eersten hebben gesteund, en dut
de lieer do Saovrnin Lobman tot alles
in staat is.
De tweede plaats kwam t.oe aan don can-
ditlaat van op één na de grootste fractie
van Links, en dat hebben de vrijzinnegn,
zeer goed begrepen. Do vrees, dat liet,
zitten van nu*, Troelstra in den voorzit
tersstool aanleiding zou kennen wezen voor
de sociaal-democratische kamerleden om uit
don band te springen achter wij ongerijmd.
Zij zullen integendeel juist zorgen hun partij
niet in moeilijkheden te brengen, daaren
boven zijn zij voor mr. Troelstra duizend
maal meer .bang dan voor welken voor
zitter ook rut de burgerlijke partijen. Air,
Goeman Borgosius moet'dan ook schertsend,
maar zeer ter snedo tot den heer Days
gezegd hebbenAls u bet mij te lastig
maakt, laat ik mr. Troelstra mijn plaats in
nemen.
Dat do lieele Kamer don afgetreden voor
zitter Van Nispen als no. 3 op de lijst
In acht is een welverdiende hulde aan do
uitnemende wijze, waai op doze in het af-
geloopen zittingsjaar het presidium heeft
waargenomen.
De nieuwbenoemde voorzitter heeft in
een uiterst gelukkige rede, waatin luj hulde
bracht aan zijn voorganger, het prnesidium
aanvaard. Hij eindigde met den wensch
dat het algemeen belang steeds de toets
steen zou mogen wezen voor de beraad
slagingen; wij voegen er aan toe: Alone bet
nieuwe Kabinet in samenwerking met de
nieuwe Kamer veel goeds voor het land
tot stand brengen.
Koloniale tentoonstelling.
i Alen meldt ons uit Amsterdam: Heden
middag om 3 uur had in tegenwoordigheid
van Z.Exe. den minister v. Koloniën mr. Th.
J3. Pleyte de officieele opening plaats van
de Koloniale Tentoonstelling in het Stedelijk
Afeseum alhier.
Deze tentoonstelling, die ingericht is door
het bestuur van het Kon. Ned. Aardr. Ge
nootschap ter viering van het 40-jarig be-
staan van het Genootschap, geeft een duide
lijk beeld van den grooten. vooruitgang,
die de aardrijkskundige kennis van Oost
en AVest-Inrliê in het afgeloopen veertig-
tarig tijdperk heeft geboekslaaft. Een com
missie, waarvan voorzitter is de lieer J. J,
11. Enthoven, oud-kolonel .chef van den
Topografisdiou dienst in Ned.-Indië, die
zich op verzoek van het Bestuur van het
Genootschap belast heeft met de voorberei
ding en inrichting van deze tentoonstelling
en rekening moest houden met de beschik
bare middelen, zich bepalen tot het bijeen
brengen van de graphische uitkomsten, die
zoowel op Alg. Aardrijkkundig gebied als op
dat der voornaainsclie hulpwetenschappen
dei geographic de geodesie, geologie,
hylrogcographie, meteorologie enz. betref
fende de Nederlandsche koloniën in. onge
veer de laatste halve eeuw mochten wor
den verkregen.
Deze tentoonstelling, "die geheel af is,
maakt con piettigcn indruk en biedt.belnng-
stollondcn veel leerzaams.
De legernianoenvres.
Nog slechts ecnigc uren cn in de provin
cies Overijssel en Gelderland zullen de le
ge nnanoeuvres een aanvang hebben geno
men. De manoeuvres, die oen prachtige oefe
ning zullen zijn, zoowel voor de deelne
mende officieren als voor de minderen van
ons leger, dat een zoo belangrijk onderdeel
vormt van het systeem onzer nationale de
tentie, waarop onze onafhankelijkheid is
gegrondvest. Dan zal de lucht vervuld zijn
van het krijgsgewoel der deelnemende troe
pen cn het gedreun van paardehooven en
kanongebulder. Aan de manoeuvres zal wor
den deelgenomen door ongeveer 24 h 25000
man en de d"zc weck op do Veluwe gehou-
(kn oefeningen in brigadeverbnnd besluiten.
