66* Jaargang.
Zaterdag 21 Februari 1914.
No. 14458
Tweede Blad
Ons belang bij bet behead van India
33©delmenschen,
i Deïe courant verschijnt dagel rjks, met uitzondering van Zon- Bn Ffteetdageoj
Brija per kwariaalj Jfoor Schiedam en ïlaardingen fl, l.Sö, franco
per poet fl. 1.85.
Érip per week: ïoor Schiedam en Slaardingen lö oent,
Afstonderl^ke nummers '2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen,
'Advertentiën voor hot eerstvolgend nummer moeten d« nliddcgs véir «ca
nor aan het Bureau bezorgd zijn.
BureauLange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
He onlangs medegedeelde cijfers, in ver
band met onze rtiretpte en indirecte be
langen bij Indië, hebben de aandacht ge
trokken en zijn do aanleiding geworden,
dat bij menigeen, meer dan lot dusver,
is op den voorgrond getreden de vraagzijn
deze belangen vdlig of moet gevaar voor
benadeeling dier belangen worden geducht,
en, zoo ja, van welken kant dreigt het
gevaar?
Bij 'het stelleii van die en dergelijke
vragen wordt dan gedacht eenerzijds aan
de onrust, eenige maanden geleden gewekt
door de beweging onder de inlandsche be
volking, anderzijds aan de mogelijkheid
van een overweldiging van een deel van
ons koloniaal bezit door een vreemden
vijand.
De beweging onder de inlandsche be
volking, voor zoover die voortspruit uit
den drang naar ontwikkeling, zoowel gees
telijke ids economische, vindt haar oor
sprong in de evolutie der menscheid in
het algemeen, en het zon een slechte re-
geering zijn, die, dit niet begrijpende, tegen
het zich overal openbarende verschijnsel
zou ingaan.
Een dergelijke politiek zou de positie
van het Nederlandsch gezag in Indië zwak
maken, terwijl daarentegen de bevorde
ring <dcr ontluikende beweging, mils ge
leid in goede banen, slechts kan strek
ken om den band tusschen moederland
en koloniën, tusschen Nederland en zijn
onderdanen in Azië hechter te maken,
omdat daardoor ook bij de inlandsche be
volking in onze Oost het gevoel zal wor
den gewekt, dat de belangen van Neder
land en Indië zijn gemeenschappelijke be
langen,' en dat een vijand van het Neder
landsch gezag in Indië zou zijn oen ge
meenschappelijke vijand. Om aan te too-
nen dat de verwachting, dat door wijs be
stuur ook hier een gevoel van vertrou
wen wordt gewekt, op werkelijkheid be
rust, 'kan als jongste voorbeeld .worden
aangevoerd, dat de laatste, lang voor on
verzoenlijk gehouden vijanden van het Ne-
derlandsche gouvernement, de Athjeërs,
thans ook tot liet inzicht zijn gekomen,
dat zij er nu heel wat beter aan toe
zijn, dan toen zij aan de willekeur van
hun eigen hoofden en priesters waren over-'
geleverd.
Als het de inlandsche bevolking onder
(Het Nederlandsche bestuur welgaat, be
hoeft een vreemde overweldiger, wie hij
ook' zij, er niet op ie rekenen, dat hij bij
die bevolking steun zal vinden. En hei
allerminst zou dit het geval zijn, indien.
door
tl G. VAN HULZEN.
"(Nadruk verboden.)
(Langs do weg).
's Morgens hiep Ruffert al vroeg builen;
hij kon het daar boven dn de kooi niet
langer uithouden. Van nijd en norsehheid
dof in liet hoofd, was hij gisteravond da
delijk; in zware slaap gevallen, en nu drong
alles 'zacli dubbel klaar voor hem op.
[Wrevelig schopte hij een steen van de
weg die daar zoo tartend lag voor zijn
voeten, - in deze onnoortigo schop al zijn
kwaadheid luchtend, zelfs hierin voelend
zijn gebleken onmacht om iets te koeien
of te veranderen. Trekken als een hond, dat
wilde ze, hij gespannen voor een wagen,
zijbeide erin, dat stelde ze hem voor,
jawelJVpor zijn doffe,* omfloerste oogen
doken al op; de eindelooze wegen, die hij
zou hebben te doorzwoegen als een last
dier. Nee, dat. nooit!
Zijn vrouw kwam nu naar beneden, even
kuchte liij als voor ach zelf, vroeg dan
gemelijk
;,Moet ik er vandaag weer tusschen uit?"
,-,Datmot jij wetenik kommandeer
je niet, 't is enkel maar voor Tilly," zei
bits zjjn vrouw.
Jawel... bëgreptol"
Het "besef, dat, zijn Mpd en vrouw geld
de veroverende mogendheid China o? Japan
ware, omdat de inlandsche bevolking van
onzen archipel de Chineezen en Japanners
in ieder opzicht wantrouwt.
En nu het gevaar van buitenaf. Onze
Oost is altijd een begeerlijk bezit geweest
voor iedere naar koloniën, als expansie-
middel als afzetgebied voor handel en in
dustrie, dorstende mogendheid.
Hat de Europoesche grootmachten des
ondanks do handen van ónze fcofonfën
tot nu toe hebben afgehouden, wordt ge
woonlijk toegeschreven aan het feit, "dat
zij, de een de ander een zoo kostelijk bezit
hiel gunnende, elkander in bedwang heb
ben gehouden. Maar aangenomen, dat deze
veronderstelling juist is, en dal de ver
houding, waardoor het evenwicht werd
bewaard, onveranderd voortduurt en bo-
rendien de gelegenheid tot vrije mededin
gen, die wij in Indie voor andere nationa
liteiten openstellen, onze positie versterkt,
dan is hierin toch niet meer te zien een
leden voor volkomen gerustheid.
Immers er dient thans met een nieuwen
zeer belangrijken factor te worden reke
ning gehouden. In het verre Oosten zijn
do omstandigheden veranderd. In de laat
ste halve eeuw, sinds de westerschc be
schaving haar intrede deed in Japan, heeft
dit land zich merkwaardig, snel ontwik
keld. De overwinningen, door Japan be
ha,aid eerst op China en daarna op Rusland,
leverden daarvan het bewijs. Vooral het
laatste succes was van groote beteekenïs.
De beke: redeneering der Japanners na
den R.ussiscben oorlog; „de Russen hebben
Napoleon, den overh'eersoher van het Wes
ten, verslagen en wjj versloegen de Rus
sen, dus zijn wij" ook den anderen wester-
Scilie volken de baas", moge naïef klinken,
toch twijfelt niemand eraan, dat Japan
hel bij zijn veroveringen niet zal laten.
En in Japan maakt men er dan ook
geen geheim van, dat gebiedsuitbreiding
noodzakelijk is en de blikken ihans zijn ge
richt. naar het Zuiden, in de perste plaats
naar de voorioopig nog onder protectoraat
van Noord-Amenka staande Philippijnen en
vervolgens naar de Nederlandsche eilanden.
Als geen oogenblikkelijk gevaar te duch
ten is van de zijde van. Japan, ligt dit in
de ongunstige financieele positie, waarin
dit rijk ten gevolge van de snelle opeen
volging der gebeurtenissen zicilï bevindt,
maar hierin kan spoedig verandering ko
men.
En dan: sommigen zien juist in den be
rooiden toestand van de financiën een ge
vaar- Om zich onmiddellijk een bron van
inkomsten te verschaffen, teneinde uit den
meest dringenden nood te geraken, zou
Japan zich bijv. van ons eiland Rnnka
met zijn tinmijnen kunnen meester maken.
Inmiddels, en dat staat vast, wordt het
terrein verkend door talrijke spionnen, Ja-
pansche officieren, die in allerlei vermom
ming, als muzikanten, toko- en bordoel-
houders, over onzen gehcelen archipel ver
spreid zijn en de havens en verdedigings
werken in kaart brengen. Men herinner!
zich, dat. kortelings eenige dezer spionnen,
inbrachten en hij voor schobbedebonk mee
liep, zat hem als eon prop voor do keel,
nu ze 't hem zoo lieten voelen. Hij moést
zijn goeden uil toonen. Dan zei hij stug:
„Kan ik niks voor je doen? Geef mij
die zak maar te dragen I"
„Och, dat heeft niks te beduijo, zoo licht
als een veer."