Aanvankelijk had men er over gedacht de
maifoouvres niet te doen houden, omdat men
midden in de leorganisatie van hot leger
zit, die met 1 October wordt doorgevoerd,
doch men wilde de twee deelnemende lich
tingen niet do gelegenheid onthouden, de
manoouvies meclo te maken.
De west- of blauwe partij bestaat uit do
tweede en vierde divisie. De tweede divisie
vangt den tnarsch aan vanuit het Harskamp.
Arnhem en omgeving, de vierde vanuit de
legerplaats Alilhgcu en omgeving.
De 2e divisie bestaat uit de zevende en
elfde. infanteriebrigade, terwijl de ach Is to
br.gade op den Galgouherg hij Arnhem ge
legerd is. Voorts behoort tot deze divisie
het vierde regiment veldartillerie, een es-
caditin lm/aren, oen houwitser batterij, de
tweede compagnie wielrijders, do tweede
mi trai lie ur.-,afdooli ng on een halve compag
nie veldpioniers.
Een compagnie van het lie regiment
infanterie is in do nieuwe uniform.
De vierde divisie oim a,t de eerste en
negende infanteriebrigade, twee afdoelingen
.van het eerste regiment veldartillerie, een
eseadron huzaren en een halve compagnie
veld pioniers, Ook heeft deze divisie een
volledige sectie intanteriemitrnilleurs met
hondenbespanning.
De oost- of roode partij omvat de vijfde
infanteriebrigade cn twee compagniün in
fanterie in de nieuwe uniform, n.l. een com
pagnie grenadiers en een compagnie van
liet zesde.
Voorts een u-fdoeiing van het le regiment
veldartillerie, de eerste mitrailleursafuec
ling, de le en 3e compagnie wielrijders, 1
bataljon veldpioniers en de cavaleriebrigade
bestaande .uit 4 regimenten, elk van drie
escadrons, dus totaal 12 escadrons.
Bij bet vijfde regiment infanterie, dal
tot de vijfde brigade behoort," is pen mo
torwielrijders-mitrailleurssectie en bij hot
derde regiment huzaren een pvoefsectie mi
trailleurs op draagpaaiden ingedeeld, Ook
voert de roode partij eenige zoeklichten mei
zich.
Het korps rijdende artillerie was aan-
vankelijk bij dn roode partijen ingedeeld,
doch in verband met een besmettelijke
ziekte onder de paarden heeft men dit
korps laten uitvallen uit vrees voor uitbrei
ding der ziekte onder de paarden der hu
zaren.
Bij deze samenstelling zij nog nangetee-
kend, dat een regiment infanterie uit twee
bataljons bestaat, terwijl per brigade 'drie
secties mitrailleurs zijn ingedeeld.
Bovendien doen nog aan cle manoeuvres
mede 50 man van de weerbaarheid en de
militaire vliegers v. ATeel en Bakker (bei
den vaandrigs-vlieger), Leo G. van Steijn,
le luitenant van de landweer, en "Van
Heijst, luitenant-vlieger.
Als leider der manoeuvres treedt op de
commandant van ons veldleger, luitenant-
generaal W. A. T. de AÏeester, tevens com
mandant der blauwe partij. Commandant
der vierde, divisie is generaal-majoor G. A.
Buhlman en der tweede divisie generaal-
majoor F. Tonnet. Het commando over de
roode partij wordt gevoerd door generaal-
majoor Bruoe, terwijl als commandant van
da cavaleriebrigade der roode partij gene
raal-majoor H. C. P. I. Alathon optreedt.
Hot hoofd van den verplegingsdienst is
de luit.-kol.-jntendant I. van de Werff on
hat hoofd van den geneeskundigen dienst
ko-lonel A. Butner.
H. IJ. S. M..personeel.
Deze week is door tien Bond van Ned.
locomotief-personeel „Eendracht maakt
Alacht" in samenwerking met den Bond
van machinisten en 1.1. machinisten in dienst
der H. IJ. S. AL „De Gemeenschap"' lesa-
men tellende pi m. 1COO leden aan Tiet M-
cisleno van AV.dei staat een adres verzon
den:
In 't ko-rt verooritem zij daarin den Ali-
nister de wijziging .an hoofdstuk X (A.