„Wat zit d'erin?" vroeg hij weer.
5,Van alles wal Tilly krijgt langs de deu
ren ballastkorule wc maar ldein geld
ervoor makel"
„Wjl ik het prob'eorc?" vroeg hij dade
lijk, oen kans ziende om zich verdienstelijk
le maken.
„Och," ontweek ze, „dat geeft hier niks,
wa.t zeg jij Til? mot je voor in de stad
weze."
Tilly trok haar neus op, gaf geen ant
woord Raar gezicht stond minder strak
dan gisteren, ook minder benepen, docii
er lag iets over heen als een stille jui-
cliing van wel haar zin te zullen krijgen.
Dat vaste, welbewuste in hel kind hinderde
hem mec-r dan haar onverzettelijkheid van
gisteren.
„Affijn." 7,ei nu zijn vrouw, „baat 't
't niet, 't schaadt ook nietGa je gang,
aio wat je er voor krijge kunt."
„Wat moet het opbrengen)1"
„Mot je zellef maar zien!"
Met een linksch gebaar nam hij de zak
over, en zij frommelde erin, haalde een~en
ander eruit:
„Bijvoorbeeld .dit: twee kwartjes... as
je hiervoor dertig cent kunt maken is h al
.goed. Maar voor dit en ze toonde liem
een kinderjurkje moet je minstens veer
tien stuivers hejobe."
Prijs der Advertsntiënl San 1—'8 regel» fl, Ö.32; ieder» regel meer
15 öente. Reclames 80 cent per regel, Groote letters naar de plaats die fcij
innemen,
Advertentiën big abonnement op voordoeliga voorwaarden.; Jartefen
hiervan ffn gratis aan het Bureau te bekomen,
In de nummer» dis Dinsdag-,- Donderdag- en Zatsrdagavend
venohijnen,- worden Zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van '40 cents per advertentie, bij Vooruitbetaling aan "het Bureau te voldoen,
Intercommunale Telefoon No. 108.
die als ïnedieijnverkoopers het hond aflie
pen, te Batavia werden veroordeeld.
Doch niet alleen van Japar. uit dreigt liet
„gele gevaar". Nu ook door China de
nieuwe koers is ingeslagen, kan met roden
worden verwacht, dat ook dit Rijk zicli
spoedig zal ontwikkelen.
Gelukkig bedreigt het „gele gevaar" niet
alleen onze Oost, doch ook de zichzelf be
sturende Engelsche Koloniën in Australië,
onze naaste huren.
Een aaneensluiting van degenen, die ge
lijke belangen hebben, ligt ook in dezen pet
eerst voor de hand, hetgeen hier betee
ken I een gezamenlijke maohts-ontwikkeling
legen de Aziatische rijken. In de Austra
lische pers werden reeds stemmen in dien
zin vernomen.
En ook vernam men bij geruolïhe, dat
een dergelijk werken in dezelfde richting
zou kunnen rekenen op den steun va.ri de
Vercenigde Slaton van Noord-Amerika.
Australië nam reeds de vlootversterking
fei Jiand.
Als wij nu hel onze ertoe bijdragen om
een voldoende weermacht in het Oosten
aanwezig te doen zijn, dan zal de ■vraag',
aan den aanvang dezes gesteld, of de
groote belangen, «lie wij bij Indië hebben,
veilig zijn, in de toekomst niet meer met
een stellige -ontkenning behoeven te woi'-
den beantwoord.
STADSNIEUWS.
Wit den Gemeenteraad.
IV-
Erfpac'h t.
(Vervolg.)
De Voorzitter merkt op dat door
den heer «Ie Bruin teleurstelling* is uitge
sproken dat het advies van Mei 1913 niet
is teruggenomen, althans geen nader advies
is uitgebracht. Hij heeft daarbij op een be
paalde omstandigheid gewezen. Spr. moet
echter opmerken, dat het verbazend moei
lijk is mei zaken rekening te houden, die
er nog niet zijn. Door den heer de Bruin
is gezegd, dat hij aan deze zijde ontken
nend schudden had waargenomen, maar de
reden zal hij daarvan ook wel begrijpen.
Uitgespeeld Worden nu eenerzijds het
voorstel van 13. en W. en anderzijds de mo
tie-Smit, als ware het antijwden. Maar dat
is toch niet juist. 13. en W. zeggen niet:
de motie is verkeerd, maar zij zeggen enkel
laten wij ons niet aan handen en voeten
binden.
B. en W zijn ran meaning dal het voor
de gronden aan de Maas, voor zoover die
voor Handel, Industrie of Scheepvaart be
stemd zijn, niet gowenscht is die te ver
koopfin.
B. en W. zijn dus volstrekt niet tegen
het denkbeeld dat aan de motie ten grond-
slag ligt.
Juist de omstandigheid, waarop de lieer
do Bruin het oog had, zal dezen doen in
zien, dat B. en W. dien weg willen be-
„Akkoord!"
„Niet besjoechele, hoor!"
„Ik heb nog niks verkochtfluisterdo
hij,
„Goeie zaken dan I"
Hij wilde zich omkeeren en op weg, gaan,
maar hij herinnerde zich dat een mensch
wat eten moest en vroeg:
„Wat mag ik voor mezelf neme?"
„Voor je zelf," verwonderde ze zich, „nou
koop een brood."
„Niet meer...? Geen borrel?"
Ze keek hem aan met oogen van: wnl-
zeg-je-me-daarvanVervolgens draaide ze
hem de rug toe zonder antwoord to ge
ren. Hij greep de zak met de gebedelde spul
len die hij zou trachten te verkoopen, en
zij ging mot Tilly om nieuwe te bedelen.
Van een zworen klem ontlast liep hij
luchtig; ijl on vluchtig do gedachten die
nu vreemd dwarrelden door jrijn hoofd. Ja,
zoo kon hot beter gaan; op zijn vrouw
cn kind te hangen maakte hem tureluurs
en 't leidde tot niets. Stevig stapte hij
door om ook maar ineens oen flinke af
stand te verkrijgen en die nog aldoor te ver-
grooten. Zoo vlak op elkaar gaf de men-
sohicn argwaan, hij moest het gebedelde
goed ook niet verkoopen, waar zijn vrouw
en Tilly straks nog zouden aankloppen.
Ver weg had hij het te zoeken, vóór ran-
avond hoefde hij niet terug te zijn.,
Breed-leeg strekte zicli voor hem uit de
groote weg, met aan weerszijden het dood-
sclio zwart dor ongeploegde velden. Een
enkel vak pas opgeschoten winterkoren ver
brak de egaalhead met jonge glans, en
dan naderde hij weer een eenzaam huis,
wandelen. Hel zal blijken dal verpachting
of verhuring langs de Maas wc-rkelijk ook
ln'er wel mogelijk is. Maar dit neemt niet
weg da.t B. en W. bet. toch niet wen-die-
lijk achten dat de Raad zich vei bindt b.r.
tot *n diepte van 500 M. niet le vei ko<>|>eti.
F.en strook daarvan zou noodig kunnen
worden voor woningbouw. Bovendien kan
het ook blijken dal op meer d.m «fl!) M.
van de rivier de grond op sommige p'n.it
sen moet in handen gehouden wonten.
Spr. hoopt door deze niededediiig-n mi—
hdiien een verkeerd denkbeeld te hebben
weggenomen. B. en V. slaan weikehjk niet
zoover van de motie af.
Men wijd hier zoo dikwijls, ook heden
weer, op Rotterdam als voorbeeld en B.
en W. willen bel goede daar ook wel be
zien, maar dan wil spar. ook er eens op
wijzen dat, als in Rotterdam sprake is van
verkoopen dan het voorstel daartoe zonder
verziet en bij acclamatie wordt aangenomen,
terwijl niet kan gezegd worden, dat grond-
verkoop hier ooit Zonder bespreking voor
bijgaat.
De.gelicele Boschpolder word door Rotter
dam verkocht zonder hoofdelijke stemming.
Vaar zijn in den Rotterdamschen gemeente
raad de sociaal democraten dan tocli zou
men vragen. Het z'ijn trouwens geen prin-
dpieele kwestiesen waarom komt liier
van bepaalde zijde telkens oppositie en niet
ook elders.
Het voorstel-mr. Kavelaars tot uitstel der
behandeling van het advies van B. en V.
en de motie, totdat «ren erfpaclitsvororde-
ning, zal zijn gewijzigd, wordt thans onder
steund door de heeren Koopmans en v.
d. Schalk.