R. D.) door Arini-U'\r Regout, voorkomen
de in staatsblad no 171 te doen vervallen
en daarvoor dn de plaats te stellen:
1. Geen diensttijd tr ig meer bedragen clan
14 achtereenvolgende uren;
2. In elk tijdvak van di Le achtereenvolgen
de etmalen mag de gezamenlijke duur der
diensttijden nrét mem bedragen dan 39 uren;
3. In elk tijdvak van 14 nrhtereenvolgendo
etmalen, mag de gezamenlijke diensttijd niet
meer bedragen dan 140 men;
4. Dat liet loc.-personeel oen wékelijkschen
dienstvrijen d'>g van tenminste dertig uren
geniet;
5. Dat elke tweede week deze dienstvrije
dag op Zondag valt, waarvan minstens twin
tig uren vallen binnen het etmaal van den
Zondag;
6. Een bepaling te doen opnemen, dat bet
loc.-personeel in een behoorlijk lokaal min
stens één uur rust wordt toegekend, voor
het gebruiken van een hoofdmaaltijd wan
neer deze maaltijd niet thuis kan worden
genuttigd;
7. Dat geen ontheffing vari bovengenoem
de bepalingen worde verleend.
Genoemd adres zal worden gevolgd door
een adres aan de Tweede Kamer steu
nend op, een enquête inzake dienst
en rusttijden, ingesteld door bovengenoem
de organisaties bij de verschillende spoor-
wegmaa tschappijen.
VLAARDINGEN, 20 Sept. Hit, de in clruk
verschenen begrooting voor 1914 blijkt dat
de gemeenteschuld bedraagt, per resto op
1 Januari 1914 f2.294.750, waarvoor in
1914 oen rente ad f82.598.75 te betalen
is. De leeningen werden gesloten in de
jaren 1895 tot 1912 tegen een rente van
3 pCt., 3i/o pCt, cn 4 pCt. Voor het elcc-
tricitcitsbcdrijf zal nog een leening worden
aangegaan groot f 150.000 tegen een rente
voet van -B/a pCt. per jaar, zoodat daar
mede de rentelast nog met f6750 zal stij
gen en dus in het geheel worden f 89.348.75.
In 1910 bedroeg de rento f70.867.75 en in
1911 f82.974.75. Aan aflossingen der geld-
leeningen zal in 1914 moeten worden terug
betaald f92,700, benevens een annuiteits-
betaling van f 650.
Het betig saldo der gewone ontvangsten
en uitgaven over 1912 bedraagt f41.946.25,
waarvan voor don dienst over 1914 beschik
baar blijft f 33.-109.22. 6'
De ontvangsten uit cijnzen en erfpacht is
uitgetrokken tot een bedrag van f 70.332,45.
Aan opcenten op rijksbelastingen wordt ge
heven: 40 opcenten gebouwde eigendom
men f 13.564.80, 10 opcenten ongebouwde
eigendommen f385.50, 50 opcenten per-
soneele belasting f 15.310.91.
Voor de opbrengst uit den hoofdelijken
o-mslag is uigelrokken f90.000.
VLAARDINGEN, 20 Sept. De heer :A.
Maarleveld Azn. heeft zijn benoeming tot
leeraar in bouwkundig tcekenen aan de
Burgeravondschool met voortgezotten cur
sus niet aangenomen.
STADSNIEUWS.
IHiectenr postkantoor.
Tot directeur vnn het postkantoor alhier
is benoemd do heer Tj, de Groot, thans
directeur van bet postkantoor te Vla ar-
dingen.