De heer v. d. Zee zou wel gaarne zien
dat de motie-Smit en de toelichting daarop
werd opgenomen in de bijlagen.
De heer G o s li n ga merkt op dat de mo
tie feitelijk niet meer bestaai, omdat de
beer Smit geen raadslid meer is. Men zon
evenwel de motie kunnen overnemen: dat
is slechts een vormkwestie. Maar in ieder
geval hebben B. en W. aan de orde ge
steld de behandeling van het advies van
B. en W.
Het hoeft spr. d.ulelijk gespelen dat de
voorzitter direct is ingegaan op liet ver
zoek van den heer de Bruin om de ge-
heele orfpaclitskwestie hij die motie 1e be
handelen, maar de voorzitter is altijd een.
Welwillend man, die niet gaarne een ver
zoek afwijst Spa*, betreurt dit niet die
welwillendheid maar liet aan de orde stel
len van de volledige erfpachlskwestie
■omdat daarmede de eigenlijke kwestie wordt
vertroebeld.
Alle raadsleden zijn het er natuurlijk over
eens dat er een verschil beslaat tusschen
de gronden aan de Maas en die in de stad.
Door den heer de Bruin is nu de heer
Smit voorgesteld als rolbloed erfpachter,
maar dat is toch niet juist. In den brief
een buitenplaats, kenbaar aan do altijd
groene heesters en de verzorgdheid van
de wedden, die er rondom lagen.
Aan die, groote huizen, die mooie bui
tenplaatsen behoefde hij niet aan te gaan
om de gekregen plunje te verkoojien. In
een dorp deugde hef ook al niet, do nien-
schen zijn diuir te eigen me! elkaar, als
je bij de één uitpakt stormt heel dc buurt
op je af, en al was nu alles eerlijk
verkregen goed, gevenscht bleef het geen
overtollige wind op je molen te halen,
dat brengt je meer last dan winst. Hebben
moest hij de arbeiders, de keuters, die af
zonderlijk wonen, niet de allerarmsten,
cn die vin je niet aan do groote weg,
daarvoor moet je zijwegen op en dwalen
diep in hot land. Nou goed, niets zou hem
to veel zijn, als hij maar geld kou mee
brengen en vanavond or niet bij stond
als verlamde Lowie!
Zonder hedenkon sloeg bij een zijlaan in,
stapte onbezorgd voort over hei zanderig
pad. Bij hot eerste huis hield het, geboomte
op, cn daarachter het wijde land, de' lucht,
hier en daar een sloot cn een groep hoo
rnen die wel t.ot een hoeve zou behooren.
Tot aan dit eerste huis doorgeloopen,
klopte hij aan en bood do gekregen kin-
derkleeren te koop.
De vrouw keek scherp, snibde dal ze
allang uit de kleine binders waren, en of
hij maar dadelijk van het erf wou gaan.
5,Wel ja, ik waag toch enkel!"
„Ga maar door, niet noodig," snerpte
ze nog.
Hij Hop al voort, de kale Weg op om
spoedig pan gindscho hoeve te zijn. Wat
dat wjjf drwr töi deerde hem niet, hjj
waaruit de heer de Bruin die bewering
putte staat ook:
Nochtans ik houd rekening met de om-
..standigheden. Nu dit stelsel als een nieuw
„instituut naar voren treedt, is het niet
„doenlijk het in alle gestrengheid toe te
„passen. "Omdat bouwers en ondernemers
..geen erfpacht willen en o-mdat geldschie
ters terughoudend zijn omtrent voorschot-
ten, hypotheken of bouwcredieten, zou het
„streng doorvoeren van het erf pacht-stelsel
„belemmerend op de ontwikkeling onzer
„stad werken; vandaar dal ik ook steeds
„vóór verkoop heb gestemd van gronden
„in de binnenstad."
Wat hem tot de motie gebracht heeft is,
dat hij doodsbenauwd was geworden dat
de gronden der Gemeente door particulieren
gekocht zouden worden om later met winst
aan Rotterdam weer te verkoopen.
M.aar die vrees is ongemotiveerd. De
gemeente aaat zoo maar geen grond ver
koopen. Alvorens een voorstel tot gronJ-
verkoop bij den Raad komt, Ls tusschen
aanvrager en B. en W. vastgesteld, dat
en h'oe dien grond zal worden bebouwd,
en binnen welken tijd. Dadelijk reeds bij
do aanvrage wordt gewaagdwat Wit gij
met den grotnl doen.
Dat iemand 90 RA. grond zoo maar
zou komen koopen, i« op zichzelf til zeer
ondenkbaar' en dan nog wordt door de
gemeente geen giond verkocht, zonder be
spreking en vaststelling van het gebruik, flat
er van gemaakt wordt
Over hypotheek zal spr. nu niet spre
ken. Het is een platgetreden pad, pui ui
bel komt spr. voor, dat de lieer ueRruiii
da ar o vei' weinig heeft nagedacht .Spr. wil
hem gaarne ter beschikking stellen het
boekje van Hudig, waarin bij kan lozen, dat
er toch nog wel eenige bezwaren zijn legen
het opstal-instituut Verschillende juristen
van naam hebben liet onderwerp eveneens
besproken, en door oen hunner is ver
klaard, dal het is „ecu aan Onze zeden,
vreemd instituut", terwijl een ander zeïde:
„in de juristen-begripstempol is voor erf
pacht geen plaats".
Als wij over erfpacht spreken, is dat
meest, het recht van opstel, maar Wij zul
ten het daarom toch niet op etal zetten.,
Hoor den heer de 'Bruin is ceil cardi
nal e vergissing begaan met Kampen. Do
inokmsten uit het grondbezit van Kampen
is niet de vrucht, van exploitatie, anaar van
ontginning.
Hjer wonlt bedoeld een recht ran /op
stal, en dat is ren cardinaal verschil.
fn do literatuur ziet men overal, da.t
er groote bezwaren tegen beslaan en er
zijn dan ook nog slechts enkele gemeen
ten toe overgegaan, zooals b.v. Amsterdam
en Den lfaag, die daartoe ecu kredietbank
heeft moeten oprichten en da,aroYex' nog
genoegeljjk met Uedep. Staten ion bet vech
ten is.
Een der groote bezwaren is ook' do
groote bestaansonzekerbeid vooir wie grond
in erfpacht lieoft bebouwd en de wisse
lende Canon is een groot bezwaar tegen do
Schjodamsclio verordening. B>. en W'- heb-
schooide toch niet, hij bood te koop!
Indien moest hij om zijn verweer; al 'be
delde Iiij nou niet, de spullen waren dan
toch gebedeld, voel verschil gaf 35t niet!
De schrale zon, die over do Weg kleu
rige plekken lei, school nu weg achter,
eeri grauwe wolk en meteen bespeurde
hij dat ook de wand keerde en naar het
Noord-Oosten liep; 't werd ineens vinnig
koud. Dat tweede huis bleek ook veel ver
der af te liggen dan hij eerst meende..
Oppassen moest bij niet af to dwalen,- al
kon hij van hier de groote weg nog Sienj
zoodal hij zich niet zoo bezorgd hoefde
te maken. Ha, daar had je nu locli dat
keulerhuis, hij zou zyn bost doen!
Vol moed liep hij 't kleine erf 'op, 'al
sprong er ook een keffende hond op hem
loe. De vrouw, verwonderd, een bind "aan;
de borsl, schoof onvriendelijk uit do lage,
dour, wantrouwig haar blikken,
„Ik heli wat voor je te koop; moeder
tje," haastte hij zich te zeggen.
,,To koop?'-'
„Ja., allemaal duur goed, en voor 'n
prikkie... wil je 'es zien?'-'
„Zien wel, maar koope geen denken
anm'n man ligt al zes weken met
rimmetick, ik wou zelf wat ran-de hand,
doen."
Schichtig koek zo, alsof ze daar iets
schuldigs zei,- en wilde dan jveer ïyteg-i
gaan, J 1 1
„Nou, kjjk nou effe, tijken, kost toch.'
niksl"- i 1 i
Hij haalde de klecren uit de zak en hield
ze haar voor..
„Mooi zijn ze genoeg, maar' wat helpt
dat,.,- dag man!"- j
SCHIEDAMSCHE COURANT