In de godsdienstoefening der nfdeeling
Schiedam van den Ncderlnndschen Proles
tantenbond zal morgen als spreker optreden
de heer G. de Leeuw, Noderl. Hervormd
predikant te Oud-KarspeL
Door Burgemeester en Wethouders is het
schilderwerk ten behoeve van den nieuwen
schoolbomv aan de Huijsmansstraat opge
dragen aan den op een na laagsten In
schrijver S. Goldstecn te Haarlem voor de
som .van f742. Do laagste inschrijver was
F. A. J. Lambo; Den Haag, voor f680.
Atet ingang van 1 October is benoemd
tot kantoorklerk bij do posterijen alhier
J. Amoureus, thans brievenbesteller.
Electrlsehe bakkerij
Hedenmiddag hebben wij op verzoek een
kijkje genomen in de nieuwe beschuitbak
kerij van den heer II. A. v. d. Aleer, welke
is ingericht in het pand, Boterslraat 70,
tegenover de broodbakkerij.
Een mooie groote dubbele oven is daar ge
plaatst benevens een Kneedmachine, 'n snij
machine voor elk der drie modellen waarin
beschuit wordt afgeleverd, en welke alle
vier door elec-triciteit in beweging worden
gebracht.
Boven de bakkerij is een ruime meelzol
der waarop het meel rechtstreeks uit de
schuit kan worden opgedragen. Daar is ook
een schaftlokaal. 1
Overal is ruim gelegenheid tot ventilec-
ren, licht komt aan 3 zijden naar binnen,
terwijl elect risch licht 's avonds en 's nachts
het noodige licht verschaft.
Hel geheel ziet er ruim en f risch uit
en beantwoordt wel aan de te stellen
eischen.
In een kuiperij aan den Noordvestsingel-
had de kuiper L. de Groot, wonende aan
den Singel no. 13213, het ongeluk dat
zijn heitel uitschoot, tengevolge waarvan hij
zich een diepe wond hoven de knie toe
bracht. Na op de werkplaats voorloopig ver
bonden te zijn, is hij naar het ziekonhuis
gebracht ter verdere behandeling.
Een rijwielhandelaar is gisteravond bij do
politie komen mededeelen, dat hij 's mor
gens een fiets voor een paar uren had ver
huurd, doch huurder noch fiets had terug
gezien. Vermoed wordt dat men hier met
verduistering te doen heeft. De politie stelt
een onderzoek in. 1
Gisteravond was iemand in 'de Hoofd
straat b'ezig aan den kant van de 'Voor
haven zijn met 2 paarden bespannen wa
gen af te Koenen. De paarden gingen ech
ter plotseling daarbij achteruit, met he$
gevolg, dat wagen en paarden in de ha
ven terecht kwamen. Alet behulp van toer
schietende personen werden de paarden
losgemaakt en naar den overkant geleid,
waar zij op 'het droge werden geholpen.
Gein zweminrichting.
De temperatuur van hel water was he
denmorgen 61 en hedenmiddag 62 graden
Fahrenheit.
(Bevonden voorwerpen.
Te bevragen aan het commissariaat van
politie
Een vischnet, pakje tabak, gewichten, R.-
K. lrerkboek, vrouwenzak, schippersdweil,
rozenkrans, bnodschappenmantlje en sleu
tels.
Aan de volgende adressen:
Postduif, Romeijn, Sohie 104; onderlijfje,
2 zakdoeken en een eindje kant, Krabben
dam, Noord vest 61; halsketting, den Har-
tog, Visscihersti'. 31; Pet, Bijloo, Noordmo-
lenstr. 34; kous, Nierop, Oostsingel 43;
Rozenkrans, do Bruijn, v. Smaleveltstr. 43;
damesportemonnaie v. d. Touw, Laurens
Costerstr 8; broche, Scheurkogel, Strijen-
schestr. 2; ceintuur, v. d. Roek, Helena-
straat 28; melkbus, de Rooij, Rotterd. dijk
37; sleutel, Krommenhoek, Ploegstr. 3.
AGENDA.
Heden en volgende dagen. Schiedamsclu
Bioscoop 8 uur. Voorstelling.
Heden en volgende avonden Casino, 8
uur. Variété-programma.
20 September. Lokaal der N. C. G. V.
Korte Kerkstraajt 3, 8 ujur, Gez'ollige
samenkomst.
20 Sepl. Tivoli Schouwburg, 8 uur. Holl.
Toon. Gez., dir. Spree. De Fabrieks
baas.
21 Sept. Gr. Schouwburg, 8 uur. 777/10.
Re nbaank! ucht in 3 ritten.
21 Sept. en volgende avonden. Tivoli-
Schouwhurg 8 uur. Holl. Toon. Ge-
zetech., dir. Spi'ee, Gigolette (de
1 straatmeid).
23 Sepl. Gemeenteraad, Schiedam 2 uur.
23 en 26 Sept. Groote Schouwburg. 8 uur.
De Hinderlaag.
vHf Oberlahnstein
Natuurlijk Mineraalwater, wordt
geregeld met eigeu schepen van
Oberlahnstein te R'dam aangevoerd
Overgang van anorganische in organische
stof.
In een gecombineerde vergadering der
secties van het congres der Britscho 'A'sso-
ciatio voor zoölogie, physiologie en bota
nie hield prof. B. Aiooren een voordracht
over proeven, door hem sinds anderhalf
jaar verricht met betrekking tul den over
gang van anorganische stof in organische
verbindingen. Prof. Aioore gelooft de syn
these van organische stof uit anorganische
te hebben tot stand gebracht, Langs een
nfcuwon weg. In de proeven, door hem
tezamen met Arthur Webster verricht, gin
gen zij uit van verdunde colloidale oplos
singen van ferri-hydroxyd of van het over
eenkomstige uraniumzout. Door deze bloot
te stollen aan krachtig zonlicht of nar»
het licht van de kwikïamp, verkregen zij
dezelfde organische lichamen, welke in de
groene plantendeelen gevormd worden, n.l.
formaklehyd en miorenzuur. Uit deze stof
fen waren in de levende natuur de meer
samengestelde organische verbindingen op
gebouwd.
Prof. Aioore stelt zich, zoo meldt de
„N, R. CL", het ontstaan van organisch
leven op onze planeet nu zoo voor. Aan
vankelijk toen de hitte nog zeer aanzienlijk
was waven slechts de enkelvoudige elo>
menten aanwezig; later, toen de tempera
turen lager waren geworden, traden ver
bindingen op, weer later eenvoudige kristnl-
lijne zouten. Daarop vereenigden zich de
enkele moleculen tot groepen van 50 of
60, die nu een colloidaal karakter aan
namen en van hoe langer hoe meer samen
gestelde structuur werden, maar daardoor
ook een labiel karakter verkregen, d.w. z.
gemakkelijk doof wijzigngen van de toe
standen in de omgeving konden worden
vernietigd.
Binnen de stahiliteitsgrenzen kunnen deze
colloidale lichamen energie van buiten in
den eenen vorm opnemen en weer in een
anderen omzetten.
Do proeven van Aioore en AVebster be
stonden nu hierin, dat zij labiele colloiden
onder den invloed van krachtig zonlicht
water en koolzuur deden opnemen en daar
uit eenvoudige organische verbindingen be
reidden.
Die ver-bindingen zouden dan weer door
wisselwerking met anorganische stikstofhou
dend e stof samengesteider organische ver
bindingen geven enz!
Er was veel oppositie tegen do beschou
wingen van prof. Aioore, die meende met
zijn proeven te hebben aangetoond, dat
de kloof 'i'usschen doode en levende 111a-
[terie kan worden overbrugd.
Sir Oliver Lodge meende da|t al wat
Aioore bad bereikt was, de mogelijkheid le
hebben aangetoond dat men in het labo
ratorium uit doode materie stoffen kon be-
rreiden, die draagster kunnen zijn van het
leven. Dat is niet hetzelfde als levende
materie te hebben gemaakt uit doode stof.
Voetbal.
AEorgen speelt S. AL V. I ter gelegenheid
van de opening van haar nieuwe clubge
bouw alhier te 2 uur een wedstrijd tegen
de Rottordamschereserve le klasse 'V. O.
C. II. S. V. V. dat reeds verscheidene
weken met een prcef-elfta! speelde, komt
eveneens morgen aldus uit. Daarna zal door
haar elftal-commissie het definitieve compe
titie-elftal worden vastgesteld. V. O. C. komt
op1 een paar spelers na, met hetzelfde elftal
ui', waarmee het j.l. Zondag tegen H. F. C'.
om de zilveren bal speelde. De elftallen
zullen er als volgt uit zien:
S. A'. V.: Bakkes (d.), Lelivcld on v.
Dongen (a.), v. AYloringen, Kroon 011 Oster
holt (m.), Schippers, Koens,. Hooi man, Ste-
kclenburg cn Semeijn (v.).
Y. O. C.v. Aken (d.), Vink en Vellinga
(a.), v. Heft, J. Stenger en Strijp (nu), Boo
gort, Vermaas, Ruychaver, Chr, Stenger en
Altman (v.).
Scheidsrechter is de heer Grootrneyer van
Rotterdam.
Een en ander wijst op' een mooicn wed
strijd.
Nederlmilitaire vlieger.
Alen meldt ons uit Luik, dat luitenan'
Spandau van hot Ned. Indische leger gis
teravond boven het vliegkamp te Genk d
voorgeschreven proeven ter verkrijging van
het brevet van aviateur met succes heef
afgelegd.
OeHiengd NIoiiwh.
Het badseizoen te Scheveningen.
Het badseizoen té Scheveningen loopt ton
einde. Brachten de maanden Juni cn Juli
door het ongunstige weder veel teleur-,tel
ling, Augustus en September maakten vee'
goed. Dc internationale congressen en th
daarmede gepaard gaande feestelijkheden
zoomede de Landbouwtentoonstelling wa
ren van zeer gunstigen invloed op "hel he
zoek aan de badplaats.
In verband met hel mooie najaarswothw
blijven hot Palace-café en het café-rcstau
rant de la Rotonde aan don strandduin1
tot 1 October geopend. Het zelfde geldt
voor het Kurhaus en hot Grand-Hotel, terwijl
aan het strand de stoelen ter beschikking
van de bezoekers blijven.
Tot op heden wordt de Pier druk be
zocht. Van 21/2 tot -5 uur geven do Raniag-
no's in het Paviljoen concert. Da avond
concerten in hol Picrpaviljoen zijn echter
geëindigd. Ook van het Wiener café zijn do
deuren toe. t
De Ranragno's geven in den Kurhausbar
morgenavond hun afscheidsconcert.
liet Vredespaleis.
Hel Vredespaleis werd in de afgeloo
pen week bezocht door 7209 personen.
Des Zaterdags en Zondags is het gebouw
voor het publiek gesloten.
Brutale inbraak.
To Amsterdam is hedennacht inbraak
gepleegd bij den wethouder Del prat is da
Paulus Potterstraat. Do familie Delprat is
niet thuis, doch vertoeft tijdelijk te Hilver
sum, zoodat de dieven tijdens afwezigheid
der bewoners hun slag hebben kun nep .slaan.
De inbtank werd ontdekt, doordat in.
een dei raampjes van do deur een gat was
geslagen waardoor de dieven naar binnen
hebben kunnen komen.
In do woning zelf heerschte een ware
chaos. Alles was overhoop gehaald, ter
wijl bovendien alle kasten eri bureaux waren
opengebroken, meubelen vernield en zelfs
schilde rijen uil de paneelen gesneden waren.
Behalve twee schilderijen zijn verschil
lende ril veren. sieraden en byoutcriëu, be
boerende aan mevrouw Delprat, medege-
nonmn Do waarde van de gestolen sieraden,
is onbekend, maar voor zoover men kon na
gaan is clo buit niet zeer groot. De. meubels
waren op schandelijke wijze beschadigd.
Het grootste hotel ter wereld,
Zou het mogelijk zijn, dat het grootste
hotel Ier wereld ergens elders gevestigd
was dan te New-York? Neen, nietwaar. De
Yankees genieten ook pp het gebied van
hotelwezen de eer van eén record te slaan.
Op het Times Square zal zich over eenigen
tijd grootsch en indrukwekkend het groot
ste tehuis voor kapitalistische dakloozen
verheffen. Het bevat niet minder dan 180O
kamers, die verdeeld zijn over 24 verdie
pingen. De grond alleen kost 9 millioen
gulden en do bouw "is aangenomen tegen,
30 millioen. Die teekeningen zijn lot in
de kleinste bijzondcihecten uitgewerkt, en
met den b'ouw zet men spoed. Oudejaars
avond 1914 moet het gebouw plechtig ge
opend worden.
Kool-oxyde in de huiskamer.
Het is vrij algemeen bekend, dat sommige
vogels en enkele kteine zoogdieren vpol
gevoeliger zijn voor kool-oxyde dan do
nrensch. Daarom kan men in kolenmijnen en
onderzeescbe booten van deze dieren eien
nuttig gebruik inakeu als „veiligheids-signa
len". Onlangs heeft de Amerikaansche re-
gom ing den mijn-ambtenaar G. O. Burrel op
gedragen onderzoekingen te doen, naar de
gevoeligheid van kleine dieren voor kool-
oxyde. Eerst nam Burrel de proef met
muizen. Het bleek, dat de dieren onrustig
worden, als de lucht 0.16 pCt. kool-oxyde
bevat, terwijl bij 0,2 pCt. duidelijk valt
te constateeren, hoe akelig de duizen zich
gevoelen en na 15 minuten worden Azjj
zelfs bewusteloos. Bij 0.57 pCt. treedt,de
dood reeds na een kwartier in en bij
0.77 na 12 minuten. Nog gevoeliger zijn
kanarievogels; bij 0.2 pCt. kocl-oxyde ster
ven zij reeds na 5 minuten. A s de kachel
slecht brandt en men vreest voor de ont
wikkeling van kool-oxyde, behoeft men dus
maa letten op de kuren, die 't „Pietje"
uimaalt
Do onderkoning yan Java.
Wij lezen in de „Sun). Post" het volgende
fantastische verhaal
„Het ;is zeker in deze bewogen dagen
geruststellend te weten, dat wo op Java
oen nieuwe onderkoning hebben, die zijn
sporen verdiende.
Hij licet Victor Somogyi Caizmazia.
Deze mededcehng is niet ontleend aan
de officieele Jav. Cour., maar aan de...*
Resti Naplo, een te Budapest verschijnend
dagblad.
Wij zijn niet bedreven in 't Hongaarsch,
maar een vriendelijk Hongaaiscl Deli-lezer
zond ons het blad van 17 Juli j.l. met een
blauw omhaald stuk en de vertaling er
bij
„Victor Somogyi Caizmazia heeft tot tien
jaar geleden in het Oostenrijksche leger
bij eten militairen trein in Grat als luite
nant gediend. Zijn vader was teekeniee-
raar to Budapest, die op dit tijdstip reeds
overleden was en zijn moeder woonde te
Budapest. Einde 1903 deed Viotor Somogyi
een val van liet paard, ten gevolge waarvan
hij een hersenschudding kreeg en als ma
gazijnmeester werd overgeplaatst naar Grör,
waar bij in die kringen, waarin hij ver
keerde, een \oorname persoonlijkheid was.
„Twee jaar daarna werd hij echter Weer
naar Grat overgeplaatst, maar zijn groote
schulden noopten hem, het leger te verlaten.
Hij ging met zijn moeder uit Boedapest naar
Kalvena waar het leven goedkooper is, en
waar deze van een klein pensioen leeft.
„won, aa'arop nam de jonge man af
scheid van zijq woonplaats, om in de we
reld zijn geluk te beproeven. Hij richtte
zijn schreden naar Holland, waar de forsch-
'gebouwde man een pfaats toegewezen kreeg
als officier in het Nederlandsche koloniale
leger en men'hem spoedig naar Java zond.
Vandaar heeft hij met zijn familie in gere
gelde correspondentie gestaan. In brieven
van 30 a 40 bladzijden beschreef hij' de
gevechten met de inboorlingen cn andere
avonturen. Ook schrijft hij, dat hij met de
dochter van oen aanzienlijke Hollandsohe
faniilio, die op Java uitgestrekte landerijen
bezit, ia het huwelijk is getreden, een van
<1
